SPOSTRZEGANIE

Recepcja sensoryczna a

percepcja
Główne kontrowersje w

teoriach spostrzegania:

1. Atomizm vs holizm

•

Dynamika spostrzegania

2. Konstruktywizm vs

percepcja bezpośrednia

SPOSTRZEGANIE

Recepcja sensoryczna a

percepcja
Główne kontrowersje w

teoriach spostrzegania:

1. Atomizm vs holizm

•

Dynamika spostrzegania

2. Konstruktywizm vs

percepcja bezpośrednia

Bufor sensoryczny

Rejestracja bodźców w receptorach

Aktywna interpretacja danych

zmysłowych (percepcja)

„Pamięć”

sensoryczna

(ikoniczna,

echoiczna)

Pojemność? Trwałość?



Sperling 1960:



Procedura całościowego i częściowego
odtwarzania



Krótki czas prezentacji (50ms)



Ile informacji można zatrzymać?

.

F G R C

H K S L

P B M Q

F G R C

H K S L

P B M Q



Procedura całościowego odtwarzania

•

4-5 elementów

•

Tyle można odtworzyć, ale czy
„rejestrujemy” więcej?



Procedura częściowego odtwarzania

•

Prezentacja rzędów elementów – 50ms

•

Po chwili (0-1000ms) – wskazanie
(wzrokowe lub słuchowe) rzędu, z którego
należy podać elementy

.

D K P O

G N X L

R B Z Q

D K P O

G N X L

R B Z Q



W procedurze przywołania
częściowego: 9-12 elementów!



Trwałość informacji w buforze (jak
długo jest przechowywana?)

•

Im później pojawiała się wskazówka, tym
gorsze przywołanie

•

Nagły spadek ok. 300 ms.



Co to jest maskowanie wsteczne?

SPOSTRZEGANIE

Recepcja sensoryczna a

percepcja

Główne kontrowersje w

teoriach spostrzegania:

1. Atomizm vs holizm

•

Dynamika spostrzegania

2. Konstruktywizm vs

percepcja bezpośrednia

Atomizm (asocjacjonizm)

vs Holizm



Atomizm – pierwsze badania nad
percepcją (Wundt, Titchener). Cel:
wyróżnienie składników percepcji, myśli,
emocji.

•

Ponad 40000 elementarnych wrażeń percepcyjnych

•

30000 wzrokowych



Gestalt: Początek – 1910, badania
Wertheimera nad spostrzeganiem ruchu
pozornego – zjawisko phi

PHI / BETA DEMO

Zygmunt Pizlo, developed by Filip J. Pizlo

http://www.psych.purdue.edu/Magniphi

Rotating Snakes Illusion by A. Kitaoka, 2003



Jak to wyjaśnić odwołując się do
elementarnych wrażeń wzrokowych?



Całość to coś więcej niż suma części



Spostrzeganiem rządzą prawa
wyodrębniania całości

TrUdNoJeStPrZeCzYtAćToZdAnIe



trudno jest połączyć niepodobne litery w jedną
całość (wbrew zasadzie podobieństwa)



nie widzimy poszczególnych elementów
zdania (zasada bliskości)



Wyodrębnianie figury z tła =
osiągnięcie spójnej percepcji =
stabilny stan systemu (stan
równowagi)

T

K

Efekt histerezy

Dynamika spostrzegania



Wyodrębnione spostrzeżenie
charakteryzuje się stabilnością



System poznawczy „trzyma się” raz
osiągniętej interpretacji...

Dynamika spostrzegania



Wyodrębnione spostrzeżenie
charakteryzuje się stabilnością



System poznawczy „trzyma się” raz
osiągniętej interpretacji...

... ale nie za długo



Literatura: Nęcka i in. Rozdział 7,
oraz s. 340-343.