RODZAJE PSYCHOTERAPII

RODZAJE PSYCHOTERAPII

MARTA MAKARA- STUDZIŃSKA

MARTA MAKARA- STUDZIŃSKA

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA

Warunki konieczne do prowadzenia

Warunki konieczne do prowadzenia

terapii indywidualnej

terapii indywidualnej



Przez wiele lat jedyną formą psychoterapii były bezpośrednie

Przez wiele lat jedyną formą psychoterapii były bezpośrednie

kontakty terapeuty z pacjentem - psychoterapia

kontakty terapeuty z pacjentem - psychoterapia

indywidualna -oparte na silnym związku tych dwóch osób i

indywidualna -oparte na silnym związku tych dwóch osób i

przebiegające w warunkach szczególnej intymności.

przebiegające w warunkach szczególnej intymności.



Tworzenie warunków do prowadzenia psychoterapii

Tworzenie warunków do prowadzenia psychoterapii

indywidualnej nie wymaga szczególnych urządzeń ani

indywidualnej nie wymaga szczególnych urządzeń ani

miejsca. To, że spotkanie uzyskuje charakter terapeutyczny,

miejsca. To, że spotkanie uzyskuje charakter terapeutyczny,

wynika z jego celu i z tego, że jedna z osób, dysponująca

wynika z jego celu i z tego, że jedna z osób, dysponująca

odpowiednimi kompetencjami, pełni rolę udzielającego

odpowiednimi kompetencjami, pełni rolę udzielającego

pomocy wobec drugiej, pozostającej w roli chorego.

pomocy wobec drugiej, pozostającej w roli chorego.



Oczywiście spotkanie odbywa się w warunkach

Oczywiście spotkanie odbywa się w warunkach

zapewniających koncentrację uwagi bez przeszkód

zapewniających koncentrację uwagi bez przeszkód

zewnętrznych, hałasów. W pomieszczeniu nie powinno być

zewnętrznych, hałasów. W pomieszczeniu nie powinno być

nikogo innego poza terapeutą.

nikogo innego poza terapeutą.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



Stworzenie atmosfery dającej pacjentowi

Stworzenie atmosfery dającej pacjentowi

pewność nienaruszalności tajemnicy lekarskiej,

pewność nienaruszalności tajemnicy lekarskiej,

umożliwiającej zaufanie pozwalające na

umożliwiającej zaufanie pozwalające na

ujawnianie najintymniejszych przeżyć.

ujawnianie najintymniejszych przeżyć.



W psychoterapii indywidualnej terapeuta jest

W psychoterapii indywidualnej terapeuta jest

praktycznie jedynym czynnikiem leczącym,

praktycznie jedynym czynnikiem leczącym,

jedynym źródłem bodźców tworzących

jedynym źródłem bodźców tworzących

terapeutyczny charakter tej sytuacji.

terapeutyczny charakter tej sytuacji.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



Większość psychoterapeutów preferuje

Większość psychoterapeutów preferuje

taką organizację przestrzeni

taką organizację przestrzeni

, w której

, w której

fotele ustawione są skośnie do siebie, a

fotele ustawione są skośnie do siebie, a

między nimi znajduje się róg stolika lub

między nimi znajduje się róg stolika lub

biurka. Stwarza to dobre możliwości

biurka. Stwarza to dobre możliwości

obserwacji niewerbalnych zachowań

obserwacji niewerbalnych zachowań

pacjenta, wolną przestrzeń przed oboma

pacjenta, wolną przestrzeń przed oboma

partnerami spotkania, a zarazem pewne

partnerami spotkania, a zarazem pewne

oddzielenie własnej części tej przestrzeni,

oddzielenie własnej części tej przestrzeni,

stwarzane przez róg stolika.

stwarzane przez róg stolika.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



Bardzo często okazuje się, że właściwa

Bardzo często okazuje się, że właściwa

terapia zajmuje nie więcej niż 40-50%

terapia zajmuje nie więcej niż 40-50%

czasu spotkania, niezależnie od tego, czy

czasu spotkania, niezależnie od tego, czy

trwa ono godzinę czy tylko 20 minut.

trwa ono godzinę czy tylko 20 minut.



Wydaje się, że im krótsze spotkania, tym

Wydaje się, że im krótsze spotkania, tym

większy procent czasu jest produktywnie

większy procent czasu jest produktywnie

wykorzystywany.

wykorzystywany.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



Na ogół przyjmuje się, że „godzina”

Na ogół przyjmuje się, że „godzina”

psychoterapii trwa 45 minut.

psychoterapii trwa 45 minut.



Pozostałe 15 minut wykorzystywane jest

Pozostałe 15 minut wykorzystywane jest

na notatki.

na notatki.



Coraz częściej jednak na spotkania

Coraz częściej jednak na spotkania

przeznacza się tylko 25-30 minut.

przeznacza się tylko 25-30 minut.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



W przypadku reakcji nerwicowych może ona

W przypadku reakcji nerwicowych może ona

ograniczać się do kilku (3-6) spotkań.

ograniczać się do kilku (3-6) spotkań.



