PORZECZKA

Domena: jądrowce Eukaryota
Królestwo: rośliny Plantae
Podkrólestwo: r. naczyniowe

Tracheobionta
Nadgromada: nasienne Spermatophyta
Gromada: okrytonasienne Magnoliophyta
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Rosopsida
Podklasa: różowe Rosidae
Nadrząd: skalnicopodobne Saxifraganae
Rząd: skalnicowce Saxifragales
Rodzina: agrestowate Grossulariaceae
Rodzaj: porzeczka Ribes
Podrodzaj: Ribesia

Podrodzaj: Ribesia
Gatunek: p. alpejska R. alpinum

p. czarna R. nigrum
p. czerwona R. spicatum, R.

schlechtendalii

p. krwista R. sanguineum
p. skalna R. petraeum
p. wonna R. odoratum
p. złota, p. złocista R. aureum
p. zwyczajna R. rubrum, R. vulgare
p. wielokwiatowa R. multiflorum

Podrodzaj: Grossularia
Gatunek: porzeczka agrest, agrest R.
grossularia,

R. uva-crispa

WARTOŚĆ

 odżywcza
 dietetyczna

cukry proste (glukoza i fruktoza)
błonnik – 8%
pektyny
kwasy org. (cytrynowy,

jabłkowy),

zw. miner. (K,

Mg, Fe, Ca)

 lecznicza

witaminy C (186 mg%), PP, E
ß-karoten (80 μg%)
olejki eteryczne

 porzeczka czarna

mrożonki, p. pasteryzowane,

dżemy,

soki, galaretki

 porzeczka czerwona

galaretki, soki pitne, syropy,

wina, kompoty

 porzeczka biała

wina (dużo kwasów)

Rejestr odmian

 Ben Lomond, Ben Nevis,
Ben Alder, Ben Tirran, Bona,
Ceres, Ojebyn, Tisel, Tiben



SCRI



Glaxo SmithKline

(Ribena)



Ben Sarek, Connan, Ben

More, Ben Loyal

 Baldwin



Ben Lomond (70.)

KWALIFIKACJA 2000-2012

ODMIANA

LICZBA SADZONEK (

%

/

mln

szt.

)

0

0

0

1

0

2

0

3

0

4

0

5

0

6

0

7

0

8 09 10 11 12

Σ

Ben

Lomond

3

7

4

5

4

1

6

0

4

4

4

1

3

3

2

9

2

1

1

6 9

1
0

4

3

0

Ojebyn

2

1

1

8

1

9

2

7

3

1

2

4

2

2

1

7

1

7

1

7

1

7

1
0 8

1
9

Titania

4

0

3

4

3

4 1 0 9

1

0

1

0 3 3 4 4

1
2

Tiben

0 0 0 1 5 5 1

4

1

4

1

4

1
9

2
2

7

Tisel

0 1 1 1 5 6 1

1

1

4

1

3

1
8

2
0

7

Ruben

0 3 6 1

0

1

4

1
6

2
1

5

Ben Alder

0 1 2 4 8 6 9 8 7 6 6 3 0

5

Ben Hope

4 4 6 6 5 6 2 2

3

Ores

0 2 3 5 7 8

1
0

2

Ben Tirran

0 0 2 2 6 5 4 4 2 2 2

2

Bona

1 1 1 2 4 4 2 1 2 2 1 2 2

2

KWALIFIKACJA 2000-2012

ODMIANA

LICZBA SADZONEK (

%

/

mln

szt.

