Staropolskie prawo rodzinne i opiekuncze s(1)

background image

© Anna Karabowicz

Staropolskie prawo

Staropolskie prawo

rodzinne i opiekuńcze

rodzinne i opiekuńcze

background image

© Anna Karabowicz

Pokrewieństwo

Pokrewieństwo

w linii prostej – zstępni i wstępni

w linii prostej – zstępni i wstępni

w linii bocznej

w linii bocznej

stopnie pokrewieństwa

stopnie pokrewieństwa

1.

1.

komputacja rzymska – w prawie

komputacja rzymska – w prawie

spadkowym:

spadkowym:

tot gradus quod

tot gradus quod

generationes

generationes

2.

2.

komputacja kanoniczna – w prawie

komputacja kanoniczna – w prawie

małżeńskim

małżeńskim

background image

© Anna Karabowicz

Stosunki między rodzicami a

Stosunki między rodzicami a

dziećmi

dziećmi

duży zakres władzy ojcowskiej

duży zakres władzy ojcowskiej

władza ojcowska ustawała w chwili zawarcia

władza ojcowska ustawała w chwili zawarcia

przez dziecko małżeństwa (w przypadku

przez dziecko małżeństwa (w przypadku

szczeg. córek) lub osiągnięcia dojrzałości;

szczeg. córek) lub osiągnięcia dojrzałości;

istnienie instytucji niedziałów ojcowskich

istnienie instytucji niedziałów ojcowskich

Zbiór praw sądowych (1778) przewidywał

Zbiór praw sądowych (1778) przewidywał

„rządy ojca i matki”

„rządy ojca i matki”

w stosunkach majątkowych – tzw. niedziały

w stosunkach majątkowych – tzw. niedziały

ojcowskie utrudniające uniezależnienie się

ojcowskie utrudniające uniezależnienie się

dorosłych synów

dorosłych synów

background image

© Anna Karabowicz

Pochodzenie dziecka

Pochodzenie dziecka

dzieci prawe i nieprawe (bękart, wylęganiec, pokrzywnik)

dzieci prawe i nieprawe (bękart, wylęganiec, pokrzywnik)

zrodzone w związku pozamałżeńskim lub z małżeństwa

zrodzone w związku pozamałżeńskim lub z małżeństwa

nieważnego

nieważnego

pogorszenie sytuacji dzieci nieprawych pod wpływem nauki

pogorszenie sytuacji dzieci nieprawych pod wpływem nauki

Kościoła

Kościoła

dzieci nieprawe nie wchodziły do rodziny ojca, nie dziedziczyły po

dzieci nieprawe nie wchodziły do rodziny ojca, nie dziedziczyły po

nim, nie nosiły jego nazwiska, nie nabywały praw szlacheckich

nim, nie nosiły jego nazwiska, nie nabywały praw szlacheckich

możliwość uprawnienia, legitymowania dzieci nieprawych przez

możliwość uprawnienia, legitymowania dzieci nieprawych przez

ojca:

ojca:

1.

1.

przez później zawarte małżeństwo (

przez później zawarte małżeństwo (

per subsequens

per subsequens

matrimonium

matrimonium

) – dopuszczane przez prawo kanoniczne, w prawie

) – dopuszczane przez prawo kanoniczne, w prawie

ziemskim od 1578 r. (powtórzone w 1633 r.) zakaz legitymowania

ziemskim od 1578 r. (powtórzone w 1633 r.) zakaz legitymowania

w ten sposób; dozwolone ponownie od 1768 r., ale i tak nie

w ten sposób; dozwolone ponownie od 1768 r., ale i tak nie

nabywały praw szlacheckich, w prawie miejskim i wiejskim

nabywały praw szlacheckich, w prawie miejskim i wiejskim

dopuszczalna

dopuszczalna

2.

2.

