OPINIE
Rozdział 6/6.
6/6. Codzienna kontrola stanu BHP na placu
budowy
Dariusz 2006stanukontrola stanu BHP na placu budowy
Rozdział 6/6.
6/6. Codzienna
6. Analiza bhp
lipiec Płochocki
Spis treS
ci
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. Przepisy dotyczące bhp przy wykonywaniu prac
remontowo-budowlanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
3. Lista kontrolna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1. Wprowadzenie
Budownictwo jest jedną z gałęzi gospodarki narodowej, gdzie liczba wypadków Przyczyny
wypadków
przy pracy (w tym S
miertelnych) nieodmiennie jest bardzo wysoka. Spowodowa-
ne jest to bardzo niskim poziomem wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny
pracy:

osób prowadzących firmy budowlane oraz

pracowników zatrudnionych w tych firmach.
Przedsiębiorstwa budowlane to przeważnie niewielkie jednostki, bywa że są to fir-
my rodzinne. Zdarza się także, że firmy te powstają tylko na potrzeby danej inwe-
stycji. Małe przedsiębiorstwa budowlane często zatrudniają pracowników nie-
wykwalifikowanych, którzy wykonują prace na placu budowy bez nadzoru.
Nierzadko też występują przypadki, iż pracodawca sprawujący nadzór nad pra-
cownikami nie ukończył szkolenia z zakresu bhp dla pracodawców/osób kie-
rujących pracownikami, a jego wiedza na temat zasad bezpiecznego wykonywania
pracy niewiele różni się od wiedzy pracowników.
Ogromną rolę do odegrania w powyższej kwestii ma więc nadzór techniczny na
placu budowy.
Przepisy prawa pracy, jak i prawa budowlanego jednoznacznie wskazują osoby,
które odpowiadają za stan bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy.
Tymi osobami są:

kierownik budowy, Osoby
odpowiedzialne

kierownik robót,
za stan bhp

mistrz budowy.
Zgodnie z art. 22 pkt 3b ustawy z 7.7.1994 r.  Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2003 r.
Nr 207 poz. 2016, ze zm.), podstawowym obowiązkiem kierownika budowy jest
koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania ro-
bót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepi-
sach, o których mowa w art. 21a ust. 3 ustawy oraz w planie bezpieczeństwa i ochro-
ny zdrowia (planie bioz).
Zgodnie z ż 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 6.2.2003 r. w sprawie bhp Nadzór
bezpośredni
podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401), bezpoS
redni
lipiec 2006 1
OPINIE 6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/6.
nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na stanowiskach pracy sprawują od-
powiednio:

kierownik robót oraz

mistrz budowlany
 stosownie do zakresu obowiązków.
2. Przepisy dotyczące bhp przy wykonywaniu prac
remontowo-budowlanych
Ustawy regulujące zasady bezpiecznej pracy na budowach:

z 7.7.1994 r.  Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016, ze zm.),

z 26.6.1974 r.  Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.).
Rozporządzenia:

MI z 23.6.2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120,
poz. 1126),

MI z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych
(Dz.U. Nr 47, poz. 401),

Ministrów: Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony
R
rodowiska z 10.2.1977 r. w sprawie bhp przy wykonywaniu robót drogowych
i mostowych (Dz.U. Nr 7, poz. 30),

MG z 20.9.2001 r. w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn i innych
urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U.
Nr 118, poz. 1263),

MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r.
Nr 169, poz. 1650),

MG z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w za-
kresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191,
poz. 1596, ze zm.),

MG,PiPS z 14.1.2004 r. w sprawie bhp przy czyszczeniu powierzchni, malowa-
niu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz.U. Nr 16, poz. 156),

MPiPS z 28.5.1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywa-
ne, przez co najmniej dwie osoby (Dz.U. Nr 62, poz. 288),

