Leki w fizjoterapii

Leki w fizjoterapii

II

II

Barbara

Barbara

Szczegielniak

Szczegielniak



Podstawy farmakologii

Podstawy farmakologii



Zasadnicze działanie leków zależy od ich stężenia we krwi

Zasadnicze działanie leków zależy od ich stężenia we krwi

i tkankach .Jest ono na ogol proporcjonalne do ilości leku

i tkankach .Jest ono na ogol proporcjonalne do ilości leku

wprowadzonego do organizmu tj. dawki leku. Najczęściej

wprowadzonego do organizmu tj. dawki leku. Najczęściej

leki stosujemy w dawkach jednorazowych PRO DOSI oraz

leki stosujemy w dawkach jednorazowych PRO DOSI oraz

w dawkach dobowych PRO DIE . dawka dobowa jest suma

w dawkach dobowych PRO DIE . dawka dobowa jest suma

dawek jednorazowych PRO DOSI zastosowanych w ciągu

dawek jednorazowych PRO DOSI zastosowanych w ciągu

doby. Liczba dawek podawanych w ciągu doby może być

doby. Liczba dawek podawanych w ciągu doby może być

różna . Są leki podawane choremu np. 3 razy wciągu doby

różna . Są leki podawane choremu np. 3 razy wciągu doby

, są też leki które podajemy częściej. Szczególna uwagę

, są też leki które podajemy częściej. Szczególna uwagę

należy zwrócić na utrzymanie stałego aktywnego stężenia

należy zwrócić na utrzymanie stałego aktywnego stężenia

leku we krwi dla leków takich jak antybiotyki ,

leku we krwi dla leków takich jak antybiotyki ,

sulfonamidy o przedłużonym działaniu, dawkowanie

sulfonamidy o przedłużonym działaniu, dawkowanie

powinno uwzględnić dawkę dobową –stosować w dzień i

powinno uwzględnić dawkę dobową –stosować w dzień i

w nocy, należy dokładnie ustalić dawkę jednorazową,

w nocy, należy dokładnie ustalić dawkę jednorazową,

odstęp czasu w jakim ma być podana, i jak długo chory

odstęp czasu w jakim ma być podana, i jak długo chory

ma lek przyjmować .

ma lek przyjmować .

Możemy wyrożnic

Możemy wyrożnic

następujące rodzaje

następujące rodzaje

dawek leków:

dawek leków:



-dawka progowa –minimalna- DOSIS MINIMA

-dawka progowa –minimalna- DOSIS MINIMA

określa najmniejszą ilość środka wywołującego

określa najmniejszą ilość środka wywołującego

już pewne reakcje ze strony organizmu. Dawka

już pewne reakcje ze strony organizmu. Dawka

minimalna bywa nazywana też dawką

minimalna bywa nazywana też dawką

subterapeutyczną

subterapeutyczną



-dawka lecznicza –DOSIS THERAPEUTICA

-dawka lecznicza –DOSIS THERAPEUTICA

wywołuje wyraźne zmiany w czynności

wywołuje wyraźne zmiany w czynności

narządów, charakteryzujące się pobudzeniem

narządów, charakteryzujące się pobudzeniem

lub zahamowaniem ich czynności fizjologicznych

lub zahamowaniem ich czynności fizjologicznych



-dawka maxymalna DOSIS MAXIMA to

-dawka maxymalna DOSIS MAXIMA to

największa dawka lecznicza jaką można podać

największa dawka lecznicza jaką można podać

choremu.

choremu.



Zostało również wprowadzone pojęcie

Zostało również wprowadzone pojęcie

dawki uderzeniowej, są to dawki leku

dawki uderzeniowej, są to dawki leku

większe od leczniczej zazwyczaj 2-

większe od leczniczej zazwyczaj 2-

krotnie i podawane w początkowym

krotnie i podawane w początkowym

okresie leczenia dla uzyskania

okresie leczenia dla uzyskania

szybszego stężenia aktywnego leku

szybszego stężenia aktywnego leku

we krwi. Następne podawane

we krwi. Następne podawane

choremu dawki są to dawki

choremu dawki są to dawki

podtrzymujące.

podtrzymujące.



