Narkotyki problem dzisiejszej młodzieży

Praca przygotowana została według następującego planu:

Wstęp

1 Podstawowe pojęcia dotyczące narkomani w literaturze przedmiotu

2 Podział środków narkotycznych

3 Powody dla których młodzież sięga po narkotyki

4. Ustawa o zapobieganiu narkomani

Wstęp

Zjawisko narkomanii w naszym kraju coraz bardziej się rozszerza. Wskazuje na to nie tylko wzrastająca liczba osób uzależnionych, ale również zwiększająca się liczba osób podejmujących próby narkotyzowania się. Bardzo niepokojące staje się fakt, że osobami, które podejmują w/w próby bardzo często jest młodzież i dzieci. Na rozprzestrzenienie się narkomanii wpływa bardzo wiele czynników.

W ostatnich latach obserwuje się wzrost negatywnych wpływów środowiskowych, sprzyjających powstawaniu zachowań patologicznych, w tym również narkomanii. Wpływy te tkwią w środowisku naturalnym, instytucjonalnym, a także lokalnym - związanym z miejscem zamieszkania. Wśród środowisk naturalnych największa rola przypada rodzinie, choć nie bez znaczenia pozostają wpływy rówieśnicze.W sytuacji dysfunkcyjności środowiska rodzinnego funkcje wychowawcze przejmuje zwykle grupa rówieśnicza, której zachowania mają charakter dewiacyjny. Wpływ tych grup jest tym większy, im bardziej dysfunkcjonalne jest środowisko rodzinne.

Na wpływy dewiacyjnych grup rówieśniczych najbardziej podatne są te jednostki, które mają różnego rodzaju problemy i które uwikłane są w różne konflikty. Najczęściej osobiste i społeczne. Nie bez znaczenia na rozprzestrzenianie się narkomanii pozostają uwarunkowania lokalne, zwłaszcza związane z dużą dostępnością narkotyków, z nasilonym handlem, przemytem, które stwarzają większą możliwość nabycia narkotyków i częstsze ich używanie. Dużą rolę w powstawaniu narkomanii może odegrać środowisko szkolne. Nie tylko z tego powodu, że często jest źródłem stresów i niepowodzeń wpływających na wybór drogi uzależnienia przez młodzież. Środowisko szkolne należy wyodrębnić wśród uwarunkowań narkomanii również z innego powodu. W środowisku tym podejmuje się zbyt mało działań profilaktycznych w zakresie narkomanii. Działań, które mieszczą się w zakresie funkcji wychowawczych szkoły, zwłaszcza tych, które związane byłyby z przekazaniem rzetelnej i wartościowej wiedzy na temat narkomanii, które wpłynęłyby na lepszą percepcję tego zjawiska, a w konsekwencji zabezpieczałyby młodzież przed wejściem na drogę uzależnienia.

Podejmowanie zatem działań profilaktycznych w zakresie narkomanii przez szkołę jest bardzo ważnym przedsięwzięciem, które niestety nie wszystkie szkoły realizują. Ważnym nie tylko ze względu na braki wiedzy młodzieży na temat narkomanii, ale także z tego powodu, że obecnie głównym źródłem wiedzy o tym zjawisku są środki masowego przekazu, które często nie dostarczają rzetelnych informacji, zniekształcając faktyczny problem, a zdarza się, że i zachęcają do brania narkotyków.

1. Podstawowe pojęcia i zjawiska narkomanii w literaturze przedmiotu

Słowo narkomania swą etymologią pochodzi od greckich słów „narke”- odurzenie i „mania” - szaleństwo i oznacza chorobliwy, nieodparty pociąg do przyjmowania środków odurzających.

Komitet Ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia określa narkomanię jako stan psychiczny, a czasem także fizyczny, wynikający z interakcji między żyjącym organizmem a lekiem, charakteryzujący się zmianami zachowania lub innymi reakcjami, które zawsze zawierają przymus brania leków w sposób ciągły lub okresowy w celu uniknięcia złego samopoczucia związanego z ich braniem.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 9 ustawy o zapobieganiu narkomanii z dnia 31 stycznia 1985 roku narkomania to „stałe lub okresowe przyjmowanie w celach nie medycznych środków odurzających lub psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstała zależność”.

