1

1

Mięśnie klatki piersiowej

Mięśnie klatki piersiowej



Mięśnie klatki piersiowej dzieli się na dwie grupy: mięśnie

Mięśnie klatki piersiowej dzieli się na dwie grupy: mięśnie

powierzchowne i mięśnie głębokie

powierzchowne i mięśnie głębokie



Grupa mięśni głębokich stanowi grupę właściwych mięśni klatki

Grupa mięśni głębokich stanowi grupę właściwych mięśni klatki

piersiowej

piersiowej



Również przepona zaliczana jest do mięśni głębokich klatki

Również przepona zaliczana jest do mięśni głębokich klatki

piersiowej (położona jest w płaszczyźnie poprzecznej i oddziela

piersiowej (położona jest w płaszczyźnie poprzecznej i oddziela

jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej)

jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej)

2

2

Mięśnie powierzchowne klatki

Mięśnie powierzchowne klatki

piersiowej

piersiowej



Mięsień piersiowy większy-

Mięsień piersiowy większy-

leży na przedniej powierzchni klatki

leży na przedniej powierzchni klatki

piersiowej; pokryty powierzchowną blaszką powięzi szerokiej;

piersiowej; pokryty powierzchowną blaszką powięzi szerokiej;

górny jego odcinek przykrywają dolne włókna mięśnia szerokiego

górny jego odcinek przykrywają dolne włókna mięśnia szerokiego

szyi, poniżej duża część mięśnia pokryta jest gruczołem sutkowym;

szyi, poniżej duża część mięśnia pokryta jest gruczołem sutkowym;

w mięśniu tym wyróżnia się trzy części: górną – obojczykową,

w mięśniu tym wyróżnia się trzy części: górną – obojczykową,

środkową- mostkowo-żebrową i dolną- brzuszną

środkową- mostkowo-żebrową i dolną- brzuszną



Przyczep początkowy części obojczykowej- przyśrodkowa połowa

Przyczep początkowy części obojczykowej- przyśrodkowa połowa

obojczyka

obojczyka



Przyczepy początkowe części żebrowo-mostkowej- mostek (błona

Przyczepy początkowe części żebrowo-mostkowej- mostek (błona

mostkowa przednia) i chrząstki żeber prawdziwych

mostkowa przednia) i chrząstki żeber prawdziwych



Przyczep początkowy części brzusznej- pochewka mięśnia prostego

Przyczep początkowy części brzusznej- pochewka mięśnia prostego

brzucha

brzucha



Przyczep końcowy- kość ramienna, grzebień guzka większego

Przyczep końcowy- kość ramienna, grzebień guzka większego



Czynność:

Czynność:

1.

1.

Przywodzi, obraca do wewnątrz i opuszcza ramię

Przywodzi, obraca do wewnątrz i opuszcza ramię

2.

2.

Pociąga do przodu łopatkę

Pociąga do przodu łopatkę

3.

3.

Przy ustalonych ramionach oba mięśnie działają na klatkę

Przy ustalonych ramionach oba mięśnie działają na klatkę

piersiową jako pomocnicze mięsnie wdechowe (sztuczne

piersiową jako pomocnicze mięsnie wdechowe (sztuczne

oddychanie)

oddychanie)

Kaletka maziowa leży między ścięgnem piersiowym tego mięśnia a

Kaletka maziowa leży między ścięgnem piersiowym tego mięśnia a

głową długą m. dwugłowego

głową długą m. dwugłowego

3

3



Mięsień piersiowy mniejszy-

Mięsień piersiowy mniejszy-

leży pod mięśniem piersiowym

leży pod mięśniem piersiowym

większym, oddzielony od niego naczyniami i nerwami; przykrywa

większym, oddzielony od niego naczyniami i nerwami; przykrywa

przyśrodkowo żebra i przestrzenie międzyżebrowe, zaś bocznie m.

przyśrodkowo żebra i przestrzenie międzyżebrowe, zaś bocznie m.

zębaty przedni

zębaty przedni



Przyczep początkowy- końce przednie żeber kostnych od 2-5

Przyczep początkowy- końce przednie żeber kostnych od 2-5

(powierzchnie zewnętrzne)

(powierzchnie zewnętrzne)



Przyczep końcowy- wyrostek kruczy łopatki

Przyczep końcowy- wyrostek kruczy łopatki



Czynność:

Czynność:

1.

1.

Pociąga przyśrodkowo i do przodu oraz obniża obręcz kg

Pociąga przyśrodkowo i do przodu oraz obniża obręcz kg

2.

2.

Obraca łopatkę (obniża panewkę stawu ramiennego)

Obraca łopatkę (obniża panewkę stawu ramiennego)



Mięsień podobojczykowy-

Mięsień podobojczykowy-

biegnie skośnie do boku i ku górze

biegnie skośnie do boku i ku górze

między obojczykiem a pierwszym żebrem; krzyżuje się z

między obojczykiem a pierwszym żebrem; krzyżuje się z

naczyniami i ze splotem ramiennym.

naczyniami i ze splotem ramiennym.



Przyczep początkowy- I żebro, powierzchnia górna w okolicy

Przyczep początkowy- I żebro, powierzchnia górna w okolicy

połączenia żebra kostnego z chrząstką

połączenia żebra kostnego z chrząstką



Przyczep końcowy- powierzchnia dolna końca barkowego obojczyka

Przyczep końcowy- powierzchnia dolna końca barkowego obojczyka



Czynność: obniża i pociąga do przodu obojczyk

Czynność: obniża i pociąga do przodu obojczyk

Kaletka maziowa leży między ścięgnem końcowym mięśnia a

Kaletka maziowa leży między ścięgnem końcowym mięśnia a

wyrostkiem kruczym łopatki

wyrostkiem kruczym łopatki

4

4



Mięsień zębaty przedni-

Mięsień zębaty przedni-

leży na bocznej ścianie klatki

leży na bocznej ścianie klatki

piersiowej, pokrywa żebra i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne;

piersiowej, pokrywa żebra i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne;

zewnętrzna powierzchnia pokryta jest przez m. piersiowy

zewnętrzna powierzchnia pokryta jest przez m. piersiowy

większy, mniejszy, podobojczykowy, przez m. podłopatkowy oraz

większy, mniejszy, podobojczykowy, przez m. podłopatkowy oraz

m. najszerszy grzbietu i skórę

m. najszerszy grzbietu i skórę



Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni zewnętrznej

Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni zewnętrznej

dziewięciu górnych żeber

dziewięciu górnych żeber



Przyczep końcowy- brzeg przyśrodkowy łopatki

Przyczep końcowy- brzeg przyśrodkowy łopatki



Czynność:

Czynność:

1.

