PASOŻYTNICZE OBLEŃCE

PASOŻYTNICZE OBLEŃCE

I CHOROBY PRZEZ NIE

I CHOROBY PRZEZ NIE

WYWOŁYWANE

WYWOŁYWANE

GLISTNICA, WŁOŚNICA, OWSICA

GLISTNICA, WŁOŚNICA, OWSICA

WYKONAŁY:

WYKONAŁY:

PAULINA KUBACZYK

PAULINA KUBACZYK

EWA MENDYK

EWA MENDYK

Glista ludzka

Glista ludzka

(Ascaris

(Ascaris

lumbricoides)

lumbricoides)



Jest to jeden z najczęstszych

Jest to jeden z najczęstszych

pasożytów człowieka. Zarażona jest

pasożytów człowieka. Zarażona jest

nim ¼ całej ludzkości. Postać dorosła

nim ¼ całej ludzkości. Postać dorosła

pasożytuje w jelicie cienkim ludzi,

pasożytuje w jelicie cienkim ludzi,

larwy przeważenie w układzie krążenia

larwy przeważenie w układzie krążenia

i różnych narządach. Pasożyt jest

i różnych narządach. Pasożyt jest

bardzo pospolity i występuje na wielu

bardzo pospolity i występuje na wielu

kontynentach.

kontynentach.



Samice osiągają przeciętnie około 30

Samice osiągają przeciętnie około 30

cm długości, samiec jest o 1/3 krótszy.

cm długości, samiec jest o 1/3 krótszy.

Przód ciała glisty jest zaokrąglony, tył

Przód ciała glisty jest zaokrąglony, tył

stożkowaty, u samicy prosty, u samca

stożkowaty, u samicy prosty, u samca

zaś zagięty na stronę brzuszną.

zaś zagięty na stronę brzuszną.

Samicę charakteryzuje pierścieniowate

Samicę charakteryzuje pierścieniowate

przewężenie wora powłokowo –

przewężenie wora powłokowo –

mięśniowego znajdujące się w 1/3

mięśniowego znajdujące się w 1/3

długości od przodu ciała. Na stronie

długości od przodu ciała. Na stronie

brzusznej tego przewężenia znajduje

brzusznej tego przewężenia znajduje

się otwór płciowy. U samca z otworu

się otwór płciowy. U samca z otworu

stekowego, położonego w tyle ciała,

stekowego, położonego w tyle ciała,

wystają dwie szczecinki kopulacyjne,

wystają dwie szczecinki kopulacyjne,

ułatwiające rozszerzanie otworu

ułatwiające rozszerzanie otworu

płciowego u samicy podczas kopulacji.

płciowego u samicy podczas kopulacji.

SKUPISKO GLIST LUDZKICH

Sposoby zarażania się

Sposoby zarażania się

Zarażanie następuje przez

Zarażanie następuje przez

spożycie pokarmów lub wody

spożycie pokarmów lub wody

zanieczyszczonych

zanieczyszczonych

jajami

jajami

inwazyjnymi.

inwazyjnymi.

Możemy zarazić się przez:

Możemy zarazić się przez:



jedzenie warzyw obłożonych

jedzenie warzyw obłożonych

jajami glist, wiąże się to

jajami glist, wiąże się to

z nawożeniem fekaliami i

z nawożeniem fekaliami i

wodą ściekową, w której

wodą ściekową, w której

stwierdzono dużą ilość jaj

stwierdzono dużą ilość jaj

glist;

glist;



kąpieliska, jeżeli w zbiorniku

kąpieliska, jeżeli w zbiorniku

wodnym stwierdzi się

wodnym stwierdzi się

istnienie jaj glist;

istnienie jaj glist;



skażoną jajami glist ziemię;

skażoną jajami glist ziemię;



kał zainfekowany jajami glist.

kał zainfekowany jajami glist.

JAJO GLISTY LUDZKIEJ

Cykl rozwojowy

Z jaja inwazyjnego po wniknięciu do
przewodu pokarmowego uwalniają się
larwy, przenikają przez ścianę

jelita

i

dostają się do

układu krwionośnego

. Do

dalszego rozwoju potrzebują

tlenu

. Z

prądem krwi trafiają do

wątroby

.

