BAKTERYJNE I PASOŻYTNICZE

BAKTERYJNE I PASOŻYTNICZE

CHOROBY APARATU OCHRONNEGO

CHOROBY APARATU OCHRONNEGO

OKA I ROGÓWKI.

OKA I ROGÓWKI.

Duński Grzegorz

Duński Grzegorz

Gronkowcowe zapalenie brzegów

Gronkowcowe zapalenie brzegów

powiek.

powiek.



Patogeneza

Patogeneza

•

Jedna z najczęstszych przyczyn podrażnienia

Jedna z najczęstszych przyczyn podrażnienia

aparatu ochronnego oka.

aparatu ochronnego oka.

•

Wywołane najczęściej przez

Wywołane najczęściej przez

Staphylococcus aureus.

Staphylococcus aureus.



Wtórnie wystepuje zaburzenie czynnosci

Wtórnie wystepuje zaburzenie czynnosci

gruczołów Meiboma polegajace na

gruczołów Meiboma polegajace na

wytwarzaniu patologicznie oleistej wydzieliny,

wytwarzaniu patologicznie oleistej wydzieliny,

która działa drażniąco na brzegi powiek i

która działa drażniąco na brzegi powiek i

spojówki.

spojówki.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne



Pieczenie, swędzenie, uczucie ciała

Pieczenie, swędzenie, uczucie ciała

obcego, sklejanie się powiek (objawy

obcego, sklejanie się powiek (objawy

te są najbardziej nasilone rano).

te są najbardziej nasilone rano).



Twarde, kruche, włókniste łuski oraz

Twarde, kruche, włókniste łuski oraz

przyschnięte strupki dookoła rzęs.

przyschnięte strupki dookoła rzęs.



Po usunięciu strupków mogą być

Po usunięciu strupków mogą być

widoczne niewielkie owrzodzenia.

widoczne niewielkie owrzodzenia.



Zmniejszone wydzielanie łez u

Zmniejszone wydzielanie łez u

niektórych pacjentów.

niektórych pacjentów.

Grzybicze i pasożytnicze zapalenia

Grzybicze i pasożytnicze zapalenia

brzegów powiek.

brzegów powiek.



Rzadsze, mogą być wywołane przez

Rzadsze, mogą być wywołane przez

następujące zakażenia:

następujące zakażenia:



Drożdżycę, sporotrychozę, rhinosporydiozę,

Drożdżycę, sporotrychozę, rhinosporydiozę,

kryptokokoze, leiszmaniozę, muszycę oka,

kryptokokoze, leiszmaniozę, muszycę oka,

wszawice rzęs i brwi.

wszawice rzęs i brwi.



Nie do końca jest wyjaśniona rola jaka mogą

Nie do końca jest wyjaśniona rola jaka mogą

pełnić w patogenezie Demodex folliculorum i

pełnić w patogenezie Demodex folliculorum i

Demodex brevis.

Demodex brevis.

Przewlekłe zapalenie spojówek

Przewlekłe zapalenie spojówek



Jednostronne lub obustronne zapalenie spojówek które trwa co

Jednostronne lub obustronne zapalenie spojówek które trwa co

najmniej 4-ry tygodnie.

najmniej 4-ry tygodnie.



Zwykle towarzyszy zapaleniu powiek o etiologii gronkowcowej

Zwykle towarzyszy zapaleniu powiek o etiologii gronkowcowej

.

.



Objawy:

Objawy:



Przewlekła reakcja brodawkowa spojówki tarczkowej zwłaszcza przy

Przewlekła reakcja brodawkowa spojówki tarczkowej zwłaszcza przy

dolnym brzegu powieki.

dolnym brzegu powieki.



Przekrwienie spojówki gałkowej i powiekowej.

Przekrwienie spojówki gałkowej i powiekowej.



Niewielka ilość śluzowo-ropnej wydzieliny.

Niewielka ilość śluzowo-ropnej wydzieliny.



Zbite, złotawe strupy i owrzodzenia na przednim brzegu powiek,

Zbite, złotawe strupy i owrzodzenia na przednim brzegu powiek,

naciek brzeżny rogówki. (charakterystyczne dla S.aureus)

naciek brzeżny rogówki. (charakterystyczne dla S.aureus)



Leczenie:

Leczenie:



Antybiotykoterapia empiryczna w postaci kropli i maści.

Antybiotykoterapia empiryczna w postaci kropli i maści.



Wymazy ze spojówek do hodowli i oznaczenia lekowrażliwosci w

Wymazy ze spojówek do hodowli i oznaczenia lekowrażliwosci w

przypadkach nie odpowiadających na antybiotykoterapię

przypadkach nie odpowiadających na antybiotykoterapię

empiryczną.

empiryczną.

Zapalenia rogówki związane z

Zapalenia rogówki związane z

gronkowcowym zapaleniem

gronkowcowym zapaleniem

brzegów powiek.

brzegów powiek.



Postacie:

Postacie:



Punktowata epiteliopatia.

Punktowata epiteliopatia.

•

Zwykle w dolnej części rogówki i w obrębie szpary powiekowej.

Zwykle w dolnej części rogówki i w obrębie szpary powiekowej.



Pryszczykowatość.

Pryszczykowatość.

•

Jest to miejscowe zapalenie rogówki i/lub spojówki, będące

Jest to miejscowe zapalenie rogówki i/lub spojówki, będące

reakcją alergiczna na antygeny bakteryjne – najczęściej

reakcją alergiczna na antygeny bakteryjne – najczęściej

gronkowców w krajach rozwiniętych , a w regionach

gronkowców w krajach rozwiniętych , a w regionach

endemicznego występowania gruźlicy – na antygeny

endemicznego występowania gruźlicy – na antygeny

Mycobacterium tuberculosis.

Mycobacterium tuberculosis.

•

Występuje w postaci małych popielatych lub żółtych guzków

Występuje w postaci małych popielatych lub żółtych guzków

zapalnych, otoczonych strefą obrzęku i przekrwienia,

zapalnych, otoczonych strefą obrzęku i przekrwienia,

znajdujących się tuż przy rąbku, na spojówce gałkowej lub

znajdujących się tuż przy rąbku, na spojówce gałkowej lub

rogówce.

rogówce.

Diagnostyka

Diagnostyka



Przy podejrzeniu etiologii gronkowcowej,

Przy podejrzeniu etiologii gronkowcowej,

słabej odpowiedzi na terapię empiryczną

słabej odpowiedzi na terapię empiryczną

należy rozważyć pobranie materiału na

należy rozważyć pobranie materiału na

posiew z brzegów powiek i spojówek.

posiew z brzegów powiek i spojówek.



Nawet średni wzrost bakterii/lub izolacja

Nawet średni wzrost bakterii/lub izolacja

innych szczepów gronkowcowych

innych szczepów gronkowcowych

nie wyklucza jako przyczyny choroby

nie wyklucza jako przyczyny choroby

S.aureus,

S.aureus,

jeżeli występują równolegle: keratopatia

jeżeli występują równolegle: keratopatia

punktowata, brzeżne nacieki lub

punktowata, brzeżne nacieki lub

pryszczykowatość.

pryszczykowatość.

Leczenie

Leczenie



Higiena powiek :

Higiena powiek :

usuwanie strupków, nadmiaru wydzieliny za

usuwanie strupków, nadmiaru wydzieliny za

pomocą pałeczki zakończonej wacikiem i nasączonej

pomocą pałeczki zakończonej wacikiem i nasączonej

rozcieńczonym szamponem dla dzieci.

rozcieńczonym szamponem dla dzieci.



Stosowanie preparatów sztucznych łez celem nawilżenia.

Stosowanie preparatów sztucznych łez celem nawilżenia.



Krople antybiotykowe o szerokim spektrum działania.

Krople antybiotykowe o szerokim spektrum działania.



w pierwotnym bakteryjnym zapaleniu spojówek: ciprofloksacyna,

w pierwotnym bakteryjnym zapaleniu spojówek: ciprofloksacyna,

tobramycyna, ofloksacyna,gentamycyna.

tobramycyna, ofloksacyna,gentamycyna.



Przewlekłe gronkowcowe zapalnie brzegów powiek - leczenie jest tu

Przewlekłe gronkowcowe zapalnie brzegów powiek - leczenie jest tu

często przedłużane i powtarzane , dlatego kierujemy się wyborem

często przedłużane i powtarzane , dlatego kierujemy się wyborem

antybiotyku o jak najmniejszej toksyczności, oporności z dobrą

antybiotyku o jak najmniejszej toksyczności, oporności z dobrą

tolerancją, jeśli to możliwe po sprawdzeniu za pomocą testów

tolerancją, jeśli to możliwe po sprawdzeniu za pomocą testów

lekowrażliwości.

lekowrażliwości.



Krople z kortykosteroidami:

Krople z kortykosteroidami:

w wybranych przypadkach, w

w wybranych przypadkach, w

niewielkich dawkach.

niewielkich dawkach.



