Kontrola zakażeń
Kontrola zakażeń
zapadalności na
zapadalności na
choroby zakaz
ne
choroby zakaz
ne
Opracowały:
Opracowały:
Kalisz Ewelina
Kalisz Ewelina
Legutko Anna
Legutko Anna
Wisła Magdalena
Wisła Magdalena
Żołądek Agata
Żołądek Agata
ZAKAŻENIE
ZAKAŻENIE
żð
Zakażenie, infekcja (z łac. infectio) 
Zakażenie, infekcja (z łac. infectio) 
wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów
wtargnięcie do organizmu drobnoustrojów
chorobotwórczych. W celu wywołania choroby
chorobotwórczych. W celu wywołania choroby
muszą one pokonać odporność organizmu.
muszą one pokonać odporność organizmu.
Jeżeli wrota zakażenia znajdują się w pobliżu
Jeżeli wrota zakażenia znajdują się w pobliżu
miejsca występowania infekcji mówi się o
miejsca występowania infekcji mówi się o
zakażeniu miejscowym. Gdy zakażeniu
zakażeniu miejscowym. Gdy zakażeniu
towarzyszą objawy ogólnoustrojowej reakcji
towarzyszą objawy ogólnoustrojowej reakcji
zapalnej taki stan nazywa siÄ™ sepsÄ….
zapalnej taki stan nazywa siÄ™ sepsÄ….
Rodzaje zakażeń:
Rodzaje zakażeń:
żð żð
zakażenie podkliniczne (utajone, zakażenie kropelkowe  infekcja
zakażenie podkliniczne (utajone, zakażenie kropelkowe  infekcja
bezobjawowe)  zakażenie wywołane przez zarazki znajdujące
bezobjawowe)  zakażenie wywołane przez zarazki znajdujące
przebiegające bez objawów choroby się we wdychanym powietrzu
przebiegające bez objawów choroby się we wdychanym powietrzu
żð żð
zakażenie poronne  o łagodnym i zakażenie endogenne
zakażenie poronne  o łagodnym i zakażenie endogenne
krótkotrwałym przebiegu (samozakażenie, autoinfekcja) 
krótkotrwałym przebiegu (samozakażenie, autoinfekcja) 
zakażenie wywołane przez florę
zakażenie wywołane przez florę
żð
zakażenie miejscowe
zakażenie miejscowe
rezydentnÄ… (bytujÄ…cÄ… w organizmie
rezydentnÄ… (bytujÄ…cÄ… w organizmie
żð
zakażenie uogólnione (posocznica)
zakażenie uogólnione (posocznica)
człowieka); większość z nich to
człowieka); większość z nich to
żð
zakażenie pokarmowe  zakażenie
zakażenie pokarmowe  zakażenie
zakażenia oportunistyczne
zakażenia oportunistyczne
wywołane przez drobnoustroje
wywołane przez drobnoustroje
żð
nadkażenie (superinfekcja) 
nadkażenie (superinfekcja) 
chorobotwórcze znajdujące się w
chorobotwórcze znajdujące się w
ponowne zakażenie tym samym
ponowne zakażenie tym samym
pokarmie i wodzie, które dostały się
pokarmie i wodzie, które dostały się
zarazkiem w czasie trwania leczenia
zarazkiem w czasie trwania leczenia
przez układ trawienny
przez układ trawienny
lub rekonwalescencji
lub rekonwalescencji
żð
zakażenie wewnątrzszpitalne
zakażenie wewnątrzszpitalne
żð
reinfekcja  ponowne zakażenie tym
reinfekcja  ponowne zakażenie tym
(zakażenie szpitalne)  każde
(zakażenie szpitalne)  każde
samym patogenem po wyzdrowieniu
samym patogenem po wyzdrowieniu
zakażenie związane z pobytem w
zakażenie związane z pobytem w
żð
zakażenie oportunistyczne
zakażenie oportunistyczne
szpitalu.
szpitalu.