Pacjenci głębiej zaburzeni np. z zaburzeniami

Pacjenci głębiej zaburzeni np. z zaburzeniami

typu borderline, na ogół nie potrafią określić ani

typu borderline, na ogół nie potrafią określić ani

rodzaju głównych dolegliwości, ani swoich

rodzaju głównych dolegliwości, ani swoich

„problemów”. Ich terapia wymaga na ogół 150-

„problemów”. Ich terapia wymaga na ogół 150-

200 spotkań.

200 spotkań.



Zazwyczaj jednak doprowadzenie do znacznej i

Zazwyczaj jednak doprowadzenie do znacznej i

względnie trwałej poprawy objawowej oraz

względnie trwałej poprawy objawowej oraz

istotnych zmian w osobowości wymaga 40-100

istotnych zmian w osobowości wymaga 40-100

spotkań psychoterapii indywidualnej.

spotkań psychoterapii indywidualnej.

PSYCHOTERAPIA

PSYCHOTERAPIA

INDYWIDUALNA

INDYWIDUALNA



Okresy między jednym a drugim

Okresy między jednym a drugim

spotkaniem nie powinny przekraczać

spotkaniem nie powinny przekraczać

tygodnia,

tygodnia,



wydaje się, że optymalne jest

wydaje się, że optymalne jest

spotykanie się 2 razy tygodniowo.

spotykanie się 2 razy tygodniowo.



Prowadzenie szczegółowej dokumentacji od

Prowadzenie szczegółowej dokumentacji od

pierwszych spotkań jest koniecznym elementem

pierwszych spotkań jest koniecznym elementem

procesu psychoterapeutycznego

procesu psychoterapeutycznego

.

.

PSYCHOTERAPIA GRUPOWA

PSYCHOTERAPIA GRUPOWA



Psychoterapia grupowa, w odróżnieniu od

Psychoterapia grupowa, w odróżnieniu od

indywidualnej, uwzględnia interakcje

indywidualnej, uwzględnia interakcje

pomiędzy uczestnikami grupy, bazuje na

pomiędzy uczestnikami grupy, bazuje na

specyficznych normach przez nią

specyficznych normach przez nią

kreowanych, a przede wszystkim korzysta

kreowanych, a przede wszystkim korzysta

z sił tkwiących w małych grupach

z sił tkwiących w małych grupach

społecznych w celu prowokowania

społecznych w celu prowokowania

pożądanych zmian u ich uczestników

pożądanych zmian u ich uczestników

PSYCHOTERAPIA GRUPOWA

PSYCHOTERAPIA GRUPOWA



Generalnym celem funkcjonowania grupy

Generalnym celem funkcjonowania grupy

psychoterapeutycznej

psychoterapeutycznej

są indywidualne

są indywidualne

zmiany funkcjonowania jej członków.

zmiany funkcjonowania jej członków.



Zmiany te mogą następować zarówno

Zmiany te mogą następować zarówno

dzięki aktywności uczestników grupy

dzięki aktywności uczestników grupy

psychoterapeutycznej, jak również

psychoterapeutycznej, jak również

zamierzonym oddziaływaniom

zamierzonym oddziaływaniom

psychoterapeuty.

psychoterapeuty.

Formy grup psychoterapeutycznych

Formy grup psychoterapeutycznych



Grupy psychoterapeutyczne organizowane

Grupy psychoterapeutyczne organizowane

są jako

są jako

zamknięte lub otwarte

zamknięte lub otwarte

.

.



Grupy zamknięte pracują w tym samym

Grupy zamknięte pracują w tym samym

składzie uczestników, z tym samym

składzie uczestników, z tym samym

terapeutą, zwykle w określonym z góry

terapeutą, zwykle w określonym z góry

przedziale czasowym.

przedziale czasowym.



Grupami otwartymi są takie, do których

Grupami otwartymi są takie, do których

włączani są nowi pacjenci, a wypisywani

włączani są nowi pacjenci, a wypisywani

są ci, którzy ukończyli terapię.

są ci, którzy ukończyli terapię.

Organizacja grupy

Organizacja grupy

psychoterapeutycznej

psychoterapeutycznej



A. Liczba uczestników

A. Liczba uczestników

.

.

Optymalna liczba uczestników grupy

Optymalna liczba uczestników grupy

terapeutycznej mieści się w granicach od 6 do 12 osób. W

terapeutycznej mieści się w granicach od 6 do 12 osób. W

grupach poniżej 6 osób liczba możliwych interakcji

grupach poniżej 6 osób liczba możliwych interakcji

pomiędzy uczestnikami jest niewielka.

pomiędzy uczestnikami jest niewielka.



B. Czas trwania grup

B. Czas trwania grup

.

.

Zalecana najmniejsza liczba godzin

Zalecana najmniejsza liczba godzin

pracy grupy zamkniętej wynosi 40-60 godzin. Grupa mająca

pracy grupy zamkniętej wynosi 40-60 godzin. Grupa mająca

łącznie około 60 godzin zajęć traktowana jest jako

łącznie około 60 godzin zajęć traktowana jest jako

krótkoterminowa. Zamknięte grupy psychoterapeutyczne

krótkoterminowa. Zamknięte grupy psychoterapeutyczne

trwały najczęściej od 80 do 100 godzin .

trwały najczęściej od 80 do 100 godzin .



C. Czas trwania jednej sesji terapeutycznej i częstości

C. Czas trwania jednej sesji terapeutycznej i częstości

spotkań

spotkań

.

.