1.

Obraca łopatkę (uniesienie ramienia ponad poziom)

Obraca łopatkę (uniesienie ramienia ponad poziom)

2.

2.

Przyciska łopatkę do klatki piersiowej

Przyciska łopatkę do klatki piersiowej

3.

3.

Pociąga bark do przodu i ku dołowi

Pociąga bark do przodu i ku dołowi

4.

4.

Przy ustalonych barkach unosi żebra (pomocniczy mięsień

Przy ustalonych barkach unosi żebra (pomocniczy mięsień

wdechowy)

wdechowy)

5

5

Mięśnie głębokie klatki

Mięśnie głębokie klatki

piersiowej

piersiowej



Mięsnie międzyżebrowe zewnętrzne

Mięsnie międzyżebrowe zewnętrzne



Przyczepy początkowe- dolne brzegi wyżej leżących żeber

Przyczepy początkowe- dolne brzegi wyżej leżących żeber



Przyczep końcowy- dolne brzegi niżej leżących żeber

Przyczep końcowy- dolne brzegi niżej leżących żeber

Włókna tych mięsni biegną skośnie ku dołowi i do przodu, zajmując

Włókna tych mięsni biegną skośnie ku dołowi i do przodu, zajmując

przestrzenie od guzków żeber do bocznych końców chrząstek żebrowych ;

przestrzenie od guzków żeber do bocznych końców chrząstek żebrowych ;

przednie przedłużenia tych mięśni stanowią łącznotkankowe błony

przednie przedłużenia tych mięśni stanowią łącznotkankowe błony

międzyżebrowe zewnętrzne; mięśnie te łączą się z tyłu z mm. dźwigaczami

międzyżebrowe zewnętrzne; mięśnie te łączą się z tyłu z mm. dźwigaczami

żeber

żeber

Mięśnie dźwigacze żeber-

Mięśnie dźwigacze żeber-

pochodne mięsni międzyżebrowych

pochodne mięsni międzyżebrowych



Przyczep początkowy- wyrostki poprzeczne 7 kręgu szyjnego i 11 górnych

Przyczep początkowy- wyrostki poprzeczne 7 kręgu szyjnego i 11 górnych

kręgów piersiowych

kręgów piersiowych



Przyczep końcowy- najbliższe dolne żebro oraz drugie z kolei żebro

Przyczep końcowy- najbliższe dolne żebro oraz drugie z kolei żebro

Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne

Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne

– w mięśniach tych wyróżnia się

– w mięśniach tych wyróżnia się

dwie warstwy: zewnętrzną i wewnętrzną

dwie warstwy: zewnętrzną i wewnętrzną



Przyczep początkowy warstwy zewnętrznej- dolne brzegi wyżej leżących

Przyczep początkowy warstwy zewnętrznej- dolne brzegi wyżej leżących

żeber

żeber



Przyczep końcowy warstwy zewnętrznej- górne brzegi niżej leżących żeber

Przyczep końcowy warstwy zewnętrznej- górne brzegi niżej leżących żeber

Włókna tych mięśni przylegają ściśle do mm. międzyżebrowych zewnętrznych;

Włókna tych mięśni przylegają ściśle do mm. międzyżebrowych zewnętrznych;

przebiegają skośnie ku dołowi i do tyłu i zajmują przestrzenie

przebiegają skośnie ku dołowi i do tyłu i zajmują przestrzenie

międzyżebrowe od kątów żeber do mostka

międzyżebrowe od kątów żeber do mostka

6

6

Przedłużeniem ich ku tyłowi są łącznotkankowe błony międzyżebrowe

Przedłużeniem ich ku tyłowi są łącznotkankowe błony międzyżebrowe

wewnętrzne

wewnętrzne



Przyczep początkowy warstwy wewnętrznej- dolne brzegi wyżej

Przyczep początkowy warstwy wewnętrznej- dolne brzegi wyżej

leżących żeber

leżących żeber



Przyczep końcowy warstwy wewnętrznej- górne brzegi niżej leżących

Przyczep końcowy warstwy wewnętrznej- górne brzegi niżej leżących

żeber

żeber

Włókna te biegną jak włókna warstwy zewnętrznej ale zajmują

Włókna te biegną jak włókna warstwy zewnętrznej ale zajmują

przestrzenie międzyżebrowe od okolicy kątów żeber do granicy

przestrzenie międzyżebrowe od okolicy kątów żeber do granicy

kostno- chrząstkowej żebra

kostno- chrząstkowej żebra

W przestrzeniach międzyżebrowych przebiegają naczynia i nerwy

W przestrzeniach międzyżebrowych przebiegają naczynia i nerwy

międzyżebrowe.

międzyżebrowe.



