Cukrzyca

Michał Holecki

Katedra i Zakład Patofizjologii

ŚAM w Katowicach

Cukrzyca ( Diabetes
mellitus )



Grupa chorób metabolicznych

charakteryzujących się podwyższonym

stężeniem glukozy we krwi w nastepstwie

zaburzeń w wydzielaniu insuliny i/lub

upośledzonego działania insuliny



Dziedziczne, przewlekłe zaburzenie

przemiany materii, spowodowane

całkowitym lub względnym niedoborem

insuliny

Klasyfikacja cukrzycy



Typ I – całkowita destrukcja komórek B, powodująca

całkowity niedobór insuliny



Typ II – insulinooporność, względny niedobór insuliny,

upośledzona sekrecja insuliny z towarzyszącą

insulinoopornością



Inne typy cukrzycy

-endokrynopatie
-polekowe
-zakażenia
-genetycznie uwarunkowana dysfunkcja komórek B



Cukrzyca ciężarnych



Cukrzyca typu LADA

Cukrzyca typu I



Autoimmunologiczne uszkodzenie wysp trzustkowych



Przeciwciała pojawiają się znacznie wcześniej przed
objawami klinicznymi (kilka lat)

-p/ciała

anty-ICA

(przeciwwyspowe)

-p/ciała

anty-IA

(przeciwinsulinowe)

-p/ciała

anty-GAD

(dekarboksylaza kw.glutaminowego)



90% chorych wykazuje obecność antygenu DR3 i/lub
DR4

Cukrzyca typu II



Upośledzona sekrecja insuliny



Zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę

-defekt receptora
-zaburzenia mechanizmów postreceptorowych
(u osób zdrowych występuje 1 receptor insulinowy HIR-A; u

diabetyków typu II stwierdza się dwa rodzaje tego

receptora)

-najczęściej rozwija się u osób z zespołem metabolicznym X

-otyłość pokarmowa predysponuje do rozwoju klinicznie

jawnej cukrzycy typu II (hiperinsulinizm nasila uczucie

głodu)

Cukrzyca



Typ I

-dzieci (15-24rż )
-nagły początek
-częsty niedobór wagi
( asteniczna budowa

ciała)

-ketoza
-autoprzeciwciała
-insulinoterapia
-małe stężenie insuliny



Typ II

-osoby starsze (>40rż)
-powolny początek
-często otyłość
(pykniczna budowa ciała)
-rzadko ketoza
-brak autoprzeciwciał
-tylko w razie

wyczerpania rezerw

endogennych

-początkowo zwiekszone

stężenie insuliny

Cukrzyca ciężarnych



Zaburzenie tolerancji węglowodanów

występujące po raz pierwszy w ciąży



Z reguły objawy choroby ustępują po

zakończeniu ciąży ( 15% kobiet po kilku latach

zachoruje na cukrzycę)



3% wszystkich ciężarnych



Zwiększone ryzyko stanu przedrzucawkowego

u matki

Cukrzyca ciężarnych –
glikemia a występowanie
zaburzeń u płodu



≈ 100mg% policytemia, hiperbilirubinemia



>100mg% zwiększona masa urodzeniowa



>110mg% niedojrzałość układu

oddechowego



>140mg% wady rozwojowe



>180mg% samoistne poronienia

Cukrzyca typu LADA – utajona
autoimmunologiczna cukrzyca u
dorosłych



>35rż



Kliniczna manifestacja objawów cukrzycy typu

II bez otyłości



Przeciwciała anty-GAD



Początkowa odpowiedź na dietę/doustne leki

przeciwcukrzycowe



Insulinozależność w ciągu kilku lat

Kryteria rozpoznania
cukrzycy



Glikemia na czczo w osoczu krwi żylnej

>125mg% (7,0mmol/l)



Glikemia przygodna >200mg%

(11mmol/l)



Glikemia w 2 godziny po obciążeniu 75g

glukozy >200mg%

wg European Diabetes Policy Group 1999

Kryteria rozpoznania
cukrzycy



Nieprawidłowa glikemia na czczo -
110-125 mg% + prawidłowy test
obciążenia glukozą



Nieprawidłowa tolerancja glukozy –
glikemia w 2 godzinnym teście
obciążenia glukozą 140-200mg%

Kliniczne objawy
cukrzycy



Poliuria



Polidypsja



Utrata masy ciała



Wzmożony apetyt



Bóle głowy



Zaburzenia widzenia



Zmęczenie



Podatność na zakażenia



Glikozuria

Powikłania cukrzycy



Ostre

-śpiączka ketonowa
-śpiączka osmolalna
-śpiączka mleczanowa



Przewlekłe



Mikroangiopatia

-retinopatia
-nefrpoatia
-neuropatia



Makroangiopatia

-naczynia mózgowe
-naczynia wieńcowe
-naczynia obwodowe

Śpiączki cukrzycowe



Ketonowa

-glikemia >300mg%
-ketoza
-kwasica
-odwodnienie

Cukrzyca typu I



Hipermolalna

-glikemia >600mg%
-skrajne odwodnienie
-brak ketozy i kwasicy
-hipernatremia

Cukrzyca typu II

Powikłania cukrzycy
długotrwałej



Retinopatia

90% chorych IDDM
20-25% chorych NIDDM



Neuropatia

50%chorych po 10 latach trwania cukrzycy
-polineuropatia czuciowo-ruchowa
-neuropatia autonomiczna układu sercowo-naczyniowego
-neuropatia przewodu pokarmowego
-neuropatia układu moczowo-płciowego
-neuropatia układu endokrynnego



Zespół stopy cukrzycowej

-neuropatyczna/niedokrwienna/mieszana



Nefropatia

-stwardnienie kłębuszków nerkowych (zespół Kimmelstiel-Wilsona)

Powikłania cukrzycy
długotrwałej



Choroba wieńcowa

-zawały serca (bezbólowe)
4x większa śmiertelność u kobiet
2x większa śmiertelność u mężczyzn



Udary mózgu

2-4x większa śmiertelność niż u innych osób w populacji
-z powodu powikłań naczyniowo-nerwowych umiera co 5

chory



Miażdżyca zarostowa kończyn dolnych

-ryzyko amputacji kończyn dolnych 40x większe niż u

innych osób w populacji

Redukcja czynników
ryzyka



Zaprzestanie palenia tytoniu



Idealna kontrola glikemii



Leczenie nadciśnienia (redukcja RR rozk.

o 5mmHg zmniejsza ryzyko MIC o 14%

oraz zmniejsza śmiertelność o 11%)



Leczenie hiperlipidemii (skuteczne

leczenie ↑TGL obniża insulinooporność i

poprawia tolerancję węglowodanów)



Dieta



Zwiększona aktywność fizyczna