Cesarze

Imperium

Rzymskiego

Gajusz Juliusz Cezar

103 r. p.n.e – 44 r. p.n.e

• pięciokrotny konsul w latach: 59, 48,

46, 45, 44 p.n.e.

• czterokrotny dyktator w latach: 49 -

44 p.n.e., od 44r. p.n.e. dyktator

dożywotni.

• w 42 r. p.n.e. uchwałą senatu i ludu

zaliczony został w poczet bogów

jako Divus Julius.

• Cezar zawarł I triumwirat – tajne

porozumienie z konsulami

Gnejuszem Pompejuszem i Markiem

Licyniuszem Krassusem, dzięki

czemu został wybrany konsulem

na rok 59 p.n.e.

• Tytuł cesarz wywodzi się od jego

nazwiska, nazwisko Cezar stało się

stopniowo oznaczeniem najwyższej

godności.

Dynastia

Julijsko-

Klaudyjska

Oktawian August

27 p.n.e. – 14 r.n.e.

• Zawarł z Markiem Antoniuszem i Lepidusem

II triumwirat.

• Toczył liczne wojny i dzięki pokonaniu w

wojnie domowej Marka Antoniusza stał się

jedynym władcą imperium.

• 16 stycznia 27 roku p.n.e. na wniosek

Plankusa otrzymał od senatu tytuł

Augustusa i w ten sposób stał się pierwszym

cesarzem rzymskim (zachowując pozory

ustroju republiki).

• Przyjął urząd princepsa  stąd ustrój

pryncypat.

• Był filozofem, spisał liczne dzieła, które nie

zachowały się.

• Wprowadził istotne reformy: usunął

Zgromadzenie Ludowe; ograniczył władzę

senatu; pozostawił kilka urzędów (np.

konsul); uznał się za najwyższego kapłana,

posiadał uprawnienia cenzora, edyla i

trybuna ludowego; wprowadził ścisłą

kontrolę namiestników; zreformował wojsko.

Tyberiusz

14 – 37 r.

• Rozpoczął udział w życiu publicznym

uczestnictwem w triumfie Augusta dla

uczczenia bitwy pod Akcjum.

• Mając 17 lat został kwestorem.

• Przez rok sprawował funkcję

namiestnika prowincji Galia Komnata.

• Kilkakrotnie sprawował urząd konsula.

• Wyjątkowo niepopularny cesarz,

podejrzewany o zabójstwo bratanka

Germanika.

• Ostatnie lata panowania spędzał w

odosobnieniu na wyspie Capri, nie

interesując się życiem państwa.

• Panowanie Tyberiusza było dla

zwykłych ludzi w prowincjach okresem

spokoju i dobrego zarządzania, ale dla

sfer rzymskiej arystokracji czasem

narastającej tyranii i terroru.

Kaligula

37 – 41 r.

• Po tajemniczej śmierci Tyberiusza do

której prawdopodobnie sam Kaligula

się przyczynił z pomocą Makrona

objął w 33 r. władzę imperatora i

trybuna ludowego, urząd

najwyższego kapłana oraz tytuł

augusta.

• Kazał umorzyć wszystkie procesy

polityczne, odwołał osoby zesłane z

przyczyn politycznych, spalił

publicznie akta procesu matki i braci

oraz rozkazał opublikować dzieła

dawnych historyków opozycyjnych,

wprowadził ulgi podatkowe, ponowił

publikowanie rachunków

państwowych.

• Zachorował na poważną chorobę

psychiczną, która sprawiła, że jego

rządy stały się okrutne, a on

znienawidzony.

• Z tego powodu został zamordowany

przez dwóch spiskowców w r. 41.

Klaudiusz

41 – 54 r.

• Został cesarzem w wieku 50 lat z woli

pretorianów.

• Nigdy nie cieszył się szacunkiem.

• Klaudiusz był mało popularny wśród

Rzymian, świadczą o tym przekłady

historyków i pisarzy mu współczesnych.

• Wykazał duże zdolności jako władca.

Wzmocnił władzę cesarską, rozszerzył

biurokrację. Powołał nowy, odmienny

system zarządzania, który okazał się

skuteczniejszy od poprzedniego, nadawał

hojnie obywatelstwo rzymskie

mieszkańcom prowincji.