Następnie w dalszym ciągu drogą
krwionośną

po

przejściu

prawego

przedsionka

serca

trafiają do płuc, gdzie

dostają się do pęcherzyków płucnych.
Larwy po przebiciu się do dróg
oddechowych mogą drażnić gardło i
krtań

powodując

odruchowe

ich

połknięcie.

Larwy

w

ten

sposób

ponownie dostają się do przewodu
pokarmowego, gdzie osiągają dojrzałość
płciową. Samica w ciele człowieka w
ciągu doby może wytworzyć 200 tys. jaj,
które wydalane są z kałem na zewnątrz.

OBJAWY

OBJAWY

U chorego zarażonego

U chorego zarażonego

glistnicą występują

glistnicą występują

najróżniejsze zmiany,

najróżniejsze zmiany,

mianowicie:

mianowicie:



nieokreślone, wracające bóle

nieokreślone, wracające bóle

brzucha,mdłości,sporadycznie

brzucha,mdłości,sporadycznie

wymioty;

wymioty;



brak łaknienia,apatia,lub

brak łaknienia,apatia,lub

nadmierne pobudzenie

nadmierne pobudzenie

ruchowe,zaburzenia snu

ruchowe,zaburzenia snu

(zgrzytanie zębami);

(zgrzytanie zębami);



zmiany skórne;

zmiany skórne;



zapalenie spojówek i obrzęk

zapalenie spojówek i obrzęk

powiek;

powiek;



nieżyt nosa;

nieżyt nosa;



stany skurczowe jelit;

stany skurczowe jelit;



w cięższych przypadkach

w cięższych przypadkach

może dojść do niedrożności

może dojść do niedrożności

górnych dróg oddechowych.

górnych dróg oddechowych.

INWAZJA GLIST LUDZKICH

W JELICIE

Zapobieganie

Zapobieganie

Jest wiele sposobów, dzięki

Jest wiele sposobów, dzięki

którym możemy uniknąć

którym możemy uniknąć

zarażenia jajami glisty ludzkiej.

zarażenia jajami glisty ludzkiej.

Są to m.in.:

Są to m.in.:



dokładne płukanie owoców i

dokładne płukanie owoców i

warzyw przed ich spożyciem;

warzyw przed ich spożyciem;



mycie rąk przed każdym posiłkiem;

mycie rąk przed każdym posiłkiem;



mycie rąk po skorzystaniu z

mycie rąk po skorzystaniu z

toalety;

toalety;



kąpanie się w dużych zbiornikach

kąpanie się w dużych zbiornikach

wodnych, gdzie istnieje małe

wodnych, gdzie istnieje małe

prawdopodobieństwo istnienia jaj

prawdopodobieństwo istnienia jaj

glist;

glist;



zachowywanie ostrożności przy

zachowywanie ostrożności przy

pracy w ziemi ( np. prace

pracy w ziemi ( np. prace

w ogródku).

w ogródku).

LECZENIE

LECZENIE

Leki przeciwglistnicze

Leki przeciwglistnicze

podaje się zarówno w

podaje się zarówno w

przypadkach rozpoznanych

przypadkach rozpoznanych

glistnic, jak i

glistnic, jak i

podejrzanych o inwazję:

podejrzanych o inwazję:



stosuje się jednorazowe dawki

stosuje się jednorazowe dawki

pirantelu (Combantrin),

pirantelu (Combantrin),

mebendaloz (Vermox) oraz

mebendaloz (Vermox) oraz

albendazol (Zentel);

albendazol (Zentel);



odsysanie treści żołądka,

odsysanie treści żołądka,

parenteralne podawanie płynów,

parenteralne podawanie płynów,

leki rozkurczające,

leki rozkurczające,

przeciwbólowe;

przeciwbólowe;



używanie lewamizolu i pirantelu.

używanie lewamizolu i pirantelu.

