Papiery wartościowe

Papiery wartościowe

(1) Pojęcie i kryteria podziału
(2) Typy ryzyka na jakie narażeni są
inwestorzy
(3) Poziom ryzyka związanego z
inwestowaniem w papiery
wartościowe i pomiar tego ryzyka
(4) Skośność i spłaszczenie rozkładu
stopy zwrotu z inwestycji w papiery
wartościowe_

Papier wartościowy

Papier wartościowy jest dokumentem,

który potwierdza określone prawo
majątkowe, utrwalonym w taki
sposób, że może stanowić
samodzielny przedmiot obrotu
publicznego.

Rozróżniamy:
- towarowe papiery wartościowe
- finansowe papiery wartościowe.
Wartość papierów finansowych wyrażona

jest w pieniądzu i stąd nazywane są
walorami._

Kryteria klasyfikacji papierów

wartościowych (finansowych)

• Ze względu na przenoszenie tytułu

własności do praw majątkowych

•Z punktu widzenia przynoszonego dochodu

•Z punktu widzenia ucieleśnionych praw

majątkowych

•Papiery wartościowe oznaczające prawo do

współwłasności

•Papiery wartościowe potwierdzające

udzielenie kredytu

•Papiery wartościowe potwierdzające prawo

do otrzymania pewnej wartości w przyszłości._

Klasyfikacja papierów

wartościowych (finansowych)

ze względu na przenoszenie tytułu
własności do praw majątkowych:
•Papiery wartościowe na okaziciela
•Papiery wartościowe na zlecenie
•Papiery wartościowe imienne
•Papiery wartościowe potwierdzające
prawo do otrzymania pewnej wartości w
przyszłości._

Papiery wartościowe na

okaziciela

Uprawniona z papieru jest każda osoba, która
przedstawia papier wartościowy wystawcy.
Prawa ucieleśnione w papierze mogą być
przenoszone bez żadnych ograniczeń,
oczywiście za wydaniem papieru
wartościowego.
Przykłady:
Czek, weksel na okaziciela, akcja na okaziciela,
obligacja na okaziciela i inne_

Papiery wartościowe na zlecenie

Uprawniona osoba jest wskazana

imiennie przez indos tj. odpowiedni

zapis na dokumencie.

Do przeniesienia praw konieczne jest

wydanie papieru wartościowego oraz

nieprzerwany ciąg indosów.

Przykład:
konosament na zlecenie_

Papiery wartościowe imienne

Uprawniona jest wyłącznie osoba

wskazana imiennie w papierze

wartościowym. Do przeniesienia praw

konieczne jest wydanie papieru

wartościowego oraz cesja praw tj

zrzeczenie się na piśmie praw

wynikających z papieru

wartościowego.

Przykład:

konosament imienny, akcje imienne_

Klasyfikacja papierów

wartościowych (finansowych)

Z punktu widzenia przynoszonego
dochodu:
•Papiery przynoszące dochód stały (np.
obligacje o stałym oprocentowaniu)
•Papiery przynoszące dochód zmienny
(np. akcje, udziały, obligacje o
zmiennym oprocentowaniu)_

Klasyfikacja papierów

wartościowych (finansowych)

Z punktu widzenia ucieleśnionych praw
majątkowych:
•Papiery wartościowe udziałowe stwierdzające
nabycie prawa do współwłasności firmy
(akcje, udziały)
•Papiery pożyczkowe, stwierdzające
udzielenie kredytu pewnej instytucji
(obligacje, bony pieniężne)
•Papiery stwierdzające prawo do otrzymania
pewnej wartości w przyszłości._

Papiery wartościowe

oznaczające prawo do

współwłasności - akcje

Akcja (imienna lub na okaziciela) –

stanowi dowód udziału posiadacza w

kapitale akcyjnym spółki.
Udział może być określony sumą

pieniężną lub inaczej np. udziałem

procentowym w całości (dość częste

przypadki w USA.
Akcja uprawnia posiadacza do udziału

w walnych zgromadzeniach, do

udziału w zysku wypłacanego jako

dywidenda, do majątku w przypadku

likwidacji spółki._

Papiery wartościowe

oznaczające prawo do

współwłasności - akcje

Akcje dzielą się na:
• zwykłe (związane ze zwykłymi prawami

akcjonariusza)
•Uprzywilejowane (związane ze szczególnymi

uprawnieniami akcjonariusza w zakresie: prawa

głosu – maksymalnie 5, dywidendy – pierwszeństwo

lub jej wysokość, udziału w majątku w przypadku

likwidacji – pierwszeństwo przed zwykłymi

akcjonariuszami, pierwszeństwo poboru akcji etc)
•Użytkowe (których wartość nominalna została

zwrócona akcjonariuszowi). Akcja użytkowa

uprawnia właściciela m in do udziału w walnych

zgromadzeniach akcjonariuszy, do udziału w

podziale czystego zysku, pozostałego po wypłacie

dywidend w zwykłej wysokości.

OBLIGACJA stanowi dowód udzielenia pożyczki
emitentowi.

Zobowiązuje ona emitenta do zwrotu kwoty
podstawowej po upływie określonego okresu oraz do
okresowej wypłaty odsetek.

Emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatoriusza,
właściciela obligacji.

Obligacja jest tzw dłużnym instrumentem finansowym,
na okaziciela lub imiennym.

