Pracy w życiu człowieka:

Pracy w życiu człowieka:

konteksty, znaczenia,

konteksty, znaczenia,

wyzwania

wyzwania

dr Adela Kożyczkowska

dr Adela Kożyczkowska

Wyższa Szkoła Humanistyczno-

Wyższa Szkoła Humanistyczno-

Ekonomiczna w Łodzi

Ekonomiczna w Łodzi

Praca to konieczność ciągłego

Praca to konieczność ciągłego

znajdowania kompromisu

znajdowania kompromisu

pomiędzy:

pomiędzy:

•

Celami firmy a celami osobistymi

Celami firmy a celami osobistymi

pracownika.

pracownika.

•

Kolektywizmem a indywidualizmem.

Kolektywizmem a indywidualizmem.

•

Lojalnością a rozwojem osobistym.

Lojalnością a rozwojem osobistym.

•

Normami organizacyjnymi a normami

Normami organizacyjnymi a normami

profesjonalnymi.

profesjonalnymi.

Zwróć uwagę na pewien fakt:

Zwróć uwagę na pewien fakt:

Świat uległ zasadniczej zmianie,

Świat uległ zasadniczej zmianie,

już nie jest tak jak było.

już nie jest tak jak było.

Jest inaczej: a to oznacza tylko tyle,

Jest inaczej: a to oznacza tylko tyle,

że powinnaś/powinieneś nauczyć się,

że powinnaś/powinieneś nauczyć się,

jak żyć w tej zmianie.

jak żyć w tej zmianie.

Najistotniejsze zmiany społeczno-

Najistotniejsze zmiany społeczno-

ekonomiczne, to przejścia

ekonomiczne, to przejścia

:

:

•

Od społeczeństwa

Od społeczeństwa

industrialnego do

industrialnego do

społeczeństwa

społeczeństwa

postindustrialnego.

postindustrialnego.

•

Od społeczeństwa

Od społeczeństwa

socjalistycznego do

socjalistycznego do

społeczeństwa

społeczeństwa

wolnego rynku.

wolnego rynku.

•

Od gospodarki

Od gospodarki

opartej na

opartej na

produkcji do

produkcji do

gospodarki opartej

gospodarki opartej

na wiedzy.

na wiedzy.

•

Od produkcji do

Od produkcji do

usług.

usług.

Najistotniejsze zmiany społeczno-

Najistotniejsze zmiany społeczno-

ekonomiczne w zakresie pracy

ekonomiczne w zakresie pracy

zarobkowej:

zarobkowej:

•

Od pracy standaryzowanej do pracy nie-

Od pracy standaryzowanej do pracy nie-

standaryzowanej.

standaryzowanej.

•

Od wąskiej specjalizacji do rozwoju szerokich

Od wąskiej specjalizacji do rozwoju szerokich

(ogólnych i szczególnych) kompetencji.

(ogólnych i szczególnych) kompetencji.

•

Od pracy najemnej do pracy na własny rachunek.

Od pracy najemnej do pracy na własny rachunek.

•

Od pracy w miejscu zamieszkania do migracji/

Od pracy w miejscu zamieszkania do migracji/

emigracji zarobkowej.

emigracji zarobkowej.

•

Od pracy w języku ojczystym do pracy w języku

Od pracy w języku ojczystym do pracy w języku

obcym.

obcym.

Efektywność

Efektywność

zależy od:

zależy od:

•

zamiłowania i zainteresowania pracą,

zamiłowania i zainteresowania pracą,

•

zaangażowania w zadanie,

zaangażowania w zadanie,

•

utożsamienia się z

utożsamienia się z

firmą/grupą/zespołem,

firmą/grupą/zespołem,

•

przyswojenia norm i zasad.

przyswojenia norm i zasad.

Praca – efektywność – potrzeby:

Praca – efektywność – potrzeby:

Hierarchia potrzeb A. Maslowa:

Hierarchia potrzeb A. Maslowa:

1.

1.

Fizjologiczne

Fizjologiczne

2.

2.

Bezpieczeństwa

Bezpieczeństwa

3.

3.

Przynależności

Przynależności

4.

4.

Uznania

Uznania

5.

5.

Samorealizacji

Samorealizacji

praca

praca





jako cel

jako cel

praca

praca





droga do celu

droga do celu

Koncepcje człowieka w

Koncepcje człowieka w

organizacji:

organizacji:

1.

