Szkodliwe czynniki biologiczne.
Szkodliwe czynniki biologiczne.
KM PSP w Tarnowie
2008 r.
ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE I CHEMICZNE
ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE I CHEMICZNE
Ekspozycja na czynniki biologiczne często prowadzi do wystąpienia wielu
niekorzystnych skutków zdrowotnych u narażonych osób. Wypracowanie
wartości normatywnych i (lub) referencyjnych dla biologicznych czynników
szkodliwych obecnych w środowisku pracy jest warunkiem koniecznym
zachowania właściwego stanu środowiska zarówno pracy, jak i
pozazawodowego, a także właściwej jego kontroli i oceny.
UWAGI WST
PNE
UWAGI WST
PNE
Biologiczne czynniki szkodliwe stanowią bardzo ważny i coraz częściej
doceniany problem zarówno medycyny pracy, jak i zdrowia publicznego.
Analizy ocen epidemiologicznych wskazują, że w skali całego świata, co
najmniej kilkaset milionów ludzi jest narażonych na ich działanie. Szacuje się,
że tego typu narażenie występuje, nie licząc pozazawodowego środowiska
wnętrz, w co najmniej 148 specjalistycznych grupach
zawodowych należących do 22 kategorii dużych gałęzi gospodarki.
Narażenie na czynniki biologiczne w środowisku zawodowym i
pozazawodowym jest zatem powszechne i często prowadzi do wystąpienia
wielu niekorzystnych skutków zdrowotnych, poczynając od prostych
podrażnień i dolegliwości, przez reakcje alergiczne, aż do wystąpienia infekcji,
chorób zakaz
nych i reakcji toksycznych. Najpowszechniejsze zagrożenie w
środowisku pracy biologiczne czynniki szkodliwe stwarzają jako składniki
bioaerozoli, które przenoszone drogą powietrzno-pyłową lub powietrzno-
kropelkową wnikają do organizmu przez skórę, błony śluzowe czy ukłucie
krwiopijnych stawonogów, a rzadziej dostają się do organizmu drogą
pokarmową, która nie jest drogą typową dla zakażeń zawodowych.
Jak się wydaje, warunkiem zachowania prawidłowego stanu środowiska pracy
i pełnego komfortu zdrowotnego jest właściwa kontrola narażenia ludzi
oraz parametrów zanieczyszczenia środowiska biologicznymi czynnikami
szkodliwymi.
Większość zagrożeń o charakterze biologicznym i chemicznym może się zdarzyć, gdy nastąpi uwolnienie do
środowiska niebezpiecznych ilości substancji toksycznych.
Narażony możesz być na działanie tych substancji toksycznych poprzez:
wdychanie ich,
spożywanie skażonego jedzenia, wody lub lekarstw,
dotykanie lub wchodzenie w jakikolwiek inny kontakt ze skażonymi rzeczami.
Może się zdarzyć, że nie będziesz w stanie zobaczyć lub wyczuć niczego nietypowego.
W czasie niebezpiecznego zdarzenia o charakterze chemicznym lub biologicznym władze wydadzą Ci
odpowiednie instrukcje.
Możesz zostać poproszony o ewakuowanie się, udanie się na wyżej położony obszar, ustawienie się pod wiatr,
pozostanie w mieszkaniu lub udanie się wyznaczone miejsce.
Możesz także znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie zdarzenia i nie zdawać sobie sprawy z
niebezpieczeństwa.
Gdy zauważysz ludzi wymiotujących, w konwulsjach lub zdezorientowanych  natychmiast poinformuj służby
medyczne, opuść to miejsce i szukaj pomocy medycznej.
Czynniki biologiczne - podstawy prawne
Czynniki biologiczne - podstawy prawne
1.
DYREKTYWA 2000/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 września 2000
r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie
czynników biologicznych w miejscu pracy (Dz.U WE L 262/21 z 17 paz
dziernika 2000 roku)
2.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku w sprawie szkodliwych
czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia
pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. Nr 81 poz.716 z póz
n. zm)
3.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005r. w/s badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
4.
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaz
nych i zakażeniach z póz
niejszymi
zmianami (Dz.U, Nr 126, poz. 1384).
5.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 listopada 2005 r. w/s wykazu stanowisk pracy
oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmujących pracę
lub zatrudnionych na tych stanowiskach (Dz.U. Nr 250, poz.2113).
6.
