Rynek wtórny i
giełda papierów
wartościowych

dr Ewa Feder-Sempach

Rynek wtórny



Rynek wtórny – rynek transakcji, w których
nie bierze udziału emitent.



Na rynku wtórnym działają te same podmioty
co na rynku pierwotnym tylko bez emitenta
(również underwriter, który sprzedaje
nierozprowadzone na rynku pierwotnym
walory).



Rynek wtórny to domena działania giełdy i
inwestorów.

Funkcje rynku wtórnego:



ułatwia mobilizację kapitału,



dokonuje transformacji kapitału,



dokonuje oceny kapitału.

Pojęcie giełdy



Według J Zajdy giełda jest „rynkiem abstrakcyjnym, na którym

przedmiotem transakcji są określone typy papierów

wartościowych, jest ona zespołem cząstkowych rynków

specjalistycznych w zakresie papierów wartościowych

mających tę właściwość, że mogą być wzajemnie zamienione.”



A. Dorosz i M. Puławski piszą, iż „Giełdą papierów

wartościowych są regularne, odbywające się w określonym

czasie i miejscu, podporządkowane określonym normom i

zasadom spotkania osób pragnących zawrzeć umowę kupna-

sprzedaży oraz osób pośredniczących w zawieraniu transakcji,

których przedmiot stanowią zamienne papiery wartościowe,

przy czym ceny owych transakcji ustalane są na podstawie

układu podaży i popytu, a następnie podawane do wiadomości

publicznej.”

Giełda to:



instytucjonalną formę rynku
kapitałowego,



szczególny rodzaj rynku, na którym
przedmiotem obrotu są papiery
wartościowe.

Cechy giełdy:



instytucjonalna forma obrotu giełdowego
(uregulowania formalno-prawne),



stałe miejsce i stały czas zawierania
transakcji, które odbywają się pomiędzy
ściśle wyznaczonym kręgiem osób i bez
konieczności pokazywanie przedmiotu
transakcji,



jednorodność przedmiotu zawieranych
transakcji.

Aby giełda mogła wykonywać
prawidłowo swoje funkcje w
gospodarce niezbędne jest
istnienie:



regulaminu określającego zasady
zawierania transakcji,



zarządu giełdy wraz z wyspecjalizowanymi
agendami do sprawowania kontroli
przestrzegania regulaminu,



odpowiedniego wyposażenia materialnego.

Uczestnicy giełdy



Uczestnik giełdy jest to osoba, która

uzyskała prawo do uczestnictwa w handlu

giełdowym i/lub która pracuje na giełdzie.



Cztery grupy uczestników giełdy:

-pośrednicy,
-samodzielni uczestnicy giełdy,
-urzędnicy,
-goście.

Model angloamerykański i
europejski funkcjonowania
giełdy w gospodarce



System angloamerykański (anglosaski), jest

charakterystyczny dla Stanów Zjednoczonych i

Wielkiej Brytanii, polega na przepływie środków

pieniężnych bezpośrednio od inwestorów do

emitentów, poprzez rozwinięty i sprawnie działający

rynek papierów wartościowych.



System europejski opiera się na przepływie

kapitałów od depozytariuszy do kredytobiorców

poprzez system bankowy, gdzie rola giełdy papierów

wartościowych jest znacznie mniejsza.

Giełdy na świecie



Lokalne - większość notowanych instrumentów finansowych oraz

wartość obrotów, dotyczy papierów wartościowych wyemitowanych na

terenie danego kraju. Giełdy te odgrywają zazwyczaj dużą rolę w

gospodarkach konkretnych państw, nie mając znaczenia z punktu

widzenia całej gospodarki światowej, np. Malta Stock Exchange



Międzynarodowe - dużą część wszystkich dopuszczonych do obrotu

papierów wartościowych stanowią walory wyemitowane przez

przedsiębiorstwa i instytucje zagraniczne. Również największa część

obrotów na tych giełdach przypada na zagraniczne papiery

wartościowe, np. Deutsche Borse.



Światowe - szczególnie duże giełdy międzynarodowe, o wyjątkowo

znaczącej liczbie notowanych instrumentów finansowych oraz wysokiej

wartości obrotów. Notowane tam walory należą do najbardziej

liczących się korporacji ponadnarodowych, np. London Stock

Exchange.

Konsolidacja rynków
giełdowych



Integracja pozioma – alianse i porozumienia

między giełdami.



Integracja pionowa – dotyczy zjawiska, które

odnosi się do konsolidacji w ramach tzw.

łańcucha wartości na rynku kapitałowym.

Obejmuje on instytucje i organizacje

świadczące usługi na kolejnych etapach

procesu zawierania i rozliczania transakcji.

Podmiotami uczestniczącymi w tym procesie

są giełdy, instytucje rozliczeniowe i

depozytowe.