Dieta w wieku

dojrzałym i

starszym

Justyna Dziki

Marta Klusek

„Osoba w wieku

starszym”- ???

Dwa terminy:

1) Wiek kalendarzowy

2) Wiek biologiczny

WIEK KALENDARZOWY

Jest to liczba przeżytych lat, które w

okresie starości WHO dzieli na trzy
podokresy:

 Wiek podeszły – od 60 do 70 roku

życia

 Wiek starszy – od 75 do 90 roku życia
 Wiek sędziwy (długowieczność) -

powyżej 90 roku życia

Ta sama liczba lat

kalendarzowych może

mieć różne znaczenie dla

różnych osób, zależnie od

szybkości starzenia się

biologicznego.

WIEK BIOLOGICZNY

Określa ogólną sprawność i żywotność

organizmu, zmniejszającą się w

drugiej połowie życia równolegle do

postępu wieku kalendarzowego. Mogą

tu zachodzić duże indywidualne

różnice między poszczególnymi

osobami zależnie od czynników

genetycznych, klimatu, trybu życia,

sposobu odżywiania itp.

W wieku starszym dochodzi do

wielu zmian fizjologicznych jak i

patologicznych. Są to:

Spadek aktywności fizycznej
Spadek siły mięśni
Zmniejszenie pracy narządów

wewnętrznych

A w konsekwencji zmniejszenie

przemiany materii

Zmniejszenie przewodzenia bodźców

nerwowych

Zmniejszenie sprawności trawienia

pokarmów

Zmniejszenie przyswajania składników

pokarmowych i ich wykorzystania w
procesach metabolicznych

Spadek wydzielania soków

żołądkowych, enzymów trawiennych

Pogorszenie wchłaniania w jelicie

cienkim

Upośledzenie czynności nerek
Zmniejszenie pojemności oddechowej

płuc

Często obserwuje się ograniczenia w

odczuwaniu smaku i zapachu – utrata
apetytu

Występują choroby zębów i jamy

ustnej – próchnica i choroby
przyzębia, często braki w uzębieniu,
co ogranicza żucie i rozdrabniane
pokarmów

Zmiany w gruczołach ślinowych –

zmniejszenie wydzielania śliny i
zawartości w niej enzymów
trawiennych

Zmiany zanikowe błon śluzowych,

gruczołów wydzielniczych i
mięśniówki przewodu pokarmowego
– ograniczona czynność motoryczna
przewodu pokarmowego i zwolnienie
ruchów perystaltycznych co może
powodować zaleganie treści żołądka i
zaparcia

Refluks żołądkowo-przełykowy
Zmiany w wątrobie, układzie

żółciowym oraz w trzustce

Z wiekiem zmniejszeniu ulega

zapotrzebowanie energetyczne. Jeśli
przyjmiemy wartość zapotrzebowania
energetycznego w wieku 30 lat za 100%
to w latach kolejnych wynosi ono:

• 40 lat – 97%
• 50 lat – 94%
• 60 lat – 87%
• 70 lat – 79%
• Powyżej 70 lat – 69%

BIAŁKO

Ilością optymalną jest 1,5 grama na

kilogram masy ciała z jednoczesnym

zapewnieniem w diecie 60 mmoli potasu

(mięsień sercowy). Zaleca się aby w wieku

starszym źródłem białka było głównie

mleko, produkty mleczne i białko jaj.

TŁUSZCZE

Ilość – do 1 grama na kilogram masy

ciała.

Powinny to być głównie tłuszcze

zawierające kwasy tłuszczowe

wielonienasycone i jednonienasycone

jak olej słonecznikowy, sojowy i oliwa z

oliwek. Tłuszcze te wraz z witaminą E

zapobiegają zmianom miażdżycowym i

zwiększaniu się stężenia cholesterolu

LDL.

Należy ograniczać spożywanie

pokarmów bogatych w cholesterol

(żółtko jaj, podroby, tłuszcze

zwierzęce) przy jednoczesnym

spożywaniu błonnika, zwłaszcza jego

frakcji rozpuszczalnych w wodzie

(pektyny, śluzy) obniżających poziom

cholesterolu. Spożycie błonnika nie

powinno przekraczać ilości 30-40

gramów dziennie.

WĘGLOWODANY

Ich podaż powinna wynosić nieco

powyżej 2,5 grama na kilogram masy

ciała z dużym ograniczeniem cukrów

prostych na rzecz węglowodanów

złożonych. Spożywanie cukrów prostych

powoduje nadmierny skokowy wzrost

poziomu glukozy we krwi i płynach

międzytkankowych. Przyswajanie

cukrów złożonych jest stopniowe i

rozłożone w czasie co zapewnia lepszą

równowagę cukrową w organiźmie.

U osób starszych następuje

pogorszenie przyswajania składników

mineralnych i witamin. Przewaga

procesów katabolicznych powoduje

stopniowe ubytki wapnia z kośćca

przy jednoczesnym ograniczeniu jego

przyswajania z pokarmów. Podaż

wapnia w pokarmach powinna

wynosić 1 do 1,2 grama na dobę,

najlepiej wapnia dobrze

przyswajalnego, który występuje w

produktach mlecznych.

W wieku starszym rośnie

zapotrzebowanie organizmu

na witaminy:

 Witaminę A o 25%
 Witaminy grupy B o

50%

 Witaminę E o 100%

OGÓLNE ZASADY

PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA

W WIEKU STARSZYM

MÓWIĄ, ŻE NALEŻY:

• Urozmaicać dietę poprzez spożywanie

różnorodnych produktów, szczególnie o dużej
wartości odżywczej, np. przetworów
mlecznych, chudego mięsa, drobiu, wędlin, ryb

• Unikać spożywania potraw ciężkostrawnych,

np. potraw długo smażonych, bigosu, grzybów
itp.

• Ograniczać spożycie cukru oraz

tłuszczów pochodzenia zwierzęcego
(masło, smalec). Do smarowania
pieczywa używać miękkich margaryn,
zawierających dużo NNKT, a do
krótkiego (jednorazowego!) smażenia i
do sałatek – olejów roślinnych

• Codziennie spożywać warzywa i owoce,

w miarę możliwości w stanie surowym

• Unikać spożywania większej ilości soli i

ostrych przypraw

• Spożywać regularnie posiłki o

mniejszej objętości, ale częściej (4-5
razy dziennie) oraz unikać
przejadania się i nie dopuszczać do
nadwagi

• Wypijać większą ilość płynów aby

zapobiec nasilającemu się z wiekiem
odwodnieniu organizmu

• Ograniczać spożywanie alkoholu
• Prowadzić aktywny tryb życia

Przykład całodziennej diety

dla ludzi starszych:

:

Śniadanie 1

Płatki owsiane na mleku (mleko 250 ml, płatki
owsiane 20 g), bułka 50 g, masło 10 g, bawarka
100 ml.

Śniadanie 2

Jajko na miękko 50 g, masło 10 g, pieczywo 100
g, herbata 250 ml (cytryna 10 g, cukier 10 g),
jabłko gotowane 100 g.

Obiad

Zupa pomidorowa z ryżem (włoszczyzna 30 g,

koncentrat pomidorowy 20 g, ryż 20 g, śmietana
20 ml, mąka 3 g), ryba z wody (dorsz 200 g),
ziemniaki 150 g, masło 10 g, napój owocowy
200 ml.

Podwieczore

k

Kefir 250 ml.

Kolacja

Chuda wędlina 80 g, masło 10 g, pieczywo 80 g,
bawarka 100 ml.

Dziękujemy za uwagę.