• W 43 r. zdobył Brytanię i Mauretanię, a w

46 r. Trację.

• Za jego panowania powstało w Rzymie

wiele ważnych i pożytecznych budynków.

• Klaudiusz zmarł w 54 r. po uroczystej

uczcie, prawdopodobnie został otruty. Miał

64 lata.

Neron

54 – 68 r.

• Był władcą wybitnie despotycznym, co

wywoływało niezadowolenie ludu.

• Gdy w 64 r. n.e. spłonął Rzym za jego

podpalenie oskarżył Chrześcijan, co
zapoczątkowało pierwsze ich
prześladowania.

• W polityce kierował się głównie

wskazówkami doradców.

• Wśród arystokracji rzymskiej był

postrzegany jako tyran.

• Posiadał duży talent poetycki i aktorski.
• Opuszczony przez swoich najbliższych

współpracowników popełnił
samobójstwo, kiedy w Hiszpanii
cesarzem ogłosił się Galba.

Rok czterech cesarzy

Galba

68 - 69 n.e.

• Pochodził ze szlacheckiego rodu i był

bardzo bogatym człowiekiem, jednak

zarówno poprzez urodzenie, jak i

adopcję, nie był powiązany z żadnym

z sześciu pierwszych cesarzy.

• Próbował wprowadzić surową

dyscyplinę w wojsku i oszczędności.

Nie radził sobie z władzą, kazał zabić

ok. 7000 ludzi, którzy chcieli stworzyć

legion co on uznał za bunt.

• Odwołał wielu dowódców

pretoriańskich, powołał także komisję,

która miała odebrać całe mienie

państwowe roztrwonione przez

Nerona, przez co zraził do siebie

niemalże całą społeczność Rzymu.

• Początkowo wspierany przez swojego

stronnika - Othona, ostatecznie zginął

z jego polecenia, w czasie zamieszek

ulicznych.

Othon

69 r. n.e

• W swojej karierze politycznej był

konsulem, namiestnikiem Afryki, dowódcą

wojska na ziemiach obecnej Jugosławii,

potem w 59 r. udał się za rozkazem

Nerona na „honorowe wygnanie”.

• Objął namiestnictwo Luzytanii, w 68 r.

jako jeden z pierwszych opowiedział się

po stronie Galby, a po objęciu przez niego

władzy wrócił do Rzymu jako bliski jego

współpracownik.

• Miał szansę zostać następcą Galby, ale

ten zaadoptował Pizona i uczynił z niego

swego następcę. Othon czekał i

zjednywał sobie ludność miasta oraz

dowódców oddziałów pretoriańskich.

• Po zamordowaniu Galby objął urząd, jako

kandydat pretorian. Cesarzem był od

stycznia do kwietnia 69 roku n.e.

• Kiedy wybuchła wojna domowa, aby

zakończyć bratobójczą walkę Imperator

popełnił samobójstwo w wieku 37 lat.

Witeliusz

69 r. n.e

• Po samobójstwie Othona legiony

nadreńskie obwołały go

Imperatorem i władcą Rzymu.

• Pokonany przez Flawiusza

Wezpazjana w bitwie pod Cremoną,

został utopiony w Tybrze.

• Zginął mając 54 lata.
• Rządził 85 dni, od kwietnia do

grudnia 69 roku n.e.

Dynastia Flawijska

Wespazjan

69 - 79 n.e.

• Założyciel dynastii flawijskiej.

Wybrany na cesarza po pokonaniu

Witeliusza.

• Towarzyszył cesarzowi Klaudiuszowi w

podboju Bretanii w latach 40-tych.

• Rozpoczął odbudowę gospodarczą

państwa zniszczonego przez wojny

domowe i hulaszczy tryb życia

poprzednich władców. Najpierw

przeprowadził reformę monetarną,

nadał wiele obywatelstw, odnowił Rzym.

• Wybudował w Rzymie Amfiteatr

Flawijski – Koloseum.

• Założył pierwszy w Rzymie uniwersytet.
• Był sprawiedliwym władcą, zakazał

przeprowadzania procesów

politycznych, współpracował z senatem,

był przystępny i wyrozumiały.