Dla zamkniętych grup prowadzonych

Dla zamkniętych grup prowadzonych

ambulatoryjnie najczęściej organizowane są spo tkania 1-2

ambulatoryjnie najczęściej organizowane są spo tkania 1-2

razy w tygodniu. Czas trwania jednej sesji terapeutycznej

razy w tygodniu. Czas trwania jednej sesji terapeutycznej

wynosi zwykle około 2 godzin. Przy liczbie uczestników

wynosi zwykle około 2 godzin. Przy liczbie uczestników

powyżej 8 osób wskazane jest raczej przedłużanie sesji

powyżej 8 osób wskazane jest raczej przedłużanie sesji

powyżej 2 godzin. Małe grupy 6-osobowe mogą być

powyżej 2 godzin. Małe grupy 6-osobowe mogą być

prowadzone jedną godzinę.

prowadzone jedną godzinę.

KRYTERIA DOBORU UCZESTNIKÓW

KRYTERIA DOBORU UCZESTNIKÓW



1.

1.

Zewnętrzne problemy

Zewnętrzne problemy

.

.

Udział w jednej grupie

Udział w jednej grupie

osób o podobnym problemie zewnętrznym

osób o podobnym problemie zewnętrznym

ułatwia uczestnikom identyfikację z grupą, a

ułatwia uczestnikom identyfikację z grupą, a

przede wszystkim przyczynia się do jej spójności,

przede wszystkim przyczynia się do jej spójności,

która traktowana jest jako istotny czynnik leczący

która traktowana jest jako istotny czynnik leczący

w psychoterapii grupowej.

w psychoterapii grupowej.



2. Różnorodność osobowości. Odmienność

2. Różnorodność osobowości. Odmienność

osobowości uczestników grupy jest pomocna w

osobowości uczestników grupy jest pomocna w

procesie psychoterapii.

procesie psychoterapii.

KRYTERIA DOBORU UCZESTNIKÓW

KRYTERIA DOBORU UCZESTNIKÓW



3. Na ogół panuje pogląd, że dobieranie składu

3. Na ogół panuje pogląd, że dobieranie składu

grupy pod kątem kategorii diagnostycznych nie

grupy pod kątem kategorii diagnostycznych nie

ma większego sensu. Niekorzystne jest włączanie

ma większego sensu. Niekorzystne jest włączanie

do grup neurotyków: pacjentów psychotycznych,

do grup neurotyków: pacjentów psychotycznych,

narkomanów, osób z rysami psychopatycznymi,

narkomanów, osób z rysami psychopatycznymi,

alkoholików, którzy nie są w okresie abstynencji .

alkoholików, którzy nie są w okresie abstynencji .



4. Wiek i różnorodność kulturowa. Tworzenie grup

4. Wiek i różnorodność kulturowa. Tworzenie grup

terapeutycznych z uwzględnieniem wieku

terapeutycznych z uwzględnieniem wieku

uczestników jest akceptowana przez wszystkich

uczestników jest akceptowana przez wszystkich

terapeutów. Niekiedy postuluje się włączanie do

terapeutów. Niekiedy postuluje się włączanie do

grupy dorosłych osób do 50 roku życia, a

grupy dorosłych osób do 50 roku życia, a

wyodrębnianie grupy starszych w wieku 50-60 lat.

wyodrębnianie grupy starszych w wieku 50-60 lat.

Kontrakt grupowy

Kontrakt grupowy



Umowa między pacjentem a terapeutą

Umowa między pacjentem a terapeutą

kierującym do grupy powinna zawierać

kierującym do grupy powinna zawierać

uzasadnienie, dlaczego proponowana jest terapia

uzasadnienie, dlaczego proponowana jest terapia

grupowa, określać częstotliwość spotkań, czas

grupowa, określać częstotliwość spotkań, czas

trwania jednej sesji, przewidywany czas trwania

trwania jednej sesji, przewidywany czas trwania

grupy, w przypadku otwierania grupy

grupy, w przypadku otwierania grupy

ambulatoryjnej. Kontrakt powinien być zawierany

ambulatoryjnej. Kontrakt powinien być zawierany

z każdą osobą indywidualnie. Jeżeli pacjent

z każdą osobą indywidualnie. Jeżeli pacjent

przyjmowany jest do ośrodka prowadzącego

przyjmowany jest do ośrodka prowadzącego

terapię stacjonarną, gdzie psychoterapia grupowa

terapię stacjonarną, gdzie psychoterapia grupowa

jest jednym z elementów całego systemu

jest jednym z elementów całego systemu

oddziaływań, kontrakt z pojedynczą osobą

oddziaływań, kontrakt z pojedynczą osobą

powinien dotyczyć każdej z tych form pracy.

powinien dotyczyć każdej z tych form pracy.

Kontrakt grupowy

Kontrakt grupowy



Niezależnie od umów indywidualnych

Niezależnie od umów indywidualnych

zalecane jest zawieranie kontraktu z całą

zalecane jest zawieranie kontraktu z całą

grupą.

grupą.



A. Czas i miejsce

A. Czas i miejsce



B. Cele grupy.

B. Cele grupy.



C. Frekwencja

C. Frekwencja

.

.



D. Utrzymywanie tajemnicy

D. Utrzymywanie tajemnicy

.

.