Czynność mm. mięśni międzyżebrowych zewnętrznych- unoszą żebra

Czynność mm. mięśni międzyżebrowych zewnętrznych- unoszą żebra



Czynność mm. mięśni międzyżebrowych wewnętrznych- opuszczają

Czynność mm. mięśni międzyżebrowych wewnętrznych- opuszczają

zebra

zebra



Czynność mm. dźwigaczy żeber- współdziałają w ruchach kręgosłupa

Czynność mm. dźwigaczy żeber- współdziałają w ruchach kręgosłupa



Mięsień poprzeczny klatki piersiowej-

Mięsień poprzeczny klatki piersiowej-

leży na tylniej

leży na tylniej

powierzchni przedniej ściany klatki piersiowej jako mięsień

powierzchni przedniej ściany klatki piersiowej jako mięsień

szczątkowy; między przednią powierzchnią mięśnia a ścianą klatki

szczątkowy; między przednią powierzchnią mięśnia a ścianą klatki

piersiowej biegną podłużnie po obu stronach mostka naczynia

piersiowej biegną podłużnie po obu stronach mostka naczynia

piersiowe wewnętrzne

piersiowe wewnętrzne



Przyczep początkowy- tylna powierzchnia wyrostka mieczykowatego i

Przyczep początkowy- tylna powierzchnia wyrostka mieczykowatego i

trzonu

trzonu



Przyczep końcowy- granica chrząskowo-kostna 2-6 żebra

Przyczep końcowy- granica chrząskowo-kostna 2-6 żebra

7

7



Przepona

Przepona

- jest mięśniem płaskim, rozpiętym między jamą klatki

- jest mięśniem płaskim, rozpiętym między jamą klatki

piersiowej a jamą brzuszną; zależnie od ukształtowania przyczepów

piersiowej a jamą brzuszną; zależnie od ukształtowania przyczepów

dzieli się na część: lędźwiową, żebrową i mostkową.

dzieli się na część: lędźwiową, żebrową i mostkową.



Przyczep części lędźwiowej (dwie odnogi i dwa łuki):

Przyczep części lędźwiowej (dwie odnogi i dwa łuki):

•

Odnoga prawa- przednia powierzchnia odcinka lędźwiowego

Odnoga prawa- przednia powierzchnia odcinka lędźwiowego

kręgosłupa (1-3 L)

kręgosłupa (1-3 L)

•

Odnoga lewa- dwa najwyższe kręgi lędźwiowe

Odnoga lewa- dwa najwyższe kręgi lędźwiowe

•

Łuk lędźwiowo-żebrowy przyśrodkowy- znajduje się nad mięśniem

Łuk lędźwiowo-żebrowy przyśrodkowy- znajduje się nad mięśniem

lędźwiowo-udowym, rozpięty między trzonem II i I kręgu L a

lędźwiowo-udowym, rozpięty między trzonem II i I kręgu L a

wyrostkiem poprzecznym L1

wyrostkiem poprzecznym L1

•

Łuk lędźwiowo-żebrowy boczny- nad mięśniem czworobocznym

Łuk lędźwiowo-żebrowy boczny- nad mięśniem czworobocznym

lędźwi, rozpięty między wyrostkiem poprzecznym L1 a żebrem XII

lędźwi, rozpięty między wyrostkiem poprzecznym L1 a żebrem XII



Przyczepy części żebrowej- chrząstki żeber do 7 do 12 (powierzchnie

Przyczepy części żebrowej- chrząstki żeber do 7 do 12 (powierzchnie

wewnętrzne)

wewnętrzne)



Przyczep części mostkowej- powierzchnie wewnętrzna wyrostka

Przyczep części mostkowej- powierzchnie wewnętrzna wyrostka

mieczykowatego

mieczykowatego

Obwodowe części przepony przechodzą w tzw środek ścięgnisty

Obwodowe części przepony przechodzą w tzw środek ścięgnisty

przepony. W całości jest ona uwypuklona ku górze, jedynie w części

przepony. W całości jest ona uwypuklona ku górze, jedynie w części

środkowej, gdzie leży serce, jest lekko wgłębiona (siodło serca).

środkowej, gdzie leży serce, jest lekko wgłębiona (siodło serca).

Powierzchnia przepony zwrócona w stronę jamy klatki piersiowej

Powierzchnia przepony zwrócona w stronę jamy klatki piersiowej

sąsiaduje w części z sercem pokrytym osierdziem, które jest

sąsiaduje w części z sercem pokrytym osierdziem, które jest

zrośnięte ze środkiem ścięgnistym przepony; bocznie powierzchnia

zrośnięte ze środkiem ścięgnistym przepony; bocznie powierzchnia

ta pokryta jest opłucną przeponową, na której spoczywają podstawy

ta pokryta jest opłucną przeponową, na której spoczywają podstawy

obu płuc;

obu płuc;

Prawie cała dolna powierzchnia przepony pokryta jest otrzewną; prawy

Prawie cała dolna powierzchnia przepony pokryta jest otrzewną; prawy

odcinek sąsiaduje z wątrobą, lewy z żołądkiem i najbardziej bocznie z

odcinek sąsiaduje z wątrobą, lewy z żołądkiem i najbardziej bocznie z

śledzioną; od tyłu do dolnej powierzchni przylegają nerki i

śledzioną; od tyłu do dolnej powierzchni przylegają nerki i

nadnercza , nad odnogami przepony leżą trzustka i część

nadnercza , nad odnogami przepony leżą trzustka i część

dwunastnicy.

dwunastnicy.

8

8

Otwory przepony:

Otwory przepony:

1.

1.

Rozwór aortowy- na wysokości XII kręgu piersiowego między

Rozwór aortowy- na wysokości XII kręgu piersiowego między

kręgosłupem a odnogami przepony; przez rozwór przechodzi aorta

kręgosłupem a odnogami przepony; przez rozwór przechodzi aorta

i przewód piersiowy

i przewód piersiowy

2.

2.

Rozwór przełykowy- wyżej i nieco na lewo od rozworu aortowego,

Rozwór przełykowy- wyżej i nieco na lewo od rozworu aortowego,

otoczony jest włóknami mięśniami przepony; przez rozwór

otoczony jest włóknami mięśniami przepony; przez rozwór

przechodzi przełyk i pnie nerwu błędnego

przechodzi przełyk i pnie nerwu błędnego

3.

3.

Otwór żyły głównej- w środku ścięgnistym, z przodu i na prawo od

Otwór żyły głównej- w środku ścięgnistym, z przodu i na prawo od

rozworu przełykowego; przechodzi przez niego żyła główna dolna,

rozworu przełykowego; przechodzi przez niego żyła główna dolna,

która zrasta się z jego brzegiem

która zrasta się z jego brzegiem

4.

4.

Szczelina przyśrodkowa w obrębie odnogi przepony; przechodzi

Szczelina przyśrodkowa w obrębie odnogi przepony; przechodzi

przez nią nerw trzewny większy, żyła nieparzysta (po stronie

przez nią nerw trzewny większy, żyła nieparzysta (po stronie

prawej) i żyła nieparzysta krótka (po stronie lewej)

prawej) i żyła nieparzysta krótka (po stronie lewej)

5.

