STOSUNKI NIEANTAGONISTYCZNE

Stosunki,  w których najczęściej

obecność jednej populacji wpływa
korzystnie na rozwój drugiej. Stosunki
nieantagonistyczne to:

o

mutualizm

o

komensalizm

MUTUALIZM

Jedna  z interakcji między

populacjami

charakteryzująca się

obopólnymi korzyściami

oraz praktycznym

uzależnieniem

występowania jednej

populacji od występowania

drugiej i vice versa

jednocześnie. Przykładem

organizmów żyjących w

takich zależnościach

pokarmowych mogą być

przeżuwacze i bakterie

jelitowe.

Innym przykładem

mutualizmu jest

mikoryza - współpraca

roślin naczyniowych z

grzybami. Kolejne

przykłady: rośliny

bobowate i bakterie

asymilizujące azot,

storczyki i grzyby,

termity i ich fauna

jelitowa (wiciowce

rozkładające celulozę).

Specyficzną odmianą

mutualizmu jest

helotyzm, występujący

np. u porostów.

Mutualizm

POROSTY

MIKORYZA

Występujące powszechnie zjawisko, polegające na współżyciu

korzeni lub innych organów, a nawet nasion roślin

naczyniowych (roślin wyższych z takich gromad jak:

nasienne, paprotniki, czy mszaki) z grzybami (dotyczy około

85% gatunków roślin wyższych z całego świata). Tego typu

symbioza daje obu gatunkom wzajemne korzyści, polegające

na obustronnej wymianie substancji odżywczych rośliny mają

lepszy dostęp do wody i rozpuszczonych w niej soli

mineralnych, ale także do substancji regulujących ich wzrost i

rozwój, które produkuje grzyb, ten zaś korzysta z produktu

fotosyntezy roślin - glukozy. Odkrycia mikoryzy dokonał w

roku 1880 polski botanik, Franciszek Kamieński. Rozwój wielu

gatunków roślin jest całkowicie zależny od obecności

określonego gatunku grzyba, gdzie brak partnera

grzybowego oznacza śmierć dla rośliny, ale i wiele znanych

gatunków grzybów kapeluszowych dojrzewa tylko wtedy, gdy

grzybnia ma dostęp do korzeni drzew dlatego przy tego

rodzaju symbiozie mówimy o mutualizmie.

MIKORYZA

Mikoryza jest powszechnym

zjawiskiem w przypadku drzew

leśnych, tu niektóre grzyby

wykazują specjalizację w wyborze

partnera, ograniczając się do

określonego gatunku, np.:

maślak zwyczajny i sosna

zwyczajna (mikoryza nie

występuje u sosen rosnących na

glebach bogatych w składniki

pokarmowe);

grzyby z rodzaju koźlarz i brzoza;

grzyby z rodzaju borowik i sosna,

buk zwyczajny, dąb, czy grab.

Jeżeli chodzi o rośliny, to np.

nasiona storczykowatych kiełkują

tylko w obecności grzybni.

MIKORYZA

Obecność strzępek grzybni

stwierdzono w nasionach

wielu roślin, np.

niecierpków i wrzosu.

Może się zdarzyć, że w

symbiozie z grzybem biorą

udział całe rośliny, czego

efektem jest powstanie

nowego organizmu,

różniącego się pod

względem morfologicznym

i biologicznym od każdego

z symbiontów co miało

miejsce w przypadku

porostów, gdzie z

cudzożywnym grzybem

współżyją nierozerwalnie

organizmy samożywne

KOMENSALIZM 

Rodzaj asymetrycznego od działywania pomiędzy populacjami

różnych gatunków, w wyniku którego dostosowanie jednej

populacji rośnie, podczas gdy druga nie ponosi widocznych strat

ani zysków. Typowym przykładem komensalizmu jest zjadanie

przez padlinożerców resztek ofiar dużych drapieżników lub

występowa nie drobnoustrojów na skórze i błonach śluzowych

jam ciała i niektórych narządów gospodarza (drobnoustroje

korzystają z produktów gospodarza bez uszczerbku dla jego

organizmu). Komensalizm nie musi polegać na zależnościach

pokarmowych. W przypadku komensalizmu chroniącego

komensal wykorzystuje gospodarza do ochrony, np. ryby

ukwiałowe z rodzaju Amphiprion żyją pomiędzy chroniącymi je

śmiercionośnymi ramionami ukwiałów. W komensalizmie

czyszczącym symbiont oczyszcza gospodarza np. z pasożytów

zewnętrznych; funkcje takie pełnią przedstawiciele wielu

gatunków ryb i skorupiaków, np. ryba pilot (Naucrates ductor)

towarzyszy rekinom i usuwa z ich łusek oraz jamy gębowej

pasożyty zewnętrzne, korzystając jednocześnie z resztek

pokarmu i nie padając łupem gospodarza.

KOMENSALIZM 

O komensalizmie synecjalnym

można mówić, gdy komensal

wykorzystuje gospodarza jako

miejsce schronienia i przebywa

nią (np. kraby chroniące się w

muszlach mięczaków). Kolejnym

rodzajem zależności jest

komensalizm transportowy, w

którym gospodarz jest

wykorzystany jako środek

transportu, np. ryba remora

(podnawka), o zmienionej

morfologii płetwy grzbietowej,

przyczepia się do rekina i razem

z nim przemieszcza się. W

pewnych warunkach

komensalizm może przekształcić

się w pasożytnictwo lub

mutualizm.

PROTOKOOPERACJA

Oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie,

polegające na współpracy dwóch populacji

odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć

także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem

symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często

występuje okresowo. Przykładem protokooperacji

jest związek jamochłonów (ukwiały) z krabami

pustelnikami. Na muszlach pustelników żyją

przytwierdzone różne jamochłony. Ułatwiają one

krabom maskowanie się i pełnią funkcję obronną,

otrzymując w zamian niedojedzone resztki pokarmu

pustelnika. Jednak ani pustelnik, ani jamochłon nie

są ściśle zależne od swego partnera. Podobnie

sprawa ma się z mrówkami i mszycami. Wydzielina

mszyc jest spożywana przez mrówki, które z kolei

chronią mszyce przed np. biedronkami. Innymi

słowy, protokooperacja to współżycie korzystne. Nie

musi być ono nieodzowne i może występować

okresowo.

Rak pustelnik z ukwiałem

KONIEC