E. Kontakty członków grupy poza sesjami

E. Kontakty członków grupy poza sesjami

.

.

Czynniki leczące

Czynniki leczące

w psychoterapii

w psychoterapii

grupowej

grupowej



WZBUDZANIE NADZIEI

WZBUDZANIE NADZIEI



POCZUCIE PODOBIEŃSTWA

POCZUCIE PODOBIEŃSTWA



DOSTARCZANIE WIEDZY, INFORMACJI

DOSTARCZANIE WIEDZY, INFORMACJI



ALTRUIZM -Czynnik ten jest specyficzny dla psychoterapii

ALTRUIZM -Czynnik ten jest specyficzny dla psychoterapii

grupowej, nie działa w terapii indywidualnej. Duże

grupowej, nie działa w terapii indywidualnej. Duże

znaczenie psychoterapeutyczne może mieć przeżycie w gru

znaczenie psychoterapeutyczne może mieć przeżycie w gru

pie doświadczenia, że jest się osobą pomocną innym

pie doświadczenia, że jest się osobą pomocną innym

ludziom. Uczestnicy grupy słuchają siebie wzajemnie,

ludziom. Uczestnicy grupy słuchają siebie wzajemnie,

przekazują innym własne uwagi, sugestie, rady, oferują

przekazują innym własne uwagi, sugestie, rady, oferują

empatyczne zrozumienie, wsparcie. Pacjenci nierzadko

empatyczne zrozumienie, wsparcie. Pacjenci nierzadko

chętniej przyjmują uwagi, podtrzymanie, interpretacje

chętniej przyjmują uwagi, podtrzymanie, interpretacje

innych pacjentów niż terapeuty.

innych pacjentów niż terapeuty.

Czynniki leczące

Czynniki leczące

w psychoterapii

w psychoterapii

grupowej

grupowej



UCZENIE SPOŁECZNYCH UMIEJĘTNOŚCI

UCZENIE SPOŁECZNYCH UMIEJĘTNOŚCI



NAŚLADOWANIE -w grupach psychoterapeutycznych

NAŚLADOWANIE -w grupach psychoterapeutycznych

znane jest zjawisko uzyskiwania poprawy dzięki obserwacji

znane jest zjawisko uzyskiwania poprawy dzięki obserwacji

terapii innego pacjenta o podobnej konstelacji problemów.

terapii innego pacjenta o podobnej konstelacji problemów.



INTERPERSONALNE UCZENIE

INTERPERSONALNE UCZENIE



SPÓJNOŚĆ GRUPY - warunkami sprzyjającymi spójności

SPÓJNOŚĆ GRUPY - warunkami sprzyjającymi spójności

grupy są: dobór odpowiednich uczestników, zrównoważona

grupy są: dobór odpowiednich uczestników, zrównoważona

kompo zycja grupy, skuteczna informacja o zasadach

kompo zycja grupy, skuteczna informacja o zasadach

funkcjonowania grupy, podjęcie kontraktu.

funkcjonowania grupy, podjęcie kontraktu.



ODREAGOWANIE (KATHARSIS)- uwolnienie się od silnych,

ODREAGOWANIE (KATHARSIS)- uwolnienie się od silnych,

dotychczas tłumionych uczuć. Odreagowanie może polegać

dotychczas tłumionych uczuć. Odreagowanie może polegać

na dzieleniu się z grupą wydarzeniem wraz z

na dzieleniu się z grupą wydarzeniem wraz z

towarzyszącymi mu silnymi emocjami. Dotyczy to

towarzyszącymi mu silnymi emocjami. Dotyczy to

szczególnie trudnych sytuacji życiowych, takich jak: ważna

szczególnie trudnych sytuacji życiowych, takich jak: ważna

strata, odrzucenie, utrata bliskiej osoby, istotny zawód.

strata, odrzucenie, utrata bliskiej osoby, istotny zawód.

Fazy rozwoju grupy terapeutycznej

Fazy rozwoju grupy terapeutycznej

Faza orientacji

Faza orientacji



Przedmiotem jawnej komunikacji pomiędzy

Przedmiotem jawnej komunikacji pomiędzy

uczestnikami w fazie wstępnej są często:

uczestnikami w fazie wstępnej są często:

określanie celów funkcjonowania grupy, wstępna,

określanie celów funkcjonowania grupy, wstępna,

fasadowa prezentacja własnej osoby,

fasadowa prezentacja własnej osoby,

niektórych

niektórych

trudności i symptomów, wyrażanie obaw i

trudności i symptomów, wyrażanie obaw i

wątpliwości związanych z udziałem w grupie. Na

wątpliwości związanych z udziałem w grupie. Na

mniej jawnym poziomie odbywa się wyra żanie

mniej jawnym poziomie odbywa się wyra żanie

stosunku i oczekiwań wobec terapeuty, pierwsze

stosunku i oczekiwań wobec terapeuty, pierwsze

ustalanie relacji wobec innych uczestników grupy,

ustalanie relacji wobec innych uczestników grupy,

określenie własnego miejsca w grupie.

określenie własnego miejsca w grupie.

Role grupowe

Role grupowe



Lider dominacji pierwszej fazy jest zazwyczaj osobą, która w

Lider dominacji pierwszej fazy jest zazwyczaj osobą, która w

nowej, mało ustrukturalizowanej sytuacji próbuje przejąć

nowej, mało ustrukturalizowanej sytuacji próbuje przejąć

przywództwo zadaniowe.

przywództwo zadaniowe.