Środkiem odurzającym, w świetle cytowanej ustawy jest każda substancja pochodzenia naturalnego bądź syntetycznego, działająca na określony układ nerwowy, wywołująca okresowe lub trwałe zmiany w reakcjach psychicznych i fizycznych.

Zjawisko narkomanii charakteryzuje się występowaniem zależności psychicznej, a często fizycznej i społecznej. Uzależnienie psychiczne to stan przymusowego, okresowego lub ciągłego używania środka narkotycznego. Przymus ten jest tak silny, że bez przyjęcia tego środka jednostka nie jest w stanie podjąć normalnego działania. Z kolei uzależnienie fizyczne jest rezultatem włączenia się zażywanego środka narkotykowego w cykl fizjologiczny przemian tkankowych organizmu. Zażywanie coraz większych ilości środka narkotycznego powoduje przyzwyczajenie komórkowe.

W przypadku zależności fizycznej nawet krótkotrwały brak narkotyku wywołuje bardzo poważne zaburzenia w komórkowych procesach biochemicznych, a przede wszystkim zaburzenia psychiczne. Stan ten nosi nazwę głodu narkotycznego.

Oprócz wymienionych uzależnień: psychicznego i fizycznego, od środków odurzających, należy też wspomnieć o uzależnieniu psychospołecznym, które odnosi się do sfery grup młodzieżowych oraz propagowanego w nich stylu bycia, istnienia. Podstawą pewnej zażyłości z narkotykami jest silnie odczuwana przez jednostkę potrzeba afiliacji.¹

W procesie powstawania uzależnień od środków odurzających można wyróżnić cztery fazy używania narkotyków:

Faza I związana jest najczęściej z towarzyskim zażywaniem narkotyków. To okres inicjacji narkotycznej w poznawaniu stanu odurzenia. Dzięki niskiej tolerancji organizmu łatwo o stan odurzenia. Oznaki zażywania narkotyków są trudne do rozpoznania przez otoczenie. Faza ta zwana jest często wstępną.

Faza II, to stan odurzenia, który sprawia przyjemność, inaczej zwana ostrzegawczą. Charakteryzuje się tym, że występują w niej sytuacje zaplanowanego użycia wraz z zakupem środka i często samotna konsumpcja. Narkotyk jawi się jako panaceum na życiowe problemy. Zwiększa się tolerancja organizmu, a w zachowaniach jednostek pojawiają się pierwsze symptomy sugerujące możliwość zażywania narkotyków. Do nich początkowo należą: kłamstwa, zmiana przyjaciół, zamknięcie się w sobie, a następnie pogorszenie się ocen w szkole, porzucenie dotychczasowych zainteresowań, agresja, drobne kradzieże. W tej fazie jeszcze osoba odurzająca się jest dumna z poczucia kontroli nad użyciem środków.

Faza III, stan, w którym odurzenie jest celem nadrzędnym, zwana też fazą krytyczna. Odurzenie staje się najważniejszą życiową potrzebą. Następuje utrata kontroli nad zażywaniem narkotyków. Wzrasta zapotrzebowanie organizmu na coraz większe dawki substancji chemicznych. Bardzo duże zmiany w zachowaniach jednostek. Osoby takie z reguły całkowicie zrywają kontakty z dotychczasowymi znajomymi, a grono przyjaciół zawężają prawie wyłącznie do środowiska narkomanów. Często wchodzą w konflikt z prawem. W fazie tej występuje poczucie winy i wstydu, zwłaszcza w stanach trzeźwości, co prowadzi do obniżenia samooceny.

Faza IV, podsumowanie, inaczej zwana fazą chroniczną. Stan odurzenia jest tutaj normą. Osoba uzależniona zmuszona jest regularnie zażywać narkotyki. Ze względu na bardzo wysoką tolerancję organizmu zmuszona jest przyjmować coraz wyższe dawki, gdyż zbyt małe mogą prowadzić do głodu narkotycznego. W tej fazie następuje całkowita degradacja jednostki przejawiająca się niemożliwością podejmowania jakiejkolwiek aktywności społecznej, z wyjątkiem działań zmierzających do zdobycia kolejnej dawki narkotyku¹.

