Dominik Błochowiak
Dominik Błochowiak
Marcin Guzek
Marcin Guzek
Spis Treści
Spis Treści
12.Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972
12.Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972
19.Międzynarodowe Targi Monachijskie
19.Międzynarodowe Targi Monachijskie
- Powrót do Spisu Treści
Monachium
. Stolica
. Stolica
, nad rzeką
, nad rzeką
. Jest siedzibą
. Jest siedzibą
Federalnego Trybunału Finansowego
Federalnego Trybunału Finansowego
oraz głównym ośrodkiem gospodarczym i
oraz głównym ośrodkiem gospodarczym i
kulturalno-naukowym tej części kraju. Burmistrzem miasta jest Christian Ude.
kulturalno-naukowym tej części kraju. Burmistrzem miasta jest Christian Ude.
Historia
Historia
W 1158 Henryk Lew, książę Bawarii dokonał lokacji miasta, nadając
W 1158 Henryk Lew, książę Bawarii dokonał lokacji miasta, nadając
jednocześnie benedyktynom przywilej organizowania targów. Miasto
jednocześnie benedyktynom przywilej organizowania targów. Miasto
powstało przy zamku i klasztorze stąd nazwa
powstało przy zamku i klasztorze stąd nazwa
bei den Mönchen
bei den Mönchen
– przy
– przy
mnichach. Dogodna lokalizacja na szlaku handlu solą, most na Izarze
mnichach. Dogodna lokalizacja na szlaku handlu solą, most na Izarze
zadecydowały o szybkim rozwoju miasta. Od połowy XIII wieku Monachium
zadecydowały o szybkim rozwoju miasta. Od połowy XIII wieku Monachium
stało się siedzibą rodu von Wittelsbach, którzy w 1255 przenieśli tu swoją
stało się siedzibą rodu von Wittelsbach, którzy w 1255 przenieśli tu swoją
rezydencję książęcą i władali miastem przez następne stulecia. W okresie
rezydencję książęcą i władali miastem przez następne stulecia. W okresie
wojny trzydziestoletniej, w 1643 zajęte przez Szwedów pod wodzą Gustawa
wojny trzydziestoletniej, w 1643 zajęte przez Szwedów pod wodzą Gustawa
Adolfa. Od czasów napoleońskich miasto zostało stolicą królestwa Bawarii.
Adolfa. Od czasów napoleońskich miasto zostało stolicą królestwa Bawarii.
W XIX wieku rozpoczął się okres przyspieszonego rozwoju miasta.
W XIX wieku rozpoczął się okres przyspieszonego rozwoju miasta.
Monachium stało się jednym z najważniejszych ośrodków kultury
Monachium stało się jednym z najważniejszych ośrodków kultury
europejskiej, tworzył tu m.in. kompozytor Richard Wagner. W 1919
europejskiej, tworzył tu m.in. kompozytor Richard Wagner. W 1919
powstała w Monachium Bawarska Republika Rad.
powstała w Monachium Bawarska Republika Rad.
W okresie Republiki Weimarskiej ośrodek ruchu nazistowskiego (pucz
W okresie Republiki Weimarskiej ośrodek ruchu nazistowskiego (pucz
monachijski). Miejsce zawarcia w 1938 układu pomiędzy Niemcami,
monachijski). Miejsce zawarcia w 1938 układu pomiędzy Niemcami,
Włochami, Francją i Wielką Brytanią (konferencja monachijska). Miasto
Włochami, Francją i Wielką Brytanią (konferencja monachijska). Miasto
zostało poważnie zniszczone w czasie II wojny światowej.
zostało poważnie zniszczone w czasie II wojny światowej.