Liderem sympatii dostarcza pacjentom oparcia, okazując

Liderem sympatii dostarcza pacjentom oparcia, okazując

zrozumienie, ciepło, ochronę.

zrozumienie, ciepło, ochronę.



Błaznem grupowym jest osoba, której zachowanie sprzyja

Błaznem grupowym jest osoba, której zachowanie sprzyja

rozładowywaniu napięcia w grupie przez humor. Pacjent taki

rozładowywaniu napięcia w grupie przez humor. Pacjent taki

sam źle toleruje napięcie, zwłaszcza lękowe.

sam źle toleruje napięcie, zwłaszcza lękowe.



Kozioł ofiarny jest postacią, która kanalizuje napięcia

Kozioł ofiarny jest postacią, która kanalizuje napięcia

grupowe agresywne lub lękowe. Pełni ona rolę obiektu

grupowe agresywne lub lękowe. Pełni ona rolę obiektu

zastępczego.

zastępczego.

Role grupowe

Role grupowe



„

„

Dobry uczeń” grupowy pragnie

Dobry uczeń” grupowy pragnie

podporządkować się wszelkim zaleceniom i

podporządkować się wszelkim zaleceniom i

oczekiwaniom terapeuty.

oczekiwaniom terapeuty.



Rola outsidera odnosi się do bardzo

Rola outsidera odnosi się do bardzo

niespecyficznego określenia osoby pozostającej

niespecyficznego określenia osoby pozostającej

na uboczu, izolowanej lub odrzucanej przez

na uboczu, izolowanej lub odrzucanej przez

grupę.

grupę.



W początkowej fazie grupy zwykle wkładają

W początkowej fazie grupy zwykle wkładają

wysiłek we włączenie wszystkich członków. W

wysiłek we włączenie wszystkich członków. W

pozycji

pozycji

outsidera

outsidera

są często osoby, które budzą

są często osoby, które budzą

niepokój grupy.

niepokój grupy.

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

Faza konfrontacji i eksploracji różnic



Fazę tę rozpoczyna

Fazę tę rozpoczyna

pojawienie się konfliktów w

pojawienie się konfliktów w

grupie

grupie

, czyli ujawnianie złości i zawodu wobec

, czyli ujawnianie złości i zawodu wobec

psychoterapeuty grupowego oraz antagonizmów

psychoterapeuty grupowego oraz antagonizmów

między uczest nikami grupy.

między uczest nikami grupy.



Etap ten nazywa

Etap ten nazywa

fazą konfliktu i buntu -j

fazą konfliktu i buntu -j

est to

est to

bardzo dynamiczny etap rozwoju grupy. Powstają

bardzo dynamiczny etap rozwoju grupy. Powstają

podgrupy tworzone z różnych powodów i na

podgrupy tworzone z różnych powodów i na

różnych zasadach.

różnych zasadach.



Pod koniec drugiego etapu następuje

Pod koniec drugiego etapu następuje

destabilizacja ról grupowych ukonstytuowanych w

destabilizacja ról grupowych ukonstytuowanych w

pierwszej fazie.

pierwszej fazie.

Role grupowe

Role grupowe

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

Faza konfrontacji i eksploracji różnic



A. „Wyraziciel nastrojów grupowych” jest osobą,

A. „Wyraziciel nastrojów grupowych” jest osobą,

która szczególnie wrażliwie odbiera wspólnie

która szczególnie wrażliwie odbiera wspólnie

przeżywane przez grupę emocje, przeciwstawne

przeżywane przez grupę emocje, przeciwstawne

pragnienia.

pragnienia.



B. „Stabilizator emocji grupowych”-potrafi

B. „Stabilizator emocji grupowych”-potrafi

natomiast trafnie zinterpretować znaczenie

natomiast trafnie zinterpretować znaczenie

wydarzeń w grupie i ujmować je na poziomie

wydarzeń w grupie i ujmować je na poziomie

poznawczym, dystansując się od silniejszych

poznawczym, dystansując się od silniejszych

uczuć.

uczuć.



C. „Sumienie grupy” odnosi się do postaci, która

C. „Sumienie grupy” odnosi się do postaci, która

pilnuje przestrzegania norm moralnych przez

pilnuje przestrzegania norm moralnych przez

grupę.

grupę.

Role grupowe

Role grupowe

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

Faza konfrontacji i eksploracji różnic



D. „Dziecko grupowe” pod szczególną ochroną może podejmować

D. „Dziecko grupowe” pod szczególną ochroną może podejmować

dwojakie go rodzaju role: - „Biedne dziecko” to osoba, która często

dwojakie go rodzaju role: - „Biedne dziecko” to osoba, która często

okazuje bezradność, niezdecydo wanie. Chętnie przyjmuje ochronę

okazuje bezradność, niezdecydo wanie. Chętnie przyjmuje ochronę

przed krytyką i irytacją innych osób.

przed krytyką i irytacją innych osób.



„

„

Szalone dziecko” jest osobą, która z wdziękiem wyraża różne

Szalone dziecko” jest osobą, która z wdziękiem wyraża różne

pragnienia, impulsy, także takie, które nie są akceptowane.

pragnienia, impulsy, także takie, które nie są akceptowane.

