EWOLUCJA TEORII

CYKLU

KONIUNKTURALNEGO

Zapoczątkowany w drugiej połowie

XIX wieku szybki rozwój teorii cyklu

koniunkturalnego pozwala podzielić

je na dwie kategorie:

teorie endogeniczne oraz teorie

egzogeniczne.

Teorie endogeniczne zakładają, że

cykl koniunkturalny jest zjawiskiem

ściśle związanym z danym

porządkiem gospodarczym.

Koncepcje te koncentrują się na

wewnętrznej dynamice systemu.

Teorie egzogeniczne za przyczynę

fluktuacji gospodarczych uznają

zjawiska i czynniki pozagospodarcze.

Różnice między poszczególnymi

teoriami wynikają z roli, jaka jest

przypisywana poszczególnym

czynnikom kształtującym cykl

koniunkturalny.

Rodzaje cykli

gospodarczych

1. Budowa i cechy

morfologiczne

•klasyczny

•współczesny

2. Czas pełnego cyklu

•krótkie (Kitchina)

•średnie (Juglara)

•długie (Kondratiewa)

Cykle Juglara

• oznacza wahania aktywności

gospodarczej między kolejnymi
kryzysami występującymi do drugiej
wojny światowej

• okres cyklu Juglara waha się od 6 do 10

lat, a średnia jego długość wynosi 9 lat

• przyczyną fluktuacji są inwestycje w

kapitale trwałym (zmiany wyposażenia
technicznego produkcji)

•

cykle Juglara kończą się zwykle

gwałtownie, np. paniką na rynkach

Cykle Kitchina

• w roku 1923 Kitchin opisał krótsze cykle,

występujące w Stanach Zjednoczonych między
dwoma kryzysami głównymi, występującymi
zgodnie z cyklem Juglara

• cykl zamykał się w okresie ok. 4 lat (40-53

miesięcy). Cykle te występowały do drugiej
wojny światowej w USA i Wielkiej Brytanii

• przyczyną występowania cykli mniejszych są

zmiany zapasów, a szerzej zmiany w kapitale
obrotowym

• cykle Kitchina kończą się w łagodniejszy

sposób

Cykle Kondratiewa

• Kondratiew przedstawił w roku 1922 teorię,

zgodnie z którą koniunktura gospodarcza
od XVIII wieku powtarzała się według
regularnych, około półwiecznych cykli (45-
60 lat)

• przyczyny: innowacje, sferę pieniądza –

inflacja lub deflacja, styl życia, ważne
wydarzenia polityczne

• jeden długi cykl Kondratiewa dzieli się na

dwie fazy, mające w przybliżeniu jednakową
długość: wcześniejszą fazę wzrostu oraz
fazę stagnacji

cykl

e

lata

W tym

faza

wzrostu

Czas

trwania

Lider

gospodar

czy

I

1785-

1843

Do 1816 58 lat

Wielka

Brytania

II

1844-

1893

Do 1873 49 lat

Wielka

Brytania

III

1894-

1939

Do 1919

Do 1929

45 lat

Wielka

Brytania
USA

IV

1940-

1985/20
00

Do 1973 45-60

lat

USA

V

1986/20

01-

Do 2010

lub 2025

USA

3. Inne rodzaje wahań i cykli

gospodarczych ze względu na

długość ich trwania

• najkrótszy cykl gospodarczy - cykl

tygodniowy, tzw. „efekt poniedziałku”

• 28-dniowy cykl handlowy - odkryty w

latach 30. XX wieku na rynku pszenicy

• na giełdach obserwuje się tzw. „efekt

stycznia” - zazwyczaj w styczniu

odnotowuje się wzrost indeksów

• cykle Wagemana –fluktuacje o

długości ok. 150 lat, na podstawie

kształtowania się stóp procentowych

• 500-letni cykl Wheelera – powstanie i

upadki imperiów

4. Zasięg geograficzny

•cykl światowy

•regionalny cykl

koniunkturalny

•narodowe cykle

koniunkturalne

CHARAKTERYSTYKA

WYBRANYCH MODELI

I TEORII

Model mnożnika-

akceleratora

• Skutki – mechanizm mnożnika

• Przyczyny – mechanizm

akceleratora

mechanizm mnożnika

- wzrost inwestycji prowadzi w krótkim

okresie do jeszcze większego
wzrostu dochodów i produkcji

- Wydatki inwestycyjne zwiększają

ogólny poziom popytu bezpośrednio
oraz pośrednio poprzez zwiększenie
dochodów pobudzają popyt
konsumpcyjny