)

0

0

0

1

0

2

0

3

0

4

0

5

0

6

0

7

0

8 09 10 11 12

Σ

Ben Nevis

0 0 1 2 5 4 3 4 1 0 0

1

Tines

0 2 3 3 3 3 3

1

Ben Gairn

1 2 3 2 2 3 2

1

Gofert

0 2 6

1

Ben

Connan

0

0

1 1 0 1 0 0

0

Ceres

0 0 0 0 0

0

0

RAZEM

3

2

‘Ben Lomond’

Pochodzenie: SCRI, Szkocja
Siła wzrostu: słaba
Owocowanie: obfite; owoce duże;

grona gęsto ułożone
Dojrzewanie: śr. późne (7-10 dni po

Ojebyn)

‘Ben Alder, Ben Tirran’

Pochodzenie: SCRI, Szkocja
Siła wzrostu: słaba
Owocowanie: obfite, regularne
Pod. na mączniaka: mała
Dojrzewanie: późne (BA - 7 dni po

BL, BT - 14 dni po BL)

‘Ojebyn’

Pochodzenie: lokalna, Szwecja
Siła wzrostu: śr., pokrój kulisty,

pędy

wiotkie

Owocowanie: śr. obfite lub obfite,

regularne; owoce duże; grona

krótkie
Pod. na mączniaka: mała
Wyt. na mróz i przymrozki: duża
Dojrzew.: śr. wczesne, równomierne
Przydatność: do zbioru masz.

(owoce,

pędy), zwł. lata 80.

Wady: rdza, śr. wart. przetw.

‘Titania’

Pochodzenie: Szwecja
Siła wzrostu: duża; pokrój

wzniesiony
Owocowanie: obfite; owoce mogą

opadać
Pod. na mączniaka: mała
Wyt. na mróz i przymrozki: duża
Dojrzew.: kilka dni po Ojebyn
Wady: opadzina; śr. wart. przetw.;

zamieszanie; wycofana z RO

‘Tisel’

Pochodzenie: ISK, Skierniewice
Siła wzrostu: duża; pokrój

wzniesiony
Owocowanie: obfite
Pod. na mączniaka: mała
Dojrzew.: wczesne

‘Tiben’

Pochodzenie: ISK, Skierniewice
Siła wzrostu: duża; pokrój szeroki
Owocowanie: obfite
Pod. na mączniaka: mała
Dojrzew.: późne

‘Bona’

Pochodzenie: ISK, Skierniewice
Owocowanie: dość obfite; owoce b.

duże
Pod. na mączniaka: mała
Dojrzew.: b. wczesna
Przydatność: uprawa przyspieszona

‘Ceres’

Pochodzenie: ISK, Skierniewice
Owocowanie: obfite
Pod. na mączniaka: duża
Dojrzew.: śr. wczesna
Przydatność: odp. na

wielkopąkowca

‘Ruben’

Odmian
a

Termi

n

zbior

u (VII)

Plon

(kg/

krzew

)

Masa

owoc

u (g)

Zawartość

ekstra

kt

kwasy wit. C

anto-

cyjany

[%]

[mg/100 g]

Ojebyn

5

1,3

0,9

15,

0

3,0 106 282

Titania

8

1,9

1,0

16,

8

3,2 135 349

Ben

Conna
n

9

1,7

1,2

14,

6

4,3 145 239

Ben

Lomon
d

14

1,0

1,0

15,

3

3,6 189 337

OCENA ODMIAN (1999-2005)

Odmian
a

Termi

n

zbior

u (VII)

Plon

(kg/

krzew

)

Masa

owoc

u (g)

Zawartość

ekstra

kt

kwasy wit. C anto-

cyjany

[%]

[mg/100 g]

Tisel

3

2,2

1,1

16,

3

3,2 233 250

Tiben

14

2,4

0,9

16,

8

3,7 146 395

Tines

6

1,8

1,3

16,

6

3,2 105 231

Ores

9

2,3

0,9

14,

3

3,6 206 362

Ruben

11

2,4

0,9

15,

5

3,2 172 347

Gofert

6

3,8

1,0

17,

4

2,9 235 340

‘Ben Gairn’

Pochodzenie: SCRI, Szkocja
Podat. na mączniaka: mała
Podat. na rewersja: odporna
Przydatność: duża wartość

przetwórcza

‘Ben Hope’

Pochodzenie: SCRI, Szkocja
Podat. na mączniaka: mała
Wrażl. na wielkopąkowca: mała
Przydatność: duża wartość

przetwórcza

Rejestr odmian

 Jonkheer van Tets,
Holenderska

Czerwona,

Rondom, Rosetta, Detvan,
Tatran, Rovada

KWALIFIKACJA 2000-2012

ODMIANA

LICZBA SADZONEK (

%

/

mln

szt.