WYTYCZNE DO ORGANIZACJI RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W
KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZO  GAŚNICZYM  KG PSP.
Szkodliwe czynniki biologiczne obejmują:
Szkodliwe czynniki biologiczne obejmują:
1
drobnoustroje komórkowe (bakterie, grzyby, pierwotniaki)
2
pasożyty wewnętrzne człowieka
3
jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materia
genetycznego (wirusy, wiroidy)
4
zmodyfikowane genetycznie hodowle komórkowe
Czynniki te mogą być przyczyną zakażenia, alergii lub zatrucia.
Klasyfikacja - kryteria
Klasyfikacja - kryteria
Mikroorganizmy zaklasyfikowano do czterech grup zagrożenia, zgodnie z poziomem ryzyka
zakażenia:
-możliwość wywołania chorób u człowieka
-zagrożenia dla pracowników
-rozprzestrzenianie się /lub nie wśród ludzi
-możliwości profilaktyki lub leczenia
Wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych:
1
praca w zakładach produkujących żywność
2
praca w rolnictwie
3
praca, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia
zwierzęcego
4
praca w jednostkach ochrony zdrowia
5
praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych
6
praca w zakładach gospodarki odpadami
7
praca przy oczyszczaniu ścieków
8
praca w innych okolicznościach niż wyżej wymienione, podczas której jest potwierdzone narażenie
na działanie czynników biologicznych
Grupy zagrożenia szkodliwych czynników biologicznych
Grupy zagrożenia szkodliwych czynników biologicznych
Grupa zagrożenia 1
Czynniki biologiczne, przez które wywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne.
Grupa zagrożenia 2
Czynniki biologiczne, które mogą wywoływać choroby u ludzi, mogą być niebezpieczne dla
pracowników, ale rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne.
Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Grupa zagrożenia 3
Czynniki biologiczne, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla
pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne.
Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Grupa 3 **
do tej grupy należą czynniki biologiczne, które stanowią ograniczone ryzyko zakażenia dla
pracowników, ponieważ nie są zazwyczaj przenoszone drogą powietrzną.
Grupa zagrożenia 4
Czynniki biologiczne, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla
pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne.
Zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Oznaczenia A , T , V , D
Wykaz czynników biologicznych zawiera oddzielne wskazania w przypadkach, gdy
prawdopodobne jest wywoływanie przez czynniki biologiczne reakcji alergicznych (A) lub
toksycznych (T), gdy dostępna jest skuteczna szczepionka (V) lub, gdy wskazane jest
przechowywanie listy narażonych pracowników przez okres dłuższy niż 10 lat (D).
Obowiązki pracodawcy - ocena ryzyka
Obowiązki pracodawcy - ocena ryzyka
W celu ochrony pracowników przed zagrożeniami powodowanymi przez szkodliwe czynniki
biologiczne pracodawca jest obowiązany do stosowania wszelkich dostępnych środków
eliminujących narażenie lub ograniczających stopień tego narażenia.
Przed wyborem środków zapobiegawczych pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub
może być narażony pracownik, uwzględniając w szczególności:
1
klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;
2
rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracownika na działanie poszczególnych szkodliwych
czynników biologicznych;
3
informacje o potencjalnym działaniu alergizującym lub toksycznym;
4
informacje o chorobach, które mogą wystąpić w następstwie wykonywanej pracy;
5
informacje o stwierdzonych chorobach, które mają bezpośredni związek z wykonywaną pracą.
Stosowanie środków zapobiegawczych nie zwalnia pracodawcy z obowiązku unikania
stosowania szkodliwych czynników biologicznych (jeżeli rodzaj prowadzonej
działalności na to pozwala).
Obowiązki pracodawcy - rejestry
Obowiązki pracodawcy - rejestry
Rejestr pracowników
Pracodawca ma obowiązek prowadzić rejestr pracowników narażonych na działanie
szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia w
formie elektronicznej lub księgi rejestrowej.
W rejestrze pracowników powinny być uwzględnione następujące informacje:
1
stopień zagrożenia spowodowanego działaniem szkodliwych czynników biologicznych;
2
przewidywane awarie i wypadki związane z narażeniem na działanie szkodliwych czynników biologicznych;
3
wynik przeprowadzonej oceny ryzyka z podaniem nazwy szkodliwych czynników biologicznych i grupy
zagrożenia;
4
liczby pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych;
5
imię, nazwisko, stanowisko oraz numeru telefonu kontaktowego osoby odpowiedzialnej u pracodawcy za
bezpieczeństwo i higienę pracy oraz ochronę zdrowia pracowników.