Zyskuje sympatię, ponieważ zastępczo ujawnia nie aprobowane

Zyskuje sympatię, ponieważ zastępczo ujawnia nie aprobowane

przez innych pragnienia.

przez innych pragnienia.



E. „Dobra mama” („kochany wujaszek”) jest osobą opiekuńczą,

E. „Dobra mama” („kochany wujaszek”) jest osobą opiekuńczą,

ochraniającą, ciepłą. Inni uczestnicy grupy oczekują od niej

ochraniającą, ciepłą. Inni uczestnicy grupy oczekują od niej

wsparcia, zrozumienia.

wsparcia, zrozumienia.



F. „Bard grupowy” jest osobą wrażliwą na nastrój i klimat grupy.

F. „Bard grupowy” jest osobą wrażliwą na nastrój i klimat grupy.

Zajmuje często pozycję dosyć niezależną w stosunku do innych.

Zajmuje często pozycję dosyć niezależną w stosunku do innych.

Inną wersją tej roli jest „filozof grupowy", który poszukuje sensu

Inną wersją tej roli jest „filozof grupowy", który poszukuje sensu

egzysten cjalnego.

egzysten cjalnego.



G. „Opozycjonista” kwestionuje posunięcia psychoterapeuty,

G. „Opozycjonista” kwestionuje posunięcia psychoterapeuty,

rozwiązania grupowe. Uruchamia krytyczne myślenie na temat

rozwiązania grupowe. Uruchamia krytyczne myślenie na temat

reguł i norm, jakimi kieruje się grupa.

reguł i norm, jakimi kieruje się grupa.

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

Faza konfrontacji i eksploracji różnic



Pod koniec tego etapu badanie stosunku do

Pod koniec tego etapu badanie stosunku do

prowadzącego psychoterapeuty przestaje mieć

prowadzącego psychoterapeuty przestaje mieć

tak duże znaczenie.

tak duże znaczenie.



Następuje czasowe ustalenie pozycji

Następuje czasowe ustalenie pozycji

poszczególnych uczestników w grupie.

poszczególnych uczestników w grupie.



Konflikty i antagonizmy wyciszają się.

Konflikty i antagonizmy wyciszają się.



Wzrasta poczucie bezpieczeństwa i wzajemnego

Wzrasta poczucie bezpieczeństwa i wzajemnego

zaufania. Bardzo znacznie wzrasta spójność

zaufania. Bardzo znacznie wzrasta spójność

grupy.

grupy.

Faza pogłębionej eksploracji problemów na

Faza pogłębionej eksploracji problemów na

poziomie indywidualnym i grupowym

poziomie indywidualnym i grupowym



Na tym etapie następuje głębsze

Na tym etapie następuje głębsze

eksplorowanie problemów indywidualnych.

eksplorowanie problemów indywidualnych.



Dość często faza ta otwierana jest

Dość często faza ta otwierana jest

dzieleniem się doświadczeniami z okresu

dzieleniem się doświadczeniami z okresu

dzieciństwa: odrzucania, utraty jednego z

dzieciństwa: odrzucania, utraty jednego z

rodziców, niespełnienia istotnych

rodziców, niespełnienia istotnych

pragnień, rywalizacji z rodzeństwem.

pragnień, rywalizacji z rodzeństwem.

Faza kończenia psychoterapii

Faza kończenia psychoterapii



W grupach zamkniętych o określonym z

W grupach zamkniętych o określonym z

góry czasie trwania okres kończenia

góry czasie trwania okres kończenia

psychoterapii dostarcza pacjentom

psychoterapii dostarcza pacjentom

trudnych przeżyć. Wzrost nastrojów

trudnych przeżyć. Wzrost nastrojów

smutku, niepewności, a także pragnienie

smutku, niepewności, a także pragnienie

przedłużenia kontaktu należy traktować

przedłużenia kontaktu należy traktować

jako naturalne.

jako naturalne.

Wymiary stylu terapeuty

Wymiary stylu terapeuty



Emocjonalna stymulacja

Emocjonalna stymulacja

oznacza zachęcanie

oznacza zachęcanie

uczestników do wyrażania uczuć, konfrontowania poglądów,

uczestników do wyrażania uczuć, konfrontowania poglądów,

systemów wartości. Psychoterapeuta sam wchodzi w

systemów wartości. Psychoterapeuta sam wchodzi w

kontakt z uczestnikami, pobudza ich, przejawia

kontakt z uczestnikami, pobudza ich, przejawia

serdeczność, ciepło, złość, budzi także niepokój.

serdeczność, ciepło, złość, budzi także niepokój.



Opieka

Opieka

przejawiana jest przez terapeutę jako gotowość do

przejawiana jest przez terapeutę jako gotowość do

udzielania oparcia, ochrony, zachęcanie do aktywności,

udzielania oparcia, ochrony, zachęcanie do aktywności,

wyrażanie troski, serdeczności, akceptacji.

wyrażanie troski, serdeczności, akceptacji.