DOROSŁA SAMICA GLISTY

LUDZKIEJ

LEK ZENTEL

Włosień spiralny ( Trichinella

Włosień spiralny ( Trichinella

spiralis )

spiralis )



Włosień jest tak zwanym pasożytem

Włosień jest tak zwanym pasożytem

bezwzględnym, prowadzącym we

bezwzględnym, prowadzącym we

wszystkich stadiach swego rozwoju

wszystkich stadiach swego rozwoju

pasożytniczy tryb życia. Cykl ten odbywa się

pasożytniczy tryb życia. Cykl ten odbywa się

tylko w dwóch narządach zwierząt i ludzi – w

tylko w dwóch narządach zwierząt i ludzi – w

przewodzie pokarmowym i w mięśniach

przewodzie pokarmowym i w mięśniach

prążkowanych ( włosień nie osadza się

prążkowanych ( włosień nie osadza się

tylko w mięśniu sercowym). Larwy w stanie

tylko w mięśniu sercowym). Larwy w stanie

życia utajonego, po zamknięci się w

życia utajonego, po zamknięci się w

kapsułach w mięśniach żywiciela mogą nie

kapsułach w mięśniach żywiciela mogą nie

tracić żywotności i zdolności do

tracić żywotności i zdolności do

zakażenia innych przez wiele lat.

zakażenia innych przez wiele lat.



Samica osiąga kilka mm długości, samiec

Samica osiąga kilka mm długości, samiec

jest przeważnie o połowę mniejszy. Przód

jest przeważnie o połowę mniejszy. Przód

ciała mają węższy niż tył. Otwór płciowy

ciała mają węższy niż tył. Otwór płciowy

samicy położony jest mniej więcej w

samicy położony jest mniej więcej w

odległości ¼ od przodu ciała, samiec nie ma

odległości ¼ od przodu ciała, samiec nie ma

szczecinek kopulacyjnych.

szczecinek kopulacyjnych.

Cysty włośnia krętego

Larwy włośnia krętego

OBLICZA WŁOŚNIA

OBLICZA WŁOŚNIA

WŁOSIEŃ KRĘTY W MIĘŚNIACH

WŁOSIEŃ W SKRAWKACH MIĘSA

Sposoby zarażania się

Sposoby zarażania się

1. Zarażenie następuje wyłącznie

1. Zarażenie następuje wyłącznie

przez zjedzenie wraz z mięsem

przez zjedzenie wraz z mięsem

inwazyjnej larwy osadzonej w

inwazyjnej larwy osadzonej w

mięśniach prążkowanych.

mięśniach prążkowanych.

Człowiek zaraża się, jedząc surową

Człowiek zaraża się, jedząc surową

lub niedogotowaną, zakażoną

lub niedogotowaną, zakażoną

larwami wieprzowinę lub

larwami wieprzowinę lub

dziczyznę, a także jedząc wędliny

dziczyznę, a także jedząc wędliny

wędzone w zbyt niskiej

wędzone w zbyt niskiej

temperaturze.

temperaturze.

2. Mięso zwierząt najczęściej

2. Mięso zwierząt najczęściej

zarażone włosieniem spiralnym:

zarażone włosieniem spiralnym:



w Polsce to mięso świń i dzików;

w Polsce to mięso świń i dzików;



w Niemczech i Szwajcarii - mięso

w Niemczech i Szwajcarii - mięso

psów i nutrii;

psów i nutrii;



w Ameryce Północnej – mięso

w Ameryce Północnej – mięso

z borsuków i niedźwiedzi;

z borsuków i niedźwiedzi;



mięso zwierząt leśnych.

mięso zwierząt leśnych.

