Automatyka okrętowa  praca kontrolna
Zdalne sterowanie silnikiem głównym i śrubą nastawną na statku
szkolnym m/s  Nawigator żż™ 
1
System automatyki napędu okrętowego śrubą nastawną i silnikiem
głównym typu S20 , SANO  SN , przeznaczony jest dla statków o
nieograniczonym rejonie pływania .
System ten zastosowany został do sterowania napędem statku m/s  Nawigator
XX™  . Umożliwia on zdalne sterowanie silnikiem głównym : oÅ›miocylindrowy
silnik H.CEGIELSKI  SULZER typu S20 oraz śrubą nastawną ABB 
ZAMECH Ltd. typu P  RPS .
Sterowanie może być realizowane ze sterowni oraz ze skrzydeł mostka , z CMK
lub też z lokalnych awaryjnych stanowisk na silniku i przy mechanizmie śruby
nastawnej . Ponadto można również dokonać wyboru metody sterowania jako :
" automatyczne sterowanie kombinowane obrotami silnika i kÄ…tem
skrzydeł śruby nastawnej
" ręczne awaryjne sterowanie kątem skrzydeł śruby nastawnej z CMK
" oddzielne sterowanie obrotami silnika i kątem skrzydeł śruby
nastawnej
" ręczne awaryjne sterowanie kątem skrzydeł śruby nastawnej dz
wigniÄ…
umieszczoną na mechanizmie śruby
Podstawowymi funkcjami jakie spełnia układ są :
" start i zatrzymanie silnika
" zmiana prędkości obrotowej silnika
" zmiana kąta skrzydeł śruby nastawnej
" uniemożliwienie pracy silnika w obszarze obrotów krytycznych
" uniemożliwienie przeciążenia silnika
" sygnalizacja aktualnego miejsca sterowania
" zmiana miejsca sterowania
" sygnalizacja ważniejszych stanów i uszkodzeń
" współpraca z telegrafem maszynowym , układem zabezpieczeń ,
układem alarmowym i rejestratorem
2
Sterowanie zespołem napędowym
z wybranych miejsc .
Systemy pomocnicze obsługujące silnik główny kontrolowane są z
Centrali Manewrowo  Kontrolnej ( CMK ) . Przed startem silnika systemy te
zostają uruchomione za pomocą komputera , po czym są również przez ten
komputer monitorowane w czasie ich pracy . Na pulpicie sterowniczym w CMK
, obok monitora komputera , znajdują się między innymi : dz
wignia zadajnika
prędkości obrotowej S.G. ; dz
wignia zmiany kąta wychylenia płatów śruby
nastawnej ; przekaz
nik telegrafu ; panel sygnalizacji ; obrotomierz ; wskaz
nik
wychylenia łopat śruby . Po uruchomieniu systemów pomocniczych można
przystąpić bezpośrednio do uruchomienia silnika . Start silnika może być
przeprowadzony z CMK lub z awaryjnego stanowiska przysilnikowego .
Przy starcie przeprowadzanym z CMK wykonuje się go przez wciśnięcie
przycisku  START  . Przycisk ten znajduje siÄ™ na pulpicie sterowniczym pod
dz
wignią zadajnika prędkości obrotowej S.G. . Z awaryjnego stanowiska przy
silniku , start S.G. wykonuje się przez ręczne przesterowanie zaworu
znajdującego się na silniku , za regulatorem prędkości obrotowej , po czym
sterowanie przekazywane jest do CMK .
Przekazanie sterowania ze stanowiska awaryjnego następuje po ustawieniu
dwupozycyjnego przełącznika wyboru miejsca sterowania z położenia
 ENGINE ROOM , w położenie  REMOTE CONTROL . Przełącznik ten
znajduje siÄ™ na telegrafie na silniku . Po uruchomieniu silnika i ustawieniu
obr
dz
wignią zadajnika prędkości obrotowej obrotów 450 , dokonuje się
min
zasprzęglenia silnika przez wciśnięcie przycisku  ZAA