Rejestr strażaków KM PSP w Tarnowie
Rejestr strażaków KM PSP w Tarnowie
Awaria, wypadki
Grupa zawodowa/ Rodzaj Klasyfikacja Liczba narażonych na
związane z narażeniem
Lp. stanowisko wykonywanej szkodliwych działanie czynnika
na działanie
pracy czynników
szkodliwego czynnika
biologicznych dla
biologicznego,
Nr meldunku ze
zdrowia wg grup Mężczyz
ni Kobiety
zdarzenia
zagrożenia
1 D-cy JRG Wg rejestru Wg rejestru 4
2 D-cy zmian Wg rejestru Wg rejestru 6
3 D-cy sekcji Wg rejestru Wg rejestru 12
4 St.specjalista ratownik Wg rejestru Wg rejestru 3
5 D-ca Zastępu Wg rejestru Wg rejestru 24
6 St.Specjalista Rat. Wg rejestru Wg rejestru 3
7 Specjalista Rat. Wg rejestru Wg rejestru 12
8 St.Operator Sprzętu Wg rejestru Wg rejestru 30
Spec.
9 Operator Sprzętu Wg rejestru Wg rejestru 12
Spec
10 St. Rat-Kierowca Wg rejestru Wg rejestru 24
11 St. Ratownik Wg rejestru Wg rejestru 37
12 Grupa operacyjna Wg rejestru Wg rejestru 16
Razem: 167 + 16 +
3 = 183
Rejestr prac
Rejestr prac
Pracodawca ma obowiązek prowadzić rejestr prac narażających
pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych
zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia w formie elektronicznej
lub księgi rejestrowej:
W rejestrze prac powinny być uwzględnione następujące informacje:
1
liczba pracowników wykonujących te prace;
2
wykaz czynności, podczas których pracownik jest lub może być narażony na
działanie szkodliwych czynników biologicznych;
3
imię, nazwisko, stanowisko oraz telefon kontaktowy pracodawcy lub osoby przez
niego upoważnionej do nadzoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Rejestr prac narażających strażaków/pracowników KM PSP w Tarnowie na działanie szkodliwego
Rejestr prac narażających strażaków/pracowników KM PSP w Tarnowie na działanie szkodliwego
czynnika biologicznego.
czynnika biologicznego.
Szkodliwy czynnik biologiczny/
Lp. Stanowisko Prace narażające Szczepienia
klasyfikacja czynnika wg grupy
zagrożeń
V
Dowództwo Clostridium tetani / 2 (laseczka
1 Działania ratowniczo-gaśnicze,
JRG pomoc przedmedyczna, tężca)
D
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V, D
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
D
odporności / 3 (HIV)
V
Dowódca
2 Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pomoc przedmedyczna,
sekcji
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
V
Dowódca
3 Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pomoc przedmedyczna,
zastępu
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
V
Dowódca
4 Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pomoc przedmedyczna,
zmiany
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
V
Osoby
5 Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pełniące pomoc przedmedyczna,
WZW C / 3
służbę w usuwanie gniazd os, szerszeni
grupie
V
WZW B / 3
operacyjnej
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
Clostridium tetani / 2 V
6 Ratownik Działania ratowniczo-gaśnicze,
pomoc przedmedyczna,
WZW C / 3
kontakt z krwią, niezamierzony
kontakt zawodowy z owadami
WZW B / 3 V
(usuwanie gniazd os, szerszeni),
kontakt z glebą Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
V
Ratownik
7 Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pomoc przedmedyczna,
kierowca
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
V
8 Ratownik Działania ratowniczo-gaśnicze, Clostridium tetani / 2
pomoc przedmedyczna,
specjalista
WZW C / 3
usuwanie gniazd os, szerszeni
V
WZW B / 3
Ludzkie wirusy nabytego niedoboru
odporności / 3
Środki zapobiegawcze: stosowanie odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej jednorazowego użytku
Obowiązki pracodawcy - informowanie właściwego
Obowiązki pracodawcy - informowanie właściwego
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
Informację dotyczącą użycia szkodliwych czynników biologicznych w celach naukowo-
badawczych lub przemysłowych pracodawca przekazuje właściwemu inspektorowi sanitarnemu
w następujących przypadkach:
co najmniej 30 dni przed dniem użycia po raz pierwszy szkodliwego czynnika biologicznego
1
zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia;
w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia
2
pracownika w miejscu pracy;
3
w ciągu 30 dni po zakończeniu działalności przez przedsiębiorstwo lub zakład;
niezwłocznie, w przypadku każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się
4
szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2-4 zagrożenia.