1.

Homo oeconomicus

Homo oeconomicus

2.

2.

Homo sociologicus

Homo sociologicus

3.

3.

Człowiek samorealizujący się

Człowiek samorealizujący się

Homo oeconomicus

Homo oeconomicus

•

Człowiek to „nosiciel” kapitału społecznego.

Człowiek to „nosiciel” kapitału społecznego.

•

Jest elementem systemu organizacji.

Jest elementem systemu organizacji.

•

Jest zasobem, który pracuje dla pieniędzy.

Jest zasobem, który pracuje dla pieniędzy.

•

Jest racjonalny — dąży do maksymalizacji

Jest racjonalny — dąży do maksymalizacji

własnych zysków.

własnych zysków.

•

Jest skłonny do maksymalnego wysiłku,

Jest skłonny do maksymalnego wysiłku,

jeśli liczy na maksymalizację zarobków.

jeśli liczy na maksymalizację zarobków.

•

W koncepcji tej następuję zredukowanie

W koncepcji tej następuję zredukowanie

potrzeb do maksymalnego wynagrodzenia.

potrzeb do maksymalnego wynagrodzenia.

Homo sociologicus

Homo sociologicus

•

Człowiek to „nosiciel” ról społecznych.

Człowiek to „nosiciel” ról społecznych.

•

Od fizycznych warunków pracy ważniejsze

Od fizycznych warunków pracy ważniejsze

są aspekty społeczne.

są aspekty społeczne.

•

Zwraca uwagę na przynależność do grupy.

Zwraca uwagę na przynależność do grupy.

•

Kieruje się koniecznością osobistej więzi

Kieruje się koniecznością osobistej więzi

z członkami grupy.

z członkami grupy.

•

Zależy mu na doświadczaniu akceptacji i

Zależy mu na doświadczaniu akceptacji i

uznania ze strony współpracowników.

uznania ze strony współpracowników.

Człowiek samorealizujący się

Człowiek samorealizujący się

•

W procesie pracy powinien zaspokajać

W procesie pracy powinien zaspokajać

wszystkie swoje potrzeby, także samorealizacji

wszystkie swoje potrzeby, także samorealizacji

i rozwoju.

i rozwoju.

•

Praca jest miejscem dla rozwoju kreatywności,

Praca jest miejscem dla rozwoju kreatywności,

wiedzy i umiejętności pracowników.

wiedzy i umiejętności pracowników.

Organizacja

Organizacja

jest sztuką robienia rzeczy

jest sztuką robienia rzeczy

niezwykłych przy pomocy

niezwykłych przy pomocy

zwykłych ludzi

zwykłych ludzi

(M. Crozier)

(M. Crozier)

Zasady zarządzania potencjałem

Zasady zarządzania potencjałem

ludzkim:

ludzkim:

1.

1.

Ludzie są najważniejsi dla firmy; efektywne

Ludzie są najważniejsi dla firmy; efektywne

kierowanie nimi jest podstawą sukcesu firmy.

kierowanie nimi jest podstawą sukcesu firmy.

2.

2.

Warunkiem sukcesu firmy jest ścisłe

Warunkiem sukcesu firmy jest ścisłe

powiązanie systemu motywowania

powiązanie systemu motywowania

pracownika z jej celami i strategią.

pracownika z jej celami i strategią.

3.

3.

Osiągnięcie integracji wysiłków pracowników

Osiągnięcie integracji wysiłków pracowników

na rzecz realizacji celów firmy jest możliwe

na rzecz realizacji celów firmy jest możliwe

tylko wtedy, gdy pracownicy mają szansę

tylko wtedy, gdy pracownicy mają szansę

realizacji własnych celów.

realizacji własnych celów.

System motywacyjny:

System motywacyjny:

•

Zadaniowy

Zadaniowy





związany z pracą

związany z pracą

•

Społeczny

Społeczny





związany z innymi

związany z innymi

pracownikami firmy

pracownikami firmy

•

Ekonomiczny

Ekonomiczny





związany z

związany z

wynagrodzeniem

wynagrodzeniem

Zmiana wiąże się z motywacją do:

Zmiana wiąże się z motywacją do:

1.

1.

