Podstawowe

Podstawowe

środki gaśnicze.

środki gaśnicze.

PROCES SPALANIA

PROCES SPALANIA

Materiał
palny

Utlenia
cz

Wolne
rodniki

Ciepło

W

O

L

N

E

R

O

D

N

IK

I?

PROCES GASZENIA

PROCES GASZENIA

Materiał
palny

Utlenia
cz

Wolne
rodniki

Ciepło

Chłodzenie

Usunięcie materiału

palnego

Odcięcie dopływu tlenu

Działanie antykatalityczne

Sposoby przerywania procesu

Sposoby przerywania procesu

spalania.

spalania.

•Izolacja materiału palnego od utleniacza.

Izolację taką

zapewniają: piany gaśnicze, woda, szczególnie zawierająca

dodatki zwiększające jej lepkość, ciężkie gazy jak np.

dwutlenek węgla czy halony.

•Obniżenie stężenia utleniacza w strefie spalania

.

Uzyskuje się to przy pomocy gazów gaśniczych, pary

wodnej, przy pomocy halonów.

•Ochłodzenie palących się materiałów

– przy pomocy wody

(strumienie mgłowe), przy pomocy pian gaśniczych.

•Chemiczne zahamowanie procesów oksydo-redukcyjnych

osiąga się przy pomocy proszków gaśniczych o

właściwościach inhibicyjnych, także przy pomocy halonów.

•Ochłodzenie strefy spalania

– przy pomocy rozpylonej

wody.

•Izolacja materiału palnego przed promieniowaniem

cieplnym strefy spalania

osiąga się również przy pomocy

pian gaśniczych i wody, zwłaszcza zagęszczonej.

Podstawowe środki gaśnicze.

Podstawowe środki gaśnicze.

Woda –

najczęściej stosowany, najtańszy i najłatwiej

dostępny środek gaśniczy.
Podaje się ją za pomocą prądownic, działek wodnych,
zraszaczy, a nawet w postaci zrzutów z samolotów.
Najczęściej dla celów pożarniczych stosuje się
podawanie wody w postaci prądów gaśniczych.

Dzielą

się one na prądy zwarte i rozproszone

.

Prądy

rozproszone natomiast dzielą się na kropliste i mgłowe.
W razie konieczności podawania wody gaśniczej na
dużą odległość, wysoko lub gdy należy ją podać
precyzyjnie, stosuje się prądy zwarte, charakteryzujące
się tym, że woda wypływa z prądownicy w postaci
jednolitego strumienia i pozostaje w tej postaci,
przelatując na dużą odległość.

Zalet

Zalet

y

y

prądów zwartych

prądów zwartych

.

.

•wysoka energia kinetyczna,
•stosunkowo

duża

możliwość

precyzyjnego

sterowania takim strumieniem,
•zasięg rzutu do kilkudziesięciu metrów,
•możliwość ochładzania obszaru na którym nam

szczególnie zależy,
•możliwość „omiatania” wodą dużych powierzchni

ścian zbiorników rozgrzanych pożarem,
•podawanie wody przez otwory okienne do

wnętrza pomieszczeń,
•możliwość

podawania

wody

do

strefy

maksymalnego spalania, co umożliwia zwiększenie

udziału wody odparowanej.

Wad

Wad

y

y

prądów zwartych

prądów zwartych

.

.

•mniejsza

działalność

chłodząca

w

porównaniu z prądami kroplistymi czy
mgłowych, powoduje to zwiększenie strat
wody niewykorzystanej w procesie gaszenia

,

która spływa bezużytecznie. Woda ta
zazwyczaj przyczynia się do zwiększenia
strat popożarowych.

•działanie

na

niewielką

powierzchnię

materiału palnego

.

Woda

Woda

.

.

Mechanizm

działania

wody

polega

na

chłodzeniu

materiału

palnego, strefy spalania i
oddziaływania cieplnego.

Bardzo dobre właściwości
chłodzące wody wynikają
z

jej

dużego

ciepła

parowania.

Woda

Woda

.

.

Dodatkowy efekt gaśniczy
wody

–

rozcieńczenie

strefy spalania –

wynika z

tego, że po odparowaniu

0,001 m

3

wody powstaje

1,7 m

3

pary wodnej.

Woda.

Woda.

Jest to najczęściej stosowany środek gaśniczy.

Jest ona stosowana do bezpośredniego

gaszenia

pożaru przez podawanie jej na

płonący materiał palny, do strefy spalania

ale

także wykorzystywana jest jako czynnik

ochładzający

, np. schładza się wodą ściany

rozgrzanych zbiorników, w których płoną

ciekłe paliwa lub inne ciecze palne. Stosuje

się ją do ochładzania zagrożonych pożarem

urządzeń technologicznych do zabezpieczenia

przed zapaleniem materiałów, budynków i

zmagazynowanych

materiałów

na

składowiskach i w magazynach.