* Trzy dawne bramy miejskie: Isartor, Sendlinger Tor i Karlstor
* Trzy dawne bramy miejskie: Isartor, Sendlinger Tor i Karlstor
* Katedra Najświętszej Marii Panny (niem. Frauenkirche)
* Katedra Najświętszej Marii Panny (niem. Frauenkirche)
* Kościół św. Piotra (niem. Peterskirche)
* Kościół św. Piotra (niem. Peterskirche)
* Kościół Ducha Świętego (niem. Heiliggeistkirche)
* Kościół Ducha Świętego (niem. Heiliggeistkirche)
* Kościół św. Michała (niem. Michaelskirche)
* Kościół św. Michała (niem. Michaelskirche)
* Kościół św. Jana Nepomucena (niem. Asamkirche, 1733–1738)
* Kościół św. Jana Nepomucena (niem. Asamkirche, 1733–1738)
* Kościół Teatynów (niem. Theatinerkirche)
* Kościół Teatynów (niem. Theatinerkirche)
* Kościół Świętej Trójcy (niem. Dreifaltigkeitskirche)
* Kościół Świętej Trójcy (niem. Dreifaltigkeitskirche)
* Bürgersaal
* Bürgersaal
* Kościół św. Ludwika
* Kościół św. Ludwika
* Alter Hof
* Alter Hof
* Rezydencja (niem. Residenz)
* Rezydencja (niem. Residenz)
* Nowy Ratusz (niem. Neues Rathaus)
* Nowy Ratusz (niem. Neues Rathaus)
* Feldherrnhalle – pomnik bohaterów Bawarii.
* Feldherrnhalle – pomnik bohaterów Bawarii.
* Stara Pinakoteka (niem. Alte Pinakothek)
* Stara Pinakoteka (niem. Alte Pinakothek)
* Nowa Pinakoteka
* Nowa Pinakoteka
* Gliptoteka – muzeum sztuki starożytnej.
* Gliptoteka – muzeum sztuki starożytnej.
* Pałac Nymphenburg
* Pałac Nymphenburg
* Budynek Maximilianeum
* Budynek Maximilianeum
Parki
Parki
Monachium posiada wiele całorocznie pielęgnowanych parków i terenów zielonych. Dużą część
Monachium posiada wiele całorocznie pielęgnowanych parków i terenów zielonych. Dużą część
pielęgnowanej zieleni miejskiej stanowią tzw. pasy zieleni (Grünstreifen). Są to najczęściej obszary
pielęgnowanej zieleni miejskiej stanowią tzw. pasy zieleni (Grünstreifen). Są to najczęściej obszary
usytuowane między osiedlami lub na tyłach ciągów kamienic, pielęgnowane przez gospodarkę
usytuowane między osiedlami lub na tyłach ciągów kamienic, pielęgnowane przez gospodarkę
komunalną miasta z taką samą starannością jak parki miejskie. Rozpiętość pasów zieleni osiąga
komunalną miasta z taką samą starannością jak parki miejskie. Rozpiętość pasów zieleni osiąga
nierzadko kilkaset metrów do kilometra.
nierzadko kilkaset metrów do kilometra.
W samym sercu miasta znajduje się założony w 1788 roku na obszarze wcześniejszego prywatnego
W samym sercu miasta znajduje się założony w 1788 roku na obszarze wcześniejszego prywatnego
lasu Ogród Angielski (niem. Englischer Garten), obejmujący powierzchnię 4,17 km². Jest on
lasu Ogród Angielski (niem. Englischer Garten), obejmujący powierzchnię 4,17 km². Jest on
największym śródmiejskim parkiem w Europie i jednym z największych parków miejskich na świecie.
największym śródmiejskim parkiem w Europie i jednym z największych parków miejskich na świecie.
Położony jest wzdłuż przecinającej miasto rzeki Izary, w większości po jej lewobrzeżnej stronie. Park
Położony jest wzdłuż przecinającej miasto rzeki Izary, w większości po jej lewobrzeżnej stronie. Park
jest podzielony na część południową mającą charakter prototypowego parku miejskiego i część
jest podzielony na część południową mającą charakter prototypowego parku miejskiego i część
północną przypominającą zadbany park leśny. Obie części przecina trasa samochodowa szybkiego
północną przypominającą zadbany park leśny. Obie części przecina trasa samochodowa szybkiego
ruchu, niekolidująca z drogami łączącymi obie części parku. W części południowej znajduje się jeden
ruchu, niekolidująca z drogami łączącymi obie części parku. W części południowej znajduje się jeden
z największych w Monachium ogrodów piwnych (Biergarten) wokół Chińskiej wieży, jak i sztucznie
z największych w Monachium ogrodów piwnych (Biergarten) wokół Chińskiej wieży, jak i sztucznie
nasypane wzniesienie z klasycystyczną kopułą na greckich kolumnach, będące popularnym punktem
nasypane wzniesienie z klasycystyczną kopułą na greckich kolumnach, będące popularnym punktem
widokowym na centrum miasta i południową część parku. W parku znajduje się również słynna na
widokowym na centrum miasta i południową część parku. W parku znajduje się również słynna na
cały świat plaża naturystów, jedyna taka na świecie w centrum wielkiego miasta. W pobliżu parku,
cały świat plaża naturystów, jedyna taka na świecie w centrum wielkiego miasta. W pobliżu parku,
po jego zachodniej stronie, znajduje się większość instytutów Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana, w
po jego zachodniej stronie, znajduje się większość instytutów Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana, w
tym budynek główny, przez co park jest licznie odwiedzany przez studentów i ogólnie młodych ludzi.