5.

Szczelina boczna w obrębie odnogi przepony- przechodzi przez nią

Szczelina boczna w obrębie odnogi przepony- przechodzi przez nią

pień współczulny i nerw trzewny mniejszy

pień współczulny i nerw trzewny mniejszy

6.

6.

Trójkątna szczelina między początkami części żebrowej przepony-

Trójkątna szczelina między początkami części żebrowej przepony-

ponad XII żebrem

ponad XII żebrem

7.

7.

Trójkątna szczelina między częścią mostkową a częścią żebrową

Trójkątna szczelina między częścią mostkową a częścią żebrową

przepony; przechodzą przez nią naczynia nabrzuszne górne

przepony; przechodzą przez nią naczynia nabrzuszne górne



Czynność: polega na spłaszczaniu się i obniżaniu przepony

Czynność: polega na spłaszczaniu się i obniżaniu przepony

podczas skurczu; kopulasto uniesione części przepony spłaszczają

podczas skurczu; kopulasto uniesione części przepony spłaszczają

się podczas wdechu (stopień spłaszczenia zależy od głębokości

się podczas wdechu (stopień spłaszczenia zależy od głębokości

wdechu); środek ścięgnisty w porównaniu z częściami bocznymi

wdechu); środek ścięgnisty w porównaniu z częściami bocznymi

obniża się znacznie mniej. Podczas wydechu przepona unosi się

obniża się znacznie mniej. Podczas wydechu przepona unosi się

do góry.

do góry.

Położenie przepony- podczas wydechu wysokość brzegu górnego V

Położenie przepony- podczas wydechu wysokość brzegu górnego V

chrząstki żebrowej (strona prawa) oraz dolnego brzegu tej

chrząstki żebrowej (strona prawa) oraz dolnego brzegu tej

chrząstki (strona lewa). U kobiet, osób młodych i w pozycji leżącej

chrząstki (strona lewa). U kobiet, osób młodych i w pozycji leżącej

przepona układa się nieco wyżej.

przepona układa się nieco wyżej.

9

9

Powięzie klatki piersiowej

Powięzie klatki piersiowej



Powięź piersiowa

Powięź piersiowa

, składa się z dwóch blaszek, z których

, składa się z dwóch blaszek, z których

powierzchowna przyczepia się do u góry do obojczyka,

powierzchowna przyczepia się do u góry do obojczyka,

przyśrodkowa do mostka, bocznie przechodzi w powięź

przyśrodkowa do mostka, bocznie przechodzi w powięź

mięśnia naramiennego, u dołu łączy się z blaszką głęboką

mięśnia naramiennego, u dołu łączy się z blaszką głęboką

pokrywającą tylną powierzchnię mięśnia piersiowego

pokrywającą tylną powierzchnię mięśnia piersiowego

większego i przedłuża się w obrębie jamy pachowej w

większego i przedłuża się w obrębie jamy pachowej w

powięź pachową

powięź pachową



Powięź obojczykowo-piersiowa

Powięź obojczykowo-piersiowa

, silna powięź, która

, silna powięź, która

bocznie przyczepia się do wyrostka kruczego i do powięzi

bocznie przyczepia się do wyrostka kruczego i do powięzi

mięśnia kruczo-ramiennego, przyśrodkowo- do żeber i

mięśnia kruczo-ramiennego, przyśrodkowo- do żeber i

powięzi mięśni międzyżebrowych, u góry zaś do obojczyka i

powięzi mięśni międzyżebrowych, u góry zaś do obojczyka i

obejmuje cały mięsień obojczykowy oraz obojczykowy

obejmuje cały mięsień obojczykowy oraz obojczykowy

mniejszy, łącząc się z powięzią piersiową i pachową

mniejszy, łącząc się z powięzią piersiową i pachową



Powięź wewnątrzpiersiowa

Powięź wewnątrzpiersiowa

, pokrywa powierzchnie

, pokrywa powierzchnie

wewnętrzne żeber oraz mięsni między żebrowych,

wewnętrzne żeber oraz mięsni między żebrowych,

przechodząc u dołu w powięź osłaniająca górną

przechodząc u dołu w powięź osłaniająca górną

powierzchnię przepony (powięź przeponowo-opłucna)

powierzchnię przepony (powięź przeponowo-opłucna)

10

10

Trójkąt naramienno-

Trójkąt naramienno-

piersiowy

piersiowy



Trójkąt naramienno-piersiowy

Trójkąt naramienno-piersiowy

-

-

pomiędzy częścią obojczykową mięśnia piersiowego większego

pomiędzy częścią obojczykową mięśnia piersiowego większego

a m. naramiennym znajduje się szczelina, zwana bruzdą

a m. naramiennym znajduje się szczelina, zwana bruzdą

naramienno-piersiową, która przechodzi pod obojczykiem w

naramienno-piersiową, która przechodzi pod obojczykiem w

trójkąt naramienno-piersiowy, a w kierunku ramienia w bruzdę

trójkąt naramienno-piersiowy, a w kierunku ramienia w bruzdę

boczną m. dwugłowego; w okolicy tego trójkąta uwypuklająca się

boczną m. dwugłowego; w okolicy tego trójkąta uwypuklająca się

nieco skóra tworzy tzw. dół podobojczykowy (w tym miejscu

nieco skóra tworzy tzw. dół podobojczykowy (w tym miejscu

znajduje się tętnica barkowo-piersiowa oraz żyła odpromieniowa

znajduje się tętnica barkowo-piersiowa oraz żyła odpromieniowa

wpadająca do tętnicy pachowej)

wpadająca do tętnicy pachowej)

11

11

Mięśnie brzucha

Mięśnie brzucha



Mięśnie te dzieli się na dwie grupy: grupę mięśni przednich i

Mięśnie te dzieli się na dwie grupy: grupę mięśni przednich i

bocznych oraz na grupę mięśni tylnych

bocznych oraz na grupę mięśni tylnych



Do grupy mięśni bocznych zaliczane są: m. skośny zewnętrzny

Do grupy mięśni bocznych zaliczane są: m. skośny zewnętrzny

brzucha, m. skośny wewnętrzny brzucha, m. poprzeczny brzucha

brzucha, m. skośny wewnętrzny brzucha, m. poprzeczny brzucha



Mięśnie przednie to: m. prosty brzucha oraz m. stożkowaty

Mięśnie przednie to: m. prosty brzucha oraz m. stożkowaty



Mięśnie należące do grupy tylnej: m. czworoboczny oraz mm.