Wady

Wady

.

.

niska

skuteczność

gaśnicza

,

co

powoduje, że do ugaszenia nawet
stosunkowo

niewielkiego

pożaru

potrzeba zużyć jej dużo. Powoduje to z
kolei

znaczne

szkody

i

straty

wynikające

z

bezpowrotnego

zniszczenia

wielu

zamoczonych

materiałów, zawilgocenia budynków,
sprzętu, urządzeń itp.

Zalety

Zalety

.

.

• powszechna dostępność,

• niska cena,

• łatwość transportu i podawania do

miejsca pożaru,

• woda jest najczystszym ze znanych

środków gaśniczych.

Piany gaśnicze.

Piany gaśnicze.

Wyróżnia się dwa rodzaje piany

gaśniczej

–

chemiczną

i

mechaniczną

. Pianę charakteryzuje

między innymi

liczba spienienia [L

s

],

która wyraża stosunek objętości
piany

do

objętości

wodnego

roztworu środka pianotwórczego
zużytego do tworzenia tej piany.

Podział pian gaśniczych ze

Podział pian gaśniczych ze

względu na

względu na

liczb

liczb

ę

ę

spienienia

spienienia

.

.

• pianę ciężką L

s

< 20,

• pianę średnią 20 < L

s

< 200,

• pianę lekką L

s

> 200.

Piany gaśnicze

Piany gaśnicze

.

.

Działanie gaśnicze
piany polega na
odcięciu od strefy
spalania zarówno
dostępu tlenu jak i
rozgrzanych

par

cieczy palnych.

Piany gaśnicze

Piany gaśnicze

.

.

Oprócz
właściwości
izolujących piana
wykazuje
właściwości
ochładzające.

Piany gaśnicze

Piany gaśnicze

.

.

Warunkiem

ugaszenia

skutecznego

ugaszenia

pożaru

jest

szybkie

pokrycie

płonącej

powierzchni

szczelną

warstwa piany.

Piany gaśnicze.

Piany gaśnicze.

Stosuje się ją bardzo często zarówno do gaszenia

małych pożarów, nazywanych pożarami w zarodku, jak

i przy gaszeniu pożarów największych. Stosuje się ją

do

gaszenie pożarów cieczy i ciał stałych

. Za pomocą

piany odbywa się gaszenie pożarów powstałych w

dużych magazynach, ładowniach statków, w wielkich

zakładach przemysłowych.

Pianę lekką stosuje się do wypełniania hal fabrycznych

lub magazynów zastawionych materiałami, w których

wybuchł pożar, a do których nie ma możliwości

dotarcia z jakimkolwiek innym sprzętem pożarniczym

.

W takim wypadku, piana lekka podawana z

odpowiednio dużą intensywnością jest w stanie

dopłynąć do najbardziej niedostępnych zakamarków.

Pianą gaśniczą można gasić olbrzymie rozlewiska

materiałów

pędnych,

domy

towarowe,

linie

produkcyjne i wiele innych.

Wady

Wady

.

.

•może

powodować

działanie

toksyczno-drażniące na człowieka,

•destrukcyjne działanie na całe
otoczenie

łącznie

ze

sprzętem

pożarniczym.

Gazy gaśnicze

Gazy gaśnicze

są to takie gazy, które przy normalnym

ciśnieniu i w granicach temperatur,

jakie mogą powstać

podczas pożaru

,

są:

•niepalne

,

•nie podtrzymują palenia

,

•nie wchodzą w reakcje chemiczne z

gaszonymi materiałami.

Gazy gaśnicze

Gazy gaśnicze

.

.

Działanie gaśnicze
gazów

polega

przede wszystkim
na

obniżeniu

stężenia tlenu w
powietrzu

do

wartości,

przy

której

proces

palenia ustaje.

Gazy gaśnicze

Gazy gaśnicze

.

.

Palenie większości materiałów palnych
zostaje

zahamowana

po

obniżeniu

stężenia tlenu do wartości

około 12-

16%;

niektóre materiały wymagają

jeszcze niższego stężenia,

od 5-9%.

Do

nich należy zaliczyć: wodór, acetylen lub
metale alkaliczne.

Gazy gaśnicze.

Gazy gaśnicze.

Stosowane są przede wszystkim w stałych

instalacjach gaśniczych do przerywania procesu

palenia w objętościach zamkniętych

(rurociągi,

pomieszczenia produkcyjne itp.). Najpowszechniej

stosowanym gazem gaśniczym jest CO

2

.

Znakomicie nadaje się do gaszenia pożarów

gazów, cieczy palnych i substancji topiących się na

skutek temperatury, oraz urządzeń pod napięciem.