Papiery wartościowe potwierdzające

udzielenie kredytu

RODZAJE OBLIGACJI

1. Obligacje o stałym oprocentowaniu (o stałym kuponie),
obligacje o zmiennym oprocentowaniu (indeksowane). Przy
zmiennym oprocentowaniu zarówno odsetki jak i wartość
wypłacana po terminie wykupu zależą od pewnego punktu
odniesienia np. od stopy dla obrotu międzybankowego, od
stopy inflacji etc.
2. Obligacje z odsetkami (kuponowe), obligacje bez odsetek
(bezkuponowe) tj zwykle sprzedawane z dyskontem tzn
poniżej ich wartości nominalnej
3. Obligacje zamienne, które dają prawo do zamiany na akcje
4. Obligacje o ustalonym terminie wykupu, obligacje
wieczyste (bezterminowe)
5. Obligacje krótkoterminowe (do 1 roku), obligacje
średnioterminowe (od roku do 5-ciu lat), obligacje
długoterminowe (od 5-ciu do 25 lat), obligacje wieczyste_

Papiery wartościowe potwierdzające

udzielenie kredytu

RODZAJE OBLIGACJI - cd

6. Obligacje zabezpieczone (całkowicie lub częściowo,
z gwarancjami w postaci aktywów firmy etc., obligacje
nie zabezpieczone (w Polsce prawo takich emisji mają
jednostki, które za ostatnie 3 kolejne lata sporządziły
sprawozdania finansowe a kapitał własny oraz
fundusze własne przynajmniej 5-krotnie przekraczają
minimalny kapitał akcyjny (określony w kodeksie
handlowym)
7. Listy zastawne tzn obligacje zabezpieczone przez
hipotekę na nieruchomościach (np. rolnych,
miejskich). Podstawą emisji listów zastawnych jest
Ustawa z 29 sierpnia 1997 o listach zastawnych i
bankach hipotecznych (Dz U nr 140, poz 940)_

Papiery wartościowe potwierdzające

udzielenie kredytu

Znane jako „pochodne papierów

wartościowych”.
Ich wartość zależy od pierwotnych

instrumentów finansowych.
Rozróżniamy:
-kontrakty terminowe (futures, forward)
-opcje
-kontrakty zamienne (swaps)_

Papiery wartościowe

potwierdzające prawo do

otrzymania pewnej wartości w

przyszłości

Kontrakt FUTURES to umowa prawna

pomiędzy nabywcą (sprzedawcą) oraz

ustanowioną instytucją rynkową, izbą

rozrachunkową, od (do) której nabywca

(sprzedawca) zgadza się odebrać

(dostarczyć) pewien rodzaj aktywów

pierwotnych, po określonej cenie, w końcu

określonego okresu.

Przedmiotem FUTURES są:

-towary (commodity futures)

-finansowe papiery wartościowe (financial

futures)_

Kontrakty terminowe

Kontrakty FORWARD
różnią się od futures tym, że futures są
standaryzowanym giełdowym
instrumentem finansowym
(standaryzowane są zarówno aktywa
pierwotne jak i warunki obrotu) a
FORWARD na ogół nie są
standaryzowane (warunki dostawy za
każdym razem są negocjowane między
stronami kontraktu) i są one poza
giełdowym instrumentem
finansowym._

Źródło: The Banker 2004

Charakterystyka FORWARD

-Przy FORWARD nie ma pośrednictwa izb rozrachunkowych, a
rynek wtórny albo nie istnieje albo jest bardzo płytki
-Kontrakty terminowe określają warunki przyszłych dostaw ale
futures nie są zawierane z myślą o dostawie
-Futures są analizowane na koniec każdego dnia roboczego z
punktu widzenia zysków i stron kontraktu (tzw równanie do
rynku) a forward nie
-z futures związane są przepływy pieniężne jeszcze przed
terminem dostawy a z forward nie są związane żadne
przepływy pieniężne przed terminem dostawy
-strony kontraktu forward narażone są na większe ryzyko
kredytowe, ponieważ każda ze stron może nie wywiązać się ze
swoich zobowiązan. W przypadku futures ryzyko kredytowe jest
minimalne, ponieważ izba rozrachunkowa gwarantuje, że duga
strona wywiąże się ze zobowiązan_

Opcje

Kontrakty opcyjne to umowy dotyczące

wartości składnika aktywów

OPCJA KUPNA OPCJA

SPRZEDAŻY

Opcja kupna to umowa dająca

posiadaczowi prawo do zakupu

składnika aktywów (np. akcji) po

ustalonej cenie (cena realizacji, cena

wykonania opcji) w pewnym okresie

(opc je typu amerykańskiego) lub w

pewnym momencie (opcje typu

europejskiego) w przyszłości_

Opcja sprzedaży

to umowa dająca posiadaczowi

prawo do sprzedaży składnika

aktywów (np. akcji) po ustalonej

cenie (cena realizacji, cena

wykonania opcji) w pewnym okresie

(akcje typu amerykańskiego) lub w

pewnym momencie (opcje typu

europejskiego) w przyszłości

Obrotem standaryzowanymi

kontraktami opcyjnymi zajęła się po

raz pierwszy, powstała w 1973 r

organizacja pod nazwą Chicago

Board of Options Exchange CBOE

Wtedy też powstał wykorzystywany

do dzisiaj model wyceny opcji._

Kontrakty zamienne

swapowe

polegają na zamianie przyszłych

płatności na rzecz instytucji

finansowych (np. płatności o stałej

stopie procentowej na płatności o

zmiennej stopie procentowej lub

odwrotnie)_

Prof. zw. dr hab. Irena

Jędrzejczyk

2015

Dziękuję Państwu za uwagę_