żð
zakażenie mieszane  jednocześnie
zakażenie mieszane  jednocześnie
wywołane przez kilka różnych
wywołane przez kilka różnych
patogenów
patogenów
Zakażenia szpitalne
Zakażenia szpitalne
żð
Jest to zespół różnych Przyczyn tego stanu należy
Jest to zespół różnych Przyczyn tego stanu należy
chorób, mających jedną upatrywać w:
chorób, mających jedną upatrywać w:
wspólną cechę - specyficzne
wspólną cechę - specyficzne
żð - rozwoju inwazyjnych technik
- rozwoju inwazyjnych technik
powiązanie ze środowiskiem
powiązanie ze środowiskiem
diagnostycznych i
diagnostycznych i
szpitalnym. Ich obraz
szpitalnym. Ich obraz
terapeutycznych,
terapeutycznych,
kliniczny jest różnorodny, przy
kliniczny jest różnorodny, przy
żð
- pojawieniu siÄ™ nowych
- pojawieniu siÄ™ nowych
czym ten sam zespół
czym ten sam zespół
chorób,
chorób,
objawów czy choroba mogą
objawów czy choroba mogą
żð - niekontrolowanym
- niekontrolowanym
być powodowane przez
być powodowane przez
nadużywaniu antybiotyków,
nadużywaniu antybiotyków,
odmienne drobnoustroje,
odmienne drobnoustroje,
żð - lekceważeniu zasad higieny
- lekceważeniu zasad higieny
pochodzące z wielu zródeł i
pochodzące z wielu zródeł i
szpitalnej.
szpitalnej.
rozsiane różnymi drogami.
rozsiane różnymi drogami.
Zakażenia szpitalne
Zakażenia szpitalne
żð żð
to zakażenie, które nastąpiło w Zakażenia szpitalne mogą
to zakażenie, które nastąpiło w Zakażenia szpitalne mogą
szpitalu, ujawniło się podczas występować stale z
szpitalu, ujawniło się podczas występować stale z
hospitalizacji (minimum 48 częstotliwością
hospitalizacji (minimum 48 częstotliwością
godzin po przyjęciu) lub po charakterystyczną dla oddziału
godzin po przyjęciu) lub po charakterystyczną dla oddziału
wypisaniu pacjenta i zostało (endemia) lub pojawić się
wypisaniu pacjenta i zostało (endemia) lub pojawić się
spowodowane przez gwałtownie jako ognisko
spowodowane przez gwałtownie jako ognisko
udokumentowany zachorowań (epidemia).
udokumentowany zachorowań (epidemia).
epidemiologicznie czynnik
epidemiologicznie czynnik
żð
Typowe zakażenia szpitalne
Typowe zakażenia szpitalne
chorobotwórczy pochodzący od
chorobotwórczy pochodzący od
inaczej egzogenne (krzyżowe)
inaczej egzogenne (krzyżowe)
innego chorego lub pracowników
innego chorego lub pracowników
maja swoje z
ródło w
maja swoje z
ródło w
szpitala albo przez endogenny
szpitala albo przez endogenny
przeniesieniu na pacjenta
przeniesieniu na pacjenta
czynnik mikrobiologiczny.
czynnik mikrobiologiczny.
czynnika zakaz
nego z innego
czynnika zakaz
nego z innego
chorego, osoby z personelu czy
chorego, osoby z personelu czy
ze środowiska szpitalnego;
ze środowiska szpitalnego;
zakażenia szpitalne endogenne
zakażenia szpitalne endogenne
są spowodowane własną
są spowodowane własną
mikroflorÄ… chorego (patologicznÄ…
mikroflorÄ… chorego (patologicznÄ…
lub oportunistycznÄ…).
lub oportunistycznÄ…).
Postacie zakażeń
Postacie zakażeń
szpitalnych:
szpitalnych:
żð
- zakażenia układu moczowego,
- zakażenia układu moczowego,
żð
- zakażenia układu oddechowego,
- zakażenia układu oddechowego,
żð
- posocznica,
- posocznica,
żð
- zakażenia miejscowe,
- zakażenia miejscowe,
żð
- zakażenia ran operacyjnych,
- zakażenia ran operacyjnych,
żð
- zakażenia wirusami hepatotropowymi,
- zakażenia wirusami hepatotropowymi,
żð
- inne
- inne
I. y
ródło zakażenia
I. y
ródło zakażenia
żð
·ð pacjenci,
·ð pacjenci,
żð
·ð personel,
·ð personel,
żð
·ð Å›rodowisko szpitalne (narzÄ™dzia,
·ð Å›rodowisko szpitalne (narzÄ™dzia,
sprzęt, powietrze),
sprzęt, powietrze),
żð
·ð odwiedzajÄ…cy.
