KATEDRA MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE

WROCŁAWIU

ZAKŁAD PRAWA MEDYCZNEGO

Prof. dr hab.

Barbara

Barbara

Świątek

PRAWO MEDYCZNE

Przerywanie ciąży.

PRZERYWANIE CIĄŻY

KODEKS KARNY

Art. 152. § 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę
z naruszeniem przepisów ustawy,podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie
ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem
przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.

§ 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2,
gdy

dziecko

poczęte

osiągnęło

zdolność

do

samodzielnego życia poza organizmem kobiety
ciężarnej,podlega karze pozbawienia wolności od 6
miesięcy do lat 8.

PRZERYWANIE CIĄŻY

KODEKS KARNY

Art. 153. § 1. Kto stosując przemoc wobec kobiety
ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa
ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub
podstępem

doprowadza

kobietę

ciężarną

do

przerwania ciąży,podlega karze pozbawienia wolności
od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy
dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego
życia poza organizmem kobiety ciężarnej,podlega
karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

PRZERYWANIE CIĄŻY

KODEKS KARNY

Art. 154. § 1. Jeżeli

następstwem

czynu

określonego w art. 152 § 1 lub 2 jest śmierć
kobiety ciężarnej, sprawca podlega karze
pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli następstwem czynu określonego w
art. 152 § 3 lub w art. 153 jest śmierć kobiety
ciężarnej, sprawca podlega karze pozbawienia
wolności od lat 2 do 12.

PRZERYWANIE CIĄŻY

KODEKS KARNY

Art. 157a. § 1. Kto

powoduje

uszkodzenie

ciała

dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający
jego życiu,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Nie

popełnia

przestępstwa

lekarz,

jeżeli

uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka
poczętego są następstwem działań leczniczych,
koniecznych

dla

uchylenia

niebezpieczeństwa

grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo
dziecka poczętego.

§ 3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która
dopuszcza się czynu określonego w § 1.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. (Dz.U. z 1993 r nr
17, poz. 78 z póź. zm.)

Uznając, że życie jest fundamentalnym dobrem
człowieka, a troska o życie i zdrowie należy do
podstawowych obowiązków państwa, społeczeństwa i
obywatela;

uznając

prawo

każdego

do

odpowiedzialnego decydowania o posiadaniu dzieci
oraz prawo dostępu do informacji, edukacji,
poradnictwa i środków umożliwiających korzystanie z
tego prawa, stanowi się, co następuje:

Art. 1. Prawo do życia podlega ochronie, w tym
również w fazie prenatalnej w granicach określonych
w ustawie.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. (Dz.U. z 1993 r nr
17, poz. 78 z póź. zm.)

Art. 4a. 1. Przerwanie ciąży może być dokonane

wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:

1)ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub

zdrowia kobiety ciężarnej,

2)badania prenatalne lub inne przesłanki

medyczne

wskazują

na

duże

prawdopodobieństwo

ciężkiego

i

nieodwracalnego

upośledzenia

płodu

albo

nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,

3)zachodzi uzasadnione podejrzenie, że

ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a.

2. W przypadkach określonych w ust. 1

pkt 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do
chwili osiągnięcia przez płód zdolności do
samodzielnego życia poza organizmem kobiety
ciężarnej; w przypadku określonym w ust. 1
pkt 3 lub 4, jeżeli od początku ciąży nie
upłynęło więcej niż 12 tygodni.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1
pkt 1 i 2, przerwania ciąży dokonuje lekarz w
szpitalu.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a.

4.

przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda

kobiety.

W

przypadku

małoletniej

lub

kobiety

ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda
jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej
powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej
osoby. W przypadku małoletniej poniżej 13 roku życia wymagana
jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do
wyrażenia

własnej

opinii.

W

przypadku

kobiety

ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest także pisemna
zgoda tej osoby, chyba że na wyrażenie zgody nie pozwala stan
jej zdrowia psychicznego. W razie braku zgody przedstawiciela
ustawowego, do przerwania ciąży wymagana jest zgoda sądu
opiekuńczego.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a.

5. Wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1

pkt 1 i 2, stwierdza inny lekarz niż dokonujący przerwania ciąży,
chyba że ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety. Okoliczność,
o której mowa w ust. 1 pkt 3, stwierdza prokurator.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, kobieta składa
pisemne oświadczenie, a ponadto zaświadczenie o odbytej
konsultacji u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, innego niż
dokonujący przerwania ciąży, lub u innej wybranej przez siebie
uprawnionej osoby. Przerwanie ciąży może być dokonane, jeżeli
kobieta podtrzymuje zamiar przerwania ciąży po upływie 3 dni od
konsultacji.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4c. 1. Osoby wykonujące czynności wynikające z
ustawy są obowiązane do zachowania w tajemnicy
wszystkiego, o czym powzięły wiadomość w związku z
wykonywaniem

tych

czynności,

stosownie

do

odrębnych przepisów.

2. W razie zawinionego ujawnienia wiadomości, o
których mowa w ust. 1, sąd może przyznać osobie
poszkodowanej

odpowiednią

sumę

tytułem

zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Ustawa o zawodzie lekarza (Ustawa o zawodzie lekarza z dnia 5
grudnia 1996 r. Dz.U. Nr. 28, poz. 152)

.

Art. 39. Lekarz może powstrzymać się od wykonania
świadczeń

zdrowotnych

niezgodnych

z

jego

sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że ma
obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego
świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie
opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt
w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój
zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach
służby

ma

ponadto

obowiązek

uprzedniego

powiadomienia na piśmie przełożonego.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr. 16, poz. 93, 1964 r z poz. zm)

.

Art. 8. § 1. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma
zdolność prawną.

Art. 446. § 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała
lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła
śmierć poszkodowanego, zobowiązany do
naprawienia szkody powinien zwrócić koszty
leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Kodeks Etyki Lekarskiej

Art. 4.

Dla wypełnienia swoich zadań lekarz powinien
zachować swobodę działań zawodowych, zgodnie ze
swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną.

Art. 18.

Lekarz leczący nie może sprzeciwiać się, by chory
zasięgał opinii o stanie swego zdrowia i postępowaniu
lekarskim u innego lekarza. Na życzenie pacjenta
powinien ułatwić mu taką konsultację.

.

PRZERYWANIE CIĄŻY

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA

ZDROWIA

I

OPIEKI

SPOŁECZNEJ z dnia 22 stycznia 1997 r.

w sprawie kwalifikacji zawodowych lekarzy, uprawniających
do dokonania przerwania ciąży oraz stwierdzania, że ciąża
zagraża życiu lub zdrowiu kobiety lub wskazuje na duże
prawdopodobieństwo

ciężkiego

i

nieodwracalnego

upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej
jego życiu. (Dz. U. z dnia 5 lutego 1997 r.)

§ 1. 1. Przerwania ciąży może dokonać, z zastrzeżeniem ust. 2,
lekarz posiadający:

1) pierwszego stopnia specjalizację w zakresie położnictwa i

ginekologii,

2) tytuł specjalisty w zakresie położnictwa i ginekologii.

2. Lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne, w celu uzyskania
pierwszego stopnia specjalizacji w zakresie położnictwa i
ginekologii, dokonuje przerwania ciąży w obecności i pod
kierunkiem lekarza uprawnionego do dokonywania przerwania
ciąży, o którym mowa w ust. 1.

PRZERYWANIE CIĄŻY

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA

ZDROWIA

I

OPIEKI

SPOŁECZNEJ z dnia 22 stycznia 1997 r.

w sprawie kwalifikacji zawodowych lekarzy, ...

§ 2. 1. Wystąpienie okoliczności wskazujących, że ciąża stanowi
zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, stwierdza
lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie medycyny
właściwej ze względu na rodzaj choroby kobiety ciężarnej.

2. Wystąpienie

okoliczności

wskazujących

na

duże

prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia
płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu
stwierdza lekarz posiadający tytuł specjalisty, orzekający o
wadzie genetycznej płodu na podstawie badań genetycznych, lub
lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie położnictwa i
ginekologii, orzekający o wadzie rozwojowej płodu, na podstawie
obrazowych badań ultrasonograficznych wykonywanych u
kobiety ciężarnej.

PRZERYWANIE CIĄŻY

Realizacja złamania ustawy antyaborcyjnej przez
lekarza

-zawiadomienie

prokuratury

(m.in.przez

zainteresowaną kobietę)

-udowodnienie w oparciu o badania, że kobieta była w
ciąży i doszło do poronienia

-badania materiału biologicznego (wyskrobiny z
macicy)

Przyczyny niemożności oskarżenia.

-brak zawiadomienia

-zgodne twierdzenie kobiety i lekarza, że zabieg był
konieczny z związku z krwotokiem z dróg rodnych i
poronieniem w toku