Nacieki brzeżne- jeśli leczenie antybiotykami nie przynosi efektu w

Nacieki brzeżne- jeśli leczenie antybiotykami nie przynosi efektu w

ciągu kilku dni stosujemy małe dawki steroidów. Jeśli stwierdzono

ciągu kilku dni stosujemy małe dawki steroidów. Jeśli stwierdzono

uszkodzenie nabłonka rogówki ponad naciekami- pobieramy posiewy

uszkodzenie nabłonka rogówki ponad naciekami- pobieramy posiewy

przed rozpoczęciem kortykoterapii.

przed rozpoczęciem kortykoterapii.



Pryszczykowatość- przy braku reakcji na kilkutygodniową

Pryszczykowatość- przy braku reakcji na kilkutygodniową

antybiotykoterapię-

antybiotykoterapię-

włączamy małe dawki steroidów.

włączamy małe dawki steroidów.

Jęczmień (hordeolum)

Jęczmień (hordeolum)



Patogeneza.

Patogeneza.



Ostre zapalenie gruczołów powiekowych , najczęściej o

Ostre zapalenie gruczołów powiekowych , najczęściej o

etiologii gronkowcowej. Wyróżnia się jęczmień

etiologii gronkowcowej. Wyróżnia się jęczmień

zewnętrzny spowodowany zapaleniem gruczołów Zeisa i

zewnętrzny spowodowany zapaleniem gruczołów Zeisa i

mieszków włosowych oraz jęczmień wewnętrzny – ostre

mieszków włosowych oraz jęczmień wewnętrzny – ostre

zapalenie gruczołów Meiboma.

zapalenie gruczołów Meiboma.



Obraz kliniczny.

Obraz kliniczny.



Bolesne, twarde, czerwone zgrubienie umiejscowione

Bolesne, twarde, czerwone zgrubienie umiejscowione

przy brzegu powieki, czasami pękające z uwolnieniem

przy brzegu powieki, czasami pękające z uwolnieniem

ropnej wydzieliny.

ropnej wydzieliny.



Jęczmień wewnętrzny czasem przekształca się w

Jęczmień wewnętrzny czasem przekształca się w

gradówkę – przewlekły, ziarniniakowy guzek

gradówkę – przewlekły, ziarniniakowy guzek

umiejscowiony dookoła gruczołu łojowego Meiboma.

umiejscowiony dookoła gruczołu łojowego Meiboma.

Leczenie

Leczenie

i diagnostyka.

i diagnostyka.



W przypadkach izolowanych, niepowikłanych -

W przypadkach izolowanych, niepowikłanych -

ciepły kompres i masaż zmiany.

ciepły kompres i masaż zmiany.



Miejscowa antybiotykoterapia – w przypadkach z

Miejscowa antybiotykoterapia – w przypadkach z

ropnym zapaleniem powiek i spojówek.

ropnym zapaleniem powiek i spojówek.



Duże, długotwałe zmiany mogą wymagać

Duże, długotwałe zmiany mogą wymagać

nacięcia i drenażu.

nacięcia i drenażu.



Rozważenie wstrzyknięcia preparatu

Rozważenie wstrzyknięcia preparatu

steroidowego w okolicę zmiany w przypadku gdy

steroidowego w okolicę zmiany w przypadku gdy

wycięcie stwarza duże ryzyko uszkodzenia dróg

wycięcie stwarza duże ryzyko uszkodzenia dróg

łzowych.

łzowych.

Bakteryjne zapalenie spojówek dzieci i

Bakteryjne zapalenie spojówek dzieci i

dorosłych.

dorosłych.



Patogeneza

Patogeneza

:

:

•

bakterie są najczęstszą przyczyną zapalenia

bakterie są najczęstszą przyczyną zapalenia

spojówek u dzieci, rzadziej u dorosłych.

spojówek u dzieci, rzadziej u dorosłych.

•

namnażanie się bakterii powoduje naciek nabłonka i

namnażanie się bakterii powoduje naciek nabłonka i

istoty właściwej spojówek, stan zapalny a także

istoty właściwej spojówek, stan zapalny a także

czasem odpowiedź graniczących ze spojówkami

czasem odpowiedź graniczących ze spojówkami

tkanek np. rogówki.

tkanek np. rogówki.

•

źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z

źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z

wydzielinami zakażonego osobnika (często przez

wydzielinami zakażonego osobnika (często przez

brudne dłonie) lub kolonizacja drobnoustrojami ze

brudne dłonie) lub kolonizacja drobnoustrojami ze

śluzówek nosa i zatok obocznych.

śluzówek nosa i zatok obocznych.



Gwałtowność pojawiania się objawów i ich

Gwałtowność pojawiania się objawów i ich

nasilenie ułatwiają ustalenie czynnika

nasilenie ułatwiają ustalenie czynnika

wywołującego zapalenie spojówek.

wywołującego zapalenie spojówek.

Ostre ropne zapalenie spojówek.

Ostre ropne zapalenie spojówek.



Objawy choroby powstają w ciągu kilku dni i trwają przeważnie

Objawy choroby powstają w ciągu kilku dni i trwają przeważnie

krócej niż 3 tygodnie. Wystepuje samoograniczające się zakażenie

krócej niż 3 tygodnie. Wystepuje samoograniczające się zakażenie

powierzchni spojówek, wywołujące ostra odpowiedź zapalną z

powierzchni spojówek, wywołujące ostra odpowiedź zapalną z

powstaniem ropnej wydzieliny.

powstaniem ropnej wydzieliny.



Etiologia zależna od wieku pacjenta i lokalizacji geograficznej.

Etiologia zależna od wieku pacjenta i lokalizacji geograficznej.

Najczęstsze patogeny to:

Najczęstsze patogeny to:



Streptococcus pneumonie

Streptococcus pneumonie

– w badaniu stwierdzamy umiarkowaną

– w badaniu stwierdzamy umiarkowaną

ilość ropnej wydzieliny, obrzęk powiek, nastrzyk powierzchowny

ilość ropnej wydzieliny, obrzęk powiek, nastrzyk powierzchowny

spojówek, wylewy podspojówkowe, rzadziej błony zapalne spojówki

spojówek, wylewy podspojówkowe, rzadziej błony zapalne spojówki

tarczkowej.

tarczkowej.



Haemophilus influenzae

Haemophilus influenzae

– występuje u małych dzieci, czasem w

– występuje u małych dzieci, czasem w

połaczeniu z zapaleniem ucha srodkowego, również u palaczy i u

połaczeniu z zapaleniem ucha srodkowego, również u palaczy i u

pacjentów z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, gdzie

pacjentów z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, gdzie

kolonie H.influenzae obecne są w oskrzelach. Obraz kliniczny jest

kolonie H.influenzae obecne są w oskrzelach. Obraz kliniczny jest

podobny do infekcji streptokokami , częstsze są tu obwodowe

podobny do infekcji streptokokami , częstsze są tu obwodowe

owrzodzenia nabłonka rogówki i jej nacieki miąższowe.

owrzodzenia nabłonka rogówki i jej nacieki miąższowe.



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus

–

–

wywołuje ropne zapalenie brzegów

wywołuje ropne zapalenie brzegów

powiek i spojówek z tendencja do wydzielania nieco mniejszej

powiek i spojówek z tendencja do wydzielania nieco mniejszej

ilości ropnej wydzieliny niż w pneumokokowym zapaleniu

ilości ropnej wydzieliny niż w pneumokokowym zapaleniu

spojówek, objawy towarzyszące są łagodniejsze.

spojówek, objawy towarzyszące są łagodniejsze.

Diagnostyka

Diagnostyka



Wymazy metodą Grama i posiewy spojówek powinny

Wymazy metodą Grama i posiewy spojówek powinny

zostać wykonane tylko w niektórych przypadkach:

zostać wykonane tylko w niektórych przypadkach:



u noworodków, osób wyniszczonych ogólnie, u pacjentów z

u noworodków, osób wyniszczonych ogólnie, u pacjentów z

zaburzeniami odporności.

zaburzeniami odporności.



w ciężkim nadostrym ropnym zapaleniu spojówek w celu

w ciężkim nadostrym ropnym zapaleniu spojówek w celu

odróżnienia od galopujacego zapalenia spojówek,

odróżnienia od galopujacego zapalenia spojówek,

wymagającego leczenia ogólnego.

wymagającego leczenia ogólnego.



W przypadkach nie odpowiadajacych na początkowe

W przypadkach nie odpowiadajacych na początkowe

leczenie.

leczenie.



W nawracajacym zapaleniu spojówek, nawet bez widocznego

W nawracajacym zapaleniu spojówek, nawet bez widocznego

stanu zapalnego zatok, nosa czy gardła powinno się wziąć

stanu zapalnego zatok, nosa czy gardła powinno się wziąć

pod uwagę posiewy z gardła, gdyż organizmy kolonizujace

pod uwagę posiewy z gardła, gdyż organizmy kolonizujace

błony śluzowe mogą być źródłem zakażenia.

błony śluzowe mogą być źródłem zakażenia.

Leczenie

Leczenie



Antybiotykoterapia empiryczna w większości przypadków:

Antybiotykoterapia empiryczna w większości przypadków:



maści antybiotykowe np.z erytromycyna, bacytracyną.

maści antybiotykowe np.z erytromycyna, bacytracyną.