MG z 27.4.2000 r. w sprawie bhp przy wykonywaniu prac spawalniczych
(Dz.U. Nr 40, poz. 470).
3. Lista kontrolna
Jak widać kwestie bezpieczeństwa pracy na budowach reguluje szereg przepisów
i trudno czasem zorientować się co jest najważniejsze, a co mniej istotne i jak zadbać
o bezpieczeństwo prac budowlanych. Poniższa lista kontrolna ma być pomocą po-
zwalającą wS
ród gąszczu przepisów skupić się na sprawach najważniejszych w co-
dziennym przeglądzie prac wykonywanych na budowie.
W liS
cie kontrolnej przedstawiono pytania, na które nadzór techniczny powinien
odpowiedzieć (twierdząco) dokonując codziennego przeglądu stanu bhp na placu
budowy.
2 lipiec 2006
6/6. Codzienna kontrola stanu BHP na placu budowy OPINIE
Rozdział 6/6.
Poniższe pytania nie obejmują w swej treS
ci sposobu wykonywania poszczegól-
nych prac budowlanych, a jedynie podstawowe zagadnienia mające wpływ na bez-
pieczeństwo pracy.
Sposoby wykonywania poszczególnych prac powinny być zawarte w instrukcji Instrukcja
bezpiecznego wykonania prac budowlanych, którą każdy wykonawca jest zobo-
wiązany opracować.
Przedstawione pytania oczywiS
cie nie wyczerpują wszystkich zagadnień bhp na
budowie. Na niniejszy wybór zdecydowaliS
my się biorąc pod uwagę skalę niepra-
widłowoS
ci stwierdzanych w tym zakresie na typowych polskich budowach.
Odpowiadając na pytanie, które nie ma zastosowania w danym, ocenianym przy-
padku (zagadnienie, którego pytanie dotyczy nie występuje)  zaznaczamy odpo-
wiedx
  NIE DOTYCZY (kolumna nr 5).
Lp. Pytanie dotyczące badanego zagadnienia Odpowiedx
Uwagi
123 4 5 6
Przygotowanie i organizacja budowy
1. Czy wykonawca przed przystąpieniem do wy-
konywania robót budowlanych opracował in-
strukcję bezpiecznego ich wykonania?
2. Czy zapoznano pracowników z instrukcją bez-
piecznego wykonania robót budowlanych
w zakresie wykonywanych przez nich robót?
Badania lekarskie
3. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
zostały poddane badaniom lekarskim potwier-
dzającym brak przeciwwskazań do pracy na
zajmowanym stanowisku?
Szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy
4. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
przeszkolono w zakresie bhp na stanowisku
pracy?
5. Czy po zmianie stanowiska pracy ww. osoby
zostały poddane szkoleniu w zakresie bhp
na nowym stanowisku pracy (szkolenie uzu-
pełniające)?
Odzież i obuwie robocze, S
rodki ochrony indywidualnej
6. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
wyposażono w odzież i obuwie robocze?
lipiec 2006 3
Nie
Tak
Nie dotyczy
OPINIE 6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
7. Czy ww. osoby stosują odzież i obuwie robocze?
8. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują wymagane S
rodki ochrony indywidual-
nej głowy (hełmy ochronne) przy wykonywa-
niu prac:
" na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie?
" przy wznoszeniu szalowania?
" przy demontażu szalowania?
" przy rozbiórkach obiektów budowlanych?
" montażowych?
" instalacyjnych?
" ziemnych w wykopach, rowach, szybach
i tunelach?
" z materiałami wybuchowymi?
" w sąsiedztwie urządzeń do podnoszenia,
dx
wigów i przenoS
ników?
9. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują S
rodki ochrony kończyn dolnych przy
wykonywaniu prac budowlanych (w szczegól-
noS
ci) prac:
" rozbiórkowych?
" przy wznoszeniu lub demontażu rusztowań?
" przy deskowaniu lub zdejmowaniu deskowa-
nia konstrukcji betonowych?
10. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują S
rodki ochrony twarzy i oczu przy wy-
konywaniu prac budowlanych (w szczególno-
S
ci) przy:
" spawaniu lub cięciu metali przy pomocy pal-
nika lub łuku elektrycznego?
" mechanicznym cięciu metali bądx