2. Podział środków narkotycznych, ich właściwości i konsekwencje zażywania

Wśród środków odurzających wydzielić można kilka znaczących grup: tłumiące, pobudzające halucynogenne oraz opiaty.

Środki tłumiące, są łatwo dostępne, sprzedaje się je i kupuje oficjalnie, a w takiej czy innej postaci na pewno można je znaleźć w każdym domu.

Najpopularniejszym i najbardziej nadużywanym środkiem tej grupy jest alkohol. Choć sprzedawanie alkoholu nieletnim jest nielegalne, to i tak większość dzieci łatwo znajduje do niego dostęp. Zawartość procentowa alkoholu bywa bardzo różna: od 0,5% dla niektórych niskoalkoholowych gatunków piwa po 75% w niektórych rumach.

Objawy po krótkotrwałym używaniu: występują dwie typowe reakcje na alkohol. Jedną cechuje podwyższona aktywność, głośne i odbiegające od normy zachowanie, rozmowność i ochota na dalszą zabawę. Drugą senność, zamknięcie się w sobie i wrogość wobec otoczenia. I w jednym i w drugim typie reakcji nawet umiarkowanie wysokie dawki upośledzają funkcje spostrzegania i pamięci, zaburzają orientację, osłabiają refleks i utrudniają wysławianie się. Większe dawki powodują przejaskrawione emocje i huśtawkę nastrojów, niezdolność do wypowiadania myśli, utratę kontroli ruchowej.¹

W omawianej kategorii mieszczą się też najczęściej przepisywane przez lekarzy i najbardziej nadużywane przez pacjentów leki nasenne i uspokajające. Co roku produkuje się biliony takich pigułek, a część od razu trafia do nielegalnego handlu. Objawy po krótkotrwałym używaniu; stan uspokojenia, odprężenie, upośledzenie zapamiętywania, przymglenie świadomości, zamazane lub podwójne widzenie, utrata koordynacji ruchowej, nudność, zaparcia, u niektórych osób może wystąpić podniecenie i euforia u innych wrogość, lęk i depresja. Większe dawki powodują oszołomienie, upośledzenie czynności ruchowych, huśtawka nastrojów, krótkotrwała niezdolność do zapamiętywania, wrogie i niecelowe zachowania.

Środki pobudzające; pod względem oddziaływania na organizm są one przeciwieństwem środków tłumiących. Pobudzają, a nie tłumią czynności ośrodkowego układu nerwowego, przez co zmysły doraźnie wyostrzają się, a nie osłabiają. Do nich głównie zaliczamy; amfetaminę i kokainę, a także extasy.

Kokaina; występuje jako biały proszek i w takiej postaci jest w nielegalnej sprzedaży, zwykle bardzo osłabiona domieszkami. Po wciągnięciu jej do nosa uzyskuje się po kilku minutach odurzenie znacznego stopnia, ale wymagające stałego podsycania.

Objawy po krótkotrwałym używaniu; euforia, wzmożona aktywność, niepodatność na zmęczenie, brak łaknienia, przyśpieszenie czynności serca i podwyższone ciśnienie krwi, euforia może przejść w pobudzenie i lęk.

Większe dawki powodują drżenia pobudzenie, wysokie ciśnienie krwi, bóle głowy i bladość, słabo wyczuwalny puls, nudność i wymioty, podwyższona temperatura ciała, zimne poty.

Objawy po długotrwałym używaniu; napięcie, stan pobudzenia, nadpobudliwość, huśtawka nastrojów, halucynacje, bezsenność prowadzącą do wyczerpania, brak łaknienia na przemian z intensywnym głodem, impotencja, wysokie ciśnienie krwi, nieregularne tętno.

Amfetaminy; środki pobudzające należące do grupy amfetamin od dawna używane są w celu zwalczania zmęczenia przez uczniów, studentów i przez kierowców jeżdżących na dalekich trasach oraz do pozbycia się nadwagi przez osoby otyłe. Dostępne są w postaci pigułek, tabletek i kapsułek, przyjmowane są zwykle doustnie. Amfetaminy bywają w pigułkach lecz również jako biały proszek, kostki o wyglądzie parafiny i kryształki do wąchania lub wstrzykiwania.