Kroplowe preparaty łączone m.in..

Kroplowe preparaty łączone m.in..

Gramicydynę+neomycynę+polimyksynę, krople

Gramicydynę+neomycynę+polimyksynę, krople

fluorochinolonowe (cyprofloksacynę, ofloksacynę), krople

fluorochinolonowe (cyprofloksacynę, ofloksacynę), krople

aminoglikozydowe (tobramycyne lub gentamycynę).

aminoglikozydowe (tobramycyne lub gentamycynę).



Schemat podawania:4 razy na dobę przez 5-7 dni , w

Schemat podawania:4 razy na dobę przez 5-7 dni , w

wybranych przypadkach częściej.

wybranych przypadkach częściej.



przy współistnieniu zapalenia gardła, ucha środkowego oraz

przy współistnieniu zapalenia gardła, ucha środkowego oraz

w hemofilusowym zapaleniu spojówek u dzieci dodatkowo

w hemofilusowym zapaleniu spojówek u dzieci dodatkowo

zaleca się doustne antybiotyki.

zaleca się doustne antybiotyki.

Rzeżączkowe zapalenie spojówek.

Rzeżączkowe zapalenie spojówek.



Etiologia

Etiologia

- Neisseria gonorrhoeae.

- Neisseria gonorrhoeae.



Epidemiologia-

Epidemiologia-

jest to choroba weneryczna przekazywana

jest to choroba weneryczna przekazywana

przez bezpośredni kontakt:

przez bezpośredni kontakt:



narządy płciowe-oko.

narządy płciowe-oko.



narządy płciowe-ręka-oko.

narządy płciowe-ręka-oko.



matka-noworodek (podczas przechodzenia przez kanał rodny).

matka-noworodek (podczas przechodzenia przez kanał rodny).



Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:

Charakteryzuje się gwałtownym początkiem i ciężkim przebiegiem.

Charakteryzuje się gwałtownym początkiem i ciężkim przebiegiem.

Występuje tu duża ilość ropnej wydzieliny, przekrwienie i

Występuje tu duża ilość ropnej wydzieliny, przekrwienie i

zaczerwienienie spojówek oraz obrzęk powiek. Może przebiegać z

zaczerwienienie spojówek oraz obrzęk powiek. Może przebiegać z

powiększeniem przyusznych węzłów chłonnych i powstawaniem błon

powiększeniem przyusznych węzłów chłonnych i powstawaniem błon

spojówkowych.

spojówkowych.

Zapalenie rogówki

Zapalenie rogówki

występuje tu w 15-40% przypadków i manifestuje się:

występuje tu w 15-40% przypadków i manifestuje się:

rozsianym przymgleniem nabłonka, ubytkami nabłonka, naciekami

rozsianym przymgleniem nabłonka, ubytkami nabłonka, naciekami

brzeżnymi i obwodowymi owrzodzeniami rogówki które mogą prowadzić

brzeżnymi i obwodowymi owrzodzeniami rogówki które mogą prowadzić

do jej perforacji.

do jej perforacji.



Obwodowe

Obwodowe

owrzodzenie

owrzodzenie

rogówki z

rogówki z

perforacją, która

perforacją, która

wystąpiła po kilku

wystąpiła po kilku

dniach od początku

dniach od początku

nadostrego

nadostrego

zapalenia spojówek

zapalenia spojówek

wywołanego przez

wywołanego przez

dwoinkę rzeżączki.

dwoinkę rzeżączki.

Leczenie

Leczenie



ogólna antybiotykoterapia:

ogólna antybiotykoterapia:



pojedyncza iniekcja ceftriaksonu (1g) i.m. w przypadkach

pojedyncza iniekcja ceftriaksonu (1g) i.m. w przypadkach

bez owrzodzenia rogówki, u noworodków 25-50 mg/kg

bez owrzodzenia rogówki, u noworodków 25-50 mg/kg

m.c. i.m.( w przypadku zakażenia uogólnionego leczenie

m.c. i.m.( w przypadku zakażenia uogólnionego leczenie

powinno być rozszerzone po konsultacji z pediatrą)

powinno być rozszerzone po konsultacji z pediatrą)



ceftriakson 1g i.v. co 12 godzin przez 3 dni w

ceftriakson 1g i.v. co 12 godzin przez 3 dni w

przypadkach z owrzodzeniem rogówki, Spektynomycyna

przypadkach z owrzodzeniem rogówki, Spektynomycyna

2g i.m. w przypadku uczulenia na cefalosporyny.

2g i.m. w przypadku uczulenia na cefalosporyny.



doustna antybiotykoterapia:

doustna antybiotykoterapia:

np. tetracyklina 500mg

np. tetracyklina 500mg

przez 7 dni.- ze względu na występującą w ponad 30%

przez 7 dni.- ze względu na występującą w ponad 30%

przypadków chlamydiozę.

przypadków chlamydiozę.



leczenie miejscowe:

leczenie miejscowe:



maści z erytromycyna, bacytracyną, gentamycyną i

maści z erytromycyna, bacytracyną, gentamycyną i

cyprofloksacyną.

cyprofloksacyną.



częste (co 1 godzinę) płukanie worka spojówkowego solą

częste (co 1 godzinę) płukanie worka spojówkowego solą

fizjologiczną.

fizjologiczną.

Zapalenie spojówek wywołane

Zapalenie spojówek wywołane

przez chlamydie.

przez chlamydie.



Patogeneza: Chlamydia trachomatis jest

Patogeneza: Chlamydia trachomatis jest

obligatoryjnie występującą wewnatrzkomórkową

obligatoryjnie występującą wewnatrzkomórkową

bakterią powodującą kilka rodzajów zapalenia

bakterią powodującą kilka rodzajów zapalenia

spojówek w zależności od serotypu bakterii.

spojówek w zależności od serotypu bakterii.



Jaglica:

Jaglica:

serotypy A-C (trachoma)

serotypy A-C (trachoma)



Wtrętowe zapalenie spojówek noworodków

Wtrętowe zapalenie spojówek noworodków

lub

lub

dorosłych:

dorosłych:

serotypy D-K.

serotypy D-K.



Ziarniniak weneryczny

Ziarniniak weneryczny

: serotypy L1, L2, L3.

: serotypy L1, L2, L3.

Jaglica

Jaglica



Choroba dotycząca społeczności o niskiej

Choroba dotycząca społeczności o niskiej

chigienie i złych warunkach sanitarnych.

chigienie i złych warunkach sanitarnych.



Jest endemiczna dla Bliskiego Wschodu i krajów

Jest endemiczna dla Bliskiego Wschodu i krajów

rozwijajacych się.

rozwijajacych się.



Głównym przenosicielem zakażenia jest pospolita

Głównym przenosicielem zakażenia jest pospolita

mucha domowa.

mucha domowa.



Do zakażenia dochodzi przez kontakt ze

Do zakażenia dochodzi przez kontakt ze

skażonymi przedmiotami codziennego użytku.

skażonymi przedmiotami codziennego użytku.



Rozpoznanie kliniczne jaglicy wymaga stwierdzenia

Rozpoznanie kliniczne jaglicy wymaga stwierdzenia

co najmniej dwóch z następujących cech:

co najmniej dwóch z następujących cech:



Grudek w obrębie spojówki tarczkowej powieki górnej.

Grudek w obrębie spojówki tarczkowej powieki górnej.



Grudek w rąbku rogówki i ich następstw.

Grudek w rąbku rogówki i ich następstw.



Charakterystycznego bliznowacenia tarczki.

Charakterystycznego bliznowacenia tarczki.



Naczyniowej łuszczki najbardziej zaznaczonej przy górnym

Naczyniowej łuszczki najbardziej zaznaczonej przy górnym

rąbku rogówki.

rąbku rogówki.



Zmiany rogówkowe

Zmiany rogówkowe

w jaglicy obejmują:

w jaglicy obejmują:

nabłonkowe

nabłonkowe

zapalenie rogówki, ogniskowe lub wieloogniskowe obwodowe

zapalenie rogówki, ogniskowe lub wieloogniskowe obwodowe

i centralne nacieczenie zrębu oraz włóknikowo naczyniową

i centralne nacieczenie zrębu oraz włóknikowo naczyniową

łuszczkę rogówki.

łuszczkę rogówki.



Inne objawy :

Inne objawy :

poczucie ciała obcego, zaczerwienienie,

poczucie ciała obcego, zaczerwienienie,

łzawienie, obecność śluzowo ropnej wydzieliny.

łzawienie, obecność śluzowo ropnej wydzieliny.

WHO

WHO

wprowadziła system oznaczania ciężkości

wprowadziła system oznaczania ciężkości

jaglicy na podstawie stwierdzenia głównych

jaglicy na podstawie stwierdzenia głównych

objawów wystepujących w poszczególnych

objawów wystepujących w poszczególnych

stadiach choroby.

stadiach choroby.



Wyróżniane są następujące stadia choroby:

Wyróżniane są następujące stadia choroby:

•

1.Grudkowe zapalenie spojówek.