Obowiązki pracodawcy - szkolenia
Obowiązki pracodawcy - szkolenia
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom systematycznego szkolenia; szkolenie
winno być przeprowadzane w trybie określonym w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy
Szkolenie pracowników powinno uwzględniać zagadnienia dotyczące:
potencjalnego zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników spowodowanego działaniem szkodliwych
1
czynników biologicznych;
środków, które należy podjąć w celu zapobiegania zagrożeniom spowodowanym działaniem
2
szkodliwych czynników biologicznych;
3 wymagań higieniczno-sanitarnych;
4
wyposażenia i stosowania środków ochrony zbiorowej i indywidualnej;
5 działań, które pracownicy powinni podjąć w razie wystąpienia awarii lub wypadków.
PROCEDURY POST
POWANIA W PRZYPADKU NARAŻENIA
PROCEDURY POST
POWANIA W PRZYPADKU NARAŻENIA
NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE ORAZ ŚRODKI OCHRONY
NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE ORAZ ŚRODKI OCHRONY
INDYWIDUALNEJ STRAŻAKÓW:
INDYWIDUALNEJ STRAŻAKÓW:
Ekspozycja zawodowa to narażenie na zakażenie m.in. HBV, HCV, HIV w czasie wykonywania
pracy zawodowej.
Materiałem zakaz
nym może być każdy materiał biologiczny zawierający w tym wirusa w ilości
niezbędnej do zakażenia.
Krew i każda wydzielina lub wydalina zawierająca krew jest najniebezpieczniejszym z
ródłem
zakażenia wirusami.
Potencjalnie infekcyjny materiał (IPIM) zawierający HIV może być:
Nasienie, wydzielina pochwowa,
Płyn rdzeniowo-mózgowy,
Płyn opłucnowy,
Maz
stawowa,
Płyn osierdziowy, otrzewnowy, owodniowy,
Mleko kobiece,
Jakakolwiek oddzielona tkanka lub narząd człowieka żywego lub martwego,
Komórki lub hodowlana tkanka zawierająca HIV,
Hodowle narządów,
Pożywki zawierające HBV, HCV, HIV.
UWAGA:
Mocz, kał, ślina, plwocina, wymiocina, wydzielina z nosa, pot i łzy,
(jeśli nie zawierają krwi lub IPIM) NIE S
ZAKAy
NE.
Kontakt z nimi nie wymaga zastosowania profilaktyki poekspozycyjnej.
PRAWDOPODOBIEC
STWO ZAKAŻENIA
PRAWDOPODOBIEC
STWO ZAKAŻENIA
Prawdopodobieństwo zakażenia po ekspozycji związanej z uszkodzeniem
skóry wynosi dla:
HBV  30 %,
HCV  5-15 %,
HIV ekspozycja przez skórna  0,3 %.
HIV ekspozycja na śluzówki  0,09 %
Najmniejsza ilość krwi, która może przenieść zakażenie to:
HBV  0,00004 ml,
HIV  0,1 ml.
DZIAA
ANIE NATYCHMIASTOWE PO EKSPOZYCJI:
DZIAA
ANIE NATYCHMIASTOWE PO EKSPOZYCJI:
Jeśli doszło do kontaktu z materiałem zakaz
nym, to poniższe działanie może Cię
uchronić przed zakażeniem HIV i IPIM.
Przemyć skórę wodą z mydłem,
Nie tamować krwawienia,
Nie wyciskać rany (krwi),
Nie używać standartowych środków dezynfekcyjnych (jodyny, spirytusu),
Skaleczoną skórę przemyć środkiem do dezynfekcji rąk a następnie 2-krotnie
wetrzeć ten preparat w miejsce i okolice zranienia,
Błony śluzowe i spojówki przepłukać kilkakrotnie wodą lub 0,9% roztworem NaCl
(nie używać do płukania jamy ustnej środków dezynfekcyjnych na bazie
alkoholu),
Miejsce zranienia zabezpieczyć opatrunkiem jałowym,
Jeśli krew dostanie się do ust trzeba ją wypluć i przepłukać jamę ustną
kilkanaście razy czystą wodą.
