Modelowanie

ekonomiczne

Opracowano na podstawie H. R. Varian, Mikroekonomia,

Warszawa 1995 i inni

Modele służą interpretacji

zjawisk społecznych,

gospodarczych i innych.

Model ekonomiczny ukazuje

proste odzwierciedlenie

rzeczywistości skupia w sobie

zasadnicze jej cechy eliminując

informacje o niewielkim

znaczeniu.

Modelowanie to przejście od

ujęć prostych do coraz bardziej

szczegółowych.

Dla potrzeb modelowania gospodarczego wyróżnia

się dwie grupy podsystemów:

- systemy elementów stowarzyszonych –

niecelowy – decyduje w nim siła – prawo dżungli;

-systemy celowe - cele: naturalny, misja, cele

ekonomiczne.

System stanowi ogół zależności o charakterze

strukturalnym bądź funkcjonalnym.

Modele określane są przez:

- zmienne egzogeniczne tj. zewnętrzne;
- zmienne endogeniczne tj. wewnętrzne.

Przykłady zmiennych opisujących model:

człowieka, przedsiębiorstwa, gospodarki państwa

Modelowanie rynku mieszkań

dla średniej wielkości

miasteczka akademickiego

Założenia modelu:
Wszystkie mieszkania mają ten sam standard

różni je jedynie odległość od uczelni.

Pytania o parametry modelu:
Co określa cenę mieszkań w kręgu

wewnętrznym to jest w mieszkaniach
bliskich?

Kto będzie mieszkał w mieszkaniach

wewnętrznych - bliskich, a kto w
zewnętrznych

- dalszych?

Czyli – jak funkcjonują mechanizmy

przydziału – alokacji - mieszkań dla

studentów?

Mieszkania
bliższe

Uczelnia

Rys. 1.1.

Mieszkania
dalsze

Zauważamy, że ceny mieszkań – bliskich - w kręgu wewnętrznym są
względnie stabilne.

 

Zachowanie studentów przy

wyborze:

→ zasada optymalności

– ludzie starają się wybrać zawsze lepszą
konsumpcję;

→ zasada równowagi

– ceny dóbr zmieniają się dopóty dopóki
ilości, na

które ludzie zgłaszają popyt

nie zrównują się z

ilościami

oferowanymi /podażą/ - zrównanie
popytu z podażą wyznacza cena równowagi.

Prawo popytu

Jeśli popyt „D” na dobro „n” wzrasta

kiedy dochód „Y” rośnie, popyt na to

dobro musi spadać gdy cena „P” rośnie.

Dn↑→ Y↑ to Dn↓→ Pn↑

 

Ilość

P /cena/

Rys. 1.2.

Qr

S

D

P
r

D - popyt
S - podaż
Pr – cena równowagi
Qr – ilość równowagi

Q

Model rynku konkurencyjnego

Krzywa popytu rynku konkurencyjnego
Podstawowe pytanie:

Jaką cenę za mieszkania

są w stanie zapłacić studenci?

Kształt krzywej popytu wynika z prawa popytu.
Zależeć to będzie od ich:
        dochodu;
        bogactwa;
        predyspozycji fizycznych studenta itp.
Ostateczną skłonność danej osoby do zapłaty

maksymalnej ceny nazywamy ceną graniczną.

Rzeczywisty obraz krzywej

popytu

Rys. 1.3. Krzywa popytu na mieszkania. Oś pionowa mierzy cenę
rynkową, a oś pozioma mierzy, ile mieszkań będzie wynajętych przy
określonej cenie.

Wygładzony obraz krzywej

popytu

Krzywa popytu

Cena graniczna

Liczba mieszkań

Rys. 1.4. Krzywa popyty na mieszkania przy wielu poszukujących. Z powodu
wielkiej

liczby osób poszukujących mieszkań i mieszkań, skoki między cenami
będą małe a krzywa

popytu będzie miała typowy gładki kształt.

Krzywa podaży

Cena

Liczba mieszkań

Cena
wynajęcia
P

Liczba mieszkań

podaż

popyt

podaż

Cena równowagi
Pr

Qr

Na krótką metę liczba mieszkań jest względnie stała, a w danej
chwili zupełnie stała. Niezależnie od tego jaka cena była by
pobierana ta sama liczba mieszkań będzie dostępna w czasie.
Krzywa podaży jest więc sztywna – pionowa (Rys 1.5).

Rys 1.5

Rys1.
6

Równowaga rynkowa

Stan równowagi określa sytuacja, w której strony, podmioty,

uczestnicy gry rynkowej: właściciele i studenci nie mają

powodów by zmieniać zachowanie Rys1.6.

P - cena wynajęcia;
Pr - cena równowagi jaką studenci są skłonni zapłacić za

wynajem mieszkania;

Qr – ilość równowagi.

Jeśli P < Pr



kolejki,

Jeśli P > Pr



niektóre mieszkania stoją puste,

Jeśli P = Pr



wielkość popytu równa się wielkości

podaży,

Jeśli P >> Pr



wszystkie mieszkania stoją puste.

W dłuższym przedziale czasu, jeżeli podaż wzrasta to cena

równowagi spada

Cena
równowagi

Liczba mieszkań

Stara cena/P

Nowa cena/P’

Popyt

Nowa
podaż

Rys. 1.7. Zwiększenie podaży mieszkań do wynajęcia. Gdy podaż lokali do
wynajęcia rośnie, cena równowagi spada.

 W przypadku spadku podaży (np. przeznaczenie akademików do remontu) to
cena mieszkań wzrośnie.

