Giardioza

Potocznie nazwana

Lambliozą

Klaudia Kotyńska

Farmakologia

Systematyka

Supergrupa:

Excavata

Królestwo:

Protista

Typ:

Metamonada

Gromada:

Diplomonadea

Rząd:

Diplomonadida

Rodzaj:

Giardia

Gatunek:

Ogoniastek

jelitowy

Nazwa

systematyczna:

Giardia Lamblia

Wilhelm Dusan Lambl

Czeski lekarz,

który nadał

lamblii nazwę

gatunkową.

Pierwotniak ten pasożytuje w

jelicie cienkim człowieka,

zwłaszcza w dwunastnicy i

występuje pod dwiema

postaciami:

Forma

wegetatywn

a czyli

trofozoit

Forma

przetrwalink

owa czyli

cysta

Budowa:

Postać wegetatywna czyli trofozoit posiada dwa

jądra komórkowe, cztery pary wici, nie zawiera

mitochondriów, ich role pełnią prawdopodobnie

struktury nazwane

mitosomami.

Giardia posiada

specjalny

dysk czepny

, rodzaj przyssawki, który

umożliwia przyczepienie się do mikrokosmków

jelita. W niesprzyjających warunkach trofozoit

przechodzi w cystę, która jest bardziej odporna

na warunki środowiskowe. Cysty są owalne,

mają dwa lub cztery jądra.

Występowanie (epidemiologia)

• Występuje praktycznie na całym świecie, ze

szczególnym uwzględnieniem krajów

tropikalnych i subtropikalnych

• Często spotykana u dzieci, zwłaszcza tam gdzie

są złe warunki sanitarne

• Spotyka się ją u osób, które często podróżują

• U osób, które cierpią na niedokwasotę żołądka,

zapalenie trzustki lub mają upośledzoną

odporność

• Często występuje u homoseksualistów

• W krajach gdzie panują złe warunki sanitarne

zakażonych może być nawet od 20 – 30 %

populacji.

W jaki sposób się zarażamy?

Zarażenie występuje u człowieka, ale także u wielu

gatunków zwierząt dzikich i domowych. Szczepy

stwierdzane u człowieka, znacznie różnią się od tych,

które występują u zwierząt, jednak nie można

wykluczyć przeniesienia zarażenia ze zwierząt na

człowieka.

Możliwe jest przeniesienie inwazji przez żywność, jeśli do

zakażenia doszło po ugotowaniu potrawy. Rezerwuarem

zarażenia są zbiorniki wodne, wody powierzchniowe i

górskie strumienie, ale także zanieczyszczone ujęcia

wody pitnej. W chłodnej wodzie cysty mogą przeżyć

miesiące. Chlorowanie wody ich nie niszczy, natomiast

skuteczne jest filtrowanie i gotowanie wody. Do rozwoju

inwazji może dojść od 10 do 100 cyst.

Cykl życiowy:

Cysta po dostaniu się do organizmu człowieka

ulega przekształceniu w 2 trofozoity. Opisany

proces odbywa się w dwunastnicy, gdzie

trofozoity ulegają następnym podziałom,

prowadząc do powstania licznej populacji

trofozoitów zdolnych do dalszej inwazji jelita

cienkiego, dróg żółciowych i trzustki. W

dalszych odcinkach przewodu pokarmowego

trofozoity ulegają przekształceniu w cysty,

które są następnie wydalane z kałem. Jeżeli

cysty dostaną się ponownie do przewodu

pokarmowego zdrowego człowieka,

przekształcają się ponownie w trofozoity i cykl

rozwojowy pasożyta rozpoczyna się od nowa.

Zakażenie może utrzymywać się przez wiele lat,
tworząc zwykle stan dynamicznej równowagi
pomiędzy zjadliwością pasożyta, a stanem
odporności żywiciela. Możliwe jest tez
krótkotrwałe przechorowanie i samoistne
pozbycie się lamblii.

Okres wylęgania gardiozy wynosi od kilku dni do
kilku tygodni. Objawy choroby występują tylko u
części zarażonych. Trofozoity niszczą kosmki
jelitowe. Zmniejsza to znacznie powierzchnię
wchłaniania substancji odżywczych w jelicie
cienkim, występują objawy nietolerancji laktozy i
zaburzenia wchłaniania tłuszczów. W czasie
inwazji uruchamiana jest odpowiedź obronna
humoralna i komórkowa, ale nie jest znany
dokładny mechanizm odpowiedzi
immunologicznej w przypadku tego zakażenia.
Przebycie gardiozy nie pozostawia trwałej
odporności na zarażenie, które może nawracać.
Karmienie piersią zapobiega gardiozie
noworodków i niemowląt.

Objawy kliniczne

• Przebieg inwazji jest zależny od właściwości samego

pasożyta oraz od reakcji obronnych.