tym budynek główny, przez co park jest licznie odwiedzany przez studentów i ogólnie młodych ludzi.
Park jest udostępniony bez ograniczeń rowerzystom. W lato młodzi ludzie grają muzykę na żywo.
Park jest udostępniony bez ograniczeń rowerzystom. W lato młodzi ludzie grają muzykę na żywo.
Edukacja
Edukacja
Monachium jest największym i najbardziej znaczącym ośrodkiem naukowym
Monachium jest największym i najbardziej znaczącym ośrodkiem naukowym
południowych Niemiec. Znajdują się tu liczne szkoły wyższe, m.in.:
południowych Niemiec. Znajdują się tu liczne szkoły wyższe, m.in.:
* Uniwersytet sięgający tradycjami do 1472 roku (Uniwersytet Ludwiga Maximiliana w
* Uniwersytet sięgający tradycjami do 1472 roku (Uniwersytet Ludwiga Maximiliana w
Monachium) (Ludwig-Maximilians Universität – LMU)
Monachium) (Ludwig-Maximilians Universität – LMU)
* Uniwersytet Techniczny (Technische Universität München – TUM) powołany w 1868
* Uniwersytet Techniczny (Technische Universität München – TUM) powołany w 1868
roku jako politechnika, w 1930 wchłonął wyższą szkołę rolniczą. Obecna nazwa
roku jako politechnika, w 1930 wchłonął wyższą szkołę rolniczą. Obecna nazwa
obowiązuje od roku 1970
obowiązuje od roku 1970
* Wolny Uniwersytet Ukraiński powstały w 1921 r. (w Monachium od 1945)
* Wolny Uniwersytet Ukraiński powstały w 1921 r. (w Monachium od 1945)
* Wyższa Szkoła Zawodowa (Fachhochschule München – FH) istniejąca od 1971 roku
* Wyższa Szkoła Zawodowa (Fachhochschule München – FH) istniejąca od 1971 roku
* Uniwersytet Bundeswehry w Monachium (Universität der Bundeswehr München)
* Uniwersytet Bundeswehry w Monachium (Universität der Bundeswehr München)
powstały w 1972 roku
powstały w 1972 roku
* Wyższa Szkoła Muzyczna (Musikhochschule München – MH)
* Wyższa Szkoła Muzyczna (Musikhochschule München – MH)
Gospodarka
Gospodarka
Monachium jest wielkim ośrodkiem gospodarczym i
Monachium jest wielkim ośrodkiem gospodarczym i
finansowym z siedzibami banków, firm ubezpieczeniowych
finansowym z siedzibami banków, firm ubezpieczeniowych
(m.in. największego w świecie towarzystwa
(m.in. największego w świecie towarzystwa
reasekuracyjnego Munich Re), instytucji handlowych. Silnie
reasekuracyjnego Munich Re), instytucji handlowych. Silnie
rozwinięty przemysł elektrotechniczny (m.in. zakłady
rozwinięty przemysł elektrotechniczny (m.in. zakłady
Siemens), środków transportu (produkcja samochodów
Siemens), środków transportu (produkcja samochodów
BMW), maszynowy i włókienniczy. Znajdują się tu zakłady
BMW), maszynowy i włókienniczy. Znajdują się tu zakłady
przemysłu chemicznego, elektronicznego, poligraficznego, a
przemysłu chemicznego, elektronicznego, poligraficznego, a
także precyzyjnego (zakłady optyczne) i spożywczego
także precyzyjnego (zakłady optyczne) i spożywczego
(browarnictwo). Jest też dużym ośrodkiem handlu i siedzibą
(browarnictwo). Jest też dużym ośrodkiem handlu i siedzibą
znanych koncernów przemysłowych. Rozwinięte jest tu też
znanych koncernów przemysłowych. Rozwinięte jest tu też
rzemiosło artystyczne (m.in. wyroby z porcelany).
rzemiosło artystyczne (m.in. wyroby z porcelany).