Wywierania wpływu na własną motywację

Wywierania wpływu na własną motywację

(„motywacja zaczyna się w głowie”).

(„motywacja zaczyna się w głowie”).

2.

2.

Pomocne są przekonania:

Pomocne są przekonania:

•

Wszystko, co warte jest zrobienia, jest okazją

Wszystko, co warte jest zrobienia, jest okazją

do uczenia się.

do uczenia się.

•

Wszystko, co warte jest zrobienia, warte jest

Wszystko, co warte jest zrobienia, warte jest

zrobienia chociaż raz źle.

zrobienia chociaż raz źle.

•

Jestem sternikiem własnego losu.

Jestem sternikiem własnego losu.

•

Jestem odpowiedzialna/-y za rezultat działań.

Jestem odpowiedzialna/-y za rezultat działań.

cd.

cd.

3.

3.

Niektórzy ludzie stale przegrywają, gdyż

Niektórzy ludzie stale przegrywają, gdyż

oddają kontrolę i wpływ na to, co się z nimi

oddają kontrolę i wpływ na to, co się z nimi

dzieje, innym ludziom i przypadkom

dzieje, innym ludziom i przypadkom

(pyt: Co JA mogę zrobić, aby było inaczej?).

(pyt: Co JA mogę zrobić, aby było inaczej?).

4.

4.

Każda trudność składa się ze zwycięstwa

Każda trudność składa się ze zwycięstwa

— trzeba tylko nadać jej strukturę,

— trzeba tylko nadać jej strukturę,

a zwycięstwo wydobyć na światło dzienne.

a zwycięstwo wydobyć na światło dzienne.

Zaangażowanie jest kluczem do

Zaangażowanie jest kluczem do

sukcesu.

sukcesu.

Im mniejsze zaangażowanie,

Im mniejsze zaangażowanie,

tym sprawy wydają się trudniejsze,

tym sprawy wydają się trudniejsze,

a usprawiedliwienia łatwiejsze.

a usprawiedliwienia łatwiejsze.

Odpowiedz na pytanie:

Odpowiedz na pytanie:

Co chciałabyś/chciałbyś robić tak

Co chciałabyś/chciałbyś robić tak

bardzo, że byłabyś/byłbyś gotowa/-y

bardzo, że byłabyś/byłbyś gotowa/-y

do tego dopłacać?

do tego dopłacać?

LITERATURA:

LITERATURA:

•

S. Borowska (red.),

S. Borowska (red.),

Przyszłość pracy w XXI wieku

Przyszłość pracy w XXI wieku

,

,

Wyd. IPiSS, Warszawa 2004.

Wyd. IPiSS, Warszawa 2004.

•

U. Beck,

U. Beck,

Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej

Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej

nowoczesności

nowoczesności

, tłum. S. Cieśla, Wyd. Naukowe

, tłum. S. Cieśla, Wyd. Naukowe

SCHOLAR, Warszawa 2004.

SCHOLAR, Warszawa 2004.

•

A. Kożyczkowska,

A. Kożyczkowska,

Problem pracy i braku-pracy

Problem pracy i braku-pracy

w kontekście zmiany rynku pracy. Konstatacja

w kontekście zmiany rynku pracy. Konstatacja

pedagoga

pedagoga

. „Kwartalnik Pedagogiczny” 2005/ 4.

. „Kwartalnik Pedagogiczny” 2005/ 4.

•

E. McKenna, N. Beech,

E. McKenna, N. Beech,

Zarządzanie zasobami

Zarządzanie zasobami

ludzkimi

ludzkimi

, tłum. K. Olszewska, D. Stanilewicz,

, tłum. K. Olszewska, D. Stanilewicz,

Wydawnictwo Felberg SJA, Warszawa 1999.

Wydawnictwo Felberg SJA, Warszawa 1999.

•

C. Sikorski,

C. Sikorski,

Motywacja jako wymiana — modele

Motywacja jako wymiana — modele

relacji między pracownikiem a rganizacją

relacji między pracownikiem a rganizacją

. Wyd.

. Wyd.

Difin, Warszawa 2004.

Difin, Warszawa 2004.

•

A.H. Maslow,

A.H. Maslow,

Motywacja i osobowość

Motywacja i osobowość

, tłum.

, tłum.

P. Sawicka, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa

P. Sawicka, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa

1990.

1990.