• Zmarł w wieku 70 lat.

Tytus

79 - 81 n.e.

• Syn Wespazjana.

• Zakończył wojnę żydowską (66 -

70 n.e.) burząc Jerozolimę.

• Po jej zakończeniu triumfalnie

wjechał do Rzymu, a dla

upamiętnienia tego wydarzenia

zbudowano w Rzymie łuk

triumfalny na jego cześć.

• Za jego panowania nastąpiła

erupcja Wezuwiusza, a w efekcie

zniszczone zostało miasto

Pompeje oraz Herkulanum.

• Wsławił się jako reformator i

dobry cesarz.

• Żył 42 lata, a panował zaledwie 2

lata i 3 miesiące.

Domicjan

81 - 96 n.e.

• Brat Tytusa.

• Arystokracja i senatorowie nie darzyli

go sympatią, jego postępowanie

wywoływało podejrzliwość, niechęć,

a nawet wrogość.

• Cesarz zjednywał sobie jednak niższe

warstwy społeczne dając im: panem

et circenses.

• Zbudował wiele świetnych budynków

w Rzymie, jak na przykład świątynię

Wespazjana i świątynię rodu

Flawiuszów.

• Rozwinął w Rzymie biblioteki

sprowadzając dzieła z całego świata.

• Dokończył budowę Koloseum i

rozpoczął organizowanie tam igrzysk

ku czci boga Jowisza.

• Wprowadził rządy autokratyczne.

Powszechnie stosował terror.

• Został zabity w zamachu pretoriańskim

w swoim pałacu. Miał 42 lata.

Dynastia Antoninów

Nerwa

96 - 98 n.e.

• Potomek starego rodu

arystokratycznego, założyciel dynastii

Antoninów.

• Był znacznie łagodniejszym cesarzem

od poprzednika.

• Za jego panowania unieważniono

wszystkie rozkazy znienawidzonego

Domicjana.

• Uwolnił więźniów oskarżonych o

zdradę, zabraniając na przyszłość

wnoszenia takich oskarżeń. Przywrócił

skonfiskowane majątki, wzmocnił

znaczenie senatu.

• Aby zabezpieczyć ciągłość władzy

państwowej i nie dopuścić do kolejnego

konfliktu w państwie uczynił młodego

dowódcę Marka Ulpiusza Trajana swoim

synem i tym samym następcą.

• Zmarł w wieku 68 lat.

• Od jego panowania rozpoczyna się

zwany przez historyków złoty wiek

cesarstwa rzymskiego.

Trajan

98 - 117 n.e.

• Był genialnym reformatorem.
• Na cześć jego wojskowych zwycięstw

wzniesiono kolumnę, która jest znana

jako kolumna Trajana.

• Utworzył nowe prowincje: Dację,

Arabię, Armenię, Mezopotamię i

Asyrię.

• Trajan zbudował w całym imperium

wiele mostów, dróg, pomników i

świątyń.

• Niesławę przyniosły mu tylko

prześladowania chrześcijan na które

zezwalał, jednak nie wyglądały one

tak jak za czasów Nerona.

• Zwyciężył Persów w wojnie w latach

114 - 117 n.e.

• Za swoje osiągnięcia otrzymał tytuł

"Najlepszy" - Optimus.

Hadrian

117 - 138 n.e.

• Mecenas i znawca sztuki –

stworzył wiele znakomitych

budowli, które częściowo

przetrwały do naszych czasów.

• Zreformował system podatkowy,

zmodyfikował armię, złagodził

prawa dotyczące niewolników,

wydał instrukcje prawne dla

pretorów (edykt wieczysty).

• Zrezygnował z podbojów na rzecz

umocnienia granic.

• Stłumił powstanie w Jerozolimie w

latach 132 - 135 n.e.

• W ostatnich latach swego życia

cesarz chorował, zmarł w Bajach

nad zatokę Neapolitańską. Miał 63

lata.

Antonin Pius

138 - 161 n.e.

• Usynowiony przez Hadriana, rządził

cesarstwem po jego śmierci.

• Jego rządy to schyłek wielkości

Rzymu.