Mięśnie należące do grupy tylnej: m. czworoboczny oraz mm.

międzypoprzeczne boczne lędzwiowe (omówione przy opisie mm

międzypoprzeczne boczne lędzwiowe (omówione przy opisie mm

grzbietu)

grzbietu)

12

12

Mięśnie brzucha boczne i

Mięśnie brzucha boczne i

przednie

przednie



Mięsień skośny zewnętrzny brzucha

Mięsień skośny zewnętrzny brzucha

, najbardziej

, najbardziej

powierzchowny mięsień, przykrywa: mięśnie przednie, m. skośny

powierzchowny mięsień, przykrywa: mięśnie przednie, m. skośny

wewnętrzny brzucha i osiem dolnych żeber; od tyłu sąsiaduje z

wewnętrzny brzucha i osiem dolnych żeber; od tyłu sąsiaduje z

m. najszerszym grzbietu; włókna mięśniowe biegną w kierunku ku

m. najszerszym grzbietu; włókna mięśniowe biegną w kierunku ku

dołowi i do przodu

dołowi i do przodu



Przyczepy początkowe- powierzchnie zewnętrzne ośmiu dolnych

Przyczepy początkowe- powierzchnie zewnętrzne ośmiu dolnych

par żeber; pasma górne wchodzą między pasma m. zębatego

par żeber; pasma górne wchodzą między pasma m. zębatego

przedniego, zaś trzy dolne pasma między pasma m. najszerszego

przedniego, zaś trzy dolne pasma między pasma m. najszerszego

grzbietu

grzbietu



Przyczep końcowy

Przyczep końcowy

1.

1.

Rozcięgno dochodzi do kresy białej

Rozcięgno dochodzi do kresy białej

2.

2.

Więzadło pachwinowe

Więzadło pachwinowe

3.

3.

Warga zewnętrzna grzebienia kości biodrowej

Warga zewnętrzna grzebienia kości biodrowej



Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup i klatkę

Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina kręgosłup i klatkę

piersiową w bok oraz obraca tułów w stronę przeciwległą. Przy

piersiową w bok oraz obraca tułów w stronę przeciwległą. Przy

działaniu obustronnym zgina kręgosłup do przodu i obniża klatkę

działaniu obustronnym zgina kręgosłup do przodu i obniża klatkę

piersiową; przy ustalonej klatce piersiowej podnosi miednicę

piersiową; przy ustalonej klatce piersiowej podnosi miednicę

13

13



Mięsień skośny wewnętrzny brzucha

Mięsień skośny wewnętrzny brzucha

, leży na mięśniu

, leży na mięśniu

poprzecznym brzucha, przykryty jest z przodu przez m. skośny

poprzecznym brzucha, przykryty jest z przodu przez m. skośny

zewnętrzny brzucha a z tyłu przez m. najszerszy grzbietu

zewnętrzny brzucha a z tyłu przez m. najszerszy grzbietu



Przyczepy początkowe:

Przyczepy początkowe:

1.

1.

Powierzchnia tylna powięzi piersiowo-lędźwiowej

Powierzchnia tylna powięzi piersiowo-lędźwiowej

2.

2.

Grzebień kości biodrowej (warga pośrednia)

Grzebień kości biodrowej (warga pośrednia)

3.

3.

Odcinek boczny więzadła pachwinowego

Odcinek boczny więzadła pachwinowego



Przyczep końcowy:

Przyczep końcowy:

1.

1.

Dolne brzegi trzech ostatnich żeber (tylne włókna mięśniowe w

Dolne brzegi trzech ostatnich żeber (tylne włókna mięśniowe w

kierunku ku górze i ku dołowi)

kierunku ku górze i ku dołowi)

2.

2.

Rozcięgno mięśnia poprzecznego (włókna biegną rozbieżnie:

Rozcięgno mięśnia poprzecznego (włókna biegną rozbieżnie:

górne- skośnie ku górze i ku dołowi, środkowe- poziomo, dolne-

górne- skośnie ku górze i ku dołowi, środkowe- poziomo, dolne-

skośnie ku przodowi i ku dołowi)

skośnie ku przodowi i ku dołowi)



Czynność; przy działaniu jednostronnym obraca tułów w tę samą

Czynność; przy działaniu jednostronnym obraca tułów w tę samą

stronę; przy działaniu obustronnym działaniu zgina tułów do

stronę; przy działaniu obustronnym działaniu zgina tułów do

przodu i obniża klatkę piersiową

przodu i obniża klatkę piersiową

14

14



Mięsień poprzeczny brzucha

Mięsień poprzeczny brzucha

, na jego powierzchni

, na jego powierzchni

zewnętrznej przebiegają nerwy i naczynia, powierzchnia

zewnętrznej przebiegają nerwy i naczynia, powierzchnia

wewnętrzna pokryta jest powięzią poprzeczną brzucha; włókna

wewnętrzna pokryta jest powięzią poprzeczną brzucha; włókna

jego biegną poprzecznie ku przodowi

jego biegną poprzecznie ku przodowi



Przyczepy początkowe:

Przyczepy początkowe:

1.

1.

Sześć dolnych chrząstek żebrowych (powierzchnie wewnętrzne

Sześć dolnych chrząstek żebrowych (powierzchnie wewnętrzne

między pasami przepony)

między pasami przepony)

2.

2.

Powięź piersiowo-lędźwiowa

Powięź piersiowo-lędźwiowa

3.

3.

Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej

Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej

4.

4.

Boczna połowa więzadła pachwinowego

Boczna połowa więzadła pachwinowego



Przyczep końcowy- rozcięgno m. poprzecznego brzucha

Przyczep końcowy- rozcięgno m. poprzecznego brzucha



Czynność:

Czynność:

1.