1.Grudkowe zapalenie spojówek.

•

2.Masywne rozlane zapalenie spojówek.

2.Masywne rozlane zapalenie spojówek.

•

3.Bliznowacenie spojówki tarczkowej.

3.Bliznowacenie spojówki tarczkowej.

•

4. Nieprawidłowy wzrost rzęs (trichiasis).

4. Nieprawidłowy wzrost rzęs (trichiasis).

•

5.Zmętnienie rogówki.

5.Zmętnienie rogówki.



Leczenie:

Leczenie:

erytromycyna w maści 2 razy dziennie

erytromycyna w maści 2 razy dziennie

przez 2 miesięce, tetracyklina doustnie 1.5-2 g.

przez 2 miesięce, tetracyklina doustnie 1.5-2 g.

dziennie w dawkach podzielonych.

dziennie w dawkach podzielonych.

Wtrętowe zapalenie spojówek

Wtrętowe zapalenie spojówek

dorosłych.

dorosłych.



Choroba przenoszona drogą płciowa.

Choroba przenoszona drogą płciowa.



Występuje często z zapaleniem cewki

Występuje często z zapaleniem cewki

moczowej lub szyjki macicy.

moczowej lub szyjki macicy.



Do zakażenia dochodzi przez kontakt

Do zakażenia dochodzi przez kontakt

bezpośredni lub pośredni z wydzielinami

bezpośredni lub pośredni z wydzielinami

narządów płciowych oraz przez wodę z

narządów płciowych oraz przez wodę z

niewystarczająco chlorowanych basenów

niewystarczająco chlorowanych basenów

kąpielowych.

kąpielowych.

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



Grudkowy odczyn spojówkowy (głównie spojówka

Grudkowy odczyn spojówkowy (głównie spojówka

powieki dolnej i załamki).

powieki dolnej i załamki).



Niewielka ilość wydzieliny śluzowo-ropnej.

Niewielka ilość wydzieliny śluzowo-ropnej.



Wyczuwalne powiększenie przyusznych węzłów

Wyczuwalne powiększenie przyusznych węzłów

chłonnych.

chłonnych.



Delikatne lub zlewne nacieki nabłonkowe rogówki

Delikatne lub zlewne nacieki nabłonkowe rogówki

przeważnie w jej górnej części.

przeważnie w jej górnej części.

Leczenie:

Leczenie:



tetracyklina 250 mg 3 x dz. przez 3 tygodnie

tetracyklina 250 mg 3 x dz. przez 3 tygodnie

doustnie.

doustnie.

azytromycyna 1g doustnie jednorazowo we wczesnej

azytromycyna 1g doustnie jednorazowo we wczesnej

fazie.

fazie.

Opieką medyczną i leczeniem powinni być objęci

Opieką medyczną i leczeniem powinni być objęci

partnerzy seksualni, by uniknąć przenoszenia

partnerzy seksualni, by uniknąć przenoszenia

choroby.

choroby.

Zespół oczno-węzłowy Parinauda

Zespół oczno-węzłowy Parinauda



Etiologia:

Etiologia:

jest to rzadkie schorzenie, najczęściej

jest to rzadkie schorzenie, najczęściej

wywołane przez chorobę Kociego pazura. Najczęstszym

wywołane przez chorobę Kociego pazura. Najczęstszym

czynnikiem etiologicznym jest Bartonella henselae.

czynnikiem etiologicznym jest Bartonella henselae.



Inne przyczyny zespołu oczno- węzłowego to: Afipia

Inne przyczyny zespołu oczno- węzłowego to: Afipia

felis, Bartonella clarridgeiae, tularemia, ziarniniak

felis, Bartonella clarridgeiae, tularemia, ziarniniak

weneryczny, gruźlica, kiła, sporotrychoza.

weneryczny, gruźlica, kiła, sporotrychoza.



Epidemiologia i patogeneza:

Epidemiologia i patogeneza:

Bartonella henselae

Bartonella henselae

jest przenoszona przez koty i żyje w ich futrach.

jest przenoszona przez koty i żyje w ich futrach.

Zarażenie następuje poprzez zadrapanie przez kota, lub

Zarażenie następuje poprzez zadrapanie przez kota, lub

też w wyniku ugryzienia czy polizania skóry.

też w wyniku ugryzienia czy polizania skóry.

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



Jednostronne ziarninujące zapalenie spojówek z

Jednostronne ziarninujące zapalenie spojówek z

wyniosłymi lub płaskimi, przekrwionymi zmianami

wyniosłymi lub płaskimi, przekrwionymi zmianami

spojówki gałkowej lub powiekowej.

spojówki gałkowej lub powiekowej.



Dochodzi do powiększenia i stwardnienia

Dochodzi do powiększenia i stwardnienia

okolicznych węzłów chłonnych (przyusznych,

okolicznych węzłów chłonnych (przyusznych,

podżuchwowych, czasem szyjnych).

podżuchwowych, czasem szyjnych).



Gorączka, osłabienie, brak łaknienia, ból głowy .

Gorączka, osłabienie, brak łaknienia, ból głowy .



Ciężkie powikłania wystepują u około 2% chorych i

Ciężkie powikłania wystepują u około 2% chorych i

sa to:

sa to:

encefalopatia, plamica małopłytkowa, osteoliza,

encefalopatia, plamica małopłytkowa, osteoliza,

zapalenie wątroby i śledziony.

zapalenie wątroby i śledziony.

Leczenie:

Leczenie:

idealny schemat leczenia nie został

idealny schemat leczenia nie został

jeszcze opracowany. Zalecane środki to stosowane

jeszcze opracowany. Zalecane środki to stosowane

doustnie i miejscowo antybiotyki: erytromycyna,

doustnie i miejscowo antybiotyki: erytromycyna,

doksycyklina, azytromycyna.

doksycyklina, azytromycyna.

Bakteryjne zapalenie rogówki

Bakteryjne zapalenie rogówki



DEFINICJA: choroba rogówki spowodowana przez

DEFINICJA: choroba rogówki spowodowana przez

bakterie

bakterie



NAJWAŻNIEJSZE CECHY: naciek komórkowy

NAJWAŻNIEJSZE CECHY: naciek komórkowy

nabłonka lub miąższu rogówki, zapalenie i martwica

nabłonka lub miąższu rogówki, zapalenie i martwica

rogówki

rogówki



CECHY TOWARZYSZĄCE:

CECHY TOWARZYSZĄCE:

•

Obrzęk powiek

Obrzęk powiek

•

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek

•

Wydzielina

Wydzielina

•

Reakcja ze strony przedniej komory

Reakcja ze strony przedniej komory

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA



Bakteryjne zapalenie rogówki jest uważane za

Bakteryjne zapalenie rogówki jest uważane za

główna przyczynę jednostronnej ślepoty w krajach

główna przyczynę jednostronnej ślepoty w krajach

rozwijających się. W tych środowiskach, infekcję

rozwijających się. W tych środowiskach, infekcję

rogówki często poprzedza uraz, ważny udział ma

rogówki często poprzedza uraz, ważny udział ma

też jaglica i xerophtalmia.

też jaglica i xerophtalmia.



Zwiększona popularność soczewek kontaktowych

Zwiększona popularność soczewek kontaktowych

powoduje zwiększone ryzyko rozwoju bakteryjnego

powoduje zwiększone ryzyko rozwoju bakteryjnego

zapalenia rogówki u osób w krajach rozwiniętych.

zapalenia rogówki u osób w krajach rozwiniętych.



Obecnie szacuje się, że 10-30 osób na 100 000

Obecnie szacuje się, że 10-30 osób na 100 000

osób noszących soczewki kontaktowe rocznie

osób noszących soczewki kontaktowe rocznie

choruje w USA na wrzodziejące zapalenie rogówki,

choruje w USA na wrzodziejące zapalenie rogówki,

co stanowi 19% -42% wszystkich potwierdzonych

co stanowi 19% -42% wszystkich potwierdzonych

bakteriologicznie zapaleń rogówki. Ryzyko rozwoju

bakteriologicznie zapaleń rogówki. Ryzyko rozwoju

bakteryjnego zapalenia rogówki wzrasta około 15 –

bakteryjnego zapalenia rogówki wzrasta około 15 –

cie razy u osób które nie zdejmują soczewek na

cie razy u osób które nie zdejmują soczewek na

noc.

noc.

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA



Streptococcus pneumoniae był kiedyś głównym patogenem

Streptococcus pneumoniae był kiedyś głównym patogenem

izolowanym z bakteryjnych wrzodów rogówki. W krajach

izolowanym z bakteryjnych wrzodów rogówki. W krajach

rozwijających

się

infekcje

rogówki

wywołane

przez

rozwijających

się

infekcje

rogówki

wywołane

przez

paciorkowce pozostają najczęstsze, w drugiej kolejności

paciorkowce pozostają najczęstsze, w drugiej kolejności

gronkowcowe i pseudomonasowe.

gronkowcowe i pseudomonasowe.



