Pobierz cały dokument Rozmiar 371 KB

finanse publiczne Podatki (173 okna)

 

 

Klasyfikacje dochodów 
budżetu



Daninowe i niedaninowe



Wynikające ze zobowiązań podatkowych 

i pozostałe



Podatki, daniny publiczne (także ciężary 

i świadczenia publiczne), opłaty lokalne

 

 

Pojęcie daniny publicznej 



Doktryna:



Dochód państwa lub innego podmiotu publicznego, który

 



ma charakter świadczenia pieniężnego 



stanowi tę część obowiązków obywatelskich, wypełnienie 

której prowadzi do ograniczenia prawa własności i 

dziedziczenia



ma na celu zapewnienie utrzymania państwa, tzn. 

zapewnienie prawidłowego funkcjonowania wszystkich jego 

organów



służy wypełnieniu publicznych funkcji wynikających z 

konstytucji i ustaw



Orzecznictwo:



Świadczenie powszechne, przymusowe, bezzwrotne, 

ustalane jednostronnie i pobierane na rzecz podmiotu 

prawa publicznego, w celu realizacji zadań publicznych

 

 

Definicja legalna daniny 
publicznej



Podatki, składki, opłaty oraz 

inne świadczenia pieniężne, 

których obowiązek ponoszenia 

na rzecz państwa, jednostek 

samorządu terytorialnego, 

funduszy celowych oraz innych 

jednostek sektora finansów 

publicznych wynika z odrębnych 

ustaw niż ustawa budżetowa 

 

 

Dochody wynikające ze 
zobowiązań podatkowych

podatki, opłaty lokalne, opłata skarbowa

należnosci quasi-podatkowe

podlegające regulacjom działu III

podlegajace regulacjom ordynacji podatkowej

o charakterze prawno-administracyjnym o charakterze cywilnoprawnym

pozostałe

należności budżetowe

 

 

Klasyfikacja należności 
budżetowych wg ordynacji 
podatkowej



Podatki – publicznoprawne, nieodpłatne, 

przymusowe oraz bezzwrotne świadczenia 

pieniężne na rzecz SP lub JST wynikające z 

ustawy podatkowej 



Opłaty (właściwe) – publicznoprawne 

świadczenia pieniężne wynikające z ustawy 

pobierane za wykonanie określonej czynności 

przez jednostkę budżetową 



Niepodatkowe należności budżetowe - niebędące 

podatkami i opłatami należności stanowiące 

dochód budżetu państwa lub budżetu JST 

wynikające ze stosunków publicznoprawnych 

 

 

Pojęcie opłaty – tezy z 
orzecznictwa



Świadczenia pieniężne, powszechne, bezzwrotne, ustalane 

jednostronnie przez państwo 



Odpłatność opłaty - pełna ekwiwalentność lub jej brak 



Sui generis zapłata za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia 

oferowanego przez podmiot prawa publicznego



Jako przymusowe dochody publiczne mogą być pobrane w drodze 

egzekucji administracyjnej



Jeżeli opłata pobierana jest za określoną usługę - może zawierać 

pewne cechy ceny, jeżeli zaś jest świadczeniem dodatkowym, 

pobieranym w wysokości wyższej niż wartość faktycznie świadczonej 

usługi - zawiera cechy podatku



Dla uznania opłat za daniny publiczne kluczowe znaczenie mają nie 

tylko powyższe cechy, ale także okoliczność, że przeznaczane są na 

cele publiczne albo związane są z realizacją takich celów; cele te 

określają ustawy szczególne



Wysokość, tryb uiszczania i rozliczania jest ustalony w ustawie, 

niezależnie od rzeczywistego nakładu pracy podmiotu publicznego 

lub jego woli 

 

 

Niepodatkowe należności 
budżetowe



Publicznoprawne (podstawą ustalania 
są akty prawa publicznego, a 
pozyskiwanie ma na celu 
zaspokajanie potrzeb publicznych)



W przypadku należności budżetu JST 
– kryterium organu 



Nie nazwane podatkami, ani opłatami

 

 