Orientacja poznawcza

Orientacja poznawcza

wyraża się w nadawaniu przez

wyraża się w nadawaniu przez

terapeutę znaczeń przeżyciom pojedynczych osób,

terapeutę znaczeń przeżyciom pojedynczych osób,

wyjaśnianiu sensu zachowań i zjawisk w grupie,

wyjaśnianiu sensu zachowań i zjawisk w grupie,

dostarczaniu siatki pojęciowej niezbędnej do lepszego

dostarczaniu siatki pojęciowej niezbędnej do lepszego

rozumienia siebie i innych.

rozumienia siebie i innych.



Funkcja wykonawcza

Funkcja wykonawcza

prowadzącego polega na

prowadzącego polega na

wyznaczaniu celu i kierunku działania, kontrolowaniu

wyznaczaniu celu i kierunku działania, kontrolowaniu

przebiegu akcji, określa niu reguł działania, podejmowaniu

przebiegu akcji, określa niu reguł działania, podejmowaniu

decyzji, zadawaniu pytań.

decyzji, zadawaniu pytań.

Typologia stylu

Typologia stylu

prowadzenia

prowadzenia



opiekunowie

opiekunowie



stymulatorzy

stymulatorzy



społeczni inżynierowie

społeczni inżynierowie



bezosobowi prowadzący

bezosobowi prowadzący



liberalni prowadzący

liberalni prowadzący



dowódcy

dowódcy

Trzy ostatnie style prowadzenia w

Trzy ostatnie style prowadzenia w

rezultacie są nieefektywne

rezultacie są nieefektywne

.

.

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII



Przeniesienie

Przeniesienie

jest specyficzną relacją, jaka

jest specyficzną relacją, jaka

powstaje podczas psychoterapii pomiędzy

powstaje podczas psychoterapii pomiędzy

pacjentem i terapeutą. Dotyczy ustosunkowań

pacjentem i terapeutą. Dotyczy ustosunkowań

pacjenta do psychoterapeuty. Wyraża się w

pacjenta do psychoterapeuty. Wyraża się w

postaci odczuć, popędów, pragnień, obaw,

postaci odczuć, popędów, pragnień, obaw,

fantazji, postaw, których pacjent doświadczał w

fantazji, postaw, których pacjent doświadczał w

przeszłości, zwłaszcza wobec znaczących dla

przeszłości, zwłaszcza wobec znaczących dla

niego osób z dzieciństwa, a obecnie kieruje w

niego osób z dzieciństwa, a obecnie kieruje w

stosunku do psychoterapeuty.

stosunku do psychoterapeuty.

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII



Wyróżnia się dwie kliniczne postaci przeniesienia

Wyróżnia się dwie kliniczne postaci przeniesienia

—

—

pozytywne i negatywne

pozytywne i negatywne

.

.



Doświadczenie przeniesienia pozytywnego

Doświadczenie przeniesienia pozytywnego

oznacza przeżywanie przez pacjenta pragnienia,

oznacza przeżywanie przez pacjenta pragnienia,

aby terapeuta kochał go i zwracał na niego

aby terapeuta kochał go i zwracał na niego

uwagę.

uwagę.



Negatywne przeniesienie sprawia, iż terapeuta

Negatywne przeniesienie sprawia, iż terapeuta

staje się obiektem agresji, pogardy,

staje się obiektem agresji, pogardy,

lekceważenia, okrutnej obojętności itp.

lekceważenia, okrutnej obojętności itp.

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII

ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII



PRZECIWPRZENIESIENIE

PRZECIWPRZENIESIENIE



Przeciwprzeniesienie dotyczy

Przeciwprzeniesienie dotyczy

ustosunkowań psychoterapeuty wobec

ustosunkowań psychoterapeuty wobec

pacjenta.

pacjenta.



Może to być efekt niezaspokojenia

Może to być efekt niezaspokojenia

aktualnych potrzeb emocjonalnych

aktualnych potrzeb emocjonalnych

psychoterapeuty, frustracji w życiu

psychoterapeuty, frustracji w życiu

osobistym.

osobistym.

PSYCHOTERAPIA RODZIN

PSYCHOTERAPIA RODZIN

Celem psychoterapii rodziny

Celem psychoterapii rodziny

jest zawsze zdrowie

jest zawsze zdrowie

jednej lub kilku spośród tworzących ją osób.

jednej lub kilku spośród tworzących ją osób.

Dostrzeżenie specyfiki systemu rodziny,

Dostrzeżenie specyfiki systemu rodziny,

czynników wpływających na powstawanie

czynników wpływających na powstawanie

zaburzeń jednostki, zabezpieczając terapeutów

zaburzeń jednostki, zabezpieczając terapeutów

przed błędem spostrzegania innych jej członków z

przed błędem spostrzegania innych jej członków z

perspektywy tylko jednej osoby, zazwyczaj tej,

perspektywy tylko jednej osoby, zazwyczaj tej,

która prezentuje się jako chora lub jest

która prezentuje się jako chora lub jest

przedstawiana terapeutom jako osoba

przedstawiana terapeutom jako osoba

wymagająca leczenia itp.

wymagająca leczenia itp.

Założenia terapii rodzin

Założenia terapii rodzin



—

—

Życie psychiczne jednostki uzależnione jest od kontekstu

Życie psychiczne jednostki uzależnione jest od kontekstu

społecznego, w jakim ona żyje.

społecznego, w jakim ona żyje.



Jednostka wpływa na kontekst społeczny i równocześnie

Jednostka wpływa na kontekst społeczny i równocześnie

pozostaje pod jego wpływem.

pozostaje pod jego wpływem.



