1
1
Mięśnie klatki piersiowej
Mięśnie klatki piersiowej
Mięśnie klatki piersiowej dzieli się na dwie grupy: mięśnie
Mięśnie klatki piersiowej dzieli się na dwie grupy: mięśnie
powierzchowne i mięśnie głębokie
powierzchowne i mięśnie głębokie
Grupa mięśni głębokich stanowi grupę właściwych mięśni klatki
Grupa mięśni głębokich stanowi grupę właściwych mięśni klatki
piersiowej
piersiowej
Również przepona zaliczana jest do mięśni głębokich klatki
Również przepona zaliczana jest do mięśni głębokich klatki
piersiowej (położona jest w płaszczyźnie poprzecznej i oddziela
piersiowej (położona jest w płaszczyźnie poprzecznej i oddziela
jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej)
jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej)
2
2
Mięśnie powierzchowne klatki
Mięśnie powierzchowne klatki
piersiowej
piersiowej
Mięsień piersiowy większy-
Mięsień piersiowy większy-
leży na przedniej powierzchni klatki
leży na przedniej powierzchni klatki
piersiowej; pokryty powierzchowną blaszką powięzi szerokiej;
piersiowej; pokryty powierzchowną blaszką powięzi szerokiej;
górny jego odcinek przykrywają dolne włókna mięśnia szerokiego
górny jego odcinek przykrywają dolne włókna mięśnia szerokiego
szyi, poniżej duża część mięśnia pokryta jest gruczołem sutkowym;
szyi, poniżej duża część mięśnia pokryta jest gruczołem sutkowym;
w mięśniu tym wyróżnia się trzy części: górną – obojczykową,
w mięśniu tym wyróżnia się trzy części: górną – obojczykową,
środkową- mostkowo-żebrową i dolną- brzuszną
środkową- mostkowo-żebrową i dolną- brzuszną
Przyczep początkowy części obojczykowej- przyśrodkowa połowa
Przyczep początkowy części obojczykowej- przyśrodkowa połowa
obojczyka
obojczyka
Przyczepy początkowe części żebrowo-mostkowej- mostek (błona
Przyczepy początkowe części żebrowo-mostkowej- mostek (błona
mostkowa przednia) i chrząstki żeber prawdziwych
mostkowa przednia) i chrząstki żeber prawdziwych
Przyczep początkowy części brzusznej- pochewka mięśnia prostego
Przyczep początkowy części brzusznej- pochewka mięśnia prostego
brzucha
brzucha
Przyczep końcowy- kość ramienna, grzebień guzka większego
Przyczep końcowy- kość ramienna, grzebień guzka większego
Czynność:
Czynność:
1.
1.
Przywodzi, obraca do wewnątrz i opuszcza ramię
Przywodzi, obraca do wewnątrz i opuszcza ramię
2.
2.
Pociąga do przodu łopatkę
Pociąga do przodu łopatkę
3.
3.
Przy ustalonych ramionach oba mięśnie działają na klatkę
Przy ustalonych ramionach oba mięśnie działają na klatkę
piersiową jako pomocnicze mięsnie wdechowe (sztuczne
piersiową jako pomocnicze mięsnie wdechowe (sztuczne
oddychanie)
oddychanie)
Kaletka maziowa leży między ścięgnem piersiowym tego mięśnia a
Kaletka maziowa leży między ścięgnem piersiowym tego mięśnia a
głową długą m. dwugłowego
głową długą m. dwugłowego
3
3
Mięsień piersiowy mniejszy-
Mięsień piersiowy mniejszy-
leży pod mięśniem piersiowym
leży pod mięśniem piersiowym
większym, oddzielony od niego naczyniami i nerwami; przykrywa
większym, oddzielony od niego naczyniami i nerwami; przykrywa
przyśrodkowo żebra i przestrzenie międzyżebrowe, zaś bocznie m.
przyśrodkowo żebra i przestrzenie międzyżebrowe, zaś bocznie m.
zębaty przedni
zębaty przedni
Przyczep początkowy- końce przednie żeber kostnych od 2-5
Przyczep początkowy- końce przednie żeber kostnych od 2-5
(powierzchnie zewnętrzne)
(powierzchnie zewnętrzne)
Przyczep końcowy- wyrostek kruczy łopatki
Przyczep końcowy- wyrostek kruczy łopatki
Czynność:
Czynność:
1.
1.
Pociąga przyśrodkowo i do przodu oraz obniża obręcz kg
Pociąga przyśrodkowo i do przodu oraz obniża obręcz kg
2.
2.
Obraca łopatkę (obniża panewkę stawu ramiennego)
Obraca łopatkę (obniża panewkę stawu ramiennego)
Mięsień podobojczykowy-
Mięsień podobojczykowy-
biegnie skośnie do boku i ku górze
biegnie skośnie do boku i ku górze
między obojczykiem a pierwszym żebrem; krzyżuje się z
między obojczykiem a pierwszym żebrem; krzyżuje się z
naczyniami i ze splotem ramiennym.
naczyniami i ze splotem ramiennym.
Przyczep początkowy- I żebro, powierzchnia górna w okolicy
Przyczep początkowy- I żebro, powierzchnia górna w okolicy
połączenia żebra kostnego z chrząstką
połączenia żebra kostnego z chrząstką
Przyczep końcowy- powierzchnia dolna końca barkowego obojczyka
Przyczep końcowy- powierzchnia dolna końca barkowego obojczyka
Czynność: obniża i pociąga do przodu obojczyk
Czynność: obniża i pociąga do przodu obojczyk
Kaletka maziowa leży między ścięgnem końcowym mięśnia a
Kaletka maziowa leży między ścięgnem końcowym mięśnia a
wyrostkiem kruczym łopatki
wyrostkiem kruczym łopatki
4
4
Mięsień zębaty przedni-
Mięsień zębaty przedni-
leży na bocznej ścianie klatki
leży na bocznej ścianie klatki
piersiowej, pokrywa żebra i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne;
piersiowej, pokrywa żebra i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne;
zewnętrzna powierzchnia pokryta jest przez m. piersiowy
zewnętrzna powierzchnia pokryta jest przez m. piersiowy
większy, mniejszy, podobojczykowy, przez m. podłopatkowy oraz
większy, mniejszy, podobojczykowy, przez m. podłopatkowy oraz
m. najszerszy grzbietu i skórę
m. najszerszy grzbietu i skórę
Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni zewnętrznej
Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni zewnętrznej
dziewięciu górnych żeber
dziewięciu górnych żeber
Przyczep końcowy- brzeg przyśrodkowy łopatki
Przyczep końcowy- brzeg przyśrodkowy łopatki
Czynność:
Czynność:
1.