)

00010203040506070809101112

Σ

Rondom

3
1

4
3

3
2

2
4

4
0

4
9

5
2

4
5

5
2

5
0

5
5

6
5

6
7

48

Jonkheer

van Tets

5
9

4
8

5
6

6
1

3
7

3
2

2
6

2
7

2
0

2
1

1
9

1
0

9

29

Holendersk

a

Czerwona

7 4 4 4 7 4 5 8 8 8 9 8 9

7

Rosetta

2 4 4 3 5 4 5 7 7 6 6 7 7

5

Detvan

0 1 2 4 5 5 5 6 6 7 3 4 3

4

Tatran

0 0 1 1 3 3 3 4 4 5 3 2 0

3

Rovada

1 1 0 3 2 3 3 3 3 3 6 4 6

3

RAZEM

17

KWALIFIKACJA 2000-2012

ODMIANA

LICZBA SADZONEK (

%

/

mln

szt.

)

0

0

0

1

0

2

0

3

0

4

0

5

0

6

0

7

0

8 09101112

Σ

Biała z

Juterbog

90 58

73 86 97 96

1

0

0

98

1

0

0

1

0

0

1

0

0

96

Blanka

10 42

27 14 3 4 0 2 0

4

RAZEM

0,6

‘Biała z Juterbog’

Pochodzenie:

Owocowanie: obfite

Podat. na opadzinę: mała

Dojrzewanie: śr. późna

Grona: śr. długości

Jagody: śr. wielkości

Przydatność: deserowa

‘Blanka’

Pochodzenie: Słowacja

Owocowanie: obfite

Podat. na opadzinę: śr.

Dojrzewanie: b. późna

Grona: b. długie

Przydatność: deserowa (zebrane za
wcześnie kwaśne)

‘

‘

Blanka

Blanka

’

’

The highest yielding whitecurrant in

The highest yielding whitecurrant in

trials in Holland, Blanka produced in

trials in Holland, Blanka produced in

excess of 4

excess of 4

kg/m

kg/m

2

2

of fruit. Large berries

of fruit. Large berries

and long trusses add to the

and long trusses add to the

attractiveness of this August fruiting

attractiveness of this August fruiting

variety.

variety.

‘Jonkheer van Tets’

Pochodzenie: Holandia

Dojrzewanie: b. wczesne

Grona: długie

Jagody: duże

Przydatność: deserowa, uprawa
przyspieszona,



zbiór masz.

‘Holenderska Czerwona’

Pochodzenie: Holandia

Owocowanie: obfite

Dojrzewanie: późne,
nierównomierne

Grona: krótkie

Jagody: małe/śr., nie opadają

Przydatność: zbiór masz.

Wady: dość późne wchodzenie w
okres

owocowania

‘Rondom’

Pochodzenie: Holandia

Owocowanie: obfite

Dojrzewanie: późne

Grona: zwarte

Przydatność: podstawowa odmiana
do zbioru masz.
Wady: choroba Rondoma

‘Rosetta’

Pochodzenie: Holandia

Owocowanie: obfite

Dojrzewanie: późne

Grona: długie

Jagody: duże, jasnoczerwone

Przydatność: deserowa, zbiór masz.
mało

dokładny

Wady: wrażliwa na wielkopąkowca

‘Detvan’

Pochodzenie: Słowacja

Owocowanie: obfite

Dojrzewanie: śr. wczesna

Grona: długie

Jagody: śr. wielkości

Przydatność: deserowa, zbiór masz.