—

—

Najważniejszą grupą społeczną dla człowieka jest jego

Najważniejszą grupą społeczną dla człowieka jest jego

rodzina. Organizacja i struktura rodziny określa zachowania

rodzina. Organizacja i struktura rodziny określa zachowania

oraz intrapsychiczne procesy zachodzące u członków

oraz intrapsychiczne procesy zachodzące u członków

systemu rodzinnego.

systemu rodzinnego.



Zmiany w strukturze rodziny wywołują zmiany w jednostce.

Zmiany w strukturze rodziny wywołują zmiany w jednostce.



—

—

Gdy terapeuta pracuje z pacjentem lub jego rodziną, jego

Gdy terapeuta pracuje z pacjentem lub jego rodziną, jego

zachowanie staje się częścią kontekstu społecznego.

zachowanie staje się częścią kontekstu społecznego.



Terapeuta i rodzina tworzą nowy, terapeutyczny system,

Terapeuta i rodzina tworzą nowy, terapeutyczny system,

który wyznacza zachowania swoich członków.

który wyznacza zachowania swoich członków.

Terapia par

Terapia par



Terapia par jest także „terapią rodziny”

Terapia par jest także „terapią rodziny”

tworzonej przez partnerów ma również za

tworzonej przez partnerów ma również za

zadanie zmianę struktury relacji między

zadanie zmianę struktury relacji między

partnerami i zarazem funkcjonowania

partnerami i zarazem funkcjonowania

każdego z nich.

każdego z nich.



Przebiega jednak na ogół w nieco innych

Przebiega jednak na ogół w nieco innych

warunkach, gdyż mamy tu do czynienia z

warunkach, gdyż mamy tu do czynienia z

tylko jedną relacją w odróżnieniu od sieci

tylko jedną relacją w odróżnieniu od sieci

relacji istniejących między członkami

relacji istniejących między członkami

wieloosobowej grupy rodzinnej.

wieloosobowej grupy rodzinnej.

Założenia terapii kompleksowej

Założenia terapii kompleksowej



Terapia kompleksowa - leczeniem pacjentów

Terapia kompleksowa - leczeniem pacjentów

zajmować się kilka współdziałających osób

zajmować się kilka współdziałających osób

.

.



Jak się jednak wydaje, łączenie różnych form

Jak się jednak wydaje, łączenie różnych form

leczenia znacznie zwiększa możliwości uzyskania

leczenia znacznie zwiększa możliwości uzyskania

pożądanych zmian.

pożądanych zmian.

Psychoterapia indywidualna,

Psychoterapia indywidualna,

grupowa i rodzinna są łączone z farmakoterapią,

grupowa i rodzinna są łączone z farmakoterapią,

a jeśli leczenie toczy się w warunkach oddziału

a jeśli leczenie toczy się w warunkach oddziału

całodobowego lub dziennego, także z

całodobowego lub dziennego, także z

oddziaływaniem społeczności pacjentów i

oddziaływaniem społeczności pacjentów i

personelu.

personelu.

Reguły społeczności terapeutycznej

Reguły społeczności terapeutycznej



Społeczność oddziału funkcjonuje opierając się na

Społeczność oddziału funkcjonuje opierając się na

regułach „społeczności terapeutycznej”.

regułach „społeczności terapeutycznej”.



Rozumiane jako zasady organizacji życia oddziału

Rozumiane jako zasady organizacji życia oddziału

-zasady społeczności terapeutycznej zakładają

-zasady społeczności terapeutycznej zakładają

znaczną własną aktywność pacjentów w procesie

znaczną własną aktywność pacjentów w procesie

leczenia, bezpośrednią komunikację każdego z

leczenia, bezpośrednią komunikację każdego z

każdym,

każdym,



udział wszystkich osób w podejmowaniu decyzji

udział wszystkich osób w podejmowaniu decyzji

na zasadach bezpośredniej demokracji i

na zasadach bezpośredniej demokracji i



dążenie do podejmowania tych decyzji po

dążenie do podejmowania tych decyzji po

uzyskaniu konsensusu wynikającego ze

uzyskaniu konsensusu wynikającego ze

zrozumienia ich słuszności,

zrozumienia ich słuszności,

współodpowiedzialności.

współodpowiedzialności.

Reguły społeczności terapeutycznej

Reguły społeczności terapeutycznej



Konieczność istnienia platformy

Konieczność istnienia platformy

rozwiązywania problemów powoduje, że

rozwiązywania problemów powoduje, że

plan zajęć przewiduje zazwyczaj regularne

plan zajęć przewiduje zazwyczaj regularne

zebrania całej społeczności oddziału

zebrania całej społeczności oddziału

.

.



Odbywają się one co najmniej raz w

Odbywają się one co najmniej raz w

tygodniu. Powinni w nich uczestniczyć

tygodniu. Powinni w nich uczestniczyć

wszyscy zatrudnieni i leczący się na

wszyscy zatrudnieni i leczący się na

oddziale.

oddziale.



Zazwyczaj spotkania takie prowadzone są

Zazwyczaj spotkania takie prowadzone są

przez osoby pełniące aktualnie funkcje w

przez osoby pełniące aktualnie funkcje w

samorządzie.

samorządzie.