Należności podatkowe i 
quasi-podatkowe



Opłaty oraz inne niepodatkowe należności budżetu 

państwa oraz budżetów jednostek samorządu 

terytorialnego, do których ustalania lub określania 

uprawnione są organy podatkowe 



Opłaty oraz inne niepodatkowe należności budżetu 

państwa, do których ustalenia lub określenia 

uprawnione są organy inne niż podatkowe (w zakresie 

działu III, o ile przepisy szczególne nie stanowią 

inaczej)



Wyłączone należności cywilnoprawne (w tym w 

szczególności opłaty za usługi, do których stosuje się 
przepisy o cenach)

 

 

 

Klasyfikacja należności 
budżetowych

podatki, opłaty lokalne, opłata skarbowa należnosci quasi-podatkowe

podlegające regulacjom działu III

podlegajace regulacjom ordynacji podatkowej

o charakterze prawno-administracyjnym o charakterze cywilnoprawnym

pozostałe

należności budżetowe

 

 

Podatek, opłata, 
niepodatkowa należność 
budżetowa



Podatek - publicznoprawne, nieodpłatne, 

przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie 

pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, 

powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej 



Opłata – świadczenie o cechach podatku, z 

wyjątkiem (formalnie) nieodpłatności (czynności 

administracyjne, przeprowadzenie egzaminu, 

wydanie certyfikatu)



Niepodatkowa należność budżetowa - niebędąca 

podatkiem ani opłatą należność stanowiąca dochód 

BP lub budżetu JST, wynikająca ze stosunków 

publicznoprawnych 

 

 

Zakres materii ustawowej w 
prawie daninowym



Nakładanie podatków, innych danin publicznych, 

określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania 

i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania 

ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych 

od podatków następuje w drodze ustawy 



ustawy podatkowe - ustawy dotyczące podatków, 

opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych 

określające podmiot, przedmiot opodatkowania, 

powstanie obowiązku podatkowego, podstawę 

opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące 

prawa i obowiązki organów podatkowych, 

podatników, płatników i inkasentów, a także ich 

następców prawnych oraz osób trzecich

 

 

Należności objęte 
regulacją ordynacji



Opłata za wydanie/zmianę zezwolenia telekomunikacyjnego



Opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wskutek 

uchwalenia/zmiany planu miejscowego – podatek



Opłata za wydanie informacji z KRK



Opłata od wniosku o wpis do ewidencji działalności



Opłata za akredytację i certyfikat



Opłata za egzamin na doradcę podatkowego, audytora 

wewnętrznego, detektywa



Opłaty paszportowe i konsularne



Wpłaty z zysku NBP



Wpłaty od jednostek sektora publicznego



Kwota dodatkowa z ustawy o cenach



Zwroty dotacji z budżetu

 

 

Należności objęte 
regulacją ordynacji



składki na ubezpieczenia społeczne (wiele art. ordynacji – art. 

31 ustawy z 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych) 



składki na FP, FGŚP oraz na ubezpieczenie zdrowotne – w 

zakresie poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i 

dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania 

zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, 

ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz 

stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy 

dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne



składki na ubezpieczenie społeczne rolników (przepisy o 

zobowiązaniach podatkowych – art. 52 ust. 1 pkt 1 ustawy z 

1998 o ubezpieczeniu społecznym rolników)



opłata eksploatacyjna (przepisy o zobowiązaniach 

podatkowych - art. 87 ust. 1 Prawa geologicznego i 

górniczego z 1994)

 

 

Należności objęte 
regulacją ordynacji



wpłata z zysku jednoosobowych spółek SP (przepisy o 

zobowiązaniach podatkowych – art. 2 ust. 6 ustawy z 1995 o 

wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki SP) - podatek



wpłata z zysku przedsiębiorstw państwowych (przepisy o zp - 

art. 15 ust. 1 ustawy z 1992 o gospodarce finansowej - podatek



wpłata pracodawców na PFRON (ordynacja – art. 49 ust. 1 

ustawy z 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz 

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych)



należności za czynności urzędów probierczych (odpowiednio 

przepisy o zp – art. 16 ust. 3 Prawa probierczego z 1993)



odpisy z zysku na rzecz Funduszu Kinematografii (przepisu o zp 

– par. 26 rozporządzenia RM z 1988 w sprawie szczegółowych 

zasad gospodarki finansowej instytucji filmowych)