• Większość zarażeń przebiega bezobjawowo

• Choroba może rozpocząć się nagle lub stopniowo z

nasilającymi się objawami (około 1-3 tygodnie od

zarażenia)

• Ból brzucha, zazwyczaj po jedzeniu

• Biegunka, nudności, wymioty, odbijania, wzdęcia

• Ostra postać choroby trwa około tygodnia

• Przewlekła choroba powoduje upośledzenie wchłaniania,

odwodnienie, utratę masy ciała, zahamowanie wzrastania u

dzieci, w skrajnych przypadkach zejście śmiertelne

• W przypadku zajęcia pęcherzyka żółciowego może

wystąpić słaba, o niewielkim nasileniu żółtaczka

• Opisano tez przypadki pozajelitowej manifestacji gardiozy

takie jak przewlekła pokrzywka, zapalenie jagodówki oka,

reaktywne zapalenie stawów.

W przypadku dzieci lamblie przyczyniają się do
częstych, przewlekłych biegunek i zaparć.
Wynika to z faktu, iż robaki zaburzają trawienie
tłuszczów i węglowodanów. W konsekwencji
częstych biegunek obserwujemy niedożywienie z
powodu braku prawidłowej flory w jelitach,
zaburzenia wchłanialności składników
pokarmowych, w tym m.in.:

•Wapń (prawidłowy rozwój kośca, zębów,
odkwaszanie organizmu)

•Cynk (wazny dla zdrowej skóry i prawidłowego
funkcjonowania układu odpornościowego)

•Magnez (niezwykle cenny dla układu
nerwowego oraz zrównoważenia psychiki –
przeciw nadpobudliwości)

•Żelazo (odpowiedzialne za dotlenienie
organizmu, wzrost u dzieci, odpowiednią ciepłotę
ciała, koncentrację umysłu.

Z braku wielu składników może dojść do
częstej w chorobach pasożytniczych
anemii, przewlekłego przeziębienia, kataru,
pochrząkiwania, odczynów alergicznych, a
nawet upośledzenia fizycznego,
niedorozwoju całego organizmu, kończyn,,
bądź narządów wewnętrznych, chudnięcia,
niedowagi, senności, osłabienia siły i masy
mięśniowej. Zjawiają się zaburzenia
trawienia i wchłaniania, niedokrwistość.
Szczególnie ciężkie objawy kliniczne
występują u dzieci z niedoborami
immunoglobulin.

Diagnostyka:

Rozpoznanie gardiozy:

• Badanie kału na obecność cyst, które powtarza się

trzykrotnie w odstępie kilkudniowym, w kale

biegunkowym można stwierdzić niekiedy trofozoity

• W przypadku trudności diagnostycznych (cysty są

bardzo podobne do innych cząsteczek kału) bada się

treść dwunastniczą pobraną zgłębnikiem lub

Enterotestem, w której można wykryć trofozoit. Próbka

musi być chroniona przez oziębieniem, ponieważ

schłodzone trofozoity tracą zdolności poruszania się i

trudno odróżnić je od innych elementów morfotycznych.

• Stosowane są również gotowe zestawy do badania

immunoenzymatycznego kału – ELISA na obecność

antygenu lamblii. Lecz często wyniki tych badań są

fałszywe.

Leczenie:

Metronidazol:

Dawkowanie:

750 – 1000

mg na dobę – w dawce
podzielonej 3 razy dziennie
przez 5-10 dni, dzieciom
podaje się 10 – 15 mg na
kilogram masy ciała

Działania niepożądane:

•Mdłości
•Metaliczny smak w ustach
•Skurcze mięśni
•Wysypka i świąd

Wyleczenie po
jednorazowej kuracji
wynosi 80%

Furazolidon:

Ze względu na

dobry smak

stosowany jest u

dzieci i

niemowląt

1 – 2 mg/kg

masy ciała 4 razy

dziennie przez 7

dni

Tynidazol:

Bardzo podobny

w działaniu do

metronidazolu

Dorośli 2 g

jednorazowo ,

dzieci 50 – 75 mg

na kilogram masy

ciała. W razie

potrzeby dawkę

należy

powtórzyć.

Pomocna w walce z lambliozą może
być również dieta pozbawiona
węglowodanów, a przede wszystkim
słodyczy. Lamblie tuczą się na nich i
bardzo szybko rozmnażają. Bardzo
ważne jest również stosowanie
podstawowych zasad higieny (mycie
rąk, oddzielne ręczniki i sztućce,
mycie naczyń i sztućców gorącą
wodą)

Bibliografia:

• Alicja Buczek, „Atlas pasożytów

człowieka”, Koliber, Lublin 2005

• J. Cianciara, J. Juszczyk, „Choroby

zakaźne i pasożytnicze”,
Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007

• www.noni.com.pl/lamblioza.html
• Encykopedia.pwn.pl