1.
Obraca łopatkę (uniesienie ramienia ponad poziom)
Obraca łopatkę (uniesienie ramienia ponad poziom)
2.
2.
Przyciska łopatkę do klatki piersiowej
Przyciska łopatkę do klatki piersiowej
3.
3.
Pociąga bark do przodu i ku dołowi
Pociąga bark do przodu i ku dołowi
4.
4.
Przy ustalonych barkach unosi żebra (pomocniczy mięsień
Przy ustalonych barkach unosi żebra (pomocniczy mięsień
wdechowy)
wdechowy)
5
5
Mięśnie głębokie klatki
Mięśnie głębokie klatki
piersiowej
piersiowej
Mięsnie międzyżebrowe zewnętrzne
Mięsnie międzyżebrowe zewnętrzne
Przyczepy początkowe- dolne brzegi wyżej leżących żeber
Przyczepy początkowe- dolne brzegi wyżej leżących żeber
Przyczep końcowy- dolne brzegi niżej leżących żeber
Przyczep końcowy- dolne brzegi niżej leżących żeber
Włókna tych mięsni biegną skośnie ku dołowi i do przodu, zajmując
Włókna tych mięsni biegną skośnie ku dołowi i do przodu, zajmując
przestrzenie od guzków żeber do bocznych końców chrząstek żebrowych ;
przestrzenie od guzków żeber do bocznych końców chrząstek żebrowych ;
przednie przedłużenia tych mięśni stanowią łącznotkankowe błony
przednie przedłużenia tych mięśni stanowią łącznotkankowe błony
międzyżebrowe zewnętrzne; mięśnie te łączą się z tyłu z mm. dźwigaczami
międzyżebrowe zewnętrzne; mięśnie te łączą się z tyłu z mm. dźwigaczami
żeber
żeber
Mięśnie dźwigacze żeber-
Mięśnie dźwigacze żeber-
pochodne mięsni międzyżebrowych
pochodne mięsni międzyżebrowych
Przyczep początkowy- wyrostki poprzeczne 7 kręgu szyjnego i 11 górnych
Przyczep początkowy- wyrostki poprzeczne 7 kręgu szyjnego i 11 górnych
kręgów piersiowych
kręgów piersiowych
Przyczep końcowy- najbliższe dolne żebro oraz drugie z kolei żebro
Przyczep końcowy- najbliższe dolne żebro oraz drugie z kolei żebro
Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne
Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne
– w mięśniach tych wyróżnia się
– w mięśniach tych wyróżnia się
dwie warstwy: zewnętrzną i wewnętrzną
dwie warstwy: zewnętrzną i wewnętrzną
Przyczep początkowy warstwy zewnętrznej- dolne brzegi wyżej leżących
Przyczep początkowy warstwy zewnętrznej- dolne brzegi wyżej leżących
żeber
żeber
Przyczep końcowy warstwy zewnętrznej- górne brzegi niżej leżących żeber
Przyczep końcowy warstwy zewnętrznej- górne brzegi niżej leżących żeber
Włókna tych mięśni przylegają ściśle do mm. międzyżebrowych zewnętrznych;
Włókna tych mięśni przylegają ściśle do mm. międzyżebrowych zewnętrznych;
przebiegają skośnie ku dołowi i do tyłu i zajmują przestrzenie
przebiegają skośnie ku dołowi i do tyłu i zajmują przestrzenie
międzyżebrowe od kątów żeber do mostka
międzyżebrowe od kątów żeber do mostka
6
6
Przedłużeniem ich ku tyłowi są łącznotkankowe błony międzyżebrowe
Przedłużeniem ich ku tyłowi są łącznotkankowe błony międzyżebrowe
wewnętrzne
wewnętrzne
Przyczep początkowy warstwy wewnętrznej- dolne brzegi wyżej
Przyczep początkowy warstwy wewnętrznej- dolne brzegi wyżej
leżących żeber
leżących żeber
Przyczep końcowy warstwy wewnętrznej- górne brzegi niżej leżących
Przyczep końcowy warstwy wewnętrznej- górne brzegi niżej leżących
żeber
żeber
Włókna te biegną jak włókna warstwy zewnętrznej ale zajmują
Włókna te biegną jak włókna warstwy zewnętrznej ale zajmują
przestrzenie międzyżebrowe od okolicy kątów żeber do granicy
przestrzenie międzyżebrowe od okolicy kątów żeber do granicy
kostno- chrząstkowej żebra
kostno- chrząstkowej żebra
W przestrzeniach międzyżebrowych przebiegają naczynia i nerwy
W przestrzeniach międzyżebrowych przebiegają naczynia i nerwy
międzyżebrowe.
międzyżebrowe.