·ð odwiedzajÄ…cy.
II. Drogi szerzenia siÄ™
II. Drogi szerzenia siÄ™
żð
·ð kontaktowa, w tym przez naruszenie
·ð kontaktowa, w tym przez naruszenie
ciągłości tkanek,
ciągłości tkanek,
żð
·ð powietrzna,
·ð powietrzna,
żð
·ð pokarmowa.
·ð pokarmowa.
III. Populacja wrażliwa
III. Populacja wrażliwa
żð
·ð pacjenci,
·ð pacjenci,
żð
·ð personel,
·ð personel,
żð
·ð odwiedzajÄ…cy.
·ð odwiedzajÄ…cy.
Potencjalne przyczyny
Potencjalne przyczyny
środowiskowych zakażeń
środowiskowych zakażeń
szpitalnych
szpitalnych
żð żð
·ð brudne rÄ™ce personelu, ·ð zÅ‚e warunki pracy
·ð brudne rÄ™ce personelu, ·ð zÅ‚e warunki pracy
żð żð - zbyt duże obciążenie personelu,
·ð zanieczyszczona odzież personelu,
·ð zanieczyszczona odzież personelu, - zbyt duże obciążenie personelu,
żð żð - nadmierne obÅ‚ożenie,
·ð niejaÅ‚owy sprzÄ™t medyczny,
·ð niejaÅ‚owy sprzÄ™t medyczny, - nadmierne obÅ‚ożenie,
żð żð - wprowadzanie nowych wymagaÅ„
·ð nieodkażony sprzÄ™t niemedyczny
·ð nieodkażony sprzÄ™t niemedyczny - wprowadzanie nowych wymagaÅ„
oraz skażone otoczenie pacjenta, bez szkolenia i treningu,
oraz skażone otoczenie pacjenta, bez szkolenia i treningu,
żð żð
·ð niewÅ‚aÅ›ciwe sprzatanie, ·ð przyjmowanie chorych,
·ð niewÅ‚aÅ›ciwe sprzatanie, ·ð przyjmowanie chorych,
wymagających szczególnych
wymagających szczególnych
żð
·ð niewÅ‚aÅ›ciwy podziaÅ‚ pracy,
·ð niewÅ‚aÅ›ciwy podziaÅ‚ pracy,
warunków hospitalizacji
warunków hospitalizacji
żð - angażowanie osób
- angażowanie osób
żð
bez możliwości zapewnienia tychże
bez możliwości zapewnienia tychże
nieprzygotowanych, zwłaszcza w
nieprzygotowanych, zwłaszcza w
warunków,
warunków,
sytuacjach szczególnych,
sytuacjach szczególnych,
żð
·ð zÅ‚e warunki sanitarno-higieniczne
·ð zÅ‚e warunki sanitarno-higieniczne
żð -  wypożyczanie personelu z innych
-  wypożyczanie personelu z innych
placówek,
placówek,
oddziałów,
oddziałów,
żð - brak procedur i standardów
- brak procedur i standardów
żð - brak procedur i standardów
- brak procedur i standardów
żð
·ð brak systemu kontroli zakażeÅ„ w
·ð brak systemu kontroli zakażeÅ„ w
placówce
placówce
żð - brak procedur i standardów,
- brak procedur i standardów,
żð - brak fachowców,
- brak fachowców,
Choroby zakaz
ne
Choroby zakaz
ne
żð
Choroby zakaz
ne, choroby infekcyjne - grupa chorób ludzi,
Choroby zakaz
ne, choroby infekcyjne - grupa chorób ludzi,
zwierząt i roślin, będących następstwem zakażenia ustroju
zwierząt i roślin, będących następstwem zakażenia ustroju
czynnikiem zakaz
nym i złamania sił odpornościowych organizmu
czynnikiem zakaz
nym i złamania sił odpornościowych organizmu
(lub w odwrotnej kolejności) lub obecności w organizmie
(lub w odwrotnej kolejności) lub obecności w organizmie
bioaktywnych toksyn (jadów) drobnoustrojów.
bioaktywnych toksyn (jadów) drobnoustrojów.