Transport
Transport
Aglomeracja Monachijska licząca 2,6 milionów mieszkańców, posiada
Aglomeracja Monachijska licząca 2,6 milionów mieszkańców, posiada
dobrze rozbudowaną infrastrukturę transportową. Transport miejski
dobrze rozbudowaną infrastrukturę transportową. Transport miejski
obsługiwany jest przez sześć linii metra oraz S-Bahn, kolej regionalną i
obsługiwany jest przez sześć linii metra oraz S-Bahn, kolej regionalną i
liczne linie tramwajowe. System dodatkowo uzupełniony jest przez linie
liczne linie tramwajowe. System dodatkowo uzupełniony jest przez linie
autobusowe docierające na tereny pozbawione komunikacji szynowej.
autobusowe docierające na tereny pozbawione komunikacji szynowej.
Dworzec główny München Hauptbahnhof umiejscowiony jest w ścisłym
Dworzec główny München Hauptbahnhof umiejscowiony jest w ścisłym
centrum miasta. Od 28 maja 2006 Monachium połączone jest trasą
centrum miasta. Od 28 maja 2006 Monachium połączone jest trasą
szybkiej kolei ICE prowadzącą do Norymbergi przez Ingolstadt. Pociągi na
szybkiej kolei ICE prowadzącą do Norymbergi przez Ingolstadt. Pociągi na
tej trasie mogą rozwijać prędkość 300 km/h. Port lotniczy w Monachium
tej trasie mogą rozwijać prędkość 300 km/h. Port lotniczy w Monachium
usytuowany jest w odległości około 30 km na północny zachód. Jest to
usytuowany jest w odległości około 30 km na północny zachód. Jest to
jedno z najbardziej ruchliwych lotnisk w Niemczech. W 2006 lotnisko
jedno z najbardziej ruchliwych lotnisk w Niemczech. W 2006 lotnisko
obsłużyło 34 miliony pasażerów. Podróż koleją z dworca głównego na
obsłużyło 34 miliony pasażerów. Podróż koleją z dworca głównego na
lotnisko trwa 40–45 minut.
lotnisko trwa 40–45 minut.
Nowy podział na dzielnice, który wszedł w życie w roku 1992, zmniejszył liczbę dzielnic w Monachium z
Nowy podział na dzielnice, który wszedł w życie w roku 1992, zmniejszył liczbę dzielnic w Monachium z
41 do 25-u. Są to (w porządku alfabetycznym):
41 do 25-u. Są to (w porządku alfabetycznym):
* Allach-Untermenzing (23)
* Allach-Untermenzing (23)
* Altstadt-Lehel (1)
* Altstadt-Lehel (1)
* Aubing-Lochhausen-Langwied (22)
* Aubing-Lochhausen-Langwied (22)
* Au-Haidhausen (5)
* Au-Haidhausen (5)
* Berg am Laim (14)
* Berg am Laim (14)
* Bogenhausen (13)
* Bogenhausen (13)
* Feldmoching-Hasenbergl (24)
* Feldmoching-Hasenbergl (24)
* Hadern (20)
* Hadern (20)
* Laim (25)
* Laim (25)
* Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt (2)
* Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt (2)
* Maxvorstadt (3)
* Maxvorstadt (3)
* Milbertshofen-Am Hart (11)
* Milbertshofen-Am Hart (11)
* Moosach (10)
* Moosach (10)
* Neuhausen-Nymphenburg (9)
* Neuhausen-Nymphenburg (9)
* Obergiesing (17)
* Obergiesing (17)
* Pasing-Obermenzing (21)
* Pasing-Obermenzing (21)
* Ramersdorf-Perlach (16)
* Ramersdorf-Perlach (16)
* Schwabing-Freimann (12)
* Schwabing-Freimann (12)
* Schwabing-West (4)