Czynność mm. mięśni międzyżebrowych zewnętrznych- unoszą żebra
Czynność mm. mięśni międzyżebrowych zewnętrznych- unoszą żebra
Czynność mm. mięśni międzyżebrowych wewnętrznych- opuszczają
Czynność mm. mięśni międzyżebrowych wewnętrznych- opuszczają
zebra
zebra
Czynność mm. dźwigaczy żeber- współdziałają w ruchach kręgosłupa
Czynność mm. dźwigaczy żeber- współdziałają w ruchach kręgosłupa
Mięsień poprzeczny klatki piersiowej-
Mięsień poprzeczny klatki piersiowej-
leży na tylniej
leży na tylniej
powierzchni przedniej ściany klatki piersiowej jako mięsień
powierzchni przedniej ściany klatki piersiowej jako mięsień
szczątkowy; między przednią powierzchnią mięśnia a ścianą klatki
szczątkowy; między przednią powierzchnią mięśnia a ścianą klatki
piersiowej biegną podłużnie po obu stronach mostka naczynia
piersiowej biegną podłużnie po obu stronach mostka naczynia
piersiowe wewnętrzne
piersiowe wewnętrzne
Przyczep początkowy- tylna powierzchnia wyrostka mieczykowatego i
Przyczep początkowy- tylna powierzchnia wyrostka mieczykowatego i
trzonu
trzonu
Przyczep końcowy- granica chrząskowo-kostna 2-6 żebra
Przyczep końcowy- granica chrząskowo-kostna 2-6 żebra
7
7
Przepona
Przepona
- jest mięśniem płaskim, rozpiętym między jamą klatki
- jest mięśniem płaskim, rozpiętym między jamą klatki
piersiowej a jamą brzuszną; zależnie od ukształtowania przyczepów
piersiowej a jamą brzuszną; zależnie od ukształtowania przyczepów
dzieli się na część: lędźwiową, żebrową i mostkową.
dzieli się na część: lędźwiową, żebrową i mostkową.
Przyczep części lędźwiowej (dwie odnogi i dwa łuki):
Przyczep części lędźwiowej (dwie odnogi i dwa łuki):
•
Odnoga prawa- przednia powierzchnia odcinka lędźwiowego
Odnoga prawa- przednia powierzchnia odcinka lędźwiowego
kręgosłupa (1-3 L)
kręgosłupa (1-3 L)
•
Odnoga lewa- dwa najwyższe kręgi lędźwiowe
Odnoga lewa- dwa najwyższe kręgi lędźwiowe
•
Łuk lędźwiowo-żebrowy przyśrodkowy- znajduje się nad mięśniem
Łuk lędźwiowo-żebrowy przyśrodkowy- znajduje się nad mięśniem
lędźwiowo-udowym, rozpięty między trzonem II i I kręgu L a
lędźwiowo-udowym, rozpięty między trzonem II i I kręgu L a
wyrostkiem poprzecznym L1
wyrostkiem poprzecznym L1
•
Łuk lędźwiowo-żebrowy boczny- nad mięśniem czworobocznym
Łuk lędźwiowo-żebrowy boczny- nad mięśniem czworobocznym
lędźwi, rozpięty między wyrostkiem poprzecznym L1 a żebrem XII
lędźwi, rozpięty między wyrostkiem poprzecznym L1 a żebrem XII
Przyczepy części żebrowej- chrząstki żeber do 7 do 12 (powierzchnie
Przyczepy części żebrowej- chrząstki żeber do 7 do 12 (powierzchnie
wewnętrzne)
wewnętrzne)
Przyczep części mostkowej- powierzchnie wewnętrzna wyrostka
Przyczep części mostkowej- powierzchnie wewnętrzna wyrostka
mieczykowatego
mieczykowatego
Obwodowe części przepony przechodzą w tzw środek ścięgnisty
Obwodowe części przepony przechodzą w tzw środek ścięgnisty
przepony. W całości jest ona uwypuklona ku górze, jedynie w części
przepony. W całości jest ona uwypuklona ku górze, jedynie w części
środkowej, gdzie leży serce, jest lekko wgłębiona (siodło serca).
środkowej, gdzie leży serce, jest lekko wgłębiona (siodło serca).
Powierzchnia przepony zwrócona w stronę jamy klatki piersiowej
Powierzchnia przepony zwrócona w stronę jamy klatki piersiowej
sąsiaduje w części z sercem pokrytym osierdziem, które jest
sąsiaduje w części z sercem pokrytym osierdziem, które jest
zrośnięte ze środkiem ścięgnistym przepony; bocznie powierzchnia
zrośnięte ze środkiem ścięgnistym przepony; bocznie powierzchnia
ta pokryta jest opłucną przeponową, na której spoczywają podstawy
ta pokryta jest opłucną przeponową, na której spoczywają podstawy
obu płuc;
obu płuc;
Prawie cała dolna powierzchnia przepony pokryta jest otrzewną; prawy
Prawie cała dolna powierzchnia przepony pokryta jest otrzewną; prawy
odcinek sąsiaduje z wątrobą, lewy z żołądkiem i najbardziej bocznie z
odcinek sąsiaduje z wątrobą, lewy z żołądkiem i najbardziej bocznie z
śledzioną; od tyłu do dolnej powierzchni przylegają nerki i
śledzioną; od tyłu do dolnej powierzchni przylegają nerki i
nadnercza , nad odnogami przepony leżą trzustka i część
nadnercza , nad odnogami przepony leżą trzustka i część
dwunastnicy.
dwunastnicy.
8
8
Otwory przepony:
Otwory przepony:
1.
1.
Rozwór aortowy- na wysokości XII kręgu piersiowego między
Rozwór aortowy- na wysokości XII kręgu piersiowego między
kręgosłupem a odnogami przepony; przez rozwór przechodzi aorta
kręgosłupem a odnogami przepony; przez rozwór przechodzi aorta
i przewód piersiowy
i przewód piersiowy
2.
2.
Rozwór przełykowy- wyżej i nieco na lewo od rozworu aortowego,
Rozwór przełykowy- wyżej i nieco na lewo od rozworu aortowego,
otoczony jest włóknami mięśniami przepony; przez rozwór
otoczony jest włóknami mięśniami przepony; przez rozwór
przechodzi przełyk i pnie nerwu błędnego
przechodzi przełyk i pnie nerwu błędnego
3.
3.
Otwór żyły głównej- w środku ścięgnistym, z przodu i na prawo od
Otwór żyły głównej- w środku ścięgnistym, z przodu i na prawo od
rozworu przełykowego; przechodzi przez niego żyła główna dolna,
rozworu przełykowego; przechodzi przez niego żyła główna dolna,
która zrasta się z jego brzegiem
która zrasta się z jego brzegiem
4.
4.
Szczelina przyśrodkowa w obrębie odnogi przepony; przechodzi
Szczelina przyśrodkowa w obrębie odnogi przepony; przechodzi
przez nią nerw trzewny większy, żyła nieparzysta (po stronie
przez nią nerw trzewny większy, żyła nieparzysta (po stronie
prawej) i żyła nieparzysta krótka (po stronie lewej)
prawej) i żyła nieparzysta krótka (po stronie lewej)
5.