Zwiększa się liczba osób noszących soczewki kontaktowe i

Zwiększa się liczba osób noszących soczewki kontaktowe i

związanych z tym powikłań rogówkowych, dlatego rośnie też

związanych z tym powikłań rogówkowych, dlatego rośnie też

częstość zakażeń wywołanych przez Pseudomonas i

częstość zakażeń wywołanych przez Pseudomonas i

gronkowce. Te dwa mikroorganizmy odpowiadają za

gronkowce. Te dwa mikroorganizmy odpowiadają za

większość infekcji związanych z noszeniem soczewek

większość infekcji związanych z noszeniem soczewek

kontaktowych, trzecia w kolejności jest Serratia marcescens.

kontaktowych, trzecia w kolejności jest Serratia marcescens.



Infekcje rogówki pojawiające się u pacjentów ze schorzeniami

Infekcje rogówki pojawiające się u pacjentów ze schorzeniami

ogólnoustrojowymi

jak:

uzależnienie

od

alkoholu,

ogólnoustrojowymi

jak:

uzależnienie

od

alkoholu,

niedożywienie, cukrzyca często wiążą się z zakażeniem

niedożywienie, cukrzyca często wiążą się z zakażeniem

wywołanym Moraxella.

wywołanym Moraxella.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE



W większości przypadków bakteryjne zapalenie

W większości przypadków bakteryjne zapalenie

rogówki rozwija się, gdy występuje przynajmniej

rogówki rozwija się, gdy występuje przynajmniej

jeden

z

czynników

ryzyka

upośledzających

jeden

z

czynników

ryzyka

upośledzających

mechanizmy obronne.

mechanizmy obronne.



Zaburzenia

powiek

(entropion,

ektropion)

Zaburzenia

powiek

(entropion,

ektropion)

odsłaniające powierzchnię rogówki lub trichiaza

odsłaniające powierzchnię rogówki lub trichiaza

powodują upośledzenie ochronnych właściwości

powodują upośledzenie ochronnych właściwości

filmu łzowego.

filmu łzowego.



Słaba produkcja łez prowadzi do zmniejszonej

Słaba produkcja łez prowadzi do zmniejszonej

zawartości przeciwbakteryjnych składników filmu

zawartości przeciwbakteryjnych składników filmu

łzowego, wysychania i uszkodzenia rogówki.

łzowego, wysychania i uszkodzenia rogówki.



Zaburzenia nabłonka (keratopatia bullosa, toksyczne

Zaburzenia nabłonka (keratopatia bullosa, toksyczne

leki, wcześniejsza infekcja HSV, uraz związany z

leki, wcześniejsza infekcja HSV, uraz związany z

soczewkami kontaktowymi) sprzyjają przyleganiu i

soczewkami kontaktowymi) sprzyjają przyleganiu i

inwazji bakteryjnej.

inwazji bakteryjnej.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE



Rosnąca popularność zabiegów chirurgii

Rosnąca popularność zabiegów chirurgii

refrakcyjnej, np. LASIK, która powoduje

refrakcyjnej, np. LASIK, która powoduje

uszkodzenie nabłonka rogówki i wycięcie

uszkodzenie nabłonka rogówki i wycięcie

miąższu również sprzyja rozwojowi

miąższu również sprzyja rozwojowi

pooperacyjnych

zapaleń rogówki.

pooperacyjnych

zapaleń

rogówki.

Mikroorganizmy mogą być wprowadzane

Mikroorganizmy mogą być wprowadzane

bezpośrednio do miąższu rogówki w

bezpośrednio do miąższu rogówki w

czasie zabiegu lub dostawać się tam

czasie zabiegu lub dostawać się tam

później przez nabłonek nieprawidłowo

później przez nabłonek nieprawidłowo

przylegający do miąższu.

przylegający do miąższu.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE



Stosowanie leków w postaci dymu, np. kokainy i

Stosowanie leków w postaci dymu, np. kokainy i

metamfetaminy również wiążą się z bakteryjnym

metamfetaminy również wiążą się z bakteryjnym

keratitis, prawdopodobnie przez bezpośrednie działanie

keratitis, prawdopodobnie przez bezpośrednie działanie

toksyczne,

keratopatię

ekspozycyjną,

zmiany

toksyczne,

keratopatię

ekspozycyjną,

zmiany

neurotropowe lub uraz mechaniczny.

neurotropowe lub uraz mechaniczny.



Miejscowe lub uogólnione upośledzenie układu

Miejscowe lub uogólnione upośledzenie układu

immunologicznego może prowadzić do zaburzeń w

immunologicznego może prowadzić do zaburzeń w

miejscowej obronie immunologicznej. Jest to najczęściej

miejscowej obronie immunologicznej. Jest to najczęściej

spowodowane

miejscowym

używaniem

spowodowane

miejscowym

używaniem

kortykosterydów, także immunosupresją, nowotworami,

kortykosterydów, także immunosupresją, nowotworami,

złym odżywianiem lub rozległymi oparzeniami.

złym odżywianiem lub rozległymi oparzeniami.



Na razie wydaje się, że AIDS nie jest czynnikiem ryzyka

Na razie wydaje się, że AIDS nie jest czynnikiem ryzyka

rozwoju keratitis, ale zapalenie rogówki u pacjentów z

rozwoju keratitis, ale zapalenie rogówki u pacjentów z

AIDS może przebiegać bardziej agresywnie.

AIDS może przebiegać bardziej agresywnie.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE



Chociaż przerwanie ciągłości nabłonka rogówki

Chociaż przerwanie ciągłości nabłonka rogówki

jest najczęstsze w keratitis i sprzyja rozwojowi

jest najczęstsze w keratitis i sprzyja rozwojowi

infekcji

rogówki,

niektóre

gatunki,

jak

infekcji

rogówki,

niektóre

gatunki,

jak

Corynebacterium diphtheriae, Haemophilus

Corynebacterium diphtheriae, Haemophilus

aegyptius,

Neisseria

gonorrhoeae,

N.

aegyptius,

Neisseria

gonorrhoeae,

N.

meningitidis,

Shigella

i

Listeria,

mogą

meningitidis,

Shigella

i

Listeria,

mogą

atakować nieuszkodzony nabłonek.

atakować nieuszkodzony nabłonek.



Rzadko keratitis może szerzyć się od rąbka

Rzadko keratitis może szerzyć się od rąbka

rogówki przez rąbek rogówkowo-twardówkowy.

rogówki przez rąbek rogówkowo-twardówkowy.

OBJAWY

OBJAWY



Objawy kliniczne bakteryjnego keratitis w dużym

Objawy kliniczne bakteryjnego keratitis w dużym

stopniu zależą od wirulencji mikroorganizmu i czasu

stopniu zależą od wirulencji mikroorganizmu i czasu

trwania infekcji. Inne ważne czynniki to wcześniejszy

trwania infekcji. Inne ważne czynniki to wcześniejszy

stan rogówki i stosowanie kortykosterydów.

stan rogówki i stosowanie kortykosterydów.



Pacjent może zgłaszać obniżenie ostrości wzroku,

Pacjent może zgłaszać obniżenie ostrości wzroku,

ból i fotofobię.

ból i fotofobię.



Najważniejszy objaw rogówkowy to miejscowe lub

Najważniejszy objaw rogówkowy to miejscowe lub

ogniskowe nacieczenie miąższu lub nabłonka.

ogniskowe nacieczenie miąższu lub nabłonka.

Powszechny jest brak nabłonka nad szaro-białym

Powszechny jest brak nabłonka nad szaro-białym

naciekiem miąższowym. Czasem ropień miąższowy

naciekiem miąższowym. Czasem ropień miąższowy

może pojawiać się przy nieuszkodzonym nabłonku.

może pojawiać się przy nieuszkodzonym nabłonku.

Naciek i obrzęk rogówki może występować również

Naciek i obrzęk rogówki może występować również

w miejscu oddalonym od pierwotnego ogniska

w miejscu oddalonym od pierwotnego ogniska

infekcji.

infekcji.

OBJAWY

OBJAWY



Inne struktury oka mogą również wykazywać

Inne struktury oka mogą również wykazywać

objawy zapalenia.

objawy zapalenia.

•

Często występuje rożny stopień zaczerwienienia i

Często występuje rożny stopień zaczerwienienia i

obrzęku powiek, zapalenie i chemoza spojówek,

obrzęku powiek, zapalenie i chemoza spojówek,

łzawienie i wydzielina. Może być widoczna

łzawienie i wydzielina. Może być widoczna

niespecyficzna odpowiedź brodawkowa.

niespecyficzna odpowiedź brodawkowa.

•

Często widoczne jest zapalenie w przedniej

Często widoczne jest zapalenie w przedniej

komorze z wysiękiem i komórkami. Odpowiedź

komorze z wysiękiem i komórkami. Odpowiedź

zapalna może być tak silna, ze tworzy się

zapalna może być tak silna, ze tworzy się

hypopyon, ale bez pełnościennej perforacji

hypopyon, ale bez pełnościennej perforacji

rogówki, są to najczęściej złogi sterylne. Ciecz

rogówki, są to najczęściej złogi sterylne. Ciecz

wodnista może być gęsta z powodu fibryny, mogą

wodnista może być gęsta z powodu fibryny, mogą

rozwinąć się płytki fibrynowe na śródbłonku

rozwinąć się płytki fibrynowe na śródbłonku



Pseudomonas aeruginosa :

Pseudomonas aeruginosa :



Martwica rozpływna istoty właściwej, otoczona

Martwica rozpływna istoty właściwej, otoczona

strefą obrzeku.

strefą obrzeku.