król mógł legitymować nieprawe dziecko – do 1578 r., od tego

król mógł legitymować nieprawe dziecko – do 1578 r., od tego

roku konieczna była zgoda sejmu, król mógł legitymować w

roku konieczna była zgoda sejmu, król mógł legitymować w

miastach królewskich

miastach królewskich

background image

© Anna Karabowicz

Adopcja - przysposobienie

Adopcja - przysposobienie

rozpowszechniła się w XIII w. wśród szlachty

rozpowszechniła się w XIII w. wśród szlachty

z początku instytucja o charakterze familijnym

z początku instytucja o charakterze familijnym

od XVI w. nabierała cech majątkowych – dla celów

od XVI w. nabierała cech majątkowych – dla celów

ominięcia zakazów i ograniczeń w obrocie

ominięcia zakazów i ograniczeń w obrocie

nieruchomości – dlatego adoptowany nie zrywał

nieruchomości – dlatego adoptowany nie zrywał

związków rodzinnych z biologiczną rodziną, ani nie

związków rodzinnych z biologiczną rodziną, ani nie

tracił uprawnień spadkowych, nazwisko

tracił uprawnień spadkowych, nazwisko

adoptującego przyjmował tylko wtedy, gdy

adoptującego przyjmował tylko wtedy, gdy

obejmował po nim majątek nieruchomy, adoptować

obejmował po nim majątek nieruchomy, adoptować

mogła także kobieta za zgodą swoich krewnych,

mogła także kobieta za zgodą swoich krewnych,

adopcja była odwołalna

adopcja była odwołalna

adopcja braterska wśród szlachty w czasach

adopcja braterska wśród szlachty w czasach

nowożytnych – zapewnienie dziedziczenia

nowożytnych – zapewnienie dziedziczenia

wzajemnego po sobie

wzajemnego po sobie

adopcja do herbu – bez skutków majątkowych,

adopcja do herbu – bez skutków majątkowych,

stosowana najczęściej wobec nobilitowanych,

stosowana najczęściej wobec nobilitowanych,

zakazana w 1616 r.

zakazana w 1616 r.

background image

© Anna Karabowicz

Stosunki majątkowe

Stosunki majątkowe

rodzinne

rodzinne

Umowa wydziału – wyposażenie w

Umowa wydziału – wyposażenie w

grunt oraz inwentarz syna lub córki

grunt oraz inwentarz syna lub córki

przy zawieraniu małżeństwa

przy zawieraniu małżeństwa

Umowa wymowy – zastrzeżenie ze

Umowa wymowy – zastrzeżenie ze

strony rodziców, którzy przekazywali

strony rodziców, którzy przekazywali

prowadzenie gospodarstwa dzieciom,

prowadzenie gospodarstwa dzieciom,

by dożywotnio mogli mieszkać u nich

by dożywotnio mogli mieszkać u nich

i mieć utrzymanie

i mieć utrzymanie

background image

© Anna Karabowicz

Opieka nad nieletnimi

Opieka nad nieletnimi

w średniowieczu opieka sprawowana w interesie majątku pupila, była prawem a nie

w średniowieczu opieka sprawowana w interesie majątku pupila, była prawem a nie

obowiązkiem krewnych

obowiązkiem krewnych

w czasach nowożytnych stopniowo uwzględniano dobra osobistego pupila, rozszerzono

w czasach nowożytnych stopniowo uwzględniano dobra osobistego pupila, rozszerzono

krąg osób uprawnionych do opieki, stworzono urzędową kontrolę jej sprawowania (od

krąg osób uprawnionych do opieki, stworzono urzędową kontrolę jej sprawowania (od

konstytucji 1775 r.)

konstytucji 1775 r.)

osoby opiekunów:

osoby opiekunów:

1.

1.

opieka naturalna, przyrodzona – matka, po jej śmierci lub zamążpójściu najbliżsi krewni

opieka naturalna, przyrodzona – matka, po jej śmierci lub zamążpójściu najbliżsi krewni

2.

2.

opieka testamentowa (ojcowska) – Statut warcki (1423) przyznawał ojcu prawo do

opieka testamentowa (ojcowska) – Statut warcki (1423) przyznawał ojcu prawo do

ustanawiania opiekuna w testamencie spośród krewnych lub obcych

ustanawiania opiekuna w testamencie spośród krewnych lub obcych

3.

3.

opieka nadana, urzędowa – w razie braku opiekuna testamentowego czy naturalnego

opieka nadana, urzędowa – w razie braku opiekuna testamentowego czy naturalnego

obowiązki i prawa opiekuna:

obowiązki i prawa opiekuna:

1.

1.

utrzymywanie i wychowywanie pupila

utrzymywanie i wychowywanie pupila

2.

2.

dbanie o całość i nienaruszalność jego majątku

dbanie o całość i nienaruszalność jego majątku

3.

3.

prawo do pobierania dochodów z majątku pupila

prawo do pobierania dochodów z majątku pupila

4.

4.

1565 r. obowiązek sporządzania przy obejmowaniu opieki inwentarza w obecności 2

1565 r. obowiązek sporządzania przy obejmowaniu opieki inwentarza w obecności 2

krewnych ojca, zakaz zbywania, obciążania majątku pupila, obowiązek wykształcenia

krewnych ojca, zakaz zbywania, obciążania majątku pupila, obowiązek wykształcenia

pupila, mógł być pozbawiony funkcji

pupila, mógł być pozbawiony funkcji

5.