innych ma-
teriałów budowlanych?
" obsłudze narzędzi pneumatycznych?
11. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują S
rodki ochrony układu oddechowego
przy wykonywaniu prac:
" przy czyszczeniu powierzchni?
" malowaniu natryskowym i natryskiwaniu
cieplnym?
4 lipiec 2006
6/6. Codzienna kontrola stanu BHP na placu budowy OPINIE
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
11a. Czy stanowiska pracy przy czyszczeniu po-
wierzchni usytuowane na otwartej przestrzeni
oznakowano tablicami informacyjno-ostrzegaw-
czymi oraz tak zlokalizowano, aby nie powo-
dowały zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia
pracowników oraz osób postronnych?
12. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują S
rodki ochrony słuchu przy wykonywa-
niu prac przy:
" obsłudze narzędzi pneumatycznych?
" wbijaniu pali?
" mechanicznym cięciu metali bądx
innych
materiałów budowlanych?
13. Czy osoby wykonujące prace na placu budowy
stosują S
rodki ochrony przed upadkiem z wy-
sokoS
ci przy wykonywaniu:
" prac na rusztowaniach?
" montażu elementów prefabrykowanych?
" prac, gdzie nie jest wskazane zastosowanie
zbiorowych S
rodków ochrony przed upadkiem
z wysokoS
ci?
13a. Czy powyższe prace wykonywane są przez co
najmniej dwie osoby?
13b. Czy S
rodki ochrony indywidualnej
zabezpieczające przed upadkiem z wysokoS
ci
składają się z:
" szelek bezpieczeństwa,
" amortyzatora,
" linki bezpieczeństwa przymocowanej za po-
mocą łącznika do kotwy mocującej lub linki
pomocniczej?
13c. Czy stosowane S
rodki ochrony indywidualnej
są oznakowane znakiem CE?
Dodatkowe kwalifikacje
14. Czy osoby zajmujące się montażem niżej wy-
mienionych maszyn i urządzeń posiadają od-
powiednie kwalifikacje, potwierdzone zdanym
egzaminem przed komisją powołaną przez In-
stytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa
Skalnego w Warszawie:
" żurawie wieżowe?
lipiec 2006 5
OPINIE 6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
" rusztowania budowlano-montażowe
metalowe?
14a. Czy osoby zajmujące się obsługą maszyn
i urządzeń okreS
lonych w załączniku nr 1 do
rozporządzenia MG z 20.9.2001 r. w sprawie
bhp podczas eksploatacji maszyn i innych
urządzeń technicznych do robót ziemnych,
budowlanych i drogowych posiadają odpo-
wiednie kwalifikacje potwierdzone zdanym
egzaminem przed komisją powołaną przez
Instytut Mechanizacji Budownictwa
i Górnictwa Skalnego w Warszawie?
Prace na wysokoS
ci
15. Czy osoby wykonujące prace na stanowiskach
pracy znajdujących się na wysokoS
ci co najmniej
1 m od poziomu podłogi lub ziemi zostały
zabezpieczone przed upadkiem z wysokoS
ci
balustradami?
16. Czy zamontowano balustrady na przejS
ciach
i dojS
ciach do ww. stanowisk pracy oraz na
klatkach schodowych?
17. Czy wygrodzono i oznakowano strefy niebez-
pieczne w sposób uniemożliwiający dostęp
osobom postronnym?
18. Czy wykonano daszki ochronne w miejscu, gdzie
nie można wygrodzić strefy niebezpiecznej?
Roboty ziemne i wykopy
19. Czy wykopy wykonywane w miejscach dostęp-
nych dla osób niezatrudnionych przy tych ro-
botach zostały na czas zmroku i w nocy zabez-
pieczone balustradami?
20. Czy w przypadku, kiedy teren wykonywania
ww. robót nie może być ogrodzony, wykonaw-
ca robót zapewnił stały jego dozór?
Urządzenia i instalacje energetyczne
21. Czy rozdzielnie budowlane prądu elektrycz-
nego znajdujące się na terenie placu budowy
zabezpieczono przed dostępem osób nieupo-
ważnionych?
22. Czy połączenia przewodów elektrycznych
z urządzeniami mechanicznymi wykonano
w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracy
osób obsługujących takie urządzenia (stopień
ochrony IP44)?
6 lipiec 2006
6/6. Codzienna kontrola stanu BHP na placu budowy OPINIE