• Wsławił się stłumieniem powstania

Brytów i wzniesieniem Muru

Antoninusa, który powstał 142 roku

n.e. w Szkocji.

• Antonius wybudował wiele świątyń

i budowli, ufundował zapomogi dla

ubogich dziewcząt.

• Za jego czasów rozwinęła się

literatura i historiografia.

• Okres jego panowania, to czas

pomyślności i pokoju po latach

wojen, często zwany Pax Romana.

Marek Aureliusz

161 - 180 n.e.

• Jego rządy to okres nieustających

wojen.

• Posiadał „współcesarza” –

niedołężnego brata Lucjusza

Werusa.

• Był znanym przedstawicielem

stoicyzmu, nazywano go

„filozofem na tronie”.

• W swoim dziele pt. "Rozmyślania"

napisanym w grece zawarł myśl, iż

uważał że jego rządy przyniosły

tylko śmierć i ofiary, bez większego

dobra dla państwa. Ironią wydaje

się fakt, że jego syn – następca –

Kommodus był bardzo okrutnym

władcą.

• Był dobrym dowódcą, odnoszącym

spektakularne zwycięstwa.

• Zmarł na jednej z wypraw.

Dominat

Dioklecjan

284 - 305 n.e.

• Jego rządy rozpoczynają epokę

późnego cesarstwa rzymskiego -

dominatu.

• Dioklecjan przekształcił państwo

rzymskie w monarchię absolutną,

ustanawiając despotyczny system

rządów zwany dominatem,

pozbawiając senatu jednocześnie

jakiegokolwiek wpływu na władzę.

• Cesarzowi nadano cechy boskości,

wprowadzono wschodni ceremoniał

dworski i państwowy kult władcy.

• Dla usprawnienia rządów

wprowadzono system tzw. tetrarchii:

było dwóch imperatorów z tytułem

Augusta (na wschodzie Dioklecjan, na

zachodzie Maksymian) i dwóch ich

pomocników i następców z tytułem

Cezara (na wschodzie Galeriusz, na

zachodzie Konstancjusz Chlorus).

Konstantyn I Wielki

(306 – 337 r.)

• Jego politykę charakteryzowała

kontynuacja działalności

Dioklecjana.

• Wprowadził nowe zasady polityki

religijnej - w r. 313 w Mediolanie

wydał edykt mediolański dający

swobodę wyznania chrześcijanom.

• Zasłynął głównie jako cesarz, który

jako pierwszy się ochrzcił. Chrzest

przyjął na kilka dni przed śmiercią

z rąk ariańskiego biskupa.

• Jego imieniem nazwano miasto

Konstantynopol, przyszłą

stolicę cesarstwa

bizantyjskiego.

• Zostawił po sobie 3 synów jako

następców: Konstantyna II,

Konstansa i Konstancjusza II. Każdy

z nich miał wydzielone prowincje.

Teodozjusz I Wielki

(379 – 395 r.)

• Ostatni cesarz całego Imperium

Rzymskiego.

• 1 maja 382 r. zwołał w

Konstantynopolu Sobór

Konstantynopolitański II, który

ustanowił wyznanie wiary w Trójcę

Świętą.

• W 392 roku (niektóre źródła podają

380 lub 381 rok) zakazał

wyznawania innych religii niż

chrześcijaństwa, podnosząc je do

rangi religii państwowej.

• W 393 roku n.e. zakazał organizacji

starożytnych igrzysk olimpijskich,

uznając je za relikt pogaństwa.

• Podzielił cesarstwo na dwie części:

wschodnią i zachodnią.

• Podział ten okazał się trwały.

Romulus Augustulus

(475 – 476 r.)

• Ostatni cesarz

zachodniorzymski.

• Został pozbawiony władzy (ale

nie życia) przez Odoakra,

wodza germańskiego w 476

roku.

• Koniec jego panowania i

odesłanie insygniów

cesarskich do

Konstantynopola przez

Odoakra uważa się za koniec

Cesarstwa

Zachodniorzymskiego.

• Często data ta jest też

uznawana za symboliczny

koniec starożytności.

„Cesarze Imperium

Rzymskiego”

Prezentacja

pt.