Wady: pędy u młodych roślin
wrażliwe na

wyłamywanie przez

wiatr

‘Tatran’

Pochodzenie: Słowacja

Owocowanie: obfite

Dojrzewanie: późna

Grona: długie

Jagody: duże

Przydatność: deserowa, zbiór masz.

Wady: pędy u młodych roślin
wrażliwe na

wyłamywanie przez

wiatr

‘Rovada’

Pochodzenie: Holandia
Owocowanie: obfite
Podat. na opadzinę: duża
Dojrzewanie: śr. późna
Grona: długie
Jagody: duże
Przydatność: deserowa, KA (kilka

miesięcy)
Wady: pędy wrażliwe na

wyłamywanie

przez wiatr

AGREST

Domena: jądrowce Eukaryota
Królestwo: rośliny Plantae
Podkrólestwo: r. naczyniowe

Tracheobionta
Nadgromada: nasienne Spermatophyta
Gromada: okrytonasienne Magnoliophyta
Podgromada: Magnoliophytina
Klasa: Rosopsida
Podklasa: różowe Rosidae
Nadrząd: skalnicopodobne Saxifraganae
Rząd: skalnicowce Saxifragales
Rodzina: agrestowate Grossulariaceae
Rodzaj: porzeczka Ribes

Podrodzaj: Grossularia
Gatunek: porzeczka agrest, agrest zwyczajny

(pospolity) R. grossularia, R.

uva-crispa

a. missouryjski R. missouriense
a. szczeciniasty R. setosum
a. głogowaty R. oxyacanthoides
a. rozkrzewiony R. divaricatum
a. śnieżny R. niveum
a. słaboszorstki R. hirtellum
a. bezbronny R. inerme
a. użyteczny R. xutile
a. kosmaty R. cynosbati
a. burejski R. burejense

WARTOŚĆ

 odżywcza (%)

woda 85

węglowodany 8-8,5

związki azotowe 0,3-1

 dietetyczna (mg/100 g)

witamina A

ślady

witamina B1 0,03

witamina C

35

K

200

P

75

Ca

30

Fe

0,5

kwasy org.

1,2-1,5%

WYMAGANIA

 klimatyczne

tereny nadmorskie/podgórskie

200 mm: kwitnienie – dojrzewanie

owoców

mróz (Brzezna; -28°C, II 1963;

-34°C, 1984/85)
przymrozki (Brzezna; -5°C, 80%)
poparzenia słoneczne (‘Lady

Delamere’)
wiatr, grad

 glebowe

większe niż porzeczki
poziom wody gruntowej 70 cm
pH 6-6,5

ODMIANY

 Anglia, XVIII w.

rozkwit hodowli XIX w.

• poł. XIX w. 1000 odmian

 Polska

ZD ISK Brzezna, 1953 r.

• najplenniejsze ‘Lady Delamere’ i

‘Biały

Triumf’

ZD ISK Dąbrowice, RRZD

Końskowola

KWALIFIKACJA 2000-2012

ODMIANA

LICZBA SADZONEK (

%

/

mln

szt.

)

0

0

0

1

0

2

0

3

0

4

0

5

0

6

0

7

0

8 09 10 11 12

Σ

Biały Triumf

6

9

7

2

6

6

6

1

6

0

5

9

5

6

5

6

5

3

5

6

6

7

7

2

7

7

62

Hinnonmaki
Rot

0

1

1

7

1

9

1

9

1

6

1

6

2

0

2

0

2

0

1

4

1

0

7

15

Invicta

4

8

8

1

1

1

1

1

7

2

1

1

7

1

8

1

6

1

1

1

6

1

4

13

Czerwony
Triumf

2

5

1

9

8

9

9

8

6

7

8

8

7

2

1

9

Rzeszowski

0

1

1

0

0

1

0

1

1

Hinnonmaki
Gelb

1

0

0

0

Lady
Delamere

1

0

Zielony

Butelkowy

0

0

RAZEM

6,

1

‘Pax’