Objawy po krótkotrwałym używaniu; znaczne pobudzeniu, niepokój, zawroty głowy, bezsenność, euforia, brak łaknienia, przypływ energii i gotowość do działania, suchość w ustach, biegunka. Duże dawki powodują wyraźne ożywienie i euforię, napływ sił fizycznych, pobudzenie psychoruchowe, przymglona świadomość, przywidzenia, bóle klatki piersiowej, omdlenie, obfite pocenie się.

Objawy po długotrwałym używaniu; przewlekłe zaburzenia snu, niepokój i napięcie, zanik łaknienia prowadzący do wychudnięcia, wysokie ciśnienie krwi, gwałtowne i nieregularne bicie serca, wysypka, zaburzenia psychiczne¹.

Extasy; jest to narkotyk stosunkowo nowy. Popularność jego rośnie od końca lat osiemdziesiątych i związana jest z powstawaniem nurtu muzyki techno w kulturze. Mimo dość krótkiej tradycji używania go, naukowcy niemieccy stwierdzili, że zawarte w tabletkach extasy substancje są bardzo szkodliwe. Powodują niebezpieczne dla życia podwyższenie temperatury ciała, zaburzenie pracy nerek i wątroby, trwałe zmiany w mózgu, a także ataki psychoz, agresji, paniki, co niekiedy kończy się samobójstwem.

Halucynogeny; są to zarówno substancje roślinne działające na układ nerwowy, jak i środki syntetyczne o podobnym działaniu. Do nich zaliczane są;

Konopie indyjskie; występują najczęściej w postaci marihuany lub haszyszu. Dzisiejsza marihuana, w porównaniu z paloną w okresie jej szczytowej sławy w latach sześćdziesiątych, jest o wiele silniej działającym narkotykiem. Podejrzewa się, że z uwagi na zawartą w marihuanie dużą ilość substancji smolistych - jeden skręt ma tyle co 10 do 20 papierosów. Z marihuany robi się skręt lub nabija się nią fajkę. Haszysz ma postać brązowych lub czarnych kulek i kostek. Olej haszyszowy to płyn o wyglądzie syropu, często używany do nasączania zwykłych papierosów albo skrętów z marihuany.

Objawy po krótkotrwałym używaniu; osłabienie hamulców wewnętrznych, gadatliwość, a z czasem zamknięcie w sobie i milczenie, uczucie odprężenia, senność, dobre samopoczucie, obniżona sprawność w prowadzeniu pojazdów, przyspieszone bicie serca, suchość w ustach i w gardle. Duże dawki powodują; halucynacje, zaburzenie oceny sytuacji i opóźniony czas reakcji, zaburzone poczucie czasu, urojenia, pobudzenie, uczucie paniki.

Po długotrwałym używaniu; występuje „syndrom amotywacyjny”, zmniejszona energia, mniejsza dążność do osiągnięć, apatia, skrócony czas możliwości skupienia uwagi, itd¹.

LSD (dwuetyloamid kwasu lizerowego), jednorazowa dawka czystego LSD to tak minimalna ilość tej substancji, że nawet nie można jej zobaczyć gołym okiem. Dlatego w sprzedaży są pigułki, kostki cukru lub papierki nasączone roztworem LSD i te się połyka.

Objawy po krótkotrwałym używaniu; przyspieszona czynność serca, podwyższone ciśnienie krwi, podwyższona temperatura ciała, drżenie, ślinotok, nudności.

Objawy po długotrwałym używaniu; „złe podróże”, nawroty doznań, zesztywnienie lub zwiotczenie, oznaczające utratę kontroli nad napięciem mięśniowym.

Opiaty to czwarta grupa środków narkotycznych wymieniona na wstępie. Środki te, pochodzenia naturalnego, znane były cżlowiekowi od dawna. Należą do nich:

a. Heroina - biały lub brązowy proszek; do palenia, wciągania przez nos lub wstrzykiwania.

b. Morfina - białe kryształki, tabletki lub płyn; odpowiednio do palenia, przyjmowania doustnie lub wstrzykiwana.

c. Kodeina - w czystej postaci - ciemnobrązowy płyn; często jest składnikiem wydawanych na receptę tabletek na kaszel i przeciwbólowych.

d. Opium - ciemnobrązowe bryłki lub proszek do palenia lub wstrzykiwania.