DZIK

Cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy

W żołądku człowieka, pod wpływem

W żołądku człowieka, pod wpływem

enzymów trawiennych, otorbione larwy

enzymów trawiennych, otorbione larwy

(znajdujące się wcześniej w mięśniach

(znajdujące się wcześniej w mięśniach

zwierzęcia) wydostają się z otoczki, i

zwierzęcia) wydostają się z otoczki, i

wędrują do jelita cienkiego, gdzie w ciągu

wędrują do jelita cienkiego, gdzie w ciągu

2-3 dni osiągają dojrzałość płciową

2-3 dni osiągają dojrzałość płciową

i rozmnażają się. Samce giną, a samice

i rozmnażają się. Samce giną, a samice

rodzą żywe larwy. Nowo narodzone larwy

rodzą żywe larwy. Nowo narodzone larwy

dostają się do krwi, a wraz z nią do mięśni

dostają się do krwi, a wraz z nią do mięśni

poprzecznie prążkowanych. Gdy wnikną już

poprzecznie prążkowanych. Gdy wnikną już

do włókna mięśniowego zwijają się w

do włókna mięśniowego zwijają się w

spiralę i otorbiają. Niektóre giną, inne

spiralę i otorbiają. Niektóre giną, inne

zachowują zdolność do zarażania nawet do

zachowują zdolność do zarażania nawet do

50 lat.

50 lat.

OBJAWY

OBJAWY

OBRZĘK PŁUC

Początek zakażenia włośnicą jest zwykle
bezobjawowy. U niektórych osób
występują jednak bóle brzucha i biegunka.
Rzadko, ale pojawiają się również nudności
i wymioty.

Charakterystyczne objawy włośnicy:
- bóle mięśni;
- po kilku dniach wysoka gorączka, z
dreszczami
- nudności, wymioty, biegunki;
- przemijający obrzęk twarzy i powiek;
- osłabienie;
- niekiedy wysypka na skórze, bowiem
wędrówka larw nicienia (włośni) wewnątrz
organizmu wywołuje objawy podobne do
alergii.

Natychmiastowego kontaktu z lekarzem
wymaga ostry zespół objawów:

- temperatura powyżej 39°C;
- duszność, kaszel;
- obrzęki wokół kostek.

Śmiertelność 3-
30%

Zapobieganie zarażeniu

Zapobieganie zarażeniu

Szerzeniu się włośnicy zapobiega

Szerzeniu się włośnicy zapobiega

:

:



przeprowadzenie badań trychinoskopowych,

przeprowadzenie badań trychinoskopowych,

czyli badań na obecność włośni, przed

czyli badań na obecność włośni, przed

wypuszczeniem mięsa na rynek;

wypuszczeniem mięsa na rynek;



kupowanie mięsa pochodzącego z pewnego

kupowanie mięsa pochodzącego z pewnego

źródła, kupowanie w sklepach;

źródła, kupowanie w sklepach;



nie nabywanie mięsa z niepewnego źródła

nie nabywanie mięsa z niepewnego źródła

np. z bazaru (dostawcy bazarowi nie

np. z bazaru (dostawcy bazarowi nie

zawsze legitymują się zaświadczeniem

zawsze legitymują się zaświadczeniem

badania poubojowego);

badania poubojowego);



unikanie mięsa i przetworów mięsnych

unikanie mięsa i przetworów mięsnych

niedogotowanych, surowych np. befsztyku

niedogotowanych, surowych np. befsztyku

tatarskiego;

tatarskiego;



szybkie mrożenie mięsa w temperaturze od

szybkie mrożenie mięsa w temperaturze od

-25 do -30 stopni Celsjusza;

-25 do -30 stopni Celsjusza;



gotowanie (

gotowanie (

czas gotowania minimum 30 minut

czas gotowania minimum 30 minut

na 1 kg masy poszczególnych kawałków mięsa)

na 1 kg masy poszczególnych kawałków mięsa)

,

,

smażenie i pieczenie mięsa.

smażenie i pieczenie mięsa.