5.
Szczelina boczna w obrębie odnogi przepony- przechodzi przez nią
Szczelina boczna w obrębie odnogi przepony- przechodzi przez nią
pień współczulny i nerw trzewny mniejszy
pień współczulny i nerw trzewny mniejszy
6.
6.
Trójkątna szczelina między początkami części żebrowej przepony-
Trójkątna szczelina między początkami części żebrowej przepony-
ponad XII żebrem
ponad XII żebrem
7.
7.
Trójkątna szczelina między częścią mostkową a częścią żebrową
Trójkątna szczelina między częścią mostkową a częścią żebrową
przepony; przechodzą przez nią naczynia nabrzuszne górne
przepony; przechodzą przez nią naczynia nabrzuszne górne
Czynność: polega na spłaszczaniu się i obniżaniu przepony
Czynność: polega na spłaszczaniu się i obniżaniu przepony
podczas skurczu; kopulasto uniesione części przepony spłaszczają
podczas skurczu; kopulasto uniesione części przepony spłaszczają
się podczas wdechu (stopień spłaszczenia zależy od głębokości
się podczas wdechu (stopień spłaszczenia zależy od głębokości
wdechu); środek ścięgnisty w porównaniu z częściami bocznymi
wdechu); środek ścięgnisty w porównaniu z częściami bocznymi
obniża się znacznie mniej. Podczas wydechu przepona unosi się
obniża się znacznie mniej. Podczas wydechu przepona unosi się
do góry.
do góry.
Położenie przepony- podczas wydechu wysokość brzegu górnego V
Położenie przepony- podczas wydechu wysokość brzegu górnego V
chrząstki żebrowej (strona prawa) oraz dolnego brzegu tej
chrząstki żebrowej (strona prawa) oraz dolnego brzegu tej
chrząstki (strona lewa). U kobiet, osób młodych i w pozycji leżącej
chrząstki (strona lewa). U kobiet, osób młodych i w pozycji leżącej
przepona układa się nieco wyżej.
przepona układa się nieco wyżej.
9
9
Powięzie klatki piersiowej
Powięzie klatki piersiowej
Powięź piersiowa
Powięź piersiowa
, składa się z dwóch blaszek, z których
, składa się z dwóch blaszek, z których
powierzchowna przyczepia się do u góry do obojczyka,
powierzchowna przyczepia się do u góry do obojczyka,
przyśrodkowa do mostka, bocznie przechodzi w powięź
przyśrodkowa do mostka, bocznie przechodzi w powięź
mięśnia naramiennego, u dołu łączy się z blaszką głęboką
mięśnia naramiennego, u dołu łączy się z blaszką głęboką
pokrywającą tylną powierzchnię mięśnia piersiowego
pokrywającą tylną powierzchnię mięśnia piersiowego
większego i przedłuża się w obrębie jamy pachowej w
większego i przedłuża się w obrębie jamy pachowej w
powięź pachową
powięź pachową
Powięź obojczykowo-piersiowa
Powięź obojczykowo-piersiowa
, silna powięź, która
, silna powięź, która
bocznie przyczepia się do wyrostka kruczego i do powięzi
bocznie przyczepia się do wyrostka kruczego i do powięzi
mięśnia kruczo-ramiennego, przyśrodkowo- do żeber i
mięśnia kruczo-ramiennego, przyśrodkowo- do żeber i
powięzi mięśni międzyżebrowych, u góry zaś do obojczyka i
powięzi mięśni międzyżebrowych, u góry zaś do obojczyka i
obejmuje cały mięsień obojczykowy oraz obojczykowy
obejmuje cały mięsień obojczykowy oraz obojczykowy
mniejszy, łącząc się z powięzią piersiową i pachową
mniejszy, łącząc się z powięzią piersiową i pachową
Powięź wewnątrzpiersiowa
Powięź wewnątrzpiersiowa
, pokrywa powierzchnie
, pokrywa powierzchnie
wewnętrzne żeber oraz mięsni między żebrowych,
wewnętrzne żeber oraz mięsni między żebrowych,
przechodząc u dołu w powięź osłaniająca górną
przechodząc u dołu w powięź osłaniająca górną
powierzchnię przepony (powięź przeponowo-opłucna)
powierzchnię przepony (powięź przeponowo-opłucna)
10
10
Trójkąt naramienno-
Trójkąt naramienno-
piersiowy
piersiowy
Trójkąt naramienno-piersiowy
Trójkąt naramienno-piersiowy
-
-
pomiędzy częścią obojczykową mięśnia piersiowego większego
pomiędzy częścią obojczykową mięśnia piersiowego większego
a m. naramiennym znajduje się szczelina, zwana bruzdą
a m. naramiennym znajduje się szczelina, zwana bruzdą
naramienno-piersiową, która przechodzi pod obojczykiem w
naramienno-piersiową, która przechodzi pod obojczykiem w
trójkąt naramienno-piersiowy, a w kierunku ramienia w bruzdę
trójkąt naramienno-piersiowy, a w kierunku ramienia w bruzdę
boczną m. dwugłowego; w okolicy tego trójkąta uwypuklająca się
boczną m. dwugłowego; w okolicy tego trójkąta uwypuklająca się
nieco skóra tworzy tzw. dół podobojczykowy (w tym miejscu
nieco skóra tworzy tzw. dół podobojczykowy (w tym miejscu
znajduje się tętnica barkowo-piersiowa oraz żyła odpromieniowa
znajduje się tętnica barkowo-piersiowa oraz żyła odpromieniowa
wpadająca do tętnicy pachowej)
wpadająca do tętnicy pachowej)
11
11
Mięśnie brzucha
Mięśnie brzucha
Mięśnie te dzieli się na dwie grupy: grupę mięśni przednich i
Mięśnie te dzieli się na dwie grupy: grupę mięśni przednich i
bocznych oraz na grupę mięśni tylnych
bocznych oraz na grupę mięśni tylnych
Do grupy mięśni bocznych zaliczane są: m. skośny zewnętrzny
Do grupy mięśni bocznych zaliczane są: m. skośny zewnętrzny
brzucha, m. skośny wewnętrzny brzucha, m. poprzeczny brzucha
brzucha, m. skośny wewnętrzny brzucha, m. poprzeczny brzucha
Mięśnie przednie to: m. prosty brzucha oraz m. stożkowaty
Mięśnie przednie to: m. prosty brzucha oraz m. stożkowaty
Mięśnie należące do grupy tylnej: m. czworoboczny oraz mm.