Istnieje pojecie tzw. dawki toksycznej DOSIS

Istnieje pojecie tzw. dawki toksycznej DOSIS

TOXICA. Są to większe ilości leku wywołujące

TOXICA. Są to większe ilości leku wywołujące

zaburzenia czynności organizmu w granicach

zaburzenia czynności organizmu w granicach

patologicznych – działanie trujące .

patologicznych – działanie trujące .



DOSIS LETALIS –dawka śmiertelna to

DOSIS LETALIS –dawka śmiertelna to

najmniejsza ilość leku, która poraża ważne

najmniejsza ilość leku, która poraża ważne

dla życia czynności organizmu – oddychanie ,

dla życia czynności organizmu – oddychanie ,

czynność serca –powodując śmierć.

czynność serca –powodując śmierć.



Należy pamiętać ze wszystkie dawki

Należy pamiętać ze wszystkie dawki

maxymalne leków zostały określone na ogół

maxymalne leków zostały określone na ogół

w odniesieniu do osób dojrzałych, płci

w odniesieniu do osób dojrzałych, płci

męskiej, o masie ciała około 70 kg.

męskiej, o masie ciała około 70 kg.

WCHŁANIANIE PRZEZ

WCHŁANIANIE PRZEZ

SKÓRĘ

SKÓRĘ



Aby lek wywarł działanie ogólne musi ulec

Aby lek wywarł działanie ogólne musi ulec

wchłonięciu w miejsca podania.

wchłonięciu w miejsca podania.

Stosowanie leków w rożnych postaciach na

Stosowanie leków w rożnych postaciach na

powierzchnie skóry ma najczęściej

powierzchnie skóry ma najczęściej

działanie miejscowe, do krwi leki te

działanie miejscowe, do krwi leki te

wchłaniają się w stopniu nieznacznym.

wchłaniają się w stopniu nieznacznym.

Przez skórę leki wchłaniają się dwiema

Przez skórę leki wchłaniają się dwiema

drogami

drogami



- przez naskórek – TRANSEPIDERMALNIE

- przez naskórek – TRANSEPIDERMALNIE



- przez torebki włosa, gruczole potowe i

- przez torebki włosa, gruczole potowe i

łojowe - TRANSFOLIKULARNIE

łojowe - TRANSFOLIKULARNIE



Naskórek jest mało przenikliwy dla leków ze względu na

Naskórek jest mało przenikliwy dla leków ze względu na

swoją grubość –odległość od powierzchni naskórka do

swoją grubość –odległość od powierzchni naskórka do

naczyń włosowatych wynosi 0,2-04mm , oraz budowę

naczyń włosowatych wynosi 0,2-04mm , oraz budowę

anatomiczną. Skóra ludzi rożni się zarówno pod

anatomiczną. Skóra ludzi rożni się zarówno pod

względem anatomicznym jak i fizjologicznym. Różni się

względem anatomicznym jak i fizjologicznym. Różni się

barwą, wilgotnością, grubością itp., różnią się tez

barwą, wilgotnością, grubością itp., różnią się tez

intensywnością reagowania na ból, ciepło, światło ,

intensywnością reagowania na ból, ciepło, światło ,

czynniki mechaniczne, chemiczne , elektryczne . Skóra

czynniki mechaniczne, chemiczne , elektryczne . Skóra

każdego człowieka ma indywidualne piętno – linie

każdego człowieka ma indywidualne piętno – linie

papilarne . Szybkość wchłaniania leków przez skórę

papilarne . Szybkość wchłaniania leków przez skórę

zależy od rodzaju leku, stężenia, ph roztworu oraz

zależy od rodzaju leku, stężenia, ph roztworu oraz

miejsca zastosowania tzn. leki które zastosujemy w

miejsca zastosowania tzn. leki które zastosujemy w

miejscach pokrytych cienką , delikatną skórą, dobrze

miejscach pokrytych cienką , delikatną skórą, dobrze

ukrwioną np. skóra powiek , skóra pod pachami –

ukrwioną np. skóra powiek , skóra pod pachami –

wchłaniają się szybciej i w większym stopniu niż na

wchłaniają się szybciej i w większym stopniu niż na

skórze pokrytej grubym, zrogowaciałym naskórkiem .

skórze pokrytej grubym, zrogowaciałym naskórkiem .