Powyższy fakt należy niezwłocznie zgłosić przełożonemu i
odnotowanie go jako wypadku w pracy z podaniem:
Daty i godziny,
Rodzaj ekspozycji,
Wywiad medyczny dot. osoby będącej potencjalnym z
ródłem
zakażenia.
Należy pobrać po 5 ml. surowicy od osoby eksponowanej i osoby będącej potencjalnym
z
ródłem zakażenia do badań serologicznych (przeciwciała anty-HIV i anty-HCV, HBSAg,
anty-HBS, w celu ustalenia statusu serologicznego obu osób w momencie ekspozycji.
DALSZE POST
POWANIE:
Jak najszybciej zgłosić się do ośrodka specjalistycznego chorób zakaz
nych
aby lekarz po ocenie ryzyka mógł ocenić i podjąć decyzję o włączeniu
profilaktyki poekspozycyjnej lub jej zaniechania.
Profilaktyki HIV nie stosuje się po ekspozycji na skórę nieuszkodzoną.
Profilaktyka powinna być wdrożona jak najszybciej (2-4 godzin).
Skuteczność profilaktyki poekspozycyjnej lekiem przeciwwirusowym w
przypadku HIV wynosi 80 %.
ZAPAMI
TAJ:
Każda krew jest potencjalnie zakażona i kontakt z materiałem zakaz
nym
niesie ryzyko zakażenia m.in. wirusami HBV, HCV, HIV.
(materiał z
ródłowy :Aneta Cybuła Krajowe Centrum ds. AIDS W-wa 2006 r.).
DZIAA
ANIA ZABEZPIECZAJ
CE I PROFILAKTYCZNE
DZIAA
ANIA ZABEZPIECZAJ
CE I PROFILAKTYCZNE
REALIZOWANE PRZEZ KM PSP w TARNOWIE
REALIZOWANE PRZEZ KM PSP w TARNOWIE
Działania z zakresu ratownictwa w tym medycznego niosą za sobą ryzyko kontaktu ratownika
z krwią i IPIM pochodzącej najczęściej od osoby ratowanej. Wśród osób, którym jest
udzielana pomoc przez strażaków mogą bowiem znajdować się chorzy lub nosiciele
niektórych przenoszonych drogą krwi schorzeń wirusowych, istnieje więc potencjalna
możliwość przeniesienia się zarażenia na ratownika.
Zabezpieczenie medyczne w przypadku ekspozycji.
W dniu 18.04.2002r. została podpisana umowa z Szpitalem Wojewódzkim im.Św.A
ukasza w
Tarnowie dot. wczesnego wykrywania i zapobiegania ewentualnym zakażeniom
krwiopochodnym tj. wirusem HIV, WZW B i WZW C. Umowa umożliwia podjęcie skutecznej
profilaktyki i natychmiastowego leczenia.
Jeśli doszło do sytuacji która może spowodować zakażenie wirusami należy
postępować zgodnie z procedurą opisaną wyżej.
W przypadku zgłoszenia się do lekarza dyżurnego Szpitalnego Oddziału
Ratunkowego w Tarnowie do jego obowiązków należy:
Dokonać konsultacji z poszkodowanym
Przeprowadzić szczegółowy wywiad
Wdrożyć ustalone procedury medyczne
Wykonać testy krwi sprawcy i poszkodowanego
Zastosować odpowiednie leczenie (jak będzie konieczne)
Zapewnić konsultację poekspozycyjną pracownika przez Ordynatora
Oddziału.
RODZAJE EKSPOZYCJI:
RODZAJE EKSPOZYCJI:
Ekspozycja nie wymagająca szczegółowego postępowania:
Ekspozycja skóry nieuszkodzonej
Ekspozycja wątpliwa:
" Powierzchowne skaleczenie przedmiotem uznanym za
nieskażony
" Powierzchowna rana bez następstw widocznego krwawienia
wywołana przez przedmiot uznany za nieskażony
" Wcześniej nabyte skaleczenie lub rana skażona płynem
ustrojowym innym niż krew lub IPIM a nie zawierająca śladu krwi
(np.:Mocz)
Ekspozycja wymagająca postępowania poekspozycyjnego i
obserwacji:
Ekspozycja prawdopodobna:
" Śródskórna (powierzchniowa) skaleczenie przedmiotem skażonym krwią lub
IPIM
" Powierzchniowa rana bez następstw widocznego krwawienia wywołana przez
przedmiot skażony krwią lub IPIM
" Wcześniej nabyte skaleczenie lub rana skażona krwią lub IPIM
" Kontakt śluzówek, spojówek z krwią lub IPIM.