 

 

Należności objęte 
regulacją ordynacji



opłata produktowa (przepisy działu III ordynacji – art. 18 ust. 1 

ustawy z 2001 o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie 

gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej 

i opłacie depozytowej)



opłata za korzystanie ze środowiska oraz administracyjne kary 

pieniężne (dział III ordynacji - art. 281 ust. 1 Prawa ochrony 

środowiska z 2001)



opłaty sankcyjne (ordynacja – art. 15 ust. 2c ustawy z 2001 o 

regulacji rynku cukru)



opłaty sankcyjne (dział III ordynacji – art. 72b ustawy z 2001 o 

nasiennictwie)



opłaty sankcyjne (dział III ordynacji – art. 22 ustawy z 2000 o 

nawozach i nawożeniu)



wpłaty producentów i wydawców na FPT (dział III ordynacji – 

art. 113

1

 ustawy z 2000 o prawie autorskim) 

 

 

Należności objęte 
regulacją ordynacji



sankcje ekonomiczne (dział III ordynacji – par. 1 ust. 2 

rozporządzenia MF z 2000 w sprawie sankcji ekonomicznych za 

wprowadzenie do obrotu wyrobów podlegających oznaczeniu 

znakiem bezpieczeństwa, a nie oznaczonych tym znakiem lub nie 

spełniających innych wymagń, a także za wykonanie usług nie 

spełniających odpowiednich wymagań)



administracyjne kary pieniężne (dział III ordynacji – art. 34 ust. 4 

ustawy z 2001 o postępowaniu z substancjami zubażającymi 

warstwę ozonową)



opłata za przekroczenie kwoty mlecznej (dział III ordynacji – art. 

20 ust. 10 ustawy z 2001 o regulacji rynku mleka i przetworów 

mlecznych)



opłata za przeprowadzenie badań pasz (dział III ordynacji – art. 45 

ust. 2 ustawy z 2001 o środkach żywienia zwierząt)



kwoty nienależnie lub nadmiernie pobranych środków na 

realizację WPR (dział III – art. 11 ust. 5 ustawy z  o ARiMR)

 

 

Obowiązek podatkowy a 
zobowiązanie podatkowe



Obowiązek – nie skonkretyzowana powinność 

poniesienia przymusowego świadczenia 

pieniężnego w związku z zaistnieniem 

zdarzenia określonego w ustawie 



Zobowiązanie - wynikające z obowiązku 

podatkowego zobowiązanie podatnika do 

zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, 

województwa, powiatu albo gminy podatku w 

wysokości, w terminie oraz w miejscu 

określonych w przepisach prawa podatkowego 

 

 

Podmioty zobowiązań 
podatkowych - podatnicy



Podatnicy - podmioty podlegające na mocy 

ustaw podatkowych obowiązkowi 

podatkowemu, w szczególności osoby 

fizyczne, osoby prawne, jednostki 

organizacyjne nie mające osobowości 

prawnej



Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem 

za wynikające ze zobowiązań podatkowych 

podatki (małżonkowie – majątkiem 

odrębnym i majątkiem wspólnym)

 

 

Podmioty zobowiązań 
podatkowych – płatnicy



Płatnik - osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna obowiązana na 

podstawie pp do:



obliczenia podatku



pobrania od podatnika podatku



wpłacenia podatku we właściwym terminie op



Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za niepobranie podatku od 

podatnika (pobranie w wysokości niższej od należnej) oraz za 

niewpłacenie w terminie pobranych podatków



W razie niedopełnienia przez płatnika obowiązków, op wydaje decyzję 

o odpowiedzialności podatkowej płatnika, w której określa wysokość 

nie pobranego albo pobranego, a nie wpłaconego podatku – chyba że 

podatek nie został pobrany z winy podatnika 



Płatnik w ciągu roku od dnia dokonania wpłaty na podstawie decyzji o 

odpowiedzialności podatkowej płatnika może dochodzić od podatnika 

zapłaty równowartości nie pobranego podatku (roszczenie 

cywilnoprawne) 

 

 

Podmioty zobowiązań 
podatkowych - inkasenci



Inkasent - osoba fizyczna lub jednostka 

organizacyjna obowiązana do:



pobrania od podatnika podatku



wpłacenia podatku we właściwym terminie op



Inkasent odpowiada całym majątkiem za pobrane, 

a nie wpłacone w terminie podatki



W razie niedopełnienia przez inkasenta 

obowiązków, op wydaje decyzję o 

odpowiedzialności podatkowej inkasenta, w której 

określa wysokość nie pobranego albo pobranego, 

a nie wpłaconego podatku – chyba że podatek nie 

został pobrany z winy podatnika 

 

 

Podmioty zobowiązań 
podatkowych – płatnicy i 
inkasenci



Płatnikom i inkasentom przysługuje zryczałtowane 

wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania 

podatków pobranych na rzecz budżetu państwa



Wynagrodzenie dla płatników lub inkasentów z 

tytułu poboru podatków stanowiących dochody 

JST może ustalać organ stanowiący JST



Jednostki organizacyjne będące płatnikami lub 

inkasentami są obowiązane wyznaczyć osoby, do 

których obowiązków należy obliczanie i pobieranie 

podatków oraz terminowe wpłacanie op 

pobranych kwot, a także zgłosić op imiona, 

nazwiska i adresy tych osób

 

 

Płatnicy i inkasenci - 
przykłady



PIT – większość przychodów (zakłady pracy, organy 

rentowe, osoby fizyczne – przedsiębiorcy)



CIT – przychody z tytułu udziału w zyskach 

(wypłacający)



Podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności 

cywilnoprawnych - notariusze



Podatek od gier – przedsiębiorcy sprzedający kartony 

do bingo pieniężnego



Podatki: rolny, leśny, od nieruchomości, od posiadania 

psów, opłaty lokalne – rada gminy może zarządzić 

pobór tych podatków i opłat od osób fizycznych w 

drodze inkasa, określając inkasentów i ich 

wynagrodzenie

 

 

Podmioty zobowiązań 
podatkowych – organy 
podatkowe

Pierwsza 

instancja

naczelnik 

urzędu 
skarboweg

o,
naczelnik 

urzędu 
celnego

dyrektor 

izby 
skarbow

ej, 
dyrektor 

izby 
celnej

Wójt, 

burmistrz, 
starosta, 

marszałek

Druga 

instancja

dyrektor 

izby 
skarbowej, 

dyrektor 
izby celnej

dyrektor 

izby 
skarbow

ej, 
dyrektor 

izby 
celnej

Samorządow

e kolegium 
odwoławcze

 

 

Właściwość funkcjonalna



Urzędy skarbowe:



ustalanie (określanie) i pobór podatków oraz niepodatkowych 

należności budżetowych, jak również innych należności, na 

podstawie odrębnych przepisów, 



rejestrowanie podatników oraz przyjmowanie deklaracji 

podatkowych,



wykonywanie kontroli podatkowej



podział i przekazywanie dochodów budżetowych między 

budżetem państwa i budżetami gmin



prowadzenie dochodzeń w sprawach karnych skarbowych



rozstrzyganie w pierwszej instancji w sprawach karnych 

skarbowych,



wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, 

a także kar majątkowych, w zakresie określonym w przepisach 

kkw oraz ustawy karnej skarbowej

 

 

Właściwość funkcjonalna – 
c.d.



Izby skarbowe:



nadzór nad urzędami skarbowymi, 



rozstrzyganie w drugiej instancji w sprawach należących 

w pierwszej instancji do urzędów skarbowych



Minister finansów



Organ podatkowy (pierwszej instancji drugiej instancji) - 

w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, 

wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji 

lub stwierdzenia jej wygaśnięcia 



Ogólny nadzór w sprawach podatkowych



Zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego 

przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej 

(interpretacje w Dzienniku Urzędowym MF) 

 

 

Właściwość miejscowa



Właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca 

zamieszkania albo siedziby podatnika, płatnika lub inkasenta 



Zasady szczególne dotyczą m.in. spraw z zakresu opodatkowania CIT i PIT 

dochodów z działalności gospodarczej podatników mających siedzibę 

(miejsce zamieszkania) za granicą oraz spraw podatku od spadków i 

darowizn



Rozstrzyganie sporów o właściwość:



między urzędami skarbowymi w jednym województwie - izba skarbowa,



miedzy urzędami skarbowymi w różnych województwach – minister 

finansów,



między izbami skarbowymi - minister finansów,



między wójtem, burmistrzem (prezydentem), starostą, marszałkiem a 

urzędem skarbowym - sąd administracyjny,



między wójtami, burmistrzami (prezydentami miast) i starostami - 

wspólne dla nich samorządowe kolegium odwoławcze, a w razie braku 

takiego kolegium - sąd administracyjny,



między marszałkami województw - sąd administracyjny

 

 

Interpretacje podatkowe



Na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta 

organ podatkowy pierwszej instancji obowiązany jest 

udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu 

zastosowania prawa podatkowego w ich 

indywidualnych sprawach, w których nie toczy się 

postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo 

postępowanie przed sądem administracyjnym 



Interpretacja jest wiążąca dla organów podatkowych i 

organów kontroli skarbowej właściwych dla 

wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona 

wyłącznie w drodze decyzji 



Zastosowanie się przez podatnika, płatnika, inkasenta, 

następcę prawnego lub osobę trzecią odpowiedzialną 

za zaległości podatkowe do interpretacji MF lub organu 

podatkowego pierwszej instancji - nie może im szkodzić 

 

 

Powstawanie zobowiązań 
podatkowych



Metody przekształcania obowiązku w zobowiązanie 

podatkowe:



Z mocy prawa (z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym 

ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania)



Wymiar podatku (z dniem doręczenia decyzji organu 

podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania)



Technika samoobliczenia podatku - podatek wykazany w 

deklaracji jest podatkiem do zapłaty



Wymiar kontrolny – decyzja OP określająca wysokość 

zaległości podatkowej albo stwierdzająca nadpłatę wydana 

wskutek stwierdzenia we wszczętym postępowaniu, że 

podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił 

podatku albo że wysokość zobowiązania jest inna niż 

wykazana w deklaracji

 

 

Określenie podstawy 
opodatkowania w drodze 
oszacowania



OP określa podstawę opodatkowania w 

drodze oszacowania, jeżeli 



brak jest ksiąg podatkowych lub innych 

danych niezbędnych do jej określenia lub



dane wynikające z ksiąg podatkowych 

nie pozwalają na określenie podstawy 

opodatkowania, lub



podatnik naruszył warunki uprawniające 

do korzystania ze zryczałtowanej formy 

opodatkowania

 

 

Określenie podstawy 
opodatkowania w drodze 
oszacowania – c.d.



Metody szacowania podstawy opodatkowania:



porównawcza wewnętrzna - porównanie wysokości obrotów w tym samym 

przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość 

obrotu,



porównawcza zewnętrzna - porównanie wysokości obrotów w innych 

przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w 

podobnych warunkach,



remanentowa - porównanie wartości majątku przedsiębiorstwa na 

początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu,



produkcyjna - ustalenie zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa,



kosztowa - ustalenie wysokości obrotu na podstawie wysokości kosztów 

poniesionych przez przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem wskaźnika 

udziałów tych kosztów w obrocie,



udziału dochodu w obrocie - ustalenie wysokości dochodów ze sprzedaży 

określonych towarów i wykonywania określonych usług, z uwzględnieniem 

wysokości udziału tej sprzedaży (wykonanych usług) w całym obrocie

 

 

Przedawnienie prawa do 
wymiaru podatkowego



Dotyczy zobowiązań powstających w drodze dokonania 

wymiaru



Zobowiązanie nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to 

zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat albo po 

upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w 

którym powstał obowiązek podatkowy



Dłuższy termin biegnie w przypadku nie złożenia w 

terminie deklaracji podatkowej albo nie ujawnienia w 

deklaracji wszystkich danych niezbędnych do ustalenie 

wysokości zobowiązania oraz w przypadku dochodu osób 

fizycznych nie znajdującego pokrycia w ujawnionych 

źródłach przychodów (decyzja określająca), z tym że 

bieg terminu rozpoczyna się z końcem roku, w którym 

należało złożyć zeznanie

 

 

Przedawnienie prawa do 
wymiaru podatkowego – 
c.d.



W razie niedopełnienia przez podatnika 

warunków uprawniających do skorzystania z 

uzyskanej ulgi podatkowej, prawo do wydania 

decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe 

powstaje w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie 

powodujące utratę prawa do ulgi



Termin do wydania decyzji wynosi 3 lata od 

końca roku podatkowego, w którym nastąpiło 

zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi 

podatkowej, a jeżeli podatnik nie zgłosił 

organowi podatkowemu utraty prawa do ulgi - 5 

lat

 

 

Terminy płatności



Standardowe terminy płatności:



Przy wymiarze podatkowym - 14 dni od dnia 

doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania 

podatkowego



Przy samoobliczeniu - ostatni dzień, w którym zgodnie 

z pp powinna nastąpić wpłata
Terminy ścisłe pp: przedawnienia prawa do wymiaru, 

przedawnienia zobowiązania, zwrotu nadpłaty, 

wygaśnięcia prawa do zwrotu nadpłaty, wygaśnięcia 

prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty, 

wystawiania rachunków, przechowywania rachunków, 

wygaśnięcia prawa do wydania decyzji o 

odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej

 

 

Zaległość podatkowa



Zaległość podatkowa – nie zapłacony w terminie płatności podatek, 

zaliczka na podatek lub rata podatku, jak również podatek, zaliczka 

lub rata – nie wpłacone w terminie płatności przez płatnika lub 

inkasenta



Zobowiązania traktowanie na równi z zaległościami:



nadpłata wykazana w zeznaniu lub w deklaracji nienależnie lub w 

wysokości wyższej od należnej, a op dokonał jej zwrotu albo 

zaliczenia na poczet zaległości lub zobowiązań podatkowych



zwrot podatku otrzymany nienależnie lub w wysokości wyższej od 

należnej, chyba że podatnik wykaże, ze nie nastąpiło to z jego winy



wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w 

wysokości wyższej od należnej



oprocentowanie nienależnej nadpłaty lub zwrotu podatku zwrócone 

lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych 

zobowiązań podatkowych

 

 

Zaległość podatkowa – c.d.



Od zaległości podatkowych naliczane 

są odsetki za zwłokę 



Stawka odsetek za zwłokę wynosi 

200% podstawowej stopy 

oprocentowania kredytu 

lombardowego



Wysokość stawki ogłasza Minister 

Finansów w drodze obwieszczenia w 

Monitorze Polskim (obecnie 11% p.a.)

 

 

Prolongata płatności



Minister Finansów może w drodze rozporządzenia 

przedłużać terminy zwykłe przewidziane w pp, 

określając grupy podatników, których to dotyczy, 

rodzaje sprolongowanych czynności oraz dzień 

upływu przedłużonego terminu



Op na wniosek podatnika, ze względu na jego 

ważny interes lub interes publiczny, może:



odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć 

zapłatę podatku na raty



odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości 

podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę 

 

 

Prolongaty – c.d.



Forma pomocy publicznej



Jeżeli w terminie określonym w decyzji podatnik nie dokonał 

zapłaty odroczonego podatku (względnie nie zapłacił którejkolwiek 

z rat) – terminem płatności odroczonego podatku (zaliczki na 

podatek, raty podatku) jest termin standardowy



W razie odroczenia płatności lub rozłożenia na raty podatku 

stanowiącego dochód bp – ustala się opłatę prolongacyjną, której 

stawka wynosi 50% stawki odsetek za zwłokę, chyba że wydanie 

decyzji: 



jest następstwem wypadku losowego lub klęski żywiołowej



następuje w związku z postępowaniem układowym (OP może 

odstąpić od ustalenia opłaty)