Zwiększenie wchłaniania leków równocześnie stosowanych

Zwiększenie wchłaniania leków równocześnie stosowanych

na skórę ułatwiają substancje o właściwościach

na skórę ułatwiają substancje o właściwościach

keratolitycznych np., kwas salicylowy oraz

keratolitycznych np., kwas salicylowy oraz

dimetylosulfotlenek ( DMSO). Podobne działanie wykazują

dimetylosulfotlenek ( DMSO). Podobne działanie wykazują

detergenty. Substancje te jako dodatki mają za zadanie w

detergenty. Substancje te jako dodatki mają za zadanie w

sposób odwracalny zmienić strukturę warstwy rogowej

sposób odwracalny zmienić strukturę warstwy rogowej

naskórka . Do związków przyspieszających wchłanianie

naskórka . Do związków przyspieszających wchłanianie

można zaliczyć etanol , kwas olejowy, glikol propylenowy ,

można zaliczyć etanol , kwas olejowy, glikol propylenowy ,

alkilometylosulfotlenki , ozon. Związki te są bardzo często

alkilometylosulfotlenki , ozon. Związki te są bardzo często

dodawane jako składniki maści , kremów czy też żeli. Są to

dodawane jako składniki maści , kremów czy też żeli. Są to

tzw. PROMOTORY WCHŁANIANIA

tzw. PROMOTORY WCHŁANIANIA



Aby maść lub inna postać leku zastosowana zewnętrznie

Aby maść lub inna postać leku zastosowana zewnętrznie

wywarła określony skutek substancja lecznicza zawarta w

wywarła określony skutek substancja lecznicza zawarta w

tej postaci odbywa wędrówkę w kilku etapach. Najpierw

tej postaci odbywa wędrówkę w kilku etapach. Najpierw

następuje uwalnianie w obrębie nałożonej warstwy od

następuje uwalnianie w obrębie nałożonej warstwy od

części zewnętrznej do graniczącej ze skórą , a następnie

części zewnętrznej do graniczącej ze skórą , a następnie

przenikanie przez naskórek .

przenikanie przez naskórek .



- w przypadku gdy substancja lecznicza

- w przypadku gdy substancja lecznicza

pozostaje w najbardziej powierzchniowych

pozostaje w najbardziej powierzchniowych

warstwach skóry mamy do czynienia z

warstwach skóry mamy do czynienia z

adsorpcja leku na powierzchni skory i

adsorpcja leku na powierzchni skory i

działaniem miejscowym

działaniem miejscowym



-jeżeli substancja lecznicza przenika przez

-jeżeli substancja lecznicza przenika przez

naskórek do skory właściwej bez udziału

naskórek do skory właściwej bez udziału

systemu naczyniowego to mówi się o jej

systemu naczyniowego to mówi się o jej

penetracji

penetracji



-z chwila gdy substancja lecznicza osiąga

-z chwila gdy substancja lecznicza osiąga

naczynia krwionośne i nastąpi wchłonięcie do

naczynia krwionośne i nastąpi wchłonięcie do

krwi lub chłonki mamy do czynienia z resorpcja

krwi lub chłonki mamy do czynienia z resorpcja



Istnieją tzw. TRANSDERMALNE SYSTEMY

Istnieją tzw. TRANSDERMALNE SYSTEMY

TERAPEUTYCZNE –TTS – podawanie leków

TERAPEUTYCZNE –TTS – podawanie leków

przez skórę – ma on postać plastra kilku

przez skórę – ma on postać plastra kilku

warstwowego, który nalepiamy na

warstwowego, który nalepiamy na

powierzchnie skory najczęściej za uchem, na

powierzchnie skory najczęściej za uchem, na

pośladku na klatce piersiowej. Tą drogą mogą

pośladku na klatce piersiowej. Tą drogą mogą

być podawane leki które są rozkładane w

być podawane leki które są rozkładane w

przewodzie pokarmowym lub takie które

przewodzie pokarmowym lub takie które

ulegają szybkiemu metabolizmowi w

ulegają szybkiemu metabolizmowi w

wątrobie. Leki podane przez skórę trafią

wątrobie. Leki podane przez skórę trafią

bezpośrednio do krwioobiegu .

bezpośrednio do krwioobiegu .



Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę