Diagnostyka chorób
zakaz
nych zwierzÄ…t
Choroby zakaz
ne bydła
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" jest wirusową, nowotworową chorobą układu
limfortetikularnego, przebiegajÄ…cÄ… zazwyczaj
subklinicznie z przewlekłą limfocytozą
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" jest chorobą zwalczaną z urzędu i podlegającą
obowiązkowi zgłaszania
" zwalczanie polega na izolowaniu i
bezwzględnym eliminowaniu z hodowli
wszystkich nosicieli wirusa
" podstawowym elementem programu EBL jest
badanie serologiczne całego stada
" w Polsce w przypadku stwierdzenia wyników
dodatnich u ponad 30% osobników następuje
likwidacja całego stada
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" metoda/test: AGID, ELISA
" materiał do badania: krew zwierząt podatnych
" reprezentatywna liczba próbek: zgodna z
programem zwalczania lub kontroli EBL
" sprzęt niezbędny do pobrania pojedynczej
próbki:
- jałowa igła
- próbówka bez antykoagulantu
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" procedura pobrania próbki:
Krew należy pobierać jałową igłą z żyły
jarzmowej. Probówkę bez antykoagulantu po
napełnieniu krwią do 2/3 objętości (około 7 ml)
należy zamknąć szczelnie korkiem.
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" wymagania zwiÄ…zane z przechowywaniem
i transportem:
Świeżo pobraną krew należy odstawić na około 2
godziny w temperaturze pokojowej, a następnie
dostarczyć do laboratorium. W czasie transportu
próbki krwi chronić przed przemarznięciem lub
nadmiernym przegrzaniem, gdyż powoduje to
hemolizÄ™.
Próbki surowicy można przechowywać w
lodówce( w temperaturze +5°C Ä… 3°C) do 7 dni
lub zamrażarce (temperatura - 20°C Ä… 3°C).
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" dokumentacja towarzyszÄ…ca:
- pismo przewodnie
- arkusz wyników badania w kierunku
enzootycznej białaczki bydła
Arkusz wyników badania w kierunku enzootycznej białaczki bydła.
Enzootyczna białaczka bydła (EBL)
" czas na dostarczenie pobranego materiału do
laboratorium:
Najlepiej w dniu pobrania próbki.
W razie trudności w dostarczeniu próbek krwi do
laboratorium w dniu ich pobrania, można po
uformowaniu siÄ™ skrzepu w temperaturze
pokojowej przechować je do dnia następnego w
temperaturze 2-8ºC.
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" jest to przewlekła, śmiertelna choroba
neurologiczna dorosłego bydła, w której
przebiegu dochodzi do zwyrodnienia
gąbczastego w obrębie struktur mózgowych
" zaliczana jest do tzw. grupy pasażowalnych
encefalopatii, których wspólną cechą jest brak
specyficznej odpowiedzi ze strony układu
immunologicznego gospodarza w postaci
produkcji przeciwciał lub limfocytów oraz bardzo
długi okres inkubacji
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" jest chorobą zwalczaną z urzędu i podlegającą
obowiązkowi zgłaszania
" zwierzęta z objawami nasuwającymi
podejrzenie BSE należy odizolować od stada
" powtórne badanie kliniczne po dwóch
tygodniach, jeśli objawy utrzymują się zwierzę
należy uśpić podając letalną dawkę
barbituranów
" próbka do badań laboratoryjnych
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" metoda/test: szybkie testy: ELISA, Bio-Rad,
Enfer TSE, IDEXX
" uwagi specjalne:
Ze względu na potencjalne ryzyko zakażenia
osób zaangażowanych w próbkobranie należy
zachować szczególnie surowe środki ostrożności.
Przedmiotem badania jest wykrywanie
patologicznej formy białka prionowego (PrPSc)
szybkimi testami w próbkach pobranych z
rdzenia przedłużonego.
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" materiał do badania: rdzeń przedłużony z
regionem zasuwki
Materiałem do badań jest pień mózgu. Próbki do
badań pobiera się z określonego rejonu rdzenia
przedłużonego  rejon obexu czyli zasuwki -
rygielka. W tym regionie mózgowia stwierdza się
bardzo wysokie zawartości białka prionowego,
formy białkowej  prionu  specyficznej dla BSE.
Materiał jest łatwy do pobrania.
Zaznaczenie  rejon obexu (zasuwki).
Obszar bezwzględnie konieczny do
wykonania badania.
Prawidłowo pobrana próbka pnia mózgu do badania
szybkimi testami.
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" reprezentatywna liczba próbek: zgodna z
programem zwalczania BSE
" sprzęt niezbędny do pobrania pojedynczej
próbki:
- specjalna łyżeczka (szpatułka)
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" procedura pobrania próbki:
Do badania należy pobrać rdzeń przedłużony z
rejonem zasuwki. Każdą pobraną próbkę wkłada
się do odrębnego pojemnika.
" wymagania zwiÄ…zane z przechowywaniem i
transportem:
Nie zamrażać, przechowywać w temperaturze 2-
8°C.
Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE)
" dokumentacja towarzyszÄ…ca:
- pismo przewodnie
- protokół pobrania prób
" czas na dostarczenie pobranego materiału do
laboratorium:
Jak najszybciej.