Ekspozycja ewidentna:
" Uszkodzenie przenikające przedmiotem skażonym krwią lub IPIM
" Wstrzyknięcie krwi nie uwzględnione w punkcie  ekspozycja masywna
" Skaleczenie lub podobna rana z następowym krwawieniem wywołana przez
przedmiot w sposób widoczny zanieczyszczony krwią lub IPIM
" Każde bezpośrednie wprowadzenie materiału biologicznego, zawierającego (lub
prawdopodobnie zawierającego) HIV, HBV, HCV nie uwzględnione powyżej.
Ekspozycja masywna:
" Przetoczenie krwi
" Wstrzyknięcie dużej objętości (ponad 1 ml) krwi lub IPIM.
Jeśli wynik testów w kierunku zakażenia HIV, HBV, HCV u pacjenta
będącego powodem ekspozycji są ujemne  powinno się powtórzyć
badanie po 3-6 miesiącach i po okresie okna serologicznego.
Do czasu ewentualnego uzyskania wyniku dodatniego powyższego
badania nie należy podejmować żadnych działań.
Szpitalny Oddział Ratunkowy ZOZ MSWiA w Krakowie ul Galla 25 posiada
zestawy leków antywirusowych stosowanych w ramach wczesnej
profilaktyki poekspozycyjnej. Leki są bezpłatne i mogą być wykorzystane
w sytuacji zagrożenia - podczas pełnienia służby przez strażaków PSP.
Procedura toku postępowania j/w.
ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Odzież ochronna (USP) na wyposażeniu osobistym
Uzbrojenie osobiste
Rękawiczki medyczne (lateksowe-jednorazowe)
Środki do odkażania i dezynfekcji
Opakowania na materiał skażony
Pracuj zawsze w rękawiczkach:
Dzięki osłonięciu ręki rękawiczkami lateksowymi przy
zakłuciu igłą ryzyko zakażenia HIV zmniejsza się o około 50 %
I N S T R U K C J A
czyszczenia ubrań , rękawic specjalnych i sprzętu po zakończeniu akcji
ratowniczo-gaśniczych w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia kontaktu
ratownika z czynnikami biologicznymi / krew , płyny ustrojowe /.
1. W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia zabrudzenia ubrania /rękawic/
specjalnego oraz sprzętu krwią lub innymi płynami ustrojowymi należy
na miejscu akcji po zakończeniu prowadzenia działań ratowniczo- gaśniczych zdjąć zainfekowane
ubranie /rękawice/ w rękawiczkach jednorazowych  lateksowych i włożyć je do worka
znajdującego się na
wyposażeniu każdego samochodu.
2. Po powrocie do strażnicy wyjąć zabrudzone ubranie /rękawice/ z worka
w rękawiczkach lateksowych i zawiesić na wieszaku przed myjnią garażową JRG.
3. Przygotować roztwór środka dezynfekującego  PERA SAFE  wg
następującej procedury : przy pomocy podziałki na zakrętce odmierzyć
ilość preparatu potrzebną do sporządzenia stosownej ilości roztworu.
4. Za pomocą spryskiwacza nanieść środek dezynfekujący na ubranie
/rękawice/ lub sprzęt i pozostawić pod jego działaniem na okres 20 min.
tak aby powierzchnia dezynfekowana była wilgotna.
5. Spłukać ubranie /rękawice/ lub sprzęt ciepłą wodą przy pomocy myjki
wysokociśnieniowej i pozostawić do całkowitego wyschnięcia.
6. Postępowanie z roztworem :
roztwór  PERA SAFE stosować przez czas nie dłuższy niż 4 godziny
od momentu jego przygotowania.
7. Środki ostrożności:
preparat w postaci proszku działa drażniąco na oczy i skórę  nie wdychać
pyłu , unikać zanieczyszczenia skóry i oczu .
W przypadku zanieczyszczenia oczu przemyć natychmiast dużą ilością
wody , zwrócić się o pomoc lekarską.
Tarnów dnia 5 wrzesień 2002 r.
I N S T R U K C J A
mycia i dezynfekcji rąk w przypadku zabrudzenia /podejrzenia zabrudzenia/ krwią lub
płynami ustrojowymi.