* Schwabing-West (4)
* Schwanthalerhöhe (8)
* Schwanthalerhöhe (8)
* Sendling (6)
* Sendling (6)
* Sendling-Westpark (7)
* Sendling-Westpark (7)
* Thalkirchen-Obersendling- Forstenried-Fürstenried-Solln (19)
* Thalkirchen-Obersendling- Forstenried-Fürstenried-Solln (19)
* Trudering-Riem (15)
* Trudering-Riem (15)
* Untergiesing-Harlaching (18)
* Untergiesing-Harlaching (18)
Miasta Partnerskie
Miasta Partnerskie
Bordeaux, Francja
Bordeaux, Francja
Cincinnati, Stany Zjednoczone
Cincinnati, Stany Zjednoczone
Edynburg, Szkocja
Edynburg, Szkocja
Harare, Zimbabwe
Harare, Zimbabwe
Kijów, Ukraina
Kijów, Ukraina
Sapporo, Japonia
Sapporo, Japonia
Werona, Włochy
Werona, Włochy
Letnie Igrzyska
Letnie Igrzyska
Olimpijskie 1972
Olimpijskie 1972
XX Igrzyska Olimpijskie odbyły się w 1972 roku w
XX Igrzyska Olimpijskie odbyły się w 1972 roku w
Monachium (Niemcy Zachodnie). O organizację tych igrzysk
Monachium (Niemcy Zachodnie). O organizację tych igrzysk
starały się również miasta: Detroit (USA), Madryt
starały się również miasta: Detroit (USA), Madryt
(Hiszpania) i Montreal (Kanada).
(Hiszpania) i Montreal (Kanada).
Uroczystość otwarcia odbyła się 26 sierpnia 1972 roku na
Uroczystość otwarcia odbyła się 26 sierpnia 1972 roku na
Stadionie Olimpijskim w Monachium. Uroczystego otwarcia
Stadionie Olimpijskim w Monachium. Uroczystego otwarcia
dokonał Gustav Heinemann, prezydent RFN. Znicz olimpijski
dokonał Gustav Heinemann, prezydent RFN. Znicz olimpijski
został zapalony przez niemieckiego lekkoatletę Günthera
został zapalony przez niemieckiego lekkoatletę Günthera
Zahna.
Zahna.
Bayern Monachium
Bayern Monachium
Bayern Monachium (po niemiecku: Fußball-Club Bayern München)
Bayern Monachium (po niemiecku: Fußball-Club Bayern München)
–
–
to niemiecki klub sportowy z siedzibą w Monachium w Bawarii. Jest to
to niemiecki klub sportowy z siedzibą w Monachium w Bawarii. Jest to
najbardziej znany i najbardziej utytułowany niemiecki klub. 22 razy zdobył
najbardziej znany i najbardziej utytułowany niemiecki klub. 22 razy zdobył
tytuł Mistrza Niemiec i 14 razy wygrał Puchar Niemiec.
tytuł Mistrza Niemiec i 14 razy wygrał Puchar Niemiec.
Allianz Arena
Allianz Arena
Allianz Arena
Allianz Arena
– stadion piłkarski w północnej części
– stadion piłkarski w północnej części
Monachium w Niemczech. Od sezonu 2005/2006 swoje
Monachium w Niemczech. Od sezonu 2005/2006 swoje
mecze rozgrywają na nim dwie lokalne drużyny – Bayern i
mecze rozgrywają na nim dwie lokalne drużyny – Bayern i
TSV 1860, a także reprezentacja Niemiec. Obecnie jest to
TSV 1860, a także reprezentacja Niemiec. Obecnie jest to
jeden z najnowocześniejszych stadionów piłkarskich na
jeden z najnowocześniejszych stadionów piłkarskich na
świecie. Nazwa stadionu pochodzi od jednego z jego
świecie. Nazwa stadionu pochodzi od jednego z jego
sponsorów – niemieckiej firmy ubezpieczeniowej Allianz.
sponsorów – niemieckiej firmy ubezpieczeniowej Allianz.