Objawy krótkotrwałego używania; euforia, dobre samopoczucie, uczucie odprężenia i senność albo gadatliwość i wzmożona aktywność, uczucie oszołomienia, zawroty głowy, osłabienie, niezdolność do koncentracji, zwiększone wydalanie moczu, nudności i wymioty, potliwość, słabsza reakcja na ból. Duże dawki powodują nasilenie objawów występujących przy małych dawkach oraz sen, powolny, płytki oddech, obniżone ciśnienie krwi, zwolniona czynność serca.

Objawy po długotrwałym używaniu; wyniszczenie fizyczne i psychiczne, huśtawka nastrojów, zaparcia, blizny i zniszczone od wstrzyknięć żyły¹.

3. Powody dla których młodzież sięga po narkotyki

Różne są powody skłaniające młodzież do prób z narkotykami, ale w żadnej sytuacji nie biorą oni na poważnie zagrożeń z nimi związanych. Niestety, nawet pojedynczy incydent oznacza, że eksperymentujący nie jest już w tej samej sytuacji, co jego rówieśnicy, którzy takiej próby za sobą nie mają.

Jednym z powodów, dla których młodzież sięga po narkotyki, jest chęć odurzenia się. Dzieci i młodzież używają środków narkotycznych z tych samych powodów, co dorośli. I robią to, zwłaszcza w przypadku alkoholu, w takich samych co oni okolicznościach - na przyjęciach, imprezach rekreacyjnych, dla uczczenia jakiegoś sukcesu, podczas spotkań z przyjaciółmi. Chodzi o przyjemność odurzenia się, najlepiej w towarzystwie.

Następnym powodem jest ciekawość i nuda. Dzieci i młodzież nie ustają w poszukiwaniu przygód i podniet, nowych doświadczeń i znajomości, okazji do nabywania nowych umiejętności i sprawności, wynajdują coraz to nowe sposoby wypełniania wolnego czasu, a wszystko po to, aby uciec od nudnej szkoły, obowiązkowych zajęć i wyznaczonych im zadań. Narkotyki są kuszącą perspektywą zaspakajania takich potrzeb¹.

Kolejnym powodem jest wpływ grupy rówieśniczej. Dzieci i młodzież nie przeciwstawiają się presji rówieśniczego środowiska, gdyż pragną być akceptowane. Odróżniać się od innych, to dla młodego człowieka najokrutniejszy wyrok losu. Wypicie piwa, czy wypalenie „jointa” jako warunek bycia aprobowanym przez grupę jest z jego punktu widzenia bardzo niską ceną. Ten sam mechanizm działa w odwrotną stronę. Pierwsza w grupie osoba używająca narkotyków, aby nie czuć się wyobcowana, dąży do wciągnięcia w nie także pozostałych.²

Ucieczka od problemów zewnętrznych to następny powód. Problemy wieku dziecięcego czy młodzieńczego są znane od wieków. Szkoła zawsze była udręką, wymagania rodziców zawyżone, seks kuszącą, choć frustrującą tajemnicą. Dla niektórych młodych ludzi ubóstwo i przesądy społeczne są barierami ograniczającymi ich możliwości i start w życie. Jest jeszcze mnóstwo innych problemów, które są źródłem stresów obciążających niemal każde dziecko. Na przykład stale rosnący wskaźnik liczby rozwodów i ogromna ilość dzieci nieślubnych oznaczają, iż coraz więcej jest domów tylko z jednym rodzicem. Alkohol i inne narkotyki nie rozwiązują żadnych problemów, ale sprawiają, iż wydają się one odległe i mało istotne. Im poważniejszy problem tym częściej się po nie sięga.

Jeszcze innym powodem jest ucieczka od problemów wewnętrznych. Dzieci i młodzież z trudnościami emocjonalnymi nie potrafią radzić sobie z komplikacjami, jakie niesie z sobą życie. Dla nich narkotyki mogą stanowić szczególną pokusę. Przeprowadzono badania nad czynnikami zwiększającymi ryzyko sięgnięcia przez dzieci po narkotyki. Wyróżniono dwie kategorie. Pierwsza dotyczy cech decydujących o współżyciu z innymi, druga sfery życia emocjonalnego.