Obecnośc gestej ,śluzowo ropnej wydzieliny.

Obecnośc gestej ,śluzowo ropnej wydzieliny.



Osady zapalne na śródbłonku.

Osady zapalne na śródbłonku.



Odczyn zapalny w komorze przedniej i ropostek.

Odczyn zapalny w komorze przedniej i ropostek.



Mykobakterium i inne wolno rosnące

Mykobakterium i inne wolno rosnące

mikroorganizmy:

mikroorganizmy:



Nieropne nacieki i nietknięty nabłonek np.

Nieropne nacieki i nietknięty nabłonek np.

Keratopatia krystaliczna często powodowana

Keratopatia krystaliczna często powodowana

przez alfa-hemolizujące paciorkowce.

przez alfa-hemolizujące paciorkowce.



Zakaźna

Zakaźna

keratopatia

keratopatia

krystaliczna płatka

krystaliczna płatka

przeszczepionej

przeszczepionej

rogówki wywołana

rogówki wywołana

przez

przez

Streptococcus

Streptococcus

species.

species.

DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA



Wstępna diagnostyka zapalnego keratitis opiera się

Wstępna diagnostyka zapalnego keratitis opiera się

głównie na wywiadzie i badaniu fizykalnym, ale

głównie na wywiadzie i badaniu fizykalnym, ale

potwierdzenie infekcyjnego (w przeciwieństwie do

potwierdzenie infekcyjnego (w przeciwieństwie do

sterylnego) nacieku i identyfikacja atakującego

sterylnego) nacieku i identyfikacja atakującego

mikroorganizmu opiera się na badaniu barwionego

mikroorganizmu opiera się na badaniu barwionego

wymazu z zeskrobin z rogówki i laboratoryjnej hodowli

wymazu z zeskrobin z rogówki i laboratoryjnej hodowli

tych zeskrobin.

tych zeskrobin.



W praktyce, identyfikacja mikroorganizmu i wrażliwość

W praktyce, identyfikacja mikroorganizmu i wrażliwość

na antybiotyki jest potrzebna tylko jeśli niezbędna jest

na antybiotyki jest potrzebna tylko jeśli niezbędna jest

zmiana leczenia antybiotykiem, ponieważ pierwotna

zmiana leczenia antybiotykiem, ponieważ pierwotna

terapia zawiodła. Te modyfikacje są rzadko konieczne,

terapia zawiodła. Te modyfikacje są rzadko konieczne,

ponieważ 95% owrzodzeń o prawdopodobnej etiologii

ponieważ 95% owrzodzeń o prawdopodobnej etiologii

bakteryjnej dobrze odpowiada na podane leki. Dlatego

bakteryjnej dobrze odpowiada na podane leki. Dlatego

wielu

klinicystów

ogranicza

diagnostykę

wielu

klinicystów

ogranicza

diagnostykę

mikrobiologiczną tylko do wybranych przypadków.

mikrobiologiczną tylko do wybranych przypadków.

DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA

: zeskrobiny

: zeskrobiny



Zeskrobiny są niezbędne, jeśli zapalenie jest

Zeskrobiny są niezbędne, jeśli zapalenie jest

zaawansowane lub położone centralnie lub jeśli

zaawansowane lub położone centralnie lub jeśli

wywiad lub wygląd zapalenia sugerują, że

wywiad lub wygląd zapalenia sugerują, że

przyczyną może być infekcja mykobakteriami,

przyczyną może być infekcja mykobakteriami,

gonokokami, grzybami lub pasożytami.

gonokokami, grzybami lub pasożytami.



Jeśli pacjent otrzymywał antybiotyki miejscowo,

Jeśli pacjent otrzymywał antybiotyki miejscowo,

to ich podawanie powinno być przerwane na 12-

to ich podawanie powinno być przerwane na 12-

24 godziny przed pobraniem posiewu, by

24 godziny przed pobraniem posiewu, by

zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia

zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia

mikroorganizmu chorobotwórczego.

mikroorganizmu chorobotwórczego.



W razie postępujących szybko owrzodzeń rogówki

W razie postępujących szybko owrzodzeń rogówki

należy rozważyć użycie żywic wiążących

należy rozważyć użycie żywic wiążących

antybiotyki ponieważ w przeciwnym razie

antybiotyki ponieważ w przeciwnym razie

antybiotyki będą w znacznym stopniu hamować

antybiotyki będą w znacznym stopniu hamować

wzrost bakterii w hodowlach.

wzrost bakterii w hodowlach.

DIAGNOSTYKA: zeskrobiny

DIAGNOSTYKA: zeskrobiny



Podczas pobierania zeskrobin należy pamiętać,

Podczas pobierania zeskrobin należy pamiętać,

żeby pobrać je z najbardziej aktywnego miejsca

żeby pobrać je z najbardziej aktywnego miejsca

infekcji.

Oko

powinno

zostać

znieczulone

infekcji.

Oko

powinno

zostać

znieczulone

miejscowo

miejscowo



Platynowa szpatułka lub ostrze wysterylizowane

Platynowa szpatułka lub ostrze wysterylizowane

ciepłem

są

używane

do

zeskrobania

ciepłem

są

używane

do

zeskrobania

prowadzącego końca owrzodzenia.

prowadzącego końca owrzodzenia.



Próbki należy pobrać z wielu obszarów dużego

Próbki należy pobrać z wielu obszarów dużego

wrzodu. Jeżeli wyraźnie widoczne jest ścieńczenie

wrzodu. Jeżeli wyraźnie widoczne jest ścieńczenie

rogówki należy uważać na możliwą perforację.

rogówki należy uważać na możliwą perforację.

Zeskrobiny należy umieścić na szkiełku w celu

Zeskrobiny należy umieścić na szkiełku w celu

barwienia i bezpośrednio na podłoże hodowlane.

barwienia i bezpośrednio na podłoże hodowlane.

LECZENIE: cele

LECZENIE: cele



Leczenie

jest

Leczenie

jest

prowadzone

prowadzone

w

celu

w

celu

zahamowania

proliferacji

bakterii,

zahamowania

proliferacji

bakterii,

zmniejszenia

niszczącego

procesu

zmniejszenia

niszczącego

procesu

zapalnego i bólu oraz przyspieszeni

zapalnego i bólu oraz przyspieszeni

a

a

gojenia rogówkowego.

gojenia rogówkowego.



Terapia

antybiotykowa

musi

być

Terapia

antybiotykowa

musi

być

rozpoczęta

natychmiast.

Miejscowe

rozpoczęta

natychmiast.

Miejscowe

podawanie leków jest leczeniem z wyboru,

podawanie leków jest leczeniem z wyboru,

ponieważ zapewnia szybki i wysoki poziom

ponieważ zapewnia szybki i wysoki poziom

leków w rogówce i przedniej komorze.

leków w rogówce i przedniej komorze.

LECZENIE

LECZENIE



Iniekcje

podspojówkowe

wiążą

się

ze

Iniekcje

podspojówkowe

wiążą

się

ze

zwiększonym bólem i zapaleniem oraz ryzykiem

zwiększonym bólem i zapaleniem oraz ryzykiem

perforacji gałki ocznej a nie zapewniają wyższego

perforacji gałki ocznej a nie zapewniają wyższego

stężenia rogówkowego w porównaniu do kropli.

stężenia rogówkowego w porównaniu do kropli.



Podawanie leków doustne lub pozajelitowo

Podawanie leków doustne lub pozajelitowo

zapewnia stosunkowo niewielkie stężenie leków

zapewnia stosunkowo niewielkie stężenie leków

w rogówce i nie wydaje się dawać lepszych

w rogówce i nie wydaje się dawać lepszych

wyników

w

porównaniu

do

podawania

wyników

w

porównaniu

do

podawania

miejscowego. Ogólnie podawane antybiotyki

miejscowego. Ogólnie podawane antybiotyki

zaleca się tylko jeśli keratitis jest powikłane przez

zaleca się tylko jeśli keratitis jest powikłane przez

scleritis lub jeśli istnieje ryzyko perforacji lub

scleritis lub jeśli istnieje ryzyko perforacji lub

zapalenia wnętrza gałki ocznej.

zapalenia wnętrza gałki ocznej.

LECZENIE:

LECZENIE:

schematy terapeutyczne

schematy terapeutyczne



Znacząco wyższy poziom rogówkowy antybiotyku

Znacząco wyższy poziom rogówkowy antybiotyku

można zapewnić przez częstsze podawanie kropli.

można zapewnić przez częstsze podawanie kropli.