1.

Tłocznia brzuszna

Tłocznia brzuszna

2.

2.

Zwęża klatkę piersiową

Zwęża klatkę piersiową



Mięsień prosty brzucha

Mięsień prosty brzucha

, leży pomiędzy mostkiem a kością

, leży pomiędzy mostkiem a kością

łonowa po obu stronach linii pośrodkowej ciała; w mięśniu

łonowa po obu stronach linii pośrodkowej ciała; w mięśniu

występują 3-4 smugi ścięgniste o przebiegu poprzecznym, lekko

występują 3-4 smugi ścięgniste o przebiegu poprzecznym, lekko

skośnym lub łukowatym

skośnym lub łukowatym

15

15



Przyczepy początkowe:

Przyczepy początkowe:

1.

1.

Wyrostek mieczykowaty (powierzchnia przednia)

Wyrostek mieczykowaty (powierzchnia przednia)

2.

2.

Chrząstki żebrowe od V-VII (powierzchnia przednia)

Chrząstki żebrowe od V-VII (powierzchnia przednia)



Przyczep końcowy:

Przyczep końcowy:

1.

1.

Gałąź górna kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

2.

2.

Spojenie łonowe

Spojenie łonowe



Czynność: zgina tułów do przodu, obniża żera i unosi miednicę

Czynność: zgina tułów do przodu, obniża żera i unosi miednicę



Mięsień stożkowaty

Mięsień stożkowaty

, mięsień szczątkowy, wykazuje dużą

, mięsień szczątkowy, wykazuje dużą

zmienność osobniczą; leży on pod blaszką przednią pochewki

zmienność osobniczą; leży on pod blaszką przednią pochewki

mięśnia prostego brzucha

mięśnia prostego brzucha



Przyczepy początkowe:

Przyczepy początkowe:

1.

1.

Gałąź górna kości łonowej

Gałąź górna kości łonowej

2.

2.

Spojenie łonowe

Spojenie łonowe



Przyczep końcowy: kresa biała

Przyczep końcowy: kresa biała



Czynność: napina kresę białą

Czynność: napina kresę białą

16

16

Mięsień brzucha tylny

Mięsień brzucha tylny



Mięsień czworoboczny lędźwi,

Mięsień czworoboczny lędźwi,

leży bocznie od kręgosłupa

leży bocznie od kręgosłupa

między XII żebrem a kością biodrową, oddzielony głęboką blaszką

między XII żebrem a kością biodrową, oddzielony głęboką blaszką

powięzi piersiowo-lędźwiowej od mięśnia krzyżowo-grzbietowego; z

powięzi piersiowo-lędźwiowej od mięśnia krzyżowo-grzbietowego; z

przodu pokrywa mięsień powięź lędźwiowa, do której przylega

przodu pokrywa mięsień powięź lędźwiowa, do której przylega

nerka, okrężnica wstępująca i zstępująca. W mięśniu

nerka, okrężnica wstępująca i zstępująca. W mięśniu

czworobocznym lędźwi odróżnia się dwie warstwy włókien: przednią

czworobocznym lędźwi odróżnia się dwie warstwy włókien: przednią

i tylną

i tylną



Przyczepy początkowe warstwy przedniej: wyrostki żebrowe

Przyczepy początkowe warstwy przedniej: wyrostki żebrowe

czterech dolnych kręgów lędźwiowych

czterech dolnych kręgów lędźwiowych



Przyczep końcowy warstwy przedniej: brzeg dolny XII żebra oraz

Przyczep końcowy warstwy przedniej: brzeg dolny XII żebra oraz

trzon dwunastego kręgu piersiowego

trzon dwunastego kręgu piersiowego



Przyczepy początkowe warstwy tylnej:

Przyczepy początkowe warstwy tylnej:

1.

1.

Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej

Warga wewnętrzna grzebienia kości biodrowej

2.

2.

Więzadło biodrowo-lędźwiowe

Więzadło biodrowo-lędźwiowe



Przyczep końcowy warstwy tylnej:

Przyczep końcowy warstwy tylnej:

1.

1.

Wyrostki żebrowe czterech górnych kręgów lędźwiowych

Wyrostki żebrowe czterech górnych kręgów lędźwiowych

2.

2.

Dwunaste żebro (brzeg dolny)

Dwunaste żebro (brzeg dolny)

Włókna obu warstw krzyżują się ze sobą, przednie biegną lekko skośnie

Włókna obu warstw krzyżują się ze sobą, przednie biegną lekko skośnie

ku górze i ku bokowi zaś tylne skośnie ku górze i przśrodkowo

ku górze i ku bokowi zaś tylne skośnie ku górze i przśrodkowo



Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina tułów w bok, przy

Czynność: przy działaniu jednostronnym zgina tułów w bok, przy

działaniu obustronnym obniża dwunastą parę żeber

działaniu obustronnym obniża dwunastą parę żeber

17

17

Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista

Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista

przestrzeń lędźwiowa

przestrzeń lędźwiowa



Trójkąt lędźwiowy-

Trójkąt lędźwiowy-

w 75% przypadków występuje w postaci

w 75% przypadków występuje w postaci

trójkątnego pola, którego podstawę tworzy grzebień biodrowy, a

trójkątnego pola, którego podstawę tworzy grzebień biodrowy, a

ramiona: przyśrodkowe- rozcięgno m. najszerszego grzbietu, boczne-

ramiona: przyśrodkowe- rozcięgno m. najszerszego grzbietu, boczne-

brzeg tylny m. skośnego zewnętrznego brzucha; dno trójkąta tworzy m.

brzeg tylny m. skośnego zewnętrznego brzucha; dno trójkąta tworzy m.

skośny wewnętrzny brzucha (miejsce zmniejszonego oporu, zatem

skośny wewnętrzny brzucha (miejsce zmniejszonego oporu, zatem

mogą występować, choć zdarza się to rzadko przepukliny lędźwiowe

mogą występować, choć zdarza się to rzadko przepukliny lędźwiowe

dolne)

dolne)