żð
Do niedawna mianem choroby zakaz
nej określano choroby
Do niedawna mianem choroby zakaz
nej określano choroby
wywoływane także przez robaki (np. owsica), pierwotniaki (np.
wywoływane także przez robaki (np. owsica), pierwotniaki (np.
malaria) i małe stawonogi (np. wszawica). Obecnie te choroby
malaria) i małe stawonogi (np. wszawica). Obecnie te choroby
nazywane są chorobami pasożytniczymi.
nazywane są chorobami pasożytniczymi.
żð
Choroba zakaz
na, która może łatwo przenosić się pomiędzy
Choroba zakaz
na, która może łatwo przenosić się pomiędzy
organizmami (czy to ludzkimi czy zwierzęcymi) w sposób pośredni
organizmami (czy to ludzkimi czy zwierzęcymi) w sposób pośredni
lub bezpośredni nosi nazwę choroby zaraz
liwej.
lub bezpośredni nosi nazwę choroby zaraz
liwej.
Przyczyną chorób zakaz
nych
Przyczyną chorób zakaz
nych
mogą być następujące
mogą być następujące
czynniki etiologiczne:
czynniki etiologiczne:
żð
wiroidy zakażające tylko rośliny
wiroidy zakażające tylko rośliny
żð
wirusy
wirusy
żð
priony
priony
żð
bakterie (w tym riketsje)
bakterie (w tym riketsje)
żð
grzyby
grzyby
Droga szerzenia
Droga szerzenia
żð
Rezerwuarem zarazków (pierwsze ogniwo łańcucha epidemiologicznego)
Rezerwuarem zarazków (pierwsze ogniwo łańcucha epidemiologicznego)
jest najczęściej organizm chory (np. w przypadku ospy prawdziwej
jest najczęściej organizm chory (np. w przypadku ospy prawdziwej
człowiek, gruz
licy - zwierzę lub człowiek, mozaiki tytoniowej - roślina) lub
człowiek, gruz
licy - zwierzę lub człowiek, mozaiki tytoniowej - roślina) lub
nosiciel (np. w przypadku duru brzusznego). Rzadziej z
ródłem zakażenia
nosiciel (np. w przypadku duru brzusznego). Rzadziej z
ródłem zakażenia
jest materia nieożywiona (np. gleba jest z
ródłem tężca).
jest materia nieożywiona (np. gleba jest z
ródłem tężca).
żð
Do zakażenia jakiegoś organizmu może dojść różnymi drogami (II
Do zakażenia jakiegoś organizmu może dojść różnymi drogami (II
ogniwo), co niekoniecznie wiąże się z wywołaniem choroby, gdyż
ogniwo), co niekoniecznie wiąże się z wywołaniem choroby, gdyż
drobnoustroje chorobotwórcze mogą zostać zwalczone przez układ
drobnoustroje chorobotwórcze mogą zostać zwalczone przez układ
odpornościowy, wywołać nosicielstwo, itp.
odpornościowy, wywołać nosicielstwo, itp.
żð
Możliwe jest także przeniesienie czynnika etiologicznego na osobniki z
Możliwe jest także przeniesienie czynnika etiologicznego na osobniki z
tego samego gatunku lub między gatunkami (III ogniwo). Przeniesienie
tego samego gatunku lub między gatunkami (III ogniwo). Przeniesienie
patogenu na inny gatunek, np. w przypadku wścieklizny u ludzi, może być
patogenu na inny gatunek, np. w przypadku wścieklizny u ludzi, może być
"ślepą uliczką" dla wywołujących tę chorobę RNA-wirusów.
"ślepą uliczką" dla wywołujących tę chorobę RNA-wirusów.
Profilaktyka
Profilaktyka
żð
Profilaktyka chorób zakaz
nych polega
Profilaktyka chorób zakaz
nych polega
zasadniczo na unieszkodliwieniu z
ródeł
zasadniczo na unieszkodliwieniu z
ródeł
zakażenia, ograniczaniu mechanizmów i
zakażenia, ograniczaniu mechanizmów i
dróg szerzenia, unikaniu wytwarzania
dróg szerzenia, unikaniu wytwarzania
lekooporności przez drobnoustroje,
lekooporności przez drobnoustroje,
wzroście odporności populacji.
wzroście odporności populacji.