Schematy terapeutyczne

Schematy terapeutyczne

:

:

•

1 kropla co 5 min. przez 5 dawek, potem 1 kropla co

1 kropla co 5 min. przez 5 dawek, potem 1 kropla co

15 min. przez 6-12 godzin.

15 min. przez 6-12 godzin.

•

Jeżeli stosuje się kombinację 2 leków, stosuje się je na

Jeżeli stosuje się kombinację 2 leków, stosuje się je na

zmianę, zaczynając od kropli co 5 minut, potem

zmianę, zaczynając od kropli co 5 minut, potem

antybiotyki stosuje się na zmianę co 10 min. po 5

antybiotyki stosuje się na zmianę co 10 min. po 5

dawek każdy. Potem każdy z antybiotyków podaje się

dawek każdy. Potem każdy z antybiotyków podaje się

co 30 min., ale na zmianę, więc jeden z antybiotyków

co 30 min., ale na zmianę, więc jeden z antybiotyków

daje się co 15 min. przez 6-12 godzin.

daje się co 15 min. przez 6-12 godzin.

•

Częstość kropli redukuje się później do 1 raz na

Częstość kropli redukuje się później do 1 raz na

godzinę każdą, potem co kilka godzin w nocy, aby

godzinę każdą, potem co kilka godzin w nocy, aby

umożliwić dłuższy sen nocny. Późniejsza redukcja

umożliwić dłuższy sen nocny. Późniejsza redukcja

dawki zależy od odpowiedzi na leczenie.

dawki zależy od odpowiedzi na leczenie.

LECZENIE: antybiotyki

LECZENIE: antybiotyki



Szerokie

spectrum

zapewniają

Szerokie

spectrum

zapewniają

fluorochinolony same lub w połączeniu z

fluorochinolony same lub w połączeniu z

aminoglikozydami i cefalosporynami albo z

aminoglikozydami i cefalosporynami albo z

wankomycyną.

wankomycyną.



Z powodu narastającej oporności na

Z powodu narastającej oporności na

wankomycynę, nie należy stosować jej w

wankomycynę, nie należy stosować jej w

terapii empirycznej.

terapii empirycznej.



Badania wskazują, że połączenie

Badania wskazują, że połączenie

fluorochinolonów lub gentamycyny z

fluorochinolonów lub gentamycyny z

cefalosporyną jest skuteczne w 95%

cefalosporyną jest skuteczne w 95%

przypadków bakteryjnego keratitis.

przypadków bakteryjnego keratitis.

LECZENIE: kortykosteroidy

LECZENIE: kortykosteroidy



Ich rola jest kontrowersyjna w bakteryjnych

Ich rola jest kontrowersyjna w bakteryjnych

zapaleniach rogówki.

zapaleniach rogówki.



Powinny być używane tylko w uzasadnionych

Powinny być używane tylko w uzasadnionych

przypadkach i z zachowaniem szczególnej ostrożności.

przypadkach i z zachowaniem szczególnej ostrożności.



Zaleca się zastosowanie następujących kryteriów

Zaleca się zastosowanie następujących kryteriów

włączenia miejscowej sterydoterapii:

włączenia miejscowej sterydoterapii:



Nie stosujemy steroidów do chwili ustalenia przyczyny

Nie stosujemy steroidów do chwili ustalenia przyczyny

zapalenia oraz wykazania in vitro wrażliwości na stosowane

zapalenia oraz wykazania in vitro wrażliwości na stosowane

leczenie.

leczenie.



Musi istnieć możliwość częstych obserwacji pacjenta i

Musi istnieć możliwość częstych obserwacji pacjenta i

pewność co do jego subordynacji i właściwego stosowania

pewność co do jego subordynacji i właściwego stosowania

przepisanych leków.

przepisanych leków.



Należy wykluczyć współistnienie innych zjadliwych, trudnych

Należy wykluczyć współistnienie innych zjadliwych, trudnych

do wyniszczenia czynników chorobotwórczych np.

do wyniszczenia czynników chorobotwórczych np.

Pseudomonas aeruginosa.

Pseudomonas aeruginosa.

Chirurgia.

Chirurgia.



W ciężkim zapaleniu jeśli dochodzi do perforacji

W ciężkim zapaleniu jeśli dochodzi do perforacji

rogówki można wykonać przeszczep drążący

rogówki można wykonać przeszczep drążący

rogówki.

rogówki.



Dodatkowo wykonuje się obwodowa irydektomię,

Dodatkowo wykonuje się obwodowa irydektomię,

gdyż błony zapalne powstałe na tęczówce

gdyż błony zapalne powstałe na tęczówce

mogłyby przesłonić źrenicę

mogłyby przesłonić źrenicę

.

.



Zalecane są szwy pojedyncze.

Zalecane są szwy pojedyncze.

Grzybicze zapalenie rogówki

Grzybicze zapalenie rogówki



Jest rzadsze od zapalenia bakteryjnego.

Jest rzadsze od zapalenia bakteryjnego.



Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:



Uraz rogówki materiałem organicznym np.

Uraz rogówki materiałem organicznym np.

drewnem.

drewnem.



Uraz rogówki jako powikłanie noszenia soczewek

Uraz rogówki jako powikłanie noszenia soczewek

kontaktowych.

kontaktowych.



Stosowanie miejscowo i ogólnie steroidów.

Stosowanie miejscowo i ogólnie steroidów.



Zabiegi chirurgiczne na rogówce np. keratotomia

Zabiegi chirurgiczne na rogówce np. keratotomia

radialna.

radialna.



Przewlekłe zapalenie rogówki (np. opryszczkowe

Przewlekłe zapalenie rogówki (np. opryszczkowe

lub półpaścowe).

lub półpaścowe).

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



W początkowej fazie objawy kliniczne są słabiej

W początkowej fazie objawy kliniczne są słabiej

nasilone w porównaniu z zapaleniem o etiologii

nasilone w porównaniu z zapaleniem o etiologii

bakteryjnej.

bakteryjnej.



Najczęściej występujące postacie grzybiczego

Najczęściej występujące postacie grzybiczego

zapalenia rogówki to:

zapalenia rogówki to:



Drożdżakowe zapalenie rogówki.

Drożdżakowe zapalenie rogówki.



najczęściej wywoływane przez gatunki Candida.

najczęściej wywoływane przez gatunki Candida.



charakterystyczne są białe, powierzchowne,

charakterystyczne są białe, powierzchowne,

wyniosłe zmiany rogówki.

wyniosłe zmiany rogówki.



możliwe jest głębokie wniknięcie zakażenia z gęstą

możliwe jest głębokie wniknięcie zakażenia z gęstą

, żółtobiałą wydzieliną.

, żółtobiałą wydzieliną.

Nitkowate zapalenie rogówki.

Nitkowate zapalenie rogówki.



wywoływane najczęściej przez grzyby z

wywoływane najczęściej przez grzyby z

rodzaju

rodzaju

Aspergillus

Aspergillus

lub

lub

Fusarium

Fusarium

.

.



W badaniu : suche, szarobiałe, uniesione

W badaniu : suche, szarobiałe, uniesione

ponad poziom rogówki owrzodzenia, o

ponad poziom rogówki owrzodzenia, o

nierównych, zatartych brzegach z

nierównych, zatartych brzegach z

nitkowatymi wypustkami.

nitkowatymi wypustkami.



Owrzodzenie może być otoczone palczastymi

Owrzodzenie może być otoczone palczastymi

naciekami istoty właściwej rogówki.

naciekami istoty właściwej rogówki.



Czasem może wystąpić szybko postępujacy

Czasem może wystąpić szybko postępujacy

ropostek i błony zapalne w komorze

ropostek i błony zapalne w komorze

przedniej.

przedniej.



Grzybicze nitkowate

Grzybicze nitkowate

zapalenie rogówki

zapalenie rogówki

wywołane Fusarium

wywołane Fusarium

solani –

solani –

charakterystyczne

charakterystyczne

suche białe ogniska

suche białe ogniska

naciekowe w istocie

naciekowe w istocie

właściwej rogówki o

właściwej rogówki o

zatartych brzegach.

zatartych brzegach.

Leczenie

Leczenie



5% natamycyna

5% natamycyna

w zawiesinie miejscowo

w zawiesinie miejscowo

w leczeniu nitkowatego, grzybiczego

w leczeniu nitkowatego, grzybiczego

zapalenia rogówki.

zapalenia rogówki.



Amfoterycyna B (0,15-0,3 %) miejscowo w

Amfoterycyna B (0,15-0,3 %) miejscowo w

drożdżakowym zapaleniu rogówki.

drożdżakowym zapaleniu rogówki.



W razie negatywnego wyniku wymazu,

W razie negatywnego wyniku wymazu,

może być konieczne dodatkowe pobranie

może być konieczne dodatkowe pobranie

zeskrobin lub biopsja, czasem konieczne

zeskrobin lub biopsja, czasem konieczne

jest mechaniczne usunięcie zmian gdyż

jest mechaniczne usunięcie zmian gdyż

nacieki grzybicze leżące głęboko w zrębie

nacieki grzybicze leżące głęboko w zrębie

rogówki mogą nie odpowiadać na

rogówki mogą nie odpowiadać na

miejscowe leczenie przeciwgrzybicze.

miejscowe leczenie przeciwgrzybicze.