Ścięgnista przestrzeń lędźwiowa,

Ścięgnista przestrzeń lędźwiowa,

znajduje się powyżej trójkąta

znajduje się powyżej trójkąta

lędźwiowego, pod m. najszerszym grzbietu, ograniczona jest przez

lędźwiowego, pod m. najszerszym grzbietu, ograniczona jest przez

żebro XII, prostownik grzbietu oraz przez mm. skośne zewnętrzny i

żebro XII, prostownik grzbietu oraz przez mm. skośne zewnętrzny i

wewnętrzny; dno tworzy rozcięgno m. poprzecznego brzucha przebite

wewnętrzny; dno tworzy rozcięgno m. poprzecznego brzucha przebite

nerwem i naczyniami podżebrowymi (tędy mogą uwypuklać się

nerwem i naczyniami podżebrowymi (tędy mogą uwypuklać się

przepukliny lędźwiowe górne)

przepukliny lędźwiowe górne)

18

18

Współdziałanie mięśni

Współdziałanie mięśni

brzucha

brzucha

1.

1.

Współudział w ruchach zgięcia i obrotach tułowia (razem z mm.

Współudział w ruchach zgięcia i obrotach tułowia (razem z mm.

grzbietu) oraz w ustalaniu położenia miednicy i kręgosłupa

grzbietu) oraz w ustalaniu położenia miednicy i kręgosłupa

2.

2.

Mięśnie brzucha są mięśniami wydechowymi; gdy mięsnie powłok

Mięśnie brzucha są mięśniami wydechowymi; gdy mięsnie powłok

brzucha kurczą się rozluźniona przepona unosi się ku górze, jama

brzucha kurczą się rozluźniona przepona unosi się ku górze, jama

klatki piersiowej zmniejsza się, ciśnienie wzrasta i zachodzi wdech,

klatki piersiowej zmniejsza się, ciśnienie wzrasta i zachodzi wdech,

pod tym względem mięsnie brzucha są najskuteczniejszymi

pod tym względem mięsnie brzucha są najskuteczniejszymi

antagonistami wdechowo pracującej przepony

antagonistami wdechowo pracującej przepony

3.

3.

Ochrona zawartości jamy brzusznej

Ochrona zawartości jamy brzusznej

4.

4.

Tłocznia brzuszna; przy działaniu tym, polegającym na

Tłocznia brzuszna; przy działaniu tym, polegającym na

zmniejszeniu wskutek skurczu mięśni, największą rolę odgrywa

zmniejszeniu wskutek skurczu mięśni, największą rolę odgrywa

czynność mięśnia poprzecznego brzucha

czynność mięśnia poprzecznego brzucha

5.

5.

Przednie mięśnie brzucha stanowią ochronę zawartości jamy

Przednie mięśnie brzucha stanowią ochronę zawartości jamy

brzusznej

brzusznej

19

19

Rozcięgna mięśni brzucha

Rozcięgna mięśni brzucha



Pochewka mięśnia

Pochewka mięśnia

, składa się z dwóch blaszek ścięnistych-

, składa się z dwóch blaszek ścięnistych-

przedniej i tylnej, które bezpośrednio pokrywają powierzchnię

przedniej i tylnej, które bezpośrednio pokrywają powierzchnię

przednią i tylną mięśnia prostego brzucha; blaszki te tworzą

przednią i tylną mięśnia prostego brzucha; blaszki te tworzą

rozcięgna obu mm. skośnych i m. poprzecznego. W płaszczyźnie

rozcięgna obu mm. skośnych i m. poprzecznego. W płaszczyźnie

pośrodkowej łączą się one wzdłuż kresy białej; blaszka przednia w

pośrodkowej łączą się one wzdłuż kresy białej; blaszka przednia w

2/3 górnych utworzona jest przez rozcięgni m. skośnego

2/3 górnych utworzona jest przez rozcięgni m. skośnego

zewnętrznego i część wewnętrznego; blaszkę tylną tworzy część

zewnętrznego i część wewnętrznego; blaszkę tylną tworzy część

rozcięgna m. skośnego wewnętrznego i rozcięgno m.

rozcięgna m. skośnego wewnętrznego i rozcięgno m.

poprzecznego; w dolnej 1/3 części wszystkie trzy rozcięgna tworzą

poprzecznego; w dolnej 1/3 części wszystkie trzy rozcięgna tworzą

blaszkę przednią ; ku tyłowi m. prosty przylega do powięzi

blaszkę przednią ; ku tyłowi m. prosty przylega do powięzi

poprzecznej brzucha

poprzecznej brzucha



Kresa biała-

Kresa biała-

silne pasma łącznotkankowe, które leży w

silne pasma łącznotkankowe, które leży w

płaszczyźnie pośrodkowej między mm. prostymi przyczepia się u

płaszczyźnie pośrodkowej między mm. prostymi przyczepia się u

góry do wyrostka mieczykowatego, u dołu do spojenia łonowego;

góry do wyrostka mieczykowatego, u dołu do spojenia łonowego;



Pępek

Pępek

jest blizną po penpowinie (pierwotnym połączeniu ściany

jest blizną po penpowinie (pierwotnym połączeniu ściany

brzusznej z łożyskiem)

brzusznej z łożyskiem)

20

20

Powięzie mięśni brzucha

Powięzie mięśni brzucha



Powięź powierzchowna brzucha

Powięź powierzchowna brzucha

, dość gruba, pokrywa mięsień

, dość gruba, pokrywa mięsień

skośny zewnętrzny brzucha, u góry łączy się z powięzią piersiową,

skośny zewnętrzny brzucha, u góry łączy się z powięzią piersiową,

przyśrodkowo z kresą białą, ku dołowi ściśle zrośnięta jest z

przyśrodkowo z kresą białą, ku dołowi ściśle zrośnięta jest z

więzadłem pachwinowym; nieco powyżej i bocznie od guzka

więzadłem pachwinowym; nieco powyżej i bocznie od guzka

łonowego przechodzi przez ścianę brzuszną u mężczyzn w powrózek

łonowego przechodzi przez ścianę brzuszną u mężczyzn w powrózek

nasienny, któremu towarzyszy i zbiega jako powięź dźwigacza jądra

nasienny, któremu towarzyszy i zbiega jako powięź dźwigacza jądra

do moszny; u kobiet przechodzi w więzadło obłe; w linii pośrodkowej

do moszny; u kobiet przechodzi w więzadło obłe; w linii pośrodkowej

łączy się z więzadłem procowatym prącia bądź łechtaczki, i

łączy się z więzadłem procowatym prącia bądź łechtaczki, i

węzadłem wieszadłowym prącia bądź łechtaczki; na zewnątrz od

węzadłem wieszadłowym prącia bądź łechtaczki; na zewnątrz od

powięzi powierzchownej leży powięź podskórna, pokrywająca od

powięzi powierzchownej leży powięź podskórna, pokrywająca od

wewnątrz tkankę tłuszczową podskórna

wewnątrz tkankę tłuszczową podskórna



Powięź poprzeczna

Powięź poprzeczna

, położona jest między powierzchnią tylną m.