Predyspozycje do uwikłania się w narkotyki stwierdzono u dzieci, które czuły się samotnie i obco w swoim otoczeniu, nie miały ukształtowanego poczucia przynależności. Być może w następstwie tego zacierały się u nich różnice między własnymi oczekiwaniami, a faktycznymi potrzebami. Podczas, gdy potrzebna im była samodyscyplina, poczucie przynależności i dowartościowania , nierealistyczne oczekiwania powodowały, że koncentrowały się na narkotykach, chwilowo zacierających ostrość autentycznych problemów.

Ostatnią przyczyną jest chęć naśladowania, bo tak robią dorośli. To właśnie od dorosłych młody człowiek dowiaduje się, że przepisywane przez lekarza pigułki eliminują ból, niepokój i pozwalają szybciej zasnąć. Że alkohol jest napędem życia towarzyskiego, że amfetamina stymuluje mózg i pozwala uczyć się całymi nocami przed rozstrzygającym egzaminem, a sterydy zmieniają przeciętnego sportowca w mistrza. Zbyt wielu dorosłych uczy dzieci, że na każdą dolegliwość jest jakieś cudowne lekarstwo.¹

4. Ustawa o zapobieganiu narkomanii

Przez długie lata narkomania w Polsce pozostawała w społecznej świadomości zjawiskiem egzotycznym, marginalnym, podczas gdy w rzeczywistości była jednym z najbardziej nasilonych przejawów patologizacji najmłodszych członków społeczeństwa. Obecnie trudno jest w precyzyjny sposób określić rzeczywistą liczbę osób uzależnionych w Polsce. Zjawisko to ma od wielu lat tendencję wzrostową, w ostatnich jednak latach obserwujemy nowe charakterystyczne i bardzo niepokojące zjawiska dotyczące problemu uzależnień. Przede wszystkim spada systematycznie wiek osób rozpoczynających branie narkotyków. W Polsce zjawisko to ma niestety typowo młodzieżowy charakter. Spadek średniej wieku osób popadających w uzależnienie jest z pewnością najgroźniejszym czynnikiem zmieniającym od lat polską scenę narkotyczną. Niestety coraz liczniejsze przypadki odurzania się dzieci 10-12 letnich, nie znajdują nadal odpowiedzi w postaci konkretnych rozwiązań profilaktycznych i leczniczych, jakie powinny być realizowane przez resorty oświaty i opieki zdrowotnej w miejsce „papierowych” programów, proponowanych zresztą od kilku lat. Dotyczy to przede wszystkim problemu młodzieży i dzieci uzależnionych od substancji wziewnych, które powodują szybką degradację psychofizyczną osoby je używającej².

Innym niezwykle ważnym problemem współwystępującym ze zjawiskiem narkomanii jest AIDS - choroba XX wieku. Warto w tym miejscu wyjaśnić definicję AIDS, czyli choroby zakaźnej wywoływanej przez wirusa HIV, który powoduje ciężkie zaburzenia w systemie odpornościowym prowadzące do różnych zakażeń drobnoustrojami lub do rozwoju nowotworów (od angielskiej nazwy ACQUIRED Immune Deficiency Syndrome - „zespół nabytego upośledzenia odporności”). Uważa się, że około 70% narkomanów jest zarażonych wirusem HIV, a u wielu z nich występuje pełno objawowy zespół AIDS.¹

Niepokojące jest również rozszerzanie się zjawiska narkomanii na mniejsze miasta i miasteczka, a zwłaszcza tam, gdzie istnieją nowe ośrodki przemysłowo-gospodarcze. Narkomania nie jest rozpowszechniona równomiernie. Występuje w dużych aglomeracjach miejskich: Katowic, Warszawa, Trójmiasto, Kraków. W związku z aktualną sytuacją gospodarczą w Polsce szybko spada poziom życia ludności, co szczególnie mocno uderza w młodzież zwłaszcza ze względu na brak realnych perspektyw życiowych. Narkomania w Polsce wyszła z wielkich miast i obejmuje swym zasięgiem coraz większe obszary kraju. Dotyczy to także wszystkich zjawisk patologicznych, które zwykle narkomanii towarzyszą.

