Makroekonomia II

Makroekonomia

dr inż. Paweł Perz

Rzeszów 2005

Ekonomia

ekonomia – nauka o procesach

gospodarczych, próbuje wykrywać i

opisywać prawidłowości rządzące

tymi procesami

nauka o tym jak jednostki i

społeczeństwo decydują o

wykorzystaniu rzadkich zasobów

mikroekonomia, makroekonomia

ekonomia pozytywna i normatywna

Makroekonomia

makroekonomia – analizuje

zachowania gospodarki jako całości

bada zmiany wielkości agregatowych

występujących w życiu gospodarczym

w centrum zainteresowania jest:

ogólny poziom produkcji,

zatrudnienia, bezrobocia i cen w

danym kraju

Znacznie makroekonomii

rozstrzyga o sukcesie lub

niepowodzeniu całych narodów

USA - UE

nowi członkowie UE i „hamulcowi”

Irlandia – Grecja

możliwość wywierania wpływu na

efekty ekonomiczne

Polityka gospodarcza

rola państwa w gospodarce

wysokość podatków

polityka pieniężna

polityka fiskalna

Cele polityki

makroekonomicznej

Produkcja

- zarówno wysoki poziom bezwzględny, jak i w

stosunku do potencjału

- wysoka stopa wzrostu

Zatrudnienie

- wysoki poziom zatrudnienia

- niski poziom bezrobocia przymusowego

Inflacja – stabilność poziomu cen przy swobodnej

grze sił rynkowych

Bilanse wymiany z zagranicą

równowaga eksportu i importu

stabilność kursu waluty

Narzędzia polityki

makroekonomicznej

Polityka fiskalna

- wydatki publiczne

- podatki

Polityka monetarna – kontrola podaży pieniądza

wywierająca wpływ na stopy procentowe

Polityka dochodowa – od swobodnego

kształtowania relacji płac i cen do środków kontroli

Stosunki międzynarodowe

–

polityka handlu zagranicznego

- interwencjonizm w stosunku do kursów

walutowych

Nakłady i efekty w

makrogospodarce

Trzy typy zmiennych:

zmienne zewnętrzne

zmienne polityczne

zmienne indukowane – wynik procesu

gospodarczego

Podstawowe definicje

globalna podaż – ta wielkość produkcji,

którą wytworzą i sprzedadzą podmioty

gospodarcze przy danych istniejących

cenach, mocy wytwórczej i kosztach

globalny popyt – suma, którą przy

danych cenach, dochodach oraz

innych zmiennych ekonomicznych

wydadzą konsumenci,

przedsiębiorstwa oraz rząd.

Gospodarstwa

domowe

Przedsiębiorstwa

Usługi czynników

produkcji

Dochody czynników

produkcji

Dobra i usługi

Wydatki na dobra i

usługi

Podstawowe definicje

Produkt krajowy brutto (PKB) – miara

produkcji wytworzonej przez czynniki

wytwórcze zlokalizowane na terytorium

danego kraju

Trzy sposoby mierzenia:

Suma wydatków na dobra i usługi

Suma dochodów czynników

wytwórczych

Wartość wytworzonych dóbr

Podstawowe definicje

wartość dodana – przyrost wartości

dóbr w wyniku procesu produkcji

dobra finalne – nabywane przez

ostatecznego użytkownika. Są to

dobra konsumpcyjne lub kapitałowe

dobra pośrednie – częściowo

przetworzone, są wykorzystywane

(przetwarzane) w procesie produkcji

Podstawowe definicje

inwestycje – zakupy nowych dóbr

kapitałowych przez przedsiębiorstwa

oszczędności – ta część dochodu,

która nie została wydana na zakup

dóbr i usług

S = Y – C, Y = C + I stąd S = I

rola państwa

podatki bezpośrednie i pośrednie

Sposób liczenia PKB

PKB w cenach rynkowych

PKB = C + I + G

PKB w cenach czynników

wytwórczych (produkcji)

PKB = C + I + G – T

PKB w gospodarce otwartej

eksport (X) dobra wytworzone w

kraju i sprzedane za granicę

import (Z) dobra, produkowane za

granicą i tam kupowane na użytek

gospodarki krajowej

eksport netto NX = X – Z

PKB = C + I + G + NX

PNB i dochód narodowy

Produkt narodowy brutto (PNB) –

całkowity dochód osiągany przez

obywateli danego kraju (niezależnie

od miejsca świadczenia usług przez

czynniki produkcji)

PNB = PKB + dochody netto z tytułu

własności za granicą

Dochód narodowy

amortyzacja – miara zużycia istniejących

zasobów kapitału w danym okresie

produkt narodowy netto (PNN) lub

dochód narodowy:

PNN = PNB w cenach czynników produkcji

- amortyzacja

Podstawowe definicje

deflator PNB jest to stosunek PNB

w cenach bieżących (nominalnego

PNB) do PNB w cenach stałych

(realnego PNB)

deflator z przykładu:

600/350=1,714

jako wskaźnik: 171,4

Miary dobrobytu

realny PNB per capita – realny PNB

podzielony przez liczbę mieszkańców

danego kraju

wskaźnik dobrobytu ekonomicznego

netto – W. Nordhaus, J. Tobin

Uniwersytet Yale – uwzględnia „plagi”

i dodaje dobra i usługi o charakterze

nierynkowym, korekta o czas wolny

PNB

ceny

rynkow

PKB

ceny

rynkowe

dochód

netto z

własności

za granicą

dochód

netto z

własności

za granicą

AMORTYZACJA

PNN

ceny

rynkow

Podatki

pośrednie

Dochód

narodowy

(PNN

ceny

czynnikó

produkcji)

ZYSKI

Wynagrodzeni

a i płace

dochody z

pracy na

własny

rachunek

Dochody z

czynszów

Determinanty dochodu

narodowego

rozmiary produkcji są zdeterminowane

przez wielkość globalnego popytu

AD = C + I

rozporządzalne dochody osobiste –

dochody, jakie gospodarstwa domowe

mogą przeznaczyć na wydatki lub

oszczędności

Funkcja konsumpcji

zależność pomiędzy konsumpcją a

osobistym dochodem rozporządzalnym

C = 10 + 0,8 * Y

S = Y – C

krańcowa skłonność do konsumpcji

(KSK) – ta część każdej dodatkowej

złotówki, która jest przeznaczona na

konsumpcję

KSO + KSK = 1

Produkcja na poziomie

równowagi

popyt globalny – suma jaką,

przedsiębiorstwa i gospodarstwa

domowe planują wydać na dobra i

usługi przy każdym poziomie dochodu

ruch po krzywej AD i przesunięcia

krzywej

równowaga rynkowa – w sytuacji gdy

globalny popyt (planowane wydatki)

dokładnie zrównają się z rozmiarami

faktycznie wytworzonej produkcji

Mnożnik

mnożnikiem nazywamy stosunek

zmiany produkcji zapewniającej

równowagę do powodującej ją zmiany

w wydatkach autonomicznych

ile wzrośnie produkcja gdy wydatki

autonomiczne zmienią się o 1

jednostkę?

mnożnik = 1/(1-KSK)

Polityka fiskalna

polityka stabilizacyjna

deficyt budżetowy – nadwyżka

wydatków państwa nad jego dochodami

dług publiczny – suma pozostałych do

spłacenia pożyczek państwowych

krańcowa skłonność do konsumpcji z

dochodu narodowego

KSK’=KSK(1-t)

Mnożnik zrównoważonego

budżetu

Wzrost wydatków państwa, któremu

towarzyszy taki sam wzrost

podatków, powoduje zwiększenie

produkcji

Document Outline