Mięśnie należące do grupy tylnej: m. czworoboczny oraz mm.
międzypoprzeczne boczne lędzwiowe (omówione przy opisie mm
międzypoprzeczne boczne lędzwiowe (omówione przy opisie mm
grzbietu)
grzbietu)
12
12
Mięśnie brzucha boczne i
Mięśnie brzucha boczne i
przednie
przednie
Mięsień skośny zewnętrzny brzucha
Mięsień skośny zewnętrzny brzucha
, najbardziej
, najbardziej
powierzchowny mięsień, przykrywa: mięśnie przednie, m. skośny
powierzchowny mięsień, przykrywa: mięśnie przednie, m. skośny
wewnętrzny brzucha i osiem dolnych żeber; od tyłu sąsiaduje z
wewnętrzny brzucha i osiem dolnych żeber; od tyłu sąsiaduje z
m. najszerszym grzbietu; włókna mięśniowe biegną w kierunku ku
m. najszerszym grzbietu; włókna mięśniowe biegną w kierunku ku
dołowi i do przodu
dołowi i do przodu
Przyczepy początkowe- powierzchnie zewnętrzne ośmiu dolnych
Przyczepy początkowe- powierzchnie zewnętrzne ośmiu dolnych
par żeber; pasma górne wchodzą między pasma m. zębatego
par żeber; pasma górne wchodzą między pasma m. zębatego
przedniego, zaś trzy dolne pasma między pasma m. najszerszego
przedniego, zaś trzy dolne pasma między pasma m. najszerszego
grzbietu
grzbietu
Przyczep końcowy
Przyczep końcowy
1.
1.
Rozcięgno dochodzi do kresy białej
Rozcięgno dochodzi do kresy białej
2.
2.
Więzadło pachwinowe
Więzadło pachwinowe
3.
3.
Warga zewnętrzna grzebienia kości biodrowej
Warga zewnętrzna grzebienia kości biodrowej
Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup i klatkę
Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup i klatkę
piersiową w bok oraz obraca tułów w stronę przeciwległą. Przy
piersiową w bok oraz obraca tułów w stronę przeciwległą. Przy
działaniu obustronnym zgina kręgosłup do przodu i obniża klatkę
działaniu obustronnym zgina kręgosłup do przodu i obniża klatkę
piersiową; przy ustalonej klatce piersiowej podnosi miednicę
piersiową; przy ustalonej klatce piersiowej podnosi miednicę
13
13
Mięsień skośny wewnętrzny brzucha
Mięsień skośny wewnętrzny brzucha
, leży na mięśniu
, leży na mięśniu
poprzecznym brzucha, przykryty jest z przodu przez m. skośny
poprzecznym brzucha, przykryty jest z przodu przez m. skośny
zewnętrzny brzucha a z tyłu przez m. najszerszy grzbietu
zewnętrzny brzucha a z tyłu przez m. najszerszy grzbietu
Przyczepy początkowe:
Przyczepy początkowe:
1.
1.
Powierzchnia tylna powięzi piersiowo-lędźwiowej
Powierzchnia tylna powięzi piersiowo-lędźwiowej
2.
2.
Grzebień kości biodrowej (warga pośrednia)
Grzebień kości biodrowej (warga pośrednia)
3.
3.
Odcinek boczny więzadła pachwinowego
Odcinek boczny więzadła pachwinowego
Przyczep końcowy:
Przyczep końcowy:
1.
1.
Dolne brzegi trzech ostatnich żeber (tylne włókna mięśniowe w
Dolne brzegi trzech ostatnich żeber (tylne włókna mięśniowe w
kierunku ku górze i ku dołowi)
kierunku ku górze i ku dołowi)
2.
2.
Rozcięgno mięśnia poprzecznego (włókna biegną rozbieżnie:
Rozcięgno mięśnia poprzecznego (włókna biegną rozbieżnie:
górne- skośnie ku górze i ku dołowi, środkowe- poziomo, dolne-
górne- skośnie ku górze i ku dołowi, środkowe- poziomo, dolne-
skośnie ku przodowi i ku dołowi)
skośnie ku przodowi i ku dołowi)
Czynność; przy działaniu jednostronnym obraca tułów w tę samą
Czynność; przy działaniu jednostronnym obraca tułów w tę samą
stronę; przy działaniu obustronnym działaniu zgina tułów do
stronę; przy działaniu obustronnym działaniu zgina tułów do
przodu i obniża klatkę piersiową
przodu i obniża klatkę piersiową
14
14
Mięsień poprzeczny brzucha
Mięsień poprzeczny brzucha
, na jego powierzchni
, na jego powierzchni
zewnętrznej przebiegają nerwy i naczynia, powierzchnia
zewnętrznej przebiegają nerwy i naczynia, powierzchnia
wewnętrzna pokryta jest powięzią poprzeczną brzucha; włókna
wewnętrzna pokryta jest powięzią poprzeczną brzucha; włókna
jego biegną poprzecznie ku przodowi
jego biegną poprzecznie ku przodowi
Przyczepy początkowe:
Przyczepy początkowe:
1.
1.
Sześć dolnych chrząstek żebrowych (powierzchnie wewnętrzne
Sześć dolnych chrząstek żebrowych (powierzchnie wewnętrzne
między pasami przepony)
między pasami przepony)
2.
2.
Powięź piersiowo-lędźwiowa
Powięź piersiowo-lędźwiowa
3.
3.
Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej
Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej
4.
4.
Boczna połowa więzadła pachwinowego
Boczna połowa więzadła pachwinowego
Przyczep końcowy- rozcięgno m. poprzecznego brzucha
Przyczep końcowy- rozcięgno m. poprzecznego brzucha
Czynność:
Czynność:
1.