Gruz
lica bydła
" jest zakaz
nÄ… i zaraz
liwą, z reguły przewlekłą
chorobÄ…, przebiegajÄ…cÄ… z tworzeniem siÄ™
swoistych ziarniaków, zwanych gruzełkami
gruz
liczymi, w tkankach i narzÄ…dach
" na gruz
licę mogą chorować wszystkie ssaki z
człowiekiem włącznie
" jest chorobą zwalczaną z urzędu i podlegającą
obowiązkowi zgłaszania
" gruz
licy się nie leczy, chore zwierzęta
poddawane są ubojowi z konieczności
Gruz
lica bydła
" rozpoznanie opiera siÄ™ na badaniu klinicznym
oraz powszechnie stosowanym teście
alergicznym nadwrażliwości póz
nej śródskórnej
(próbie tuberkulinowej)
" próba tuberkulinowa:
- oczyszczonÄ… tuberkulinÄ™ PPD wstrzykuje siÄ™
śródskórnie i odczytuje wynik po 3 dniach
Gruz
lica bydła
" metoda/test:
Wykrywanie drobnoustrojów z rodzaju
Mycobacterium w materiale biologicznym.
Obejmuje następujące etapy:
- wstępne badanie anatomopatologiczne próby
tkankowej
- badanie mikroskopowe
- badanie hodowlane
- badanie biologiczne na zwierzętach
laboratoryjnych
- identyfikację genotypową izolatów
Mycobacterium.
Gruz
lica bydła
" uwagi specjalne:
Ze względu na potencjalne ryzyko zakażenia
osób zaangażowanych w próbkobranie należy
zachować szczególnie surowe środki ostrożności
Gruz
lica bydła
" materiał do badania:
Do badań diagnostycznych pobiera się:
- wycinki chorobowo zmienionych narządów i
organów miąższowych, takich jak: płuca,
wątroba, śledziona wraz z okolicznymi węzłami
chłonnymi  w przypadku uboju, padnięcia lub
zabicia bydła, które wykazywało dodatni wynik
w teście tuberkulinowym
- węzły chłonne: okołogardzielowe, oskrzelowe,
śródpiersiowe, nadwymieniowe, kąta żuchwy,
krezkowe oraz wnęki wątroby  w przypadku
braku zmian chorobowych oraz w przypadku
zabicia bydła, które wykazywało dodatni wynik
w teście tuberkulinowym
Gruz
lica bydła
- inne próby, w epizootycznie uzasadnionych
przypadkach:
ØðkaÅ‚
Øðmleko
Øðwydzielina narzÄ…dów rodnych
Øðwykrztusina
Øðnasienie
Øðmocz
Gruz
lica bydła
" reprezentatywna liczba próbek:
Badana laboratoryjnie jest każda sztuka bydła
tuberkulinododatniego poddanego ubojowi lub
zabiciu oraz każde zwierzę padłe, u którego w
czasie sekcji stwierdzono zmiany anatomo-
patologiczne nasuwajÄ…ce podejrzenie gruz
licy.
Gruz
lica bydła
" sprzęt niezbędny do pobrania pojedynczej
próbki:
Próby pobiera się czystymi, jałowymi
narzędziami, najlepiej jednorazowego użytku:
- wydzielina narządów rodnych, pobierana jest
jałowym tamponem lub kateterem
- wyksztusina, pobierana jest pędzelkiem
dotchawicowym
- nasienie, pobierane jest za pomocÄ… sztucznej
pochwy
- mocz od samic, pobierany jest kateterem
Gruz
lica bydła
Dodatkowo:
- mocny, sterylny, szklany lub plastikowy
pojemnik, zamykany szczelnym przykryciem
zabezpieczającym przed wyciekiem zawartości
- wodoodporna taśma samoprzylepna
Do zapakowania wszystkich pobranych prób:
- kontener, mocny karton lub drewniane pudełko
Gruz
lica bydła
" procedura pobrania próbki:
Miejsca, z których są pobierane próby nie
powinny być odkażane, ze względu na możliwość
inaktywowania czynnika zakaz
nego nawet przez
nieznaczną ilość produktu biobójczego. Miejsca
te oczyszcza się lub płucze wodą bez
detergentów i produktów biobójczych
Gruz
lica bydła
Próby inne:
- kał, pobierany bezpośrednio z prostnicy.
Wielkość próbki  2-5 g
- próby mleka, pobierane są jałowo w końcowej
fazie udoju, w objętości około 25-50 cm3 z
każdej ćwiartki
- wydzielina narządów rodnych - objętość próbki
2-10 cm3
- wyksztusina, pobierana jest pędzelkiem
dotchawicowym.
- nasienie - objętość próbki 10-50 cm3
- mocz - objętość próby około 100 cm3
Gruz
lica bydła
" wymagania zwiÄ…zane z przechowywaniem i
transportem:
Każdą próbę umieszcza się w mocnym,
sterylnym, szklanym lub plastikowym
pojemniku, zamykanym szczelnym przykryciem
zabezpieczającym przed wyciekiem zawartości.
Przykrycie okleja się dookoła wodoodporną
taśmą samoprzylepną. Powierzchnię zewnętrzną
pojemnika po jego zamknięciu odkaża się, a
następnie płucze się czystą wodą i osusza. Każdy
pojemnik zaopatruje siÄ™ w etykietÄ™ zawierajÄ…cÄ…
opis zwierzęcia i jego numer identyfikacyjny,
rodzaj próby, datę i miejsce jej pobrania, imię i
nazwisko oraz adres posiadacza zwierzęcia.
Gruz
lica bydła
" wymagania zwiÄ…zane z przechowywaniem i
transportem:
Próby zapakowane w taki sposób umieszcza się
w kontenerze, mocnym kartonie lub drewnianym
pudełku i transportuje do laboratorium w
temperaturze 4-8°C. Dopuszcza siÄ™ transport
zamrożonych prób, bez rozmrażania ich w
trakcie transportu.
Gruz
lica bydła
" dokumentacja towarzyszÄ…ca:
- pismo przewodnie
- protokół pobrania prób
" czas na dostarczenie pobranego materiału do
laboratorium:
Próby przesyła się bezpośrednio do
laboratorium, w możliwie najkrótszym terminie