Zmienia się także dystrybucja środków uzależniających. Do niedawna produkcją zajmowali się głównie sami narkomanii, którzy wytwarzali heroinę na własny użytek, a tylko nadwyżki sprzedawali innym. Dotychczas Polska była traktowana jako kraj tranzytowy, obecnie zaś tworzy się w naszym kraju zorganizowane podziemie narkotyczne z własnymi laboratoriami i własną siecią dystrybucji. Obserwujemy zwiększającą się aktywność zarówno rodzinnych producentów i handlarzy, jak i przemytników zainteresowanych coraz bardziej polskim rynkiem oferującym stosunkowo tanie narkotyki. Przerażające jest to, że najchętniej odwiedzanymi przez dealerów miejscami są szkoły, już nie tylko średnie, ale i podstawowe. Także sama młodzież rozprowadza narkotyki w swoich szkołach czy też miejscach zamieszkania. Nie są więc chyba przesadzone opinie, że w Polsce aktualnie nie ma szkoły średniej, w której nie byłyby rozprowadzane narkotyki¹.

Wreszcie stałym kataklizmem utrzymującym się nadal na poziomie najwyższych statystyk europejskich i światowych jest spożycie alkoholu. Cechą charakterystyczną polskiego problemu alkoholowego jest przede wszystkim picie przez osoby uzależnione, najbardziej szkodliwych gatunków alkoholi wysokoprocentowych, zanieczyszczonych, a w skrajnych przypadkach nawet niespożywczych. Towarzyszy temu niska średnia wiekowa osób używających alkoholu, trwająca nadal postawa tolerancji społecznej dla zjawiska pijaństwa i wreszcie fakt, który jest nowym zjawiskiem, mianowicie: zwiększenie spożycia alkoholu wśród kobiet- matek¹.

Z powyższych rozważań wynika, że dające o sobie znać nowe zagrożenia i zjawiska, komplikują jeszcze bardziej obraz polskiej narkomanii. Najsmutniejsze prognozy wynikają jednak z faktu, że zbyt łatwo jako społeczeństwo staramy się uspokoić argumentami o skuteczności profilaktyki, opieki medycznej, wychowania i zmian legislacyjnych.

Uchwalona bowiem w 1985 roku ustawa antynarkomańska bardzo dawno już się zdezaktualizowała. Wszyscy zgadzają się więc co do tego, że nowelizacje powinny być nieliczne lecz szybko wprowadzone.

`

M. E. Jurczak, Choroby Cywilizacji, Warszawa 1977, s. 327.

A. Starościński, Narkomania na świecie i w Polsce, Warszawa 1984, s. 6.

Dziennik Ustaw nr 4/1985.

¹ M. Pasek, Narkotyki przy tablicy, Warszawa 2000, s. 9-12.

¹ T. Dimoff, S. Carper, Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki, Warszawa 1994, s. 19-34.

¹ J.J. McWhirter, B.T. McWhirter, A.M. McWhirter, E.H. McWhirter, Zagrożona młodzież, Warszawa 2001, s. 199-202.

¹ R. Maxwell, Dzieci Alkohol Narkotyki, Gdańsk 1999, s. 65-75.

¹ M. Pasek, Narkotyki, s. 32-39.

¹ M.M. Malewska, Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenie, Warszawa 2000, s. 59-73.

¹ J.J. McWhirter, B.T. McWhirter, A.M. McWhirter, E.H. McWhirter, Zagrożona, s. 192-199.

² J. Dabrowska, Zrozumieć dziecko, Warszawa 2001, s. 72-74.

¹ R. Maxwell, Dzieci, s. 47-64.

² E. Stępień, Czynniki ryzyka kontaktów z narkotykami w okresie od dorastania do wczesnej dorosłości, [w:] Alkoholizm i Narkomania, rok 2001, nr 3, s.407-419.

¹ Cz. Cekiera, Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Lublin 1993, s. 240

¹ B. Hołyst, Kryminologia, Warszawa 2001, s. 560-587.

¹ J. Dąbrowska, Zrozumieć dziecko, Warszawa 2001, s. 57-59.

2

---