1.
Tłocznia brzuszna
Tłocznia brzuszna
2.
2.
Zwęża klatkę piersiową
Zwęża klatkę piersiową
Mięsień prosty brzucha
Mięsień prosty brzucha
, leży pomiędzy mostkiem a kością
, leży pomiędzy mostkiem a kością
łonowa po obu stronach linii pośrodkowej ciała; w mięśniu
łonowa po obu stronach linii pośrodkowej ciała; w mięśniu
występują 3-4 smugi ścięgniste o przebiegu poprzecznym, lekko
występują 3-4 smugi ścięgniste o przebiegu poprzecznym, lekko
skośnym lub łukowatym
skośnym lub łukowatym
15
15
Przyczepy początkowe:
Przyczepy początkowe:
1.
1.
Wyrostek mieczykowaty (powierzchnia przednia)
Wyrostek mieczykowaty (powierzchnia przednia)
2.
2.
Chrząstki żebrowe od V-VII (powierzchnia przednia)
Chrząstki żebrowe od V-VII (powierzchnia przednia)
Przyczep końcowy:
Przyczep końcowy:
1.
1.
Gałąź górna kości łonowej
Gałąź górna kości łonowej
2.
2.
Spojenie łonowe
Spojenie łonowe
Czynność: zgina tułów do przodu, obniża żera i unosi miednicę
Czynność: zgina tułów do przodu, obniża żera i unosi miednicę
Mięsień stożkowaty
Mięsień stożkowaty
, mięsień szczątkowy, wykazuje dużą
, mięsień szczątkowy, wykazuje dużą
zmienność osobniczą; leży on pod blaszką przednią pochewki
zmienność osobniczą; leży on pod blaszką przednią pochewki
mięśnia prostego brzucha
mięśnia prostego brzucha
Przyczepy początkowe:
Przyczepy początkowe:
1.
1.
Gałąź górna kości łonowej
Gałąź górna kości łonowej
2.
2.
Spojenie łonowe
Spojenie łonowe
Przyczep końcowy: kresa biała
Przyczep końcowy: kresa biała
Czynność: napina kresę białą
Czynność: napina kresę białą
16
16
Mięsień brzucha tylny
Mięsień brzucha tylny
Mięsień czworoboczny lędźwi,
Mięsień czworoboczny lędźwi,
leży bocznie od kręgosłupa
leży bocznie od kręgosłupa
między XII żebrem a kością biodrową, oddzielony głęboką blaszką
między XII żebrem a kością biodrową, oddzielony głęboką blaszką
powięzi piersiowo-lędźwiowej od mięśnia krzyżowo-grzbietowego; z
powięzi piersiowo-lędźwiowej od mięśnia krzyżowo-grzbietowego; z
przodu pokrywa mięsień powięź lędźwiowa, do której przylega
przodu pokrywa mięsień powięź lędźwiowa, do której przylega
nerka, okrężnica wstępująca i zstępująca. W mięśniu
nerka, okrężnica wstępująca i zstępująca. W mięśniu
czworobocznym lędźwi odróżnia się dwie warstwy włókien: przednią
czworobocznym lędźwi odróżnia się dwie warstwy włókien: przednią
i tylną
i tylną
Przyczepy początkowe warstwy przedniej: wyrostki żebrowe
Przyczepy początkowe warstwy przedniej: wyrostki żebrowe
czterech dolnych kręgów lędźwiowych
czterech dolnych kręgów lędźwiowych
Przyczep końcowy warstwy przedniej: brzeg dolny XII żebra oraz
Przyczep końcowy warstwy przedniej: brzeg dolny XII żebra oraz
trzon dwunastego kręgu piersiowego
trzon dwunastego kręgu piersiowego
Przyczepy początkowe warstwy tylnej:
Przyczepy początkowe warstwy tylnej:
1.
1.
Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej
Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej
2.
2.
Więzadło biodrowo-lędźwiowe
Więzadło biodrowo-lędźwiowe
Przyczep końcowy warstwy tylnej:
Przyczep końcowy warstwy tylnej:
1.
1.
Wyrostki żebrowe czterech górnych kręgów lędźwiowych
Wyrostki żebrowe czterech górnych kręgów lędźwiowych
2.
2.
Dwunaste żebro (brzeg dolny)
Dwunaste żebro (brzeg dolny)
Włókna obu warstw krzyżują się ze sobą, przednie biegną lekko skośnie
Włókna obu warstw krzyżują się ze sobą, przednie biegną lekko skośnie
ku górze i ku bokowi zaś tylne skośnie ku górze i przśrodkowo
ku górze i ku bokowi zaś tylne skośnie ku górze i przśrodkowo
Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina tułów w bok, przy
Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina tułów w bok, przy
działaniu obustronnym obniża dwunastą parę żeber
działaniu obustronnym obniża dwunastą parę żeber
17
17
Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista
Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista
przestrzeń lędźwiowa
przestrzeń lędźwiowa
Trójkąt lędźwiowy-
Trójkąt lędźwiowy-
w 75% przypadków występuje w postaci
w 75% przypadków występuje w postaci
trójkątnego pola, którego podstawę tworzy grzebień biodrowy, a
trójkątnego pola, którego podstawę tworzy grzebień biodrowy, a
ramiona: przyśrodkowe- rozcięgno m. najszerszego grzbietu, boczne-
ramiona: przyśrodkowe- rozcięgno m. najszerszego grzbietu, boczne-
brzeg tylny m. skośnego zewnętrznego brzucha; dno trójkąta tworzy m.
brzeg tylny m. skośnego zewnętrznego brzucha; dno trójkąta tworzy m.
