•Rozpoznawanie i różnicowanie przyczyny wysięku osierdziowego
•Tamponada serca
•Zaciskające zapalenie osierdzia

OSIERDZIE

Fizjologia osierdzia

Fizjologia osierdzia

•Worek osierdziowy składa się z części

trzewnej

i części ściennej
•Ilość płynu 30- 50ml i ma on charakter

przesięku
•Ciśnienie w worku osierdziowym jest niższe

od atmosferycznego

Zabiegi kardiochirurgiczne
Infekcyjne
Nowotwory

wtórne - raki płuca i sutka

pierwotne - śródbłoniak

• Zawał serca

• Naświetlanie śródpiersia

• Uraz

•Rozwarstwienie aorty-

pierwsze rozpoznanie

przy ostrej tamponadzie po bólu w klatce
piersiowej

Najczęstsze przyczyny

wysięku osierdziowego

Najczęstsze przyczyny

wysięku osierdziowego

•Choroby tkanki łacznej

twardzina

toczeń
reumatoidalne zapalenie
stawów
Metaboliczne

•niedoczynność tarczycy
•mocznica

Polekowe
Idiopatyczne

U osób otyłych tłuszcz osierdziowy często jest
mylnie rozpoznawany jako płyn

Rzadsze przyczyny wysięku

osierdziowego

Rzadsze przyczyny wysięku

osierdziowego

·

A

B

C

D

Przy ścianie bocznej
lewej komory

Przy ścianie
prawego przedsionka

Przy ścianie przedniej
lewej komory

Przy ścianie
dolnej lewej komory

Przy ścianie przedniej
lewej komory

Przed ścianą prawej komory

Za tylną ścianą lewej komory

Przed ścianą prawej komory

Za tylną ścianą lewej komory

LV

RV

LA

Ao

Ao

desc

Płyn w opłucnej

Ao

LV

RV

LA

Ao

desc

Płyn w

worku

osierdziowy

m

(zatoka

skośna)

Płyn w worku
osierdziowym

Ao

LV

RV

LA

Ao

desc

LV

RV

LA

Ao

opłucna

Ao

desc

A

B

Płyn w opłucnej

Płyn w
osierdziu

Płyn w osierdziu

Płyn w opłucnej

Ao

desc

LV

LA

RV

Ao

Płyn w osierdziu

LV

Ao

RV

LA

A

B

A+ B (mm)

<10 - mały

10-20--pośredni

>20 duży

•Stwierdzany u 80-90%
operowanych

•Maksymalne nasilenie 10 doba po
zabiegu

•Otorbienia i nietypowa lokalizacja

•Ryzyko tamponady u osób
leczonych doustnym
antykoagulantem przy dużych
wartościach INR

Wysięk osierdziowy po operacjach

kardiochirurgicznych

Wysięk osierdziowy po operacjach

kardiochirurgicznych

·

LP

PP

PŁYN

Ucisk na
LP

LK

PP

PK

Leczenie wysięku w jamie osierdzia

•ibuprofen 1,2 - 2,4 g
•kwas acetylosalicylowy 2,4-3,2 g
•Prednizon 1-1,5 mg/kg
•Kolchicyna - 1-2 mg - następnie 0,5
-1 mg

•Okienko osierdziowo otrzewnowe
lub opłucnowe

Tamponada serca

Płyn w worku osierdziowym
zmniejszający rzut serca

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

10

20

30

100

200

40

C

iś

n

ie

n

ie

w

w

o

rk

u

o

si

e

rd

zi

o

w

ym

(

c

m

H

2

O

)

Objętość płynu w worku osierdziowym (ml)

Nagły wzrost

objętości

Powolny wzrost

objętości

Kliniczne objawy tamponady serca

•Tętno paradoksalne
•Wypełnione żyły szyjne
•Hipoperfuzja

Wysokie ciśnienie tętnicze nie wyklucza tamponady

B

A

C

Zapadanie się ściany

prawego przedsionka

Zapadanie się ściany

prawej komory

>10% zmniejszenie

prędkości

wczesnego napływu

mitralnego

wdech: wydech

>25% zmniejszenie

prędkości

wczesnego napływu

mitralnego

wdech: wydech

Poszerzenie i utrata

modulacji

oddechowej żyły głównej

dolnej

Objaw Czułość Swoistość

85

75

100

50

97

90

90

50

100

40

Echokardiograficzne objawy

Echokardiograficzne objawy

tamponady serca

tamponady serca

Echokardiograficzne objawy

Echokardiograficzne objawy

tamponady serca

tamponady serca

LV

RV

LA

RA LA

LV

Rozkurcz

Skurcz

Skurcz

A

B

Rozkurcz

Skurcz

RV

LV

RA

RV

LA

Skurcz

LV

RV

LA

Ao

Ao

desc

A

Rozkurcz

RV

LV

Płyn w osierdziu

Wdech

Wydech

Nakłucie jamy osierdzia

•Kontrola echokardiograficzna
•Najlepszy kanał - najgrubsza warstwa płynu
(koniuszek ew. przednia ściana klatki
piersiowej)

•Wprowadzenie cewnika metodą Seldingera
•Możliwość utrzymania cewnika 24-48 godzin

Igła pod kątem
15 do powierzchni ciała

skierowana na lewy bark

dostęp podżebrowy

dostęp koniuszkowy

Ryc. Najczęściej stosowane miejsca
dostępu w trakcie
nakłucia osierdzia

• Operacje kardiochirurgiczne

• Naświetlanie śródpiersia

• Gruźlicze wysiękowe zapalenie osierdzia

• Każde zapalenie osierdzia

Zaciskające zapalenie osierdzia -

Zaciskające zapalenie osierdzia -

etiologia

etiologia

Zaciskające zapalenie osierdzia -

Zaciskające zapalenie osierdzia -

etiologia

etiologia