CZENIE SPRZ
GA
A .
Przycisk przez wciśnięcie którego wykonywane jest załączenie sprzęgła
usytuowany jest na panelu sygnalizacji w CMK .
3
obr
Następnym etapem jest osiągnięcie przez silnik obrotów 760 , po czym
min
następuje przekazanie sterowania na mostek . Przekazanie sterowania
wykonywane jest przez system automatyki po wciśnięciu przez mechanika
przycisku  BRIDGE  , umieszczonego na panelu sygnalizacji . Sterowanie z
mostka realizowane jest za pomocÄ… telegrafu przyciskowego . Przy jego pomocy
zadawane są odpowiednie wartości wychylenia płatów śruby nastawnej .
Na telegrafie znajdują się również dwa przyciski (pierwszy  zmniejszanie
nastawionej prędkości , drugi  zwiększanie nastawionej prędkości)
umożliwiające nawigatorowi zadanie prędkości pośredniej , na przykład
pomiędzy cała naprzód a pół naprzód . Możliwe jest również z mostka , ale w
obr
wąskim zakresie (750 "! 850 ) , sterowanie prędkością obrotową silnika
min
głównego .
System sterowania umożliwia w sytuacjach awaryjnych sterowanie
zespołem napędowym z lokalnych stanowisk . Zmiany kąta skrzydeł śruby
nastawnej dokonuje siÄ™ dz
wignią , która umieszczona jest bezpośrednio przy
mechanizmie śruby nastawnej . Zmiana prędkości obrotowej silnika
wykonywana jest za pomocą zadajnika na regulatorze obrotów .
Silnik główny zatrzymuje się przez wciśnięcie przycisku  STOP , który
znajduje się w CMK na pulpicie sterowniczym lub też poprzez ręczne
przesterowanie zaworu który umieszczony jest bezpośrednio na silniku .
4
RYSUNKI ZESPOA
ÓW
SANO  SN
5
System automatyki
01 ) Pulpit mostkowy
02 ) Pulpit CMK
03 ) Centralny zespół elektryczny
04 ) Telegraf na silniku
05 ) Obrotomierz
06 ) Wskaz
nik kąta śruby
07 ) Wskaz
nik kąta śruby
08 ) Przetwornik
09 ) Przetwornik elektryczno  pneumatyczny
11 ) Dzwon
12 ) Lampka sygnalizacyjna
14 ) Obrotomierz
15 ) Wskaz
nik kąta śruby
22 ) Panel skrzydłowy
6
Pulpit mostkowy
01 ) Nadajnik telegrafu
02 ) Panel sygnalizacji mostek
03 ) Wyświetlacz kompletny
04 ) Obrotomierz
05 ) Wskaz
nik kąta łopat śruby
07 ) Listwa zaciskowa
08 ) Listwa zaciskowa
09 ) Listwa zaciskowa
7
Nadajnik telegrafu
01) Przycisk z lampkÄ…  CAA
A NAPRZÓD
02) Przycisk z lampką  PÓA
NAPRZÓD
03) Przycisk z lampką  WOLNO NAPRZÓD
04) Przycisk z lampką  BARDZO WOLNO NAPRZÓD
05) Przycisk z lampkÄ…  STOP
06) Przycisk z lampkÄ…  BARDZO WOLNO WSTECZ
07) Przycisk z lampkÄ…  WOLNO WSTECZ
08) Przycisk z lampką  PÓA
WSTECZ
09) Przycisk z lampkÄ…  CAA
A WSTECZ
10) Przycisk ( zmniejszanie nast. prędkości )
11) Przycisk ( zwiększanie nast. prędkości )
12) Przycisk z lampkÄ…  W MORZU
13) Przycisk z lampkÄ…  POGOTOWIE
14) Przycisk z lampką  KONIEC MANEWRÓW
15) Sygnał akustyczny
16) Przycisk z lampkÄ…  KONTR.LAMP/TEL.SPR.
17) Przycisk z lampkÄ…  STER.ZE SKRZYDEA
ZAA
.
18) Przycisk ściemniacza  + 
19) Przycisk ściemniacza  - 
8
Panel sygnalizacji  Mostek
01) Lampka  MOSTEK
02) Lampka  CMK
03) Lampka  SIA
OWNIA
04) Przycisk  MOSTEK
05) Przycisk  CMK
06) Lampka  AWARIA SYSTEMU
07) Lampka  AWARIA ZASILANIA
08) Lampka  SIA
OWNIA NIEGOTOWA
09) Lampka  OGRANICZENIE K
TA ÅšRUBY
10) Lampka  TELEGRAF
11) Lampka  UKA
AD ZABEZPIECZEC

12) Lampka  UKA
AD STEROWANIA
13) Lampka  SILNIK GOTOWY DO RUCHU
14) Lampka  PRZEKROCZENIE OBROTÓW
15) Lampka  WODA CHA
ODZ
CA  PRZEPA
YW
16) Lampka  WODA CHA
ODZ
CA  TEMPERATURA
17) Lampka  ODWOA
ANIE ZATRZYMANIA S.G.
18) Lampka  OLEJ SMARNY  CIÅšNIENIE
19) Lampka  AWARYJNY STOP
20) Przycisk  ODWOA
ANIE ZATRZYMANIA S.G.
21) Lampka  UZBROJENIE
22) Lampka  AWARYJNY STOP
23) Przycisk  KONTROLA LAMP
24) Przycisk  ÅšCIEMNIACZ  + 
25) Lampka  ÅšCIEMNIACZ  - 
26) Buczek
27) Przycisk  ROZRUCH
28) Przycisk  STOP
29) Lampka  STEROWANIE AW.ÅšRUB