Pełzakowate zapalenie rogówki.

Pełzakowate zapalenie rogówki.

Patogeneza:

Patogeneza:



Acanthamoebae

Acanthamoebae

należą do wolnożyjących pospolitych

należą do wolnożyjących pospolitych

pierwotniaków, znajdowanych w słodkiej i słonej wodzie

pierwotniaków, znajdowanych w słodkiej i słonej wodzie

występujących w psotaci trofozoitów lub nieruchomych cyst.

występujących w psotaci trofozoitów lub nieruchomych cyst.



Są odporne na zamrażanie, wysuszanie i stężenia chloru

Są odporne na zamrażanie, wysuszanie i stężenia chloru

rutynowo używane do odkażania wody w basenach.

rutynowo używane do odkażania wody w basenach.



70% doniesień dotyczących pełzakowatego zapalenia

70% doniesień dotyczących pełzakowatego zapalenia

rogówki była związana z używaniem soczewek

rogówki była związana z używaniem soczewek

kontaktowych.

kontaktowych.



Głównym źródłem zakażenia były w tym przypadku

Głównym źródłem zakażenia były w tym przypadku

przygotowywane w domu roztwory soli fizjologicznej,

przygotowywane w domu roztwory soli fizjologicznej,

uzyskiwane przez rozpuszczanie tabletek w wodzie

uzyskiwane przez rozpuszczanie tabletek w wodzie

destylowanej.

destylowanej.

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



Rozproszona, wieloogniskowa ziarnista epiteliopatia

Rozproszona, wieloogniskowa ziarnista epiteliopatia

rogówki z podnabłonkowymi przymgleniami w

rogówki z podnabłonkowymi przymgleniami w

postaci szarobiałych nieropnych nacieków (w

postaci szarobiałych nieropnych nacieków (w

przeciwienstwie do zlewnych, drzewkowatych

przeciwienstwie do zlewnych, drzewkowatych

zmian w infekcji virusem opryszczki)

zmian w infekcji virusem opryszczki)



W kolejnych fazach może dojść do nacieku w

W kolejnych fazach może dojść do nacieku w

postaci częściowego lub całkowitego pierścienia w

postaci częściowego lub całkowitego pierścienia w

centralnej części rogówki.

centralnej części rogówki.



Nieproporcjonalnie silny w stosunku do objawów

Nieproporcjonalnie silny w stosunku do objawów

klinicznych ból, prawdopodobnie wtórnie do

klinicznych ból, prawdopodobnie wtórnie do

zapalenia okołonerwowego.

zapalenia okołonerwowego.



Niepowodzenie pierwotnej antybiotykoterapii.

Niepowodzenie pierwotnej antybiotykoterapii.



Zapalenie rogówki

Zapalenie rogówki

wywołane przez

wywołane przez

Acanthamoeba

Acanthamoeba

–

–

pierścieniowy

pierścieniowy

naciek zapalny.

naciek zapalny.

Diagnostyka laboratoryjna:

Diagnostyka laboratoryjna:



Uwidocznienie pełzaków w wymazach lub hodowli organizmów

Uwidocznienie pełzaków w wymazach lub hodowli organizmów

z zeskrobin rogówkowych.

z zeskrobin rogówkowych.

Leczenie:

Leczenie:



Najważniejszym warunkiem powodzenia terapii jest ustalenie

Najważniejszym warunkiem powodzenia terapii jest ustalenie

wczesnego rozpoznania.

wczesnego rozpoznania.



Mechaniczne oczyszczenie nabłonka .

Mechaniczne oczyszczenie nabłonka .



3-4 miesięczna kuracja środkami podawanymi miejscowo:

3-4 miesięczna kuracja środkami podawanymi miejscowo:

propamidyną, heksamidyną, chlorheksydyną, neomycyną czy

propamidyną, heksamidyną, chlorheksydyną, neomycyną czy

ketokonazolem ( skuteczne głównie przeciwko trofozoitom).

ketokonazolem ( skuteczne głównie przeciwko trofozoitom).



Keratoplastyka drążąca w przypadkach o dużej progresji zmian

Keratoplastyka drążąca w przypadkach o dużej progresji zmian

oraz przy zagrożeniu perforacją rogówki.

oraz przy zagrożeniu perforacją rogówki.

Mikrosporydioza rogówki

Mikrosporydioza rogówki



W ostatnim dziesięcioleciu częstość tego

W ostatnim dziesięcioleciu częstość tego

zapalenia rogówki wzrosła dramatycznie w

zapalenia rogówki wzrosła dramatycznie w

związku z AIDS oraz z pacjentami cierpiącymi na

związku z AIDS oraz z pacjentami cierpiącymi na

niedobór odporności komórkowej.

niedobór odporności komórkowej.



Zwykle występuje nabłonkowe zapalenie rogówki

Zwykle występuje nabłonkowe zapalenie rogówki

w którym czynnikiem etiologicznym jest

w którym czynnikiem etiologicznym jest

Mikrosporydium

Mikrosporydium

z rodzaju

z rodzaju

Encephalitozoon.

Encephalitozoon.



Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

:

:



obustronne przekrwienie spojówek,

obustronne przekrwienie spojówek,

światłowstręt, pogorszenie widzenia.

światłowstręt, pogorszenie widzenia.



obszary rogówki punktowato

obszary rogówki punktowato

wybarwiające się fluoresceiną.

wybarwiające się fluoresceiną.



niewybarwiające się przymglenia

niewybarwiające się przymglenia

opisywane jako śluzowate.

opisywane jako śluzowate.

Diagnostyka:

Diagnostyka:



Wymaz z dolnego załamka spojówek.

Wymaz z dolnego załamka spojówek.



Zeskrobiny z rogówki są niechętnie stosowane

Zeskrobiny z rogówki są niechętnie stosowane

ze względu na możliwość dodatkowego

ze względu na możliwość dodatkowego

uszkodzenia rogówki.

uszkodzenia rogówki.

Leczenie:

Leczenie:



miejscowo krople z fumagiliną.

miejscowo krople z fumagiliną.



TNF-alfa, leki p-wirusowe – w fazie badań.

TNF-alfa, leki p-wirusowe – w fazie badań.

Miąższowe zapalenia rogówki

Miąższowe zapalenia rogówki

związane z chorobami ogólnymi.

związane z chorobami ogólnymi.



Miąższowe nieropne zapalenia rogówki

Miąższowe nieropne zapalenia rogówki

mogą występować w takich chorobach

mogą występować w takich chorobach

ogólnych jak:

ogólnych jak:



Zespół Reitera.

Zespół Reitera.



Kiła wrodzona lub nabyta.

Kiła wrodzona lub nabyta.



Choroba z Lyme.

Choroba z Lyme.



Gruźlica.

Gruźlica.



Choroba Hansena (trąd).

Choroba Hansena (trąd).



Onchocerkoza.

Onchocerkoza.

Bakteryjne i grzybicze zapalenie

Bakteryjne i grzybicze zapalenie

twardówki

twardówki

Występują bardzo rzadko.

Występują bardzo rzadko.

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

są następujące:

są następujące:



najczęściej rozszerzenie zapalenia z

najczęściej rozszerzenie zapalenia z

obwodu rogówki.

obwodu rogówki.



uraz z obecnością zakażonego ciała obcego.

uraz z obecnością zakażonego ciała obcego.



uszkodzenie twardówki podczas operacji

uszkodzenie twardówki podczas operacji

skrzydlika( zwłaszcza w razie użycia

skrzydlika( zwłaszcza w razie użycia

mitomycyny).

mitomycyny).



Kiła, gruźlica, nokardioza.

Kiła, gruźlica, nokardioza.



Bakteryjne

Bakteryjne

zapalenie

zapalenie

twardówki

twardówki

powstałe dwa

powstałe dwa

tygodnie po

tygodnie po

operacji usunięcia

operacji usunięcia

skrzydlika.

skrzydlika.

Diagnostyka:

Diagnostyka:

posiewy i wymazy przed

posiewy i wymazy przed

rozpoczęciem antybiotykoterapii.

rozpoczęciem antybiotykoterapii.

Leczenie:

Leczenie:



początkowa antybiotykoterapia miejscowa jest podobna

początkowa antybiotykoterapia miejscowa jest podobna

do stosowanej w zapaleniu rogówki.

do stosowanej w zapaleniu rogówki.



Ze względu na trudności w kontrolowaniu zapalenia

Ze względu na trudności w kontrolowaniu zapalenia

twardówki stosuje się iniekcje podspojówkowe i

twardówki stosuje się iniekcje podspojówkowe i

podawanie dożylne antybiotyku

podawanie dożylne antybiotyku



w przypadkach zagrażających utratą oka jedynym

w przypadkach zagrażających utratą oka jedynym

sposobem może być podpowiekowe przepłukiwanie

sposobem może być podpowiekowe przepłukiwanie

roztworami anybiotykowymi.

roztworami anybiotykowymi.

Dziękuję za uwagę.

Dziękuję za uwagę.