Stara
podaż

Jeżeli jednak część mieszkań zamiast być wynajęta studentom

zostanie sprzedana studentom to sytuacja może wyglądać jak na

poniższym rysunku:

Cena
równowagi

Liczba mieszkań

p

Stary popyt

Nowa
podaż

Stara
podaż

Nowy popyt

Rys. 1.8. Efekt przeznaczenia mieszkań na sprzedaż.

Gdy podaż i popyt na mieszkania do wynajęcia przesuwają się w lewo o
tę samą wielkość, cena równowagi nie zmienia się.

Przychód TR na rynku

konkurencyjnym

Podaż

Popyt

Liczba mieszkań

Cena

Pr

qr

qr – ilość równowagi
Pr – cena równowagi

Rys.
1.9.

Przychód z mieszkań równy jest

wydatkom studentów i wynosi:

TR = Pr * qr

Gdy:

Pr = 300 zł qr = 800 mieszkań 

TR = 300 * 800 = 240 000 zł.

 

Efekt niewielkiego podatku lokalowego →Td - np. 20 zł. od lokalu

Zarówno krzywa podaży jak i popytu nie ulegnie zmianie, w efekcie cena pozostanie ta
sama, a właściciele sami zapłacą ten niewielki podatek. 

TR = Pr * qr – Td * qr 

TR = 300*800 – 20 *800 =224 000 zł

Wydatki studentów będą nadal wynosić 240 000 zł

Rynek monopolisty różnicującego cenę

/zmawiający się właściciele/

Podaż

Popyt

Liczba mieszkań

Cena

Pr

Qr

Pg – cena graniczna

Pg

Rys.
1.10.

Alokacja podaży mieszkań będzie identyczna jak w warunkach
konkurencji, ale przychody wynajmujących będą większe podobnie
jak studenckie opłaty

Monopol - sytuacja wyłączności

RYNEK MONOPOLISTY

RÓŻNICUJĄCEGO CENY -TRMRC

TR MRC = Qr * [Pg ÷ Pr]

Zastosowanie wzoru do przykładu:

500 zł → 1 mieszkanie

450 zł → 9 mieszkań

400 zł → 40 mieszkań

350 zł → 150 mieszkań

300 zł → 600 mieszkań

 

TR MRC = 500*1+450*9+400*40+350*150+300*600=

253050zł

 

Tak więc:

TR MRC > TR

Z– zysk
ZT– zysk całkowity
Zp – zysk jednostkowy
Kp – koszt jednostkowy

Cena

Liczba mieszkań

Popyt

Podaż

Pm 360

Q m 700

Pm – cena monopolowa

Monopol zwykły

 

Monopolista może mieć wpływ na cenę lub ilość.

Monopolista zwykły maksymalizuje zysk.
 Przychód monopolu TR to cena monopolowa Pm pomnożona przez ilość - Qm.
 

 

Zastosowanie wzoru do przykładu:

 

TRm = 700* 360 = 252.000 zł.

ZT

= 700*(360 – 200) = 112.000 zł

 

W zwykłym monopolu nie wszystkie mieszkania zostają wynajęte część ich stoi
pusta.
 

/Monopol może wyznaczyć albo cenę albo ilość lecz nie równocześnie dwie wielkości/
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

TRm = Qm *Pm

 
ZT =Qm * (Pm – Kp)

 Rys. 1.11.

TRm = Qm *Pm

ZT =Qm * (Pm –
Kp)

Kontrola czynszów

 

W trosce o kieszenie studentów miasto wprowadza ceny

maksymalne na wynajem

mieszkań na poziomie niższym od ceny

równowagi /np. 250 zł./
Wtedy wielkość popytu będzie większa od podaży
mieszkań, co przedstawia

poniższy rysunek:

 

 

Rys. 1.12.

 

T

R

=

P

i *

Q

r

 

  

TR = 250 * 800 = 200.000 zł.

Podaż

Popyt

Liczba
mieszkań

Cena

800 -Q
1500

Pi – cena
interwencyjna

Pi

250

 TR = Pi * Qr

TR = 250 * 800 =
200.000 zł.

Podział mieszkań

Który ze sposobów podziału mieszkań jest lepszy i dlaczego?

 

EFEKTYWNOŚĆ PARETA

 Sposób alokacji wynajmowania mieszkań jest efektywny w sensie PARETA

jeśli nie ma innego sposobu zapewnienia wszystkim uczestnikom tego

samego położenia, a niektórym lepszego.

Brak efektywności w sensie PARETA to możliwość polepszenia położenia

komukolwiek bez pogorszenia sytuacji lub pozostawienia bez zmian innego

uczestnika rynku.

Porównanie sposobu przydziału mieszkań:

W przypadku rynku konkurencyjnego raz wynajęte mieszkania są

wynajmowane nadal po tych samych cenach /ci co mieszkali w

mieszkaniach wewnętrznych nadal je wynajmują/.

Spełniona jest efektywność w sensie PARETA.

W przypadku monopolu różnicującego cenę jest podobnie, chociaż w tym

przypadku studenci płacą więcej.

W przypadku monopolu zwykłego odnajmując dotychczas nie wynajęte

mieszkania monopolista może poprawić swoją sytuację jednocześnie

poprawiając sytuację studentów

/brak efektywności w sensie PARETA/.

Podobnie jest w przypadkach regulacji czynszu: wystarczy zamienić

mieszkanie pomiędzy kimś kto mieszkał w wewnętrznej części a teraz

mieszka w zewnętrznej części, a kimś kto był w sytuacji odwrotnej.