1. Czynności wstępne.
Jeżeli ręce mimo stosowania rękawic miały kontakt z powierzchnią silnie zanieczyszczoną
czynnikami biologicznymi to należy je najpierw dokładnie umyć a następnie zdezynfekować. Gdy
ręce nie są zabrudzone, można je zdezynfekować bez wstępnego mycia.
Czynności te należy wykonać zaraz po zakończeniu akcji ratowniczej.
2.
Zasady mycia i dezynfekcji rąk.
Podczas mycia i dezynfekcji należy zwrócić uwagę , aby cała powierzchnia rąk została
oczyszczona , łącznie z grzbietową częścią dłoni,nadgarstka, powierzchnią między palcami oraz
powierzchnią około paznokciową .
3. Etapy mycia i dezynfekcji rąk.
- pocieranie wewnętrznych części dłoni,
- pocieranie wewnętrzną częścią prawej o grzbietową część lewej dłoni,a następnie odwrotnie ,
- pocieranie wewnętrznych części dłoni z przeplecionymi palcami , aż do zagłębień między
palcowych,
- pocieranie górnych części palców prawej dłoni o wewnętrzną część lewej dłoni, a następnie
odwrotnie,
- obrotowe pocieranie kciuka prawej dłoni o wewnętrzną część zaciśniętej na nim lewej dłoni , a
następnie odwrotnie,
- obrotowe pocieranie wewnętrznej części prawej dłoni złączonymi palcami lewej dłoni , a
następnie odwrotnie.
Tarnów dnia 5 wrzesień 2002 r.
WYTYCZNE DO ORGANIZACJI RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W KRAJOWYM
SYSTEMIE RATOWNICZO  GAŚNICZYM
Załącznik nr 2  standard wyposażenia jednostek ratowniczo  gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej;
jednostek ochotniczych straży pożarnych i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz podmiotów
ratowniczych włączonych lub aspirujących do KSRG w zestawy ratownictwa medycznego i w sprzęt
dydaktyczny.
2.1. Minimalne wymagania dla zestawów ratownictwa medycznego R-1.
- Płyn do dezynfekcji rąk - 1 szt. / min. 250 ml/
Załącznik nr 5  Szczegółowe procedury dezynfekcji dla poszczególnych elementów sprzętu ratownictwa
medycznego w zestawie R - 1 i R-2.
R
CE I SKÓRA
Postępowanie dezynfekcyjne w przypadku zanieczyszczenia skóry organicznymi substancjami,
wydzielinami ustrojowymi lub krwią:
Postępowanie dezynfekcyjne przed przystąpieniem do udzielenia pomocy medycznej przez
ratownika:
W przypadku braku możliwości zastosowania procedur dezynfekcyjnych przed zastosowaniem
sprzętu do realizacji zada z zakresu ratownictwa medycznego należy w dokumentacji zdarzenia
zaznaczyć odstąpienie od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne.
RURKA USTNO  GARDA
OWA
WIELORAZOWA
ZESTAW DO TLENOTERAPII BIERNEJ
WOREK SAMOROZPR
ŻALNY
KOA
NIERZ ORTOPEDYCZNY
SZYNY UNIERUCHAMIAJCE TYPU KRAMER
NOSZE TYPU DESKA ORTOPEDYCZNA
STABILIZATOR GA
OWY
ZESTAW SS
CY MECHANICZNY
TORBA TRANSPORTOWA I PASY MOCUJCE
ODZIEŻ OCHRONNA I BIELIZNA
RESPIRATOR TRANSPORTOWY
CHOROBY ZAWODOWE
CHOROBY ZAWODOWE
Czynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki
i mogą być przyczyną chorób zawodowych. Czynniki wywołujące
choroby zawodowe ( wirusy, riketsje, bakterie, grzyby itp.)
Zawodowe choroby zakaz
ne i inwazyjne:
Bruceloza  odzwierzęca choroba zakaz
na narażeni pracownicy
hodowli zwierząt, służb weterynaryjnych.
Leptospiroza - odzwierzęca choroba zakaz
na narażeni pracownicy
j/w, melioracji, kanalizacji, robót ziemnych, hodowców zwierząt i
drobiu.
WZW A i B  grupy zawodowe mające kontakt z krwią i IPIM.
Schorzenia układu oddechowego  wywołane przez
drobnoustroje pochodzenia roślinnego, bezpośredni kontakt z pyłem w
wyniki prowadzonego procesu technologicznego. Narażeni rolnicy,
młynarze w tartakach.