Praktycznie sprowadza siÄ™
Praktycznie sprowadza siÄ™
to do:
to do:
żð żð
izolacji (o ile jest w ogóle używania sterylnego sprzętu
izolacji (o ile jest w ogóle używania sterylnego sprzętu
konieczna) i leczeniu ludzi medycznego
konieczna) i leczeniu ludzi medycznego
chorych i nosicieli
chorych i nosicieli
żð
utylizacji jednorazowego sprzętu
utylizacji jednorazowego sprzętu
żð
poddawania kwarantannie medycznego
poddawania kwarantannie medycznego
zwierząt, osób i mienia
zwierząt, osób i mienia
żð
przeprowadzania zabiegów
przeprowadzania zabiegów
podejrzanego o
podejrzanego o
dezynfekcyjnych
dezynfekcyjnych
zakażenie/skażenie
zakażenie/skażenie
żð
przestrzegania higieny osobistej
przestrzegania higieny osobistej
żð
izolacji, leczenia i
izolacji, leczenia i
żð
używania środków ochrony
używania środków ochrony
przeprowadzania ubojów
przeprowadzania ubojów
osobistej
osobistej
sanitarnych wśród zwierząt
sanitarnych wśród zwierząt
żð
prowadzenia szczepień i
prowadzenia szczepień i
żð
kontrolowania osób pracujących
kontrolowania osób pracujących
(historycznej już) wariolizacji
(historycznej już) wariolizacji
z żywnością
z żywnością
żð
dobierania antybiotyków na
dobierania antybiotyków na
żð
przetwarzania żywności i wody
przetwarzania żywności i wody
podstawie antybiogramów
podstawie antybiogramów
żð
kontroli epidemiologicznej ludzi,
kontroli epidemiologicznej ludzi,
zwierząt, ujęć wody itd.
zwierząt, ujęć wody itd.
Skład i zadania zespołu oraz
Skład i zadania zespołu oraz
komitetu kontroli zakażeń
komitetu kontroli zakażeń
zakładowych
zakładowych
żð
W skład zespołu kontroli zakażeń zakładowych
W skład zespołu kontroli zakażeń zakładowych
powinien wchodzić lekarz jako przewodniczący
powinien wchodzić lekarz jako przewodniczący
zespołu oraz pielęgniarki lub położne  jako
zespołu oraz pielęgniarki lub położne  jako
specjaliści do spraw epidemiologii lub higieny i
specjaliści do spraw epidemiologii lub higieny i
epidemiologii, w liczbie nie mniejszej niż 1 na
epidemiologii, w liczbie nie mniejszej niż 1 na
200 łóżek szpitalnych oraz diagnosta
200 łóżek szpitalnych oraz diagnosta
laboratoryjny jako specjalista do spraw
laboratoryjny jako specjalista do spraw
mikrobiologii, jeżeli lekarz nie posiada
mikrobiologii, jeżeli lekarz nie posiada
specjalizacji z dziedziny mikrobiologii
specjalizacji z dziedziny mikrobiologii
lekarskiej.
lekarskiej.
Kontrola zakażeń
Kontrola zakażeń
żð
W ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
W ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
chorób zakaz
nych u ludzi określono, że do dnia 31
chorób zakaz
nych u ludzi określono, że do dnia 31
grudnia 2015 r. przewodniczącym zespołu kontroli
grudnia 2015 r. przewodniczącym zespołu kontroli
zakażeń szpitalnych może być lekarz, który posiada
zakażeń szpitalnych może być lekarz, który posiada
specjalizację inną niż określona na podstawie art. 15
specjalizację inną niż określona na podstawie art. 15
ust. 5 u.z.z.z. oraz ukończył kurs specjalistyczny z
ust. 5 u.z.z.z. oraz ukończył kurs specjalistyczny z
zakresu epidemiologii i kontroli zakażeń szpitalnych, a
zakresu epidemiologii i kontroli zakażeń szpitalnych, a
w skład zespołu kontroli zakażeń szpitalnych mogą
w skład zespołu kontroli zakażeń szpitalnych mogą
wchodzić pielęgniarki i położne, które do tego dnia
wchodzić pielęgniarki i położne, które do tego dnia
zostały zatrudnione na stanowisku pielęgniarki
zostały zatrudnione na stanowisku pielęgniarki
epidemiologicznej oraz ukończyły kurs kwalifikacyjny z
epidemiologicznej oraz ukończyły kurs kwalifikacyjny z
zakresu pielęgniarstwa epidemiologicznego.
zakresu pielęgniarstwa epidemiologicznego.
Dziękujemy za
Dziękujemy za
uwagÄ™ Jð
Jð
uwagÄ™