Pochodzenie: East Malling, Anglia
Siła wzrostu: dość duża; pokrój

nieco rozłożysty: pędy prawie

bezkolcowe
Owocowanie: b. obfite
Owoce: duże (7-7,5 g), jasnozielone

(ciemnoczerwone), słabo

szczeciniaste
Pod. na mączniaka: ?odporna

(średnia)
Podat. na antraknozę: śr.
Wyt. na mróz:
Dojrzew.: wczesne, 7 dni przed BT
Wartość: deserowa

‘Hinnonmaki Rot’

‘Lepaan punainen’

Pochodzenie: Finlandia
Siła wzrostu: mała
Owocowanie: obfite
Owoce: małe (2,4-3,0 g),

czerwonawe,

z nalotem

woskowym,
Pod. na mączniaka: mała
Wyt. na mróz: b. duża
Dojrzew.: 5-7 dni przed BT

‘Invicta’

(‘Resistenta’ x ‘Whinham’s Industry’) x

‘Keepsake’

Pochodzenie: East Malling, Wielka
Brytania
Siła wzrostu: duża; pokrój

rozłożysty
Owocowanie: trochę obfitsze niż BT
Owoce: duże, niewyrównane,

bladozielone,

gruszkowate,

pokryte szczecinkami
Pod. na mączniaka: mała

(przełamanie odp.)

Wyt. na mróz:
Dojrzew.: śr. wczesne, tuż przed BT

‘Biały Triumf’

‘Whitesmith’

Pochodzenie: Wielka Brytania
Siła wzrostu: duża; pokrój kulisty
Owocowanie: b. obfite, niezawodne
Owoce: śr. wlk./duże,

kuliste/owalne, jasnozielone-

zielonożółte (prawie białe)
Pod. na mączniaka: duża
Wyt. na mróz: duża
Dojrzew.: śr. wczesne,

nierównomierne

(poł. VII), brak

opadania
Wartość: podst. odmiana towarowa

‘Czerwony Triumf’

‘Whinham’s Industry’

Pochodzenie: Wielka Brytania
Siła wzrostu: śr. silnie/silnie
Owocowanie: śr. obfite/obfite
Owoce: śr. wlk./duże, kształt

zmienny,

zielone

(czerwona/ciemnoczerwona)
Pod. na mączniaka: duża
Wyt. na mróz: duża
Dojrzew.: razem z BT

‘Captivator’

‘Spinefree’ x ‘Clark’

Pochodzenie: Kanada
Siła wzrostu: dość duża; pokrój

zwarty; pędy prawie bezkolcowe
Owocowanie: dość obfite
Owoce: śr. wlk., kuliste,

jasnozielone

(jasnoczerwone),

słodko-kwaskowe
Pod. na mączniaka: odporna
Wyt. na mróz: duża
Dojrzew.: b. późne, 10-14 dni po BT
Wartość: amatorska, IPO

‘Rzeszowski’

Pochodzenie: lokalne, Polska
Siła wzrostu: duża; pokrój

wzniesiony
Owocowanie: obfite
Owoce: duże, owalne, jasnozielone

(fioletowogranatowe), twarde,

gładkie
Pod. na mączniaka: duża
Wyt. na mróz: duża
Dojrzew.: późne, 2 tyg. po BT
Wartość: do zbioru masz.

‘Niesłuchowski’

Pochodzenie: Ukraina
Siła wzrostu: duża; pokrój

rozłożysty
Owocowanie: b. obfite
Owoce: śr. wielkości, ciemnozielone

(ciemnofioletowe), skórka

delikatna
Pod. na mączniaka: mała

(przełamanie)
Podat. na antraknozę: śr.
Wyt. na mróz:
Dojrzew.: wczesne, 7-10 przed BT
Wartość: amatorska, ?towarowa