Choroby uczuleniowe powodowane przez alergeny pochodzenia
zwierzęcego lub roślinnego.
Wykaz chorób w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby w
Wykaz chorób w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby w
PSP zał. Nr 1 do Rozporządzenia MSWiA z dnia 29 września 2005 r. Ws. Wykazu
PSP zał. Nr 1 do Rozporządzenia MSWiA z dnia 29 września 2005 r. Ws. Wykazu
schorzeń i chorób pozostających w związku ze służbą w PSP Dz.U z 2005 r. Nr 206,
schorzeń i chorób pozostających w związku ze służbą w PSP Dz.U z 2005 r. Nr 206,
poz. 1723.
poz. 1723.
Pkt. 15 . Choroby zakaz
ne, inwazyjne i tropikalne w przepadkach gdy z
ródło
choroby znajdowało się w środowisku służby. Powikłania szczepień
ochronnych wykonanych w związku z wykonywaną służbą.
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
Karta informacyjna o zagrożeniach strażaka podczas
wykonywania czynności ratowniczych
y
ródło
Zagrożenie Możliwe Środki ochrony
zagrożenia
skutki
(przyczyna)
Ugryzienie Usuwanie Dyskomfort, Wzmożona uwaga,
przez gniazd os i alergie. Sprzęt i środki
owady. szerszeni ochrony indywidualnej
i osobistej.
Zagrożenia biologiczne
y
ródło zagrożenia
Zagrożenie (przyczyna) Możliwe skutki Środki ochrony
Grupa Droga zakażenia Rejestr/przechowywanie
akt
Sprzęt i środki ochrony
WZW C Ludzie Zapalenie wątroby,
indywidualnej i osobistej.
marskość, rak wątroby
Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i
odzieży)
Bezpośrednie skaleczenie
Gr 3 TAK
(kontakt) przez krew i
brak szczepień
IPIM
Sprzęt i środki ochrony
WZW B Ludzie/gryzonie Zapalenie wątroby,
indywidualnej i osobistej.
marskość, rak wątroby
Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i
odzieży) szczepienia.
Bezpośrednie skaleczenie
Gr 3 TAK
(kontakt) przez krew i
Szczepienia
IPIM
Sprzęt i środki ochrony
HIV Ludzie AIDS zespół nabytego
indywidualnej i osobistej.(Ubranie,
obniżenia odporności
uzbrojenie, rękawice jednorazowe).
Infekcje towarzyszące
Dezynfekcja, odkażanie (sprzętu i
Nowotwory, śmierć.
odzieży).
Bezpośrednia przez krew
Gr 3 TAK
i IPIM
Brak szczepień
Szczepienia, szybkie opatrywanie
Clostridium tetani Nawóz (zwierzęcy), Tężec
ran, środki ochrony indywidualnej,
Laseczka tężca gleba, toksyny.
podawanie antytoksyny
antytężcowej po skaleczeniach.
Gr 2 Bezpośrednia NIE
Szczepienia (przyranna)
Karta informacji o ryzyku zawodowym strażaka podczas
wykonywania
czynności ratowniczych
Prawdopodobieństwo Ryzyko
Zagrożenie Ciężkość następstw
WZW C Średnia Mało prawdopodobne Małe
WZW B Średnia Prawdopodobne Średnie
HIV Duże Mało prawdopodobne Średnie
Clostridium tetani Średnia Prawdopodobne Średnie
Laseczka tężca
Ugryzienie przez Małe Prawdopodobne Małe
owady
Oceny ryzyka zawodowego dokonano metodą wg PN w skali trzystopniowej.
ODPADY NIEBEZPIECZNE POMEDYCZNE
ODPADY NIEBEZPIECZNE POMEDYCZNE
Załącznik nr 5  Szczegółowe procedury dezynfekcji dla poszczególnych elementów sprzętu ratownictwa
medycznego w zestawie R - 1 i R-2.
Worek plastikowy z zamknięciem na odpady - 2 szt. / po 20 litrów/.
Podstawy prawne:
Ustawa z dnia 05.03.2007 r. o odpadach Dz.U z 2007 r. Nr39, poz. 251,
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Dz. U z 2001 r. Nr
63,
poz. 638.
DZI
KUJ
ZA UWAG
.
DZI
KUJ
ZA UWAG
.
Opracował:
st. kpt. mgr inż. Paweł Mazurek.