mechanizm

akceleratora

• Przedsiębiorstwa inwestują wtedy, gdy

posiadane zasoby kapitału rzeczowego staja
się mniejsze od pożądanego poziomu

• Najważniejszą przyczyną zmian w wydatkach

inwestycyjnych są zmiany oczekiwań, co do
wysokości przyszłych zysków

• Im wyższa oczekiwana produkcja, ceteris

paribus, tym wyższe oczekiwane z niej zyski i
większe korzyści z dodatkowych nakładów
inwestycyjnych

TEORIE ZRÓWNOWAŻONEGO

CYKLU KONIUNKTURALNEGO

• Monetarystyczny model dochodu

nominalnego

• Teoria realnego cyklu

koniunkturalnego

TEORIE ZRÓWNOWAŻONEGO CYKLU

KONIUNKTURALNEGO

• Tłumaczą wahania koniunkturalne na gruncie

teorii neoklasycznej

• Zakładają stabilność systemu gospodarczego,

zakłócenia są wnoszone przez czynniki

egzogeniczne

• Szoki mogą mieć charakter pieniężny (teorie

monetarne) lub realny (popytowe i podażowe)

• Ożywienie jak i recesja traktowane są jako

konsekwencja decyzji optymalizacyjnych

podmiotów gospodarujących

• Obie teorie zaliczane są do koncepcji cyklu

koniunkturalnego równowagi, ponieważ w

każdym momencie biegu cyklu gospodarka

znajduje się w stanie równowagi.

Monetarystyczny model dochodu

nominalnego

• Sformułowany przez M. Friedmana
• Znaczące zmiany stopy wzrostu zasobu

pieniądza są warunkiem koniecznym i

dostatecznym istotnych zmian stopy wzrostu

dochodów pieniężnych, co odnosi się do

zmian długookresowych, jak i zmian

odpowiadających w przybliżeniu czasowi

trwania cyklu koniunkturalnego

• Czynniki pieniężne odgrywają decydująca

rolę w kształtowaniu dynamiki dochodu

narodowego oraz formowaniu cyklu

• Źródłem zakłóceń jest konfrontacja stabilnej

funkcji popytu i niestabilnej funkcji podaży

Monetarystyczny model dochodu

nominalnego wyjaśnia, w jaki

sposób zmiany podaży pieniądza

przekładaj asię na fluktuacje

gospodarcze uzasadniając

dlaczego polityka monetarna jest

nieskuteczna w pobudzaniu

wzrostu gospodarczego

Teoria realnego cyklu

koniunkturalnego

• Źródłem cyklu koniunkturalnego są zakłócenia o

charakterze realnym

• Zwolennicy (np.. Barrro, Kydland, Prescott,

Lucas) negują występowanie nawet

przejściowych odchyleń od stanu pełnej

równowagi rynkowej

• Teoria opiera się na założeniu, że tempo postępu

technicznego i związany z nim wzrost

produktywności podlegają nieregularnym

zmianom, co wpływa na podaż dóbr i w efekcie

na decyzje konsumpcyjne

• Cykl koniunkturalny to zbiór trwałych wstrząsów

technologicznych, które zmieniają ścieżkę

wzrostu

• Równowaga występuje zawsze, stad ingerencja

rządu jest zbędna

Podstawową zaletą teorii realnego

cyklu koniunkturalnego jest jej

osadzenie

w mikroekonomii, co oznacza

objaśnianie fluktuacji

gospodarczych poprzez

odwoływanie się do zachowań

podmiotów gospodarujących.

Polityczny cykl koniunkturalny -

rządzący celowo sterują gospodarką w

takim kierunku, by jej ocena

dokonywana przez społeczeństwo

maksymalizowała liczbę głosów

wyborców.

• politycy są oportunistyczni lub

ideologiczni,

• wyborcy są naiwni lub racjonalni.

koniec