skośny wewnętrzny brzucha (miejsce zmniejszonego oporu, zatem
skośny wewnętrzny brzucha (miejsce zmniejszonego oporu, zatem
mogą występować, choć zdarza się to rzadko przepukliny lędźwiowe
mogą występować, choć zdarza się to rzadko przepukliny lędźwiowe
dolne)
dolne)
Ścięgnista przestrzeń lędźwiowa,
Ścięgnista przestrzeń lędźwiowa,
znajduje się powyżej trójkąta
znajduje się powyżej trójkąta
lędźwiowego, pod m. najszerszym grzbietu, ograniczona jest przez
lędźwiowego, pod m. najszerszym grzbietu, ograniczona jest przez
żebro XII, prostownik grzbietu oraz przez mm. skośne zewnętrzny i
żebro XII, prostownik grzbietu oraz przez mm. skośne zewnętrzny i
wewnętrzny; dno tworzy rozcięgno m. poprzecznego brzucha przebite
wewnętrzny; dno tworzy rozcięgno m. poprzecznego brzucha przebite
nerwem i naczyniami podżebrowymi (tędy mogą uwypuklać się
nerwem i naczyniami podżebrowymi (tędy mogą uwypuklać się
przepukliny lędźwiowe górne)
przepukliny lędźwiowe górne)
18
18
Współdziałanie mięśni
Współdziałanie mięśni
brzucha
brzucha
1.
1.
Współudział w ruchach zgięcia i obrotach tułowia (razem z mm.
Współudział w ruchach zgięcia i obrotach tułowia (razem z mm.
grzbietu) oraz w ustalaniu położenia miednicy i kręgosłupa
grzbietu) oraz w ustalaniu położenia miednicy i kręgosłupa
2.
2.
Mięśnie brzucha są mięśniami wydechowymi; gdy mięsnie powłok
Mięśnie brzucha są mięśniami wydechowymi; gdy mięsnie powłok
brzucha kurczą się rozluźniona przepona unosi się ku górze, jama
brzucha kurczą się rozluźniona przepona unosi się ku górze, jama
klatki piersiowej zmniejsza się, ciśnienie wzrasta i zachodzi wdech,
klatki piersiowej zmniejsza się, ciśnienie wzrasta i zachodzi wdech,
pod tym względem mięsnie brzucha są najskuteczniejszymi
pod tym względem mięsnie brzucha są najskuteczniejszymi
antagonistami wdechowo pracującej przepony
antagonistami wdechowo pracującej przepony
3.
3.
Ochrona zawartości jamy brzusznej
Ochrona zawartości jamy brzusznej
4.
4.
Tłocznia brzuszna; przy działaniu tym, polegającym na
Tłocznia brzuszna; przy działaniu tym, polegającym na
zmniejszeniu wskutek skurczu mięśni, największą rolę odgrywa
zmniejszeniu wskutek skurczu mięśni, największą rolę odgrywa
czynność mięśnia poprzecznego brzucha
czynność mięśnia poprzecznego brzucha
5.
5.
Przednie mięśnie brzucha stanowią ochronę zawartości jamy
Przednie mięśnie brzucha stanowią ochronę zawartości jamy
brzusznej
brzusznej
19
19
Rozcięgna mięśni brzucha
Rozcięgna mięśni brzucha
Pochewka mięśnia
Pochewka mięśnia
, składa się z dwóch blaszek ścięnistych-
, składa się z dwóch blaszek ścięnistych-
przedniej i tylnej, które bezpośrednio pokrywają powierzchnię
przedniej i tylnej, które bezpośrednio pokrywają powierzchnię
przednią i tylną mięśnia prostego brzucha; blaszki te tworzą
przednią i tylną mięśnia prostego brzucha; blaszki te tworzą
rozcięgna obu mm. skośnych i m. poprzecznego. W płaszczyźnie
rozcięgna obu mm. skośnych i m. poprzecznego. W płaszczyźnie
pośrodkowej łączą się one wzdłuż kresy białej; blaszka przednia w
pośrodkowej łączą się one wzdłuż kresy białej; blaszka przednia w
2/3 górnych utworzona jest przez rozcięgni m. skośnego
2/3 górnych utworzona jest przez rozcięgni m. skośnego
zewnętrznego i część wewnętrznego; blaszkę tylną tworzy część
zewnętrznego i część wewnętrznego; blaszkę tylną tworzy część
rozcięgna m. skośnego wewnętrznego i rozcięgno m.
rozcięgna m. skośnego wewnętrznego i rozcięgno m.
poprzecznego; w dolnej 1/3 części wszystkie trzy rozcięgna tworzą
poprzecznego; w dolnej 1/3 części wszystkie trzy rozcięgna tworzą
blaszkę przednią ; ku tyłowi m. prosty przylega do powięzi
blaszkę przednią ; ku tyłowi m. prosty przylega do powięzi
poprzecznej brzucha
poprzecznej brzucha
Kresa biała-
Kresa biała-
silne pasma łącznotkankowe, które leży w
silne pasma łącznotkankowe, które leży w
płaszczyźnie pośrodkowej między mm. prostymi przyczepia się u
płaszczyźnie pośrodkowej między mm. prostymi przyczepia się u
góry do wyrostka mieczykowatego, u dołu do spojenia łonowego;
góry do wyrostka mieczykowatego, u dołu do spojenia łonowego;
Pępek
Pępek
jest blizną po penpowinie (pierwotnym połączeniu ściany
jest blizną po penpowinie (pierwotnym połączeniu ściany
brzusznej z łożyskiem)
brzusznej z łożyskiem)
20
20
Powięzie mięśni brzucha
Powięzie mięśni brzucha
Powięź powierzchowna brzucha
Powięź powierzchowna brzucha
, dość gruba, pokrywa mięsień
, dość gruba, pokrywa mięsień
skośny zewnętrzny brzucha, u góry łączy się z powięzią piersiową,
skośny zewnętrzny brzucha, u góry łączy się z powięzią piersiową,
przyśrodkowo z kresą białą, ku dołowi ściśle zrośnięta jest z
przyśrodkowo z kresą białą, ku dołowi ściśle zrośnięta jest z
więzadłem pachwinowym; nieco powyżej i bocznie od guzka
więzadłem pachwinowym; nieco powyżej i bocznie od guzka
łonowego przechodzi przez ścianę brzuszną u mężczyzn w powrózek
łonowego przechodzi przez ścianę brzuszną u mężczyzn w powrózek
nasienny, któremu towarzyszy i zbiega jako powięź dźwigacza jądra
nasienny, któremu towarzyszy i zbiega jako powięź dźwigacza jądra
do moszny; u kobiet przechodzi w więzadło obłe; w linii pośrodkowej
do moszny; u kobiet przechodzi w więzadło obłe; w linii pośrodkowej
łączy się z więzadłem procowatym prącia bądź łechtaczki, i
łączy się z więzadłem procowatym prącia bądź łechtaczki, i
węzadłem wieszadłowym prącia bądź łechtaczki; na zewnątrz od
węzadłem wieszadłowym prącia bądź łechtaczki; na zewnątrz od
powięzi powierzchownej leży powięź podskórna, pokrywająca od
powięzi powierzchownej leży powięź podskórna, pokrywająca od
wewnątrz tkankę tłuszczową podskórna
wewnątrz tkankę tłuszczową podskórna
Powięź poprzeczna
Powięź poprzeczna
, położona jest między powierzchnią tylną m.