SMAŻONE MIĘSO

LECZENIE

LECZENIE

Postępowanie lecznicze we włośnicy zależy

Postępowanie lecznicze we włośnicy zależy

w dużej mierze od ciężkości

w dużej mierze od ciężkości

zarażenia:

zarażenia:



obowiązkowe podanie anthelmintyków przeciwko

obowiązkowe podanie anthelmintyków przeciwko

postaciom jelitowym włośnia;

postaciom jelitowym włośnia;



stosowanie środków przeczyszczających oraz

stosowanie środków przeczyszczających oraz

alkoholu (w ciągu kilku godzin po spożyciu

alkoholu (w ciągu kilku godzin po spożyciu

zarażonego mięsa przez pacjenta);

zarażonego mięsa przez pacjenta);



w przypadkach ciężkich i średnio ciężkich stosuje

w przypadkach ciężkich i średnio ciężkich stosuje

się leczenie kortykosteroidami (zwiększa liczbę

się leczenie kortykosteroidami (zwiększa liczbę

larw mięśniowych);

larw mięśniowych);



pacjentów z lekkim przebiegiem choroby leczy

pacjentów z lekkim przebiegiem choroby leczy

się lekami objawowymi (salicylany, leki

się lekami objawowymi (salicylany, leki

przeciwgorączkowe i przeciwbólowe).

przeciwgorączkowe i przeciwbólowe).

LEK CARDIOPIRIN

Owsik ludzki ( Enterobius

Owsik ludzki ( Enterobius

vermicularis)

vermicularis)



Pasożytuje w jelicie grubym

Pasożytuje w jelicie grubym

człowieka i rozpowszechniony

człowieka i rozpowszechniony

jest częściej u dzieci niż u

jest częściej u dzieci niż u

dorosłych. Występuje na

dorosłych. Występuje na

wszystkich kontynentach, ale

wszystkich kontynentach, ale

pospolicie w strefie

pospolicie w strefie

klimatu umiarkowanego.

klimatu umiarkowanego.

Wielkość samicy wynosi około

Wielkość samicy wynosi około

1 cm, samiec jest o 1/3

1 cm, samiec jest o 1/3

krótszy. Tył ciała samicy jest

krótszy. Tył ciała samicy jest

prosty, silnie wydłużony i ostro

prosty, silnie wydłużony i ostro

zakończony, a u samca

zakończony, a u samca

zawinięty na stronę brzuszną.

zawinięty na stronę brzuszną.

Otwór płciowy samicy znajduje

Otwór płciowy samicy znajduje

się mniej więcej w 1/3

się mniej więcej w 1/3

długości jej ciała.

długości jej ciała.

JAJCZKA OWSIKA LUDZKIEGO

OWSIKI

Sposób zarażania się

Sposób zarażania się

Przy braku przestrzegania

Przy braku przestrzegania

higieny zarażenie jest bardzo

higieny zarażenie jest bardzo

łatwe (następuje w wyniku

łatwe (następuje w wyniku

połknięcia jaj pasożyta). Źródłem

połknięcia jaj pasożyta). Źródłem

zakażenia są:

zakażenia są:



niedezynfekowane ustępy;

niedezynfekowane ustępy;



zanieczyszczone warzywa;

zanieczyszczone warzywa;



baseny kąpielowe;

baseny kąpielowe;



samozakażenie.

samozakażenie.

Zarażeniu sprzyjają brudne ręce,

Zarażeniu sprzyjają brudne ręce,

ssanie palców, obgryzanie

ssanie palców, obgryzanie

paznokci, brak nawyków

paznokci, brak nawyków

higienicznych oraz zarażone

higienicznych oraz zarażone

przedmioty (ręczniki, bielizna,

przedmioty (ręczniki, bielizna,

produkty żywnościowe, kurz).

produkty żywnościowe, kurz).

TOI TOI NIE ZAWSZE

CZYSTE

Cykl rozwojowy

Z połkniętych jaj uwalniają się larwy, które dojrzewają
w jelicie cienkim, a następnie wędrują do jelita
grubego. Samice składają jaja w pobliżu odbytu w
ilości ok. 11 000. W przypadku kobiet –
niekiedy w przedniej części pochwy. Chorzy dotykając
palcami okolic krocza, odbytu i bielizny osobistej
zbierają na swoje ręce jajeczka. Znajdują się one
również w pościeli, co zagraża innym członkom
rodziny. Jeżeli nie są przestrzegane zasady higieny cykl
życiowy zamknie się nowa generacją osobników i
ponownym samozakażeniem pierwotnego nosiciela.
Pełny cykl rozwojowy owsika, tzn. od chwili połknięcia
jajeczka aż do złożenia nowych jaj przez dojrzałe
samice, trwa 3 – 4 tygodnie.