Zabrania się go stosować do metali, takich jak

sód, potas, wapń, magnez, żelazo i cynk. Z uwagi

na

niską

temperaturę

(-78

0

C)

CO

2

,

wydobywającego się w postaci śniegu z dyszy

gaśnicy, należy zachować szczególną ostrożność w

razie gaszenia nim na przykład płonącej odzieży

na człowieku lub urządzeń, które nie są odporne

na nagłe, duże zmiany temperatury.

Proszki gaśnicze

Proszki gaśnicze

są

to

rozdrobnione

związki

chemiczne

otoczone

błonką

nienasiąkalną.

Rozdrobnienie

proszku powinno być takie, aby
średnica ziaren mieściła się w
granicach 20 – 60 μm .

Podział proszków w zależności

Podział proszków w zależności

od składu

od składu

.

.

• węglanowe,

• węglanowo-mocznikowe,

• fosforanowe,

• specjalne.

Proszki gaśnicze

Proszki gaśnicze

.

.

H

2

+

O

=

H

2

O

Mechanizm gaśniczy
proszku polega na
przejmowaniu przez
proszek

energii

aktywacji

od

wolnych

rodników

odpowiedzialnych za
proces spalania.

Proszki gaśnicze

Proszki gaśnicze

.

.

W przypadku proszków

węglanowych

dodatkowym działaniem
gaśniczym jest obniżenie
stężenia utleniacza w
strefie spalania przez
wydzielający

się

dwutlenek węgla.

Proszki gaśnicze

Proszki gaśnicze

.

.

Natomiast

proszki

fosforanowe

mają

dodatkowo

zdolność

wytwarzania

szklistej,

jednolitej

warstewki,

pokrywającej
powierzchnię gaszonego
ciała stałego.

Proszki

Proszki

gaśnicze

gaśnicze

.

.

Zakres stosowania proszków jest uzależniony od ich

składu, i tak:

•proszki węglanowe stosuje się do gaszenia pożarów

cieczy i gazów,

•proszki fosforanowe do gaszenia pożarów ciał

stałych, cieczy i gazów,

•proszki specjalne do gaszenia pożarów metali.

•proszki można również stosować do gaszenia

pożarów urządzeń pod napięciem, przestrzegając

zasad bezpieczeństwa,

związanych z zachowaniem

określonych

odległości.

Podawanie

proszków

gaśniczych wymaga właściwej techniki. Polega ona

na wytwarzaniu obłoku na całej szerokości płonącego

materiału w taki sposób, aby nie było możliwości

przerzucenia się ognia na ugaszoną już część

pogorzeliska.

Wady

Wady

.

.

• trudność przechowywania,

• stosunkowo wysoka zawodność

urządzeń proszkowych,

• trudność podawania,

• brak działania chłodzącego.

Zalety

Zalety

.

.

• duża skuteczność gaśnicza,
• nie powoduje strat popożarowych,

• uniwersalność,

• jest nietoksyczny,

• w porównaniu z halonem i śniegiem

ma duży zasięg rzutu,

• w odróżnieniu od halonu można nim

pokryć stosunkowo dużą
powierzchnię.

Halony

Halony

są to węglowodory, w których atomy
wodoru wymienione zostały
częściowo lub całkowicie na atomy
chlorowców, takich jak: fluor, chlor i
brom.

Halony

Halony

.

.

H

2

+

O

=

H

2

O

Rozkład

halonu

i

wydzielenie

się

wolnych chlorowców,
które łącząc się z
wolnymi atomami i
rodnikami, przerywają
ogniwa

reakcji

łańcuchowej.

Halony.

Halony.

Z dużą skutecznością halony

mogą być stosowane

do

gaszenia pożarów ciał stałych, cieczy i gazów

.

Nadają się wszędzie tam, gdzie środek gaśniczy
nie może niszczyć urządzeń i przedmiotów – a
więc

urządzeń elektronicznych i precyzyjnych,

dzieł sztuki, archiwów, a także wszelkich
urządzeń pod napięciem z zachowaniem środków
ostrożności określonych przez producenta

.

Jako

środek

gaśniczy,

halony

stanowią

wypełnienie gaśnic, agregatów gaśniczych oraz
stałych

urządzeń

gaśniczych.

Szczególną

ostrożność należy zachować stosując halony w
zamkniętych pomieszczeniach.

Zalety

Zalety

.

.

• wysoka skuteczność gaśnicza,

• bardzo niskie temperatury

krzepnięcia,

• trwałość w czasie przechowywania,

• nieprzewodzenie prądu elektrycznego,

• łatwość posługiwania się,

• nie powoduje korozji metali.

Wady

Wady

.

.

• bardzo szkodliwe działanie na

środowisko.