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
23. Czy przewody elektryczne zasilające ww.
urządzenia zabezpieczono przed uszkodze-
niem mechanicznym?
24. Czy dokonuje się, każdorazowo przed przy-
stąpieniem do pracy, sprawdzenia działania
urządzeń ochronnych różnicowoprądowych
zastosowanych w instalacji rozdziału energii
elektrycznej na palcu budowy?
Maszyny i urządzenia techniczne
25. Czy urządzenia transportu bliskiego użytkowa-
ne na placu budowy posiadają aktualną decyzję
UDT zezwalającą na eksploatację urządzenia?
25a. Czy ww. urządzenia poddawane są okresowym
przeglądom konserwacyjnym?
26. Czy na placu budowy, gdzie eksploatowane są
maszyny i inne urządzenia techniczne, znajduje
się instrukcja obsługi tych maszyn i urządzeń?
26a. Czy zapoznano osoby obsługujące ww. maszy-
ny i urządzenia z instrukcją obsługi?
27. Czy maszyny i inne urządzenia techniczne
przed rozpoczęciem pracy lub przy zmianie
obsługi zostały sprawdzone pod względem
sprawnoS
ci technicznej i bezpiecznego użyt-
kowania?
28. Czy sprawdzenie, o którym mowa powyżej,
potwierdzono wpisem do dokumentacji ma-
szyny lub innego urządzenia technicznego?
29. Czy maszyny i inne urządzenia techniczne są:
" utrzymywane w stanie zapewniającym ich
sprawnoS
ć?
" stosowane wyłącznie do prac, do jakich zosta-
ły przeznaczone?
" obsługiwane przez przeszkolone osoby?
30. Czy stanowiska pracy operatorów maszyn i in-
nych urządzeń technicznych, które nie posia-
dają kabin zostały:
" zadaszone i zabezpieczone przed spadającymi
przedmiotami?
" osłonięte w okresie zimowym?
31. Czy na stanowiskach pracy przy stacjonarnych
maszynach i innych urządzeniach technicznych
dostępne są instrukcje bezpiecznej obsługi
i konserwacji?
lipiec 2006 7
OPINIE 6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
32. Czy przeprowadzono ocenę stopnia zużycia
i ustalono przydatnoS
ć do dalszej pracy haków
do przemieszczania ładunków przed rozpoczę-
ciem zmiany roboczej?
Rusztowania (w tym drabiny)
33. Czy rusztowanie jest kontrolowane za każdym
razem po:
" silnym wietrze?
" opadach atmosferycznych?
" działaniu innych czynników stwarzających
zagrożenie dla bezpieczeństwa i wykonania
prac?
" przerwach trwających dłużej niż 10 dni?
34. Czy drabiny:
" ustawiono tak, aby zapewnić ich statecznoS
ć
w trakcie użytkowania?
" przenoS
ne zabezpieczono przed przemiesz-
czeniem się w trakcie ich użytkowania za po-
mocą urządzeń przeciwpoS
lizgowych przy
górnych lub dolnych końcach podłużnic, albo
poprzez inne rozwiązania o równoważnej
skutecznoS
ci?
" zawieszone zaczepiono w bezpieczny sposób,
tak aby zapobiec ich przemieszczaniu i bu-
janiu?
" są dostatecznie długie, tak aby wystarczająco
wystawały ponad platformę dostępu?
Magazynowanie i składowanie
35. Czy składowiska materiałów, wyrobów
i urządzeń technicznych urządzono:
" w miejscu o poziomej powierzchni i odwod-
nionym?
" 0,75 m od ogrodzenia lub zabudowań?
" 5 m od stałego stanowiska pracy?
" w odległoS
ci od napowietrznej linii elektro-
energetycznej nie mniejszej niż:
 3 m dla linii o napięciu znamionowym
nieprzekraczającym 1 kV?
 5 m dla linii o napięciu znamionowym
powyżej 1 kV?
8 lipiec 2006
6/6. Codzienna kontrola stanu BHP na placu budowy OPINIE
Rozdział 6/6.
123 4 5 6
 10 m dla linii o napięciu znamionowym
powyżej 15 kV, do 30 kV?
 15 m dla linii o napięciu znamionowym
powyżej 30 kV, do 110 kV?
 30 m dla linii o napięciu znamionowym
powyżej 110 kV?
36. Czy składowane materiały i wyroby nie są  Tak
oparte o: oznacza, że
nie są oparte
" płoty?
" słupy napowietrznych linii elektroenergetycz-
nych?
" konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnych?
" S
ciany obiektu budowlanego?
lipiec 2006 9