OBJAWY

OBJAWY

Objawy owsicy zależą od

Objawy owsicy zależą od

intensywności inwazji, czasu jej

intensywności inwazji, czasu jej

trwania i indywidualnej wrażliwości

trwania i indywidualnej wrażliwości

osoby zarażonej:

osoby zarażonej:



najczęściej występuje swędzenie okolic

najczęściej występuje swędzenie okolic

odbytu, szczególnie w nocy (tam

odbytu, szczególnie w nocy (tam

składane są jaja owsików, co wywołuje

składane są jaja owsików, co wywołuje

świąd), niepokój bez powodu i

świąd), niepokój bez powodu i

podniecenie (zgrzytanie zębów),

podniecenie (zgrzytanie zębów),

bezsenność, brak apetytu;

bezsenność, brak apetytu;



niekiedy w okolicach odbytu występują

niekiedy w okolicach odbytu występują

swędzące zmiany wypryskowe i

swędzące zmiany wypryskowe i

uszkodzenia naskórka;

uszkodzenia naskórka;



u dzieci owsica może być przyczyną

u dzieci owsica może być przyczyną

niepokoju i podniecenia ruchowego .

niepokoju i podniecenia ruchowego .

Zmiany nieżytowe w

okolicy odbytu i narządów

rodnych

Sposoby zapobiegania

Sposoby zapobiegania

zarażeniu

zarażeniu

Ważnym sposobem

Ważnym sposobem

zapobiegania owsicy jest

zapobiegania owsicy jest

przestrzeganie higieny:

przestrzeganie higieny:



częste mycie rąk;

częste mycie rąk;



zmiana bielizny osobistej;

zmiana bielizny osobistej;



mycie zabawek dziecka;

mycie zabawek dziecka;



dezynfekowanie przedmiotów

dezynfekowanie przedmiotów

codziennego użytku;

codziennego użytku;



gotowanie pościeli i

gotowanie pościeli i

ręczników;

ręczników;



obcinanie krótko paznokci.

obcinanie krótko paznokci.

CZĘSTE MYCIE RĄK

LECZENIE

LECZENIE

Leczenie owsicy jest

Leczenie owsicy jest

wskazane w

wskazane w

przypadkach objawowych

przypadkach objawowych

lub ze wskazań

lub ze wskazań

epidemiologicznych:

epidemiologicznych:



stosuje się jednorazowe dawki pirantelu

stosuje się jednorazowe dawki pirantelu

(Combantrin), mebendazolu (Vermox) oraz

(Combantrin), mebendazolu (Vermox) oraz

albendazol (Zentel

albendazol (Zentel

)

)

;

;



niezależnie od stosowania chemioterapii

niezależnie od stosowania chemioterapii

ogromne znaczenie mają zabiegi

ogromne znaczenie mają zabiegi

higieniczne i dieta;

higieniczne i dieta;



wskazane jest również stosowanie maści

wskazane jest również stosowanie maści

anestezynowej.

anestezynowej.

LEK VERMOX

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

„

„

Zoologia”

Zoologia”

Praca zbiorowa pod redakcją Jolanty Hempel- Zawitkowskiej

Praca zbiorowa pod redakcją Jolanty Hempel- Zawitkowskiej

Wydawnictwo Naukowe PWN

Wydawnictwo Naukowe PWN

Warszawa 1998

Warszawa 1998

„

„

,,Choroby zakaźne i pasożytnicze”

,,Choroby zakaźne i pasożytnicze”

prof.dr.hab.med.Zdzisław Dziubka

prof.dr.hab.med.Zdzisław Dziubka

Wydawnictwo Lekarskie

Wydawnictwo Lekarskie

PZWL

PZWL

Warszawa

Warszawa



www.wikipedia.org



www.portalwiedzy.onet.pl



www.resmedica.pl



www.pfm.pl

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!!! 