30) Przełącznik  STEROWANIE AW.ŚRUB

31) Przycisk  WSTECZ
32) Przycisk  NAPRZÓD
9
Panel skrzydłowy
01) Przycisk z lampkÄ…  CAA
A NAPRZÓD
02) Przycisk z lampką  PÓA
NAPRZÓD
03) Przycisk z lampką  WOLNO NAPRZÓD
04) Przycisk z lampką  BARDZO WOLNO NAPRZÓD
05) Przycisk z lampkÄ…  STOP
06) Przycisk z lampkÄ…  BARDZO WOLNO WSTECZ
07) Przycisk z lampkÄ…  WOLNO WSTECZ
08) Przycisk z lampką  PÓA
WSTECZ
09) Przycisk z lampkÄ…  CAA
A WSTECZ
10) Przycisk ( zmniejszanie nast. prędkości )
11) Przycisk ( zwiększanie nast. prędkości )
12) Sygnał akustyczny
13) Przycisk z lampkÄ…  KONTR.LAMP/TEL.OK.
14) Przycisk z lampkÄ…  STEROWANIE ZE SKRZYDEA
ZAA

CZONE
15) Przycisk ściemniacza  + 
16) Przycisk ściemniacza  - 
17) Uchwyt
18) Wtyk
10
Pulpit  CMK
01) Odbiornik telegrafu
02) Panel sygnalizacji  CMK
03) Wyświetlacz
04) Nastawnik sygnału sterującego
05) Wskaz
nik kąta łopat śruby
06) Obrotomierz
08) Listwa zaciskowa
09) Listwa zaciskowa
10) Listwa zaciskowa
11
Odbiornik telegrafu
01) Przycisk z lampkÄ…  CAA
A NAPRZÓD
02) Przycisk z lampką  PÓA
NAPRZÓD
03) Przycisk z lampką  WOLNO NAPRZÓD
04) Przycisk z lampką  BARDZO WOLNO NAPRZÓD
05) Przycisk z lampkÄ…  STOP
06) Przycisk z lampkÄ…  BARDZO WOLNO WSTECZ
07) Przycisk z lampkÄ…  WOLNO WSTECZ
08) Przycisk z lampką  PÓA
WSTECZ
09) Przycisk z lampkÄ…  CZA
A WSTECZ
12) Przycisk z lampkÄ…  W MORZU
13) Przycisk z lampkÄ…  POGOTOWIE
14) Przycisk z lampką  KONIEC MANEWRÓW
15) Sygnał akustyczny
16) Przycisk z lampkÄ…  KONTR.LAMP./TEL.SPR.
17) Przycisk z lampkÄ…  BA

DNY MANEWR
12
Panel sygnalizacji  CMK
01) Lampka  MOSTEK
02) Lampka  CMK
03) Lampka  SIA
OWNIA
04) Przycisk  MOSTEK
05) Przycisk  CMK
06) Lampka  OBRACARKA ZAA

CZONA
07) Lampka  AWARIA ZASILANIA
08) Lampka  SIA
OWNIA NIE GOTOWA
09) Lampka  OGRANICZENIE K
TA ÅšRUBY
10) Lampka  TELEGRAF
11) Lampka  UKA
AD ZABEZPIECZEC

12) Lampka  UKA
AD STEROWANIA
13) Lampka  SILNIK GOTOWY DO RUCHU
14) Lampka  PRZEKROCZENIE OBROTÓW
15) Lampka  WODA CHA
ODZ
CA  PRZEPA
YW
16) Lampka  WODA CHA
ODZ
CA  TEMPERATURA
17) Lampka  ODWOA
ANIE ZATRZYMANIA S.G.
18) Lampka  OLEJ SMARNY  CIÅšNIENIE
19) Lampka  AWARYJNY STOP
20) Przycisk  ODWOA
ANIE ZATRZYMANIA S.G.
21) Lampka  UZBROJENIE
22) Lampka  AWARYJNY STOP
23) Przycisk  KONTROLA LAMP
26) Buczek
29) Lampka  STEROWANIE AWARYJNE ÅšRUB

30) Przełącznik  STEROWANIE AWARYJNE ŚRUB

31) Przycisk  WSTECZ
32) Przycisk  NAPRZÓD
33) Przycisk  ROZA

CZENIE SPRZ
GA
A
34) Przycisk  ZAA

CZENIE SPRZ
GA
A
13
Telegraf na silniku
01) LED  CAA
A NAPRZÓD
02) LED  PÓA
NAPRZÓD
03) LED  WOLNO NAPRZÓD
04) LED  BARDZO WOLNO NAPRZÓD
05) LED  STOP
06) LED  BARDZO WOLNO WSTECZ
07) LED  WOLNO WSTECZ
08) LED  PÓA
WSTECZ
09) LED  CAA
A WSTECZ
10) LED  POGOTOWIE
11) LED  W MORZU
12) LED  KONIEC MANEWRÓW
13) LED  BA

DNY MANEWR
14) Przycisk  KONTROLA LAMP
15) Przycisk  KWITOWANIE KOMEND
16) Przełącznik dwupozycyjny  STEROWANIE ZDALNE  SIA
OWNIA
14