, położona jest między powierzchnią tylną m.
poprzecznego brzucha a otrzewną; od kresy łukowatej aż do
poprzecznego brzucha a otrzewną; od kresy łukowatej aż do
miednicy bezpośrednio przylega do m. prostego brzucha, w okolicy
miednicy bezpośrednio przylega do m. prostego brzucha, w okolicy
pępka jest mocniejsza, ku górze jako cienka błona przedłuża się w
pępka jest mocniejsza, ku górze jako cienka błona przedłuża się w
warstwę tkanki łącznej podotrzewnowej przepony; w tyłu przechodzi
warstwę tkanki łącznej podotrzewnowej przepony; w tyłu przechodzi
w powięź m. czworobocznego lędźwi i na m. lędźwiowy większy; ku
w powięź m. czworobocznego lędźwi i na m. lędźwiowy większy; ku
dołowi przyczepia się do grzebienia biodrowego, więzadła
dołowi przyczepia się do grzebienia biodrowego, więzadła
pachwinowego i łączy się z powięzią biodrową; powyżej więzadła
pachwinowego i łączy się z powięzią biodrową; powyżej więzadła
pachwinowego posiada dwa wzmocnienia: sierp pachwinowy i
pachwinowego posiada dwa wzmocnienia: sierp pachwinowy i
więzadło międzydołkowe (niekiedy wzmacniają je włókna mięśniowe)
więzadło międzydołkowe (niekiedy wzmacniają je włókna mięśniowe)
21
21
Kanał pachwinowy
Kanał pachwinowy
Znajduje się po prawej i lewej stronie ciała w dolnym odcinku
Znajduje się po prawej i lewej stronie ciała w dolnym odcinku
przedniej jamy brzusznej, jest pozostałością drogi, jaką przebyło
przedniej jamy brzusznej, jest pozostałością drogi, jaką przebyło
stępujące jądro do moszny; proces ten zachodzący w okresie
stępujące jądro do moszny; proces ten zachodzący w okresie
płodowym nazywany jest zstępowaniem jądra; kanał pachwinowy u
płodowym nazywany jest zstępowaniem jądra; kanał pachwinowy u
mężczyzn całkowicie wypełnia powrózek nasienny; u kobiet proces
mężczyzn całkowicie wypełnia powrózek nasienny; u kobiet proces
zstępowania gruczołów płciowych polega na przesunięciu się jajnika
zstępowania gruczołów płciowych polega na przesunięciu się jajnika
do miednicy mniejszej, zatem kanał pachwinowy wypełniony jest
do miednicy mniejszej, zatem kanał pachwinowy wypełniony jest
jedynie więzadłem obłym macicy
jedynie więzadłem obłym macicy
Kanał pachwinowy to skośna szczelina przebiegająca pod więzadłem
Kanał pachwinowy to skośna szczelina przebiegająca pod więzadłem
pachwinowym i równolegle do jego przyśrodkowego odcinka
pachwinowym i równolegle do jego przyśrodkowego odcinka
Pierścień pachwinowy głęboki to wejście do kanału pachwinowego,
Pierścień pachwinowy głęboki to wejście do kanału pachwinowego,
stanowi uwypuklenie powięzi poprzecznej, które znajduje się na
stanowi uwypuklenie powięzi poprzecznej, które znajduje się na
tylnej powierzchni przedniej ściany brzucha nieco powyżej więzadła
tylnej powierzchni przedniej ściany brzucha nieco powyżej więzadła
pachwinowego i mniej więcej w połowie jego długości
pachwinowego i mniej więcej w połowie jego długości
Pierścień pachwinowy powierzchowny, znajduje się na przedniej
Pierścień pachwinowy powierzchowny, znajduje się na przedniej
powierzchni ściany jamy brzusznej, stanowiąc szczelinę w rozcięgnie
powierzchni ściany jamy brzusznej, stanowiąc szczelinę w rozcięgnie
mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha; szczelinę tę ograniczają
mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha; szczelinę tę ograniczają
rozchodzące się włókna rozcięgna-odnoga przyśrodkowa i boczna;
rozchodzące się włókna rozcięgna-odnoga przyśrodkowa i boczna;
od przodu zaś przykrywają przebiegające łukowato włókna
od przodu zaś przykrywają przebiegające łukowato włókna
rozcięgna, tzw. włókna międzyodnogowe; tylne ograniczenie
rozcięgna, tzw. włókna międzyodnogowe; tylne ograniczenie
pierścienia stanowi więzadło zagięte. Które jest częścią włókien
pierścienia stanowi więzadło zagięte. Które jest częścią włókien
więzadła pachwinowego zdążąjących w pochewce mięśnia prostego
więzadła pachwinowego zdążąjących w pochewce mięśnia prostego
do kresy białej
do kresy białej
22
22
W kanale pachwinowym wyróżnia się cztery ściany:
W kanale pachwinowym wyróżnia się cztery ściany:
Dolną- więzadło pachwinowe
Dolną- więzadło pachwinowe
Górną- dolne włókna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha i
Górną- dolne włókna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha i
mięśnia poprzecznego
mięśnia poprzecznego
Przednią- rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego
Przednią- rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego
Tylną- powięź poprzeczna i jej wzmocnienia
Tylną- powięź poprzeczna i jej wzmocnienia