5.

Od XVI w. jeśli opiekun nie chciał wydać 18-lteniej szlachcianki za mąż (bo utraciłby

Od XVI w. jeśli opiekun nie chciał wydać 18-lteniej szlachcianki za mąż (bo utraciłby

zarząd jej dobrami) to mogła ona prosić krewnych lub króla o innego opiekuna

zarząd jej dobrami) to mogła ona prosić krewnych lub króla o innego opiekuna

6.

6.

II poł. XVIII w. – w razie braku testamentowego opiekuna opiekę obejmowała matka,

II poł. XVIII w. – w razie braku testamentowego opiekuna opiekę obejmowała matka,

jeśli i jej nie było wyznaczał go sąd ziemski lub grodzki, król władzą nadopiekuńczą,

jeśli i jej nie było wyznaczał go sąd ziemski lub grodzki, król władzą nadopiekuńczą,

coroczne rachunki w sądzie, wynagrodzenie w wysokości 10% dochodów z majątku

coroczne rachunki w sądzie, wynagrodzenie w wysokości 10% dochodów z majątku

pupila

pupila

prawo miejskie – specjalne urzędy nadzorujące, opiekunów wyznaczał sąd spośród

prawo miejskie – specjalne urzędy nadzorujące, opiekunów wyznaczał sąd spośród

krewnych, sporządzanie inwentarza, rachunek z opieki

krewnych, sporządzanie inwentarza, rachunek z opieki

prawo wiejskie – wyznaczali opiekuna rodzice, urząd wiejski lub dwór, oni sprawowali

prawo wiejskie – wyznaczali opiekuna rodzice, urząd wiejski lub dwór, oni sprawowali

nadzór

nadzór

background image

© Anna Karabowicz

Kuratela

Kuratela

opiekę nad dorosłymi nazywano kuratelą od XVI w.

opiekę nad dorosłymi nazywano kuratelą od XVI w.

dla chorych fizycznie lub psychicznie,

dla chorych fizycznie lub psychicznie,

upośledzonych, w podeszłym wieku, marnotrawcy,

upośledzonych, w podeszłym wieku, marnotrawcy,

od XVI w. dla osób, które osiągnęły lata sprawne,

od XVI w. dla osób, które osiągnęły lata sprawne,

ale nie dojrzałe, stare panny, kobiety separowane,

ale nie dojrzałe, stare panny, kobiety separowane,

rozwódki, czasem wdowy

rozwódki, czasem wdowy

wyznaczani przez podopiecznych lub na wniosek

wyznaczani przez podopiecznych lub na wniosek

rodziny, dla marnotrawcy przez króla

rodziny, dla marnotrawcy przez króla

kurator jedynie współdziałał w zarządzie

kurator jedynie współdziałał w zarządzie

majątkiem podopiecznego, choć w przypadku

majątkiem podopiecznego, choć w przypadku

marnotrawcy uprawnienia kuratora były szersze

marnotrawcy uprawnienia kuratora były szersze


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2 Pytania z przedmiotu prawo prawo rodzinne i opiekuńcze na kolkwium ustne w 2014r wersja ostatecz
Prawo rodzinne, prawo rodzinne i opiekuńcze 20.12.2008
Prawo rodzinne, prawo rodzinne i opiekuncze 07.11.2008
PRAWO RODZINNE I OPIEKUNCZE W POLSCE Luftman notatki praca socjalna PWSZ Leszno
WYKŁAD 18.02.2012R, PDF i , PRAWO CYWILNE, PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE ORAZ PRAWO GOSPODARCZE
Notatka o przestepstwie z wykladow od Angeli, Studia PO i PR, prawo rodzinne i opiekuńcze
Prawo rodzinne, prawo rodzinne i opiekuncze 05.12.2008
PRAWO RODZINNE I OPIEKUNCZE W POLSCE - Luftman - notatki, praca socjalna PWSZ Leszno
rodzinnee, PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE
egzamin PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE, PRAWO
prawo rodzinne... wspolnota majatkowa, Studia PO i PR, prawo rodzinne i opiekuńcze
Przysposobienie, Studia PO i PR, prawo rodzinne i opiekuńcze
Pojęcia, Studia PO i PR, prawo rodzinne i opiekuńcze
2. Pytania z przedmiotu prawo prawo rodzinne i opiekuńcze-na kolkwium ustne w 2014r., wersja ostatec
a5 prawo rodzinne i opiekuncze[2]
egzamin PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE, Prawo rodzinne i opiekuńcze

więcej podobnych podstron