Oktoberfest
Oktoberfest
Oktoberfest in München, niemieckie Święto
Oktoberfest in München, niemieckie Święto
październikowe
październikowe
– dożynki chmielowe w Monachium w
– dożynki chmielowe w Monachium w
Bawarii (Niemcy). Oktoberfest odbywa się corocznie od
Bawarii (Niemcy). Oktoberfest odbywa się corocznie od
1810 roku na przełomie września i października i jest
1810 roku na przełomie września i października i jest
jednym z największych na świecie festynów ludowych. W
jednym z największych na świecie festynów ludowych. W
ostatnich latach przeciętna liczba odwiedzających wynosiła
ostatnich latach przeciętna liczba odwiedzających wynosiła
sześć milionów.
sześć milionów.
W trakcie trwania festynu spożywane jest około pięciu
W trakcie trwania festynu spożywane jest około pięciu
milionów litrów piwa, sprzedawanego tradycyjnie w
milionów litrów piwa, sprzedawanego tradycyjnie w
litrowych kuflach tzw. Mass.
litrowych kuflach tzw. Mass.
Centrum Kultury Polskiej
Centrum Kultury Polskiej
Centrum Kultury Polskiej
Centrum Kultury Polskiej
- założone w 2001 w Monachium
- założone w 2001 w Monachium
centrum kulturalne. Jest placówką kultury przy Konsulacie
centrum kulturalne. Jest placówką kultury przy Konsulacie
Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Monachium. Centrum nie
Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w Monachium. Centrum nie
posiada statusu instytytu kultury jak w przypadku Instytutów w
posiada statusu instytytu kultury jak w przypadku Instytutów w
Berlinie, Lipsku czy Düsseldorfie. Niemniej jednak posiada ono
Berlinie, Lipsku czy Düsseldorfie. Niemniej jednak posiada ono
własną galerię, w której mają miejsce wydarzenia kulturalne z
własną galerię, w której mają miejsce wydarzenia kulturalne z
dziedziny sztuki, literatury i muzyki.
dziedziny sztuki, literatury i muzyki.
Port lotniczy Monachium
Port lotniczy Monachium
Port lotniczy Monachium
Port lotniczy Monachium
– międzynarodowe
– międzynarodowe
lotnisko im. Franza Josefa Straussa. Jest to drugi
lotnisko im. Franza Josefa Straussa. Jest to drugi
największy port lotniczy Niemiec, po Frankfurcie.
największy port lotniczy Niemiec, po Frankfurcie.
Położony jest 28 km na północny wschód od
Położony jest 28 km na północny wschód od
Monachium. W 2007 obsłużył 33,96 mln
Monachium. W 2007 obsłużył 33,96 mln
pasażerów i jest 30. najwiekszym pod względem
pasażerów i jest 30. najwiekszym pod względem
ruchu pasażerskiego portem lotniczym na
ruchu pasażerskiego portem lotniczym na
świecie.
świecie.
Bundesfinanzhof
Bundesfinanzhof
Bundesfinanzhof (BFH; niem. Federalny Trybunał
Bundesfinanzhof (BFH; niem. Federalny Trybunał
Finansowy)
Finansowy)
- najwyższa instancja niemieckiego
- najwyższa instancja niemieckiego
sądownictwa finansowego, powołanego do orzekania w
sądownictwa finansowego, powołanego do orzekania w
sprawach podatków i ceł.
sprawach podatków i ceł.
Siedziba znajduje się w Monachium.
Siedziba znajduje się w Monachium.
Międzynarodowe Targi
Międzynarodowe Targi
Monachijskie
Monachijskie
Targi w Monachium należą do jednych z największych
Targi w Monachium należą do jednych z największych
organizatorów wydarzeń wystawienniczych na świecie.
organizatorów wydarzeń wystawienniczych na świecie.
Doceniając wagę i rangę targów, co roku rośnie liczba
Doceniając wagę i rangę targów, co roku rośnie liczba
polskich wystawców.
polskich wystawców.
Międzynarodowe Targi Monachijskie organizują ok. 40
Międzynarodowe Targi Monachijskie organizują ok. 40
specjalistycznych imprez targowych, gdzie uczestniczy
specjalistycznych imprez targowych, gdzie uczestniczy
przeszło
przeszło
30 000 wystawców z ponad 100 państw i przeszło dwa
30 000 wystawców z ponad 100 państw i przeszło dwa
miliony gości z ponad 200 państw.
miliony gości z ponad 200 państw.