, położona jest między powierzchnią tylną m.

poprzecznego brzucha a otrzewną; od kresy łukowatej aż do

poprzecznego brzucha a otrzewną; od kresy łukowatej aż do

miednicy bezpośrednio przylega do m. prostego brzucha, w okolicy

miednicy bezpośrednio przylega do m. prostego brzucha, w okolicy

pępka jest mocniejsza, ku górze jako cienka błona przedłuża się w

pępka jest mocniejsza, ku górze jako cienka błona przedłuża się w

warstwę tkanki łącznej podotrzewnowej przepony; w tyłu przechodzi

warstwę tkanki łącznej podotrzewnowej przepony; w tyłu przechodzi

w powięź m. czworobocznego lędźwi i na m. lędźwiowy większy; ku

w powięź m. czworobocznego lędźwi i na m. lędźwiowy większy; ku

dołowi przyczepia się do grzebienia biodrowego, więzadła

dołowi przyczepia się do grzebienia biodrowego, więzadła

pachwinowego i łączy się z powięzią biodrową; powyżej więzadła

pachwinowego i łączy się z powięzią biodrową; powyżej więzadła

pachwinowego posiada dwa wzmocnienia: sierp pachwinowy i

pachwinowego posiada dwa wzmocnienia: sierp pachwinowy i

więzadło międzydołkowe (niekiedy wzmacniają je włókna mięśniowe)

więzadło międzydołkowe (niekiedy wzmacniają je włókna mięśniowe)

21

21

Kanał pachwinowy

Kanał pachwinowy



Znajduje się po prawej i lewej stronie ciała w dolnym odcinku

Znajduje się po prawej i lewej stronie ciała w dolnym odcinku

przedniej jamy brzusznej, jest pozostałością drogi, jaką przebyło

przedniej jamy brzusznej, jest pozostałością drogi, jaką przebyło

stępujące jądro do moszny; proces ten zachodzący w okresie

stępujące jądro do moszny; proces ten zachodzący w okresie

płodowym nazywany jest zstępowaniem jądra; kanał pachwinowy u

płodowym nazywany jest zstępowaniem jądra; kanał pachwinowy u

mężczyzn całkowicie wypełnia powrózek nasienny; u kobiet proces

mężczyzn całkowicie wypełnia powrózek nasienny; u kobiet proces

zstępowania gruczołów płciowych polega na przesunięciu się jajnika

zstępowania gruczołów płciowych polega na przesunięciu się jajnika

do miednicy mniejszej, zatem kanał pachwinowy wypełniony jest

do miednicy mniejszej, zatem kanał pachwinowy wypełniony jest

jedynie więzadłem obłym macicy

jedynie więzadłem obłym macicy



Kanał pachwinowy to skośna szczelina przebiegająca pod więzadłem

Kanał pachwinowy to skośna szczelina przebiegająca pod więzadłem

pachwinowym i równolegle do jego przyśrodkowego odcinka

pachwinowym i równolegle do jego przyśrodkowego odcinka



Pierścień pachwinowy głęboki to wejście do kanału pachwinowego,

Pierścień pachwinowy głęboki to wejście do kanału pachwinowego,

stanowi uwypuklenie powięzi poprzecznej, które znajduje się na

stanowi uwypuklenie powięzi poprzecznej, które znajduje się na

tylnej powierzchni przedniej ściany brzucha nieco powyżej więzadła

tylnej powierzchni przedniej ściany brzucha nieco powyżej więzadła

pachwinowego i mniej więcej w połowie jego długości

pachwinowego i mniej więcej w połowie jego długości



Pierścień pachwinowy powierzchowny, znajduje się na przedniej

Pierścień pachwinowy powierzchowny, znajduje się na przedniej

powierzchni ściany jamy brzusznej, stanowiąc szczelinę w rozcięgnie

powierzchni ściany jamy brzusznej, stanowiąc szczelinę w rozcięgnie

mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha; szczelinę tę ograniczają

mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha; szczelinę tę ograniczają

rozchodzące się włókna rozcięgna-odnoga przyśrodkowa i boczna;

rozchodzące się włókna rozcięgna-odnoga przyśrodkowa i boczna;

od przodu zaś przykrywają przebiegające łukowato włókna

od przodu zaś przykrywają przebiegające łukowato włókna

rozcięgna, tzw. włókna międzyodnogowe; tylne ograniczenie

rozcięgna, tzw. włókna międzyodnogowe; tylne ograniczenie

pierścienia stanowi więzadło zagięte. Które jest częścią włókien

pierścienia stanowi więzadło zagięte. Które jest częścią włókien

więzadła pachwinowego zdążąjących w pochewce mięśnia prostego

więzadła pachwinowego zdążąjących w pochewce mięśnia prostego

do kresy białej

do kresy białej

22

22



W kanale pachwinowym wyróżnia się cztery ściany:

W kanale pachwinowym wyróżnia się cztery ściany:



Dolną- więzadło pachwinowe

Dolną- więzadło pachwinowe



Górną- dolne włókna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha i

Górną- dolne włókna mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha i

mięśnia poprzecznego

mięśnia poprzecznego



Przednią- rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego

Przednią- rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego



Tylną- powięź poprzeczna i jej wzmocnienia

Tylną- powięź poprzeczna i jej wzmocnienia