Organ stanowiący JST może wprowadzić opłatę prolongacyjną z 

tytułu odroczenia lub rozłożenia na raty podatku (zobowiązania 

płatnika lub inkasenta) stanowiącego dochód JST 

 

 

 

Wygasanie zobowiązań  
podatkowych



Zobowiązanie wygasa wskutek:



Zapłaty podatku (zaległości) 



Potrącenia podatku (zaległości)



Zaniechania poboru podatku 



Zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku



Pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta 



Przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych 

w zamian za zaległości



Przejęcia własności nieruchomości lub prawa 

majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym 



Umorzenia zaległości podatkowej



Przedawnienia zaległości

 

 

Zapłata podatku 



Potencjalne formy: 



wpłata gotówkowa (wzór formularza) 



przelew bankowy (- wzór formularza lub zlecenie pokrycia 
należności)



zapłata papierami wartościowymi (bd)



zapłata znakami skarbowymi akcyzy



zapłata znakami opłaty skarbowej



zapłata urzędowymi blankietami wekslowymi



Zapłata w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych - 
obowiązkowa dla podatników prowadzących działalność 
gospodarczą, prowadzących księgi rachunkowe lub pkpr

 

 

Zapłata podatku – c.d.



Zaliczenie zapłaty - jeżeli na podatniku ciążą 

zobowiązania podatkowe z tytułu różnych 

podatków, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet 

podatku, zaliczki, raty lub zaległości, począwszy od 

zobowiązania o najwcześniejszym terminie 

płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet 

którego zobowiązania dokonuje wpłaty



Zapłata zaległości podatkowej - jeżeli dokonana 

wpłata nie pokrywa zaległości wraz z odsetkami za 

zwłokę, wpłatę zalicza się proporcjonalnie na poczet 

zaległości oraz kwoty odsetek za zwłokę w 

stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota 

zaległości do kwoty odsetek za zwłokę

 

 

Potrącenie 



Na wniosek podatnika lub z urzędu zobowiązania i zaległości 

podatkowe podlegają potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i 

wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa, 

gminy, powiatu, województwa z określonych tytułów



Wierzytelności podlegające potrąceniu 



wierzytelności podatnika wobec jb z tytułu robót 

budowlanych, dostaw lub usług wykonanych przez niego w 

trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod 

warunkiem że potrącenie dokonywane jest przez tego 

podatnika i z tej wierzytelności 



wierzytelności z tytułu prawomocnego wyroku sądowego 

wydanego na podstawie art. 417 lub 419 kc (Skarb Państwa, 

420

1 

- JST) względnie prawomocnej ugody sądowej zawartej 

w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 

417 lub 419 kc (Skarb Państwa, 420

1 

– JST)

 

 

Potrącenie – c.d.



wierzytelności z tytułu nabycia przez Skarb Państwa lub JST 

nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub 

wywłaszczenia nieruchomości



wierzytelności z tytułu odszkodowania za niesłuszne skazanie, 

tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie 



wierzytelności z tytułu odszkodowania uzyskanego na podstawie 

przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób 

represjonowanych za działalność na rzecz bytu Państwa Polskiego



Wierzytelności podlegające potrąceniu mogą być na wniosek 

podatnika zaliczane na poczet przyszłych zobowiązań



Potrącenie następuje z dniem złożenia wniosku względnie 

wydania postanowienia przez op



Jb, której zobowiązanie zostało potrącone, musi wpłacić 

równowartość wygasłego podatku do op w terminie 7 dni od dnia 

dokonania potrącenia pod rygorem naliczania odsetek za zwłokę

 

 

Przeniesienie własności 
rzeczy lub praw 
majątkowych 



Transfer następuje na wniosek podatnika, 

na podstawie pisemnej umowy zawartej, za 

wyrażoną na piśmie zgodą właściwego 

urzędu skarbowego, pomiędzy podatnikiem 

a starostą (zadanie z zakresu administracji 

rządowej, podatki SP) względnie organem 

wykonawczym gminy, powiatu albo 

województwa (podatki JST)



Zobowiązanie wygasa w dniu przeniesienia 

własności lub praw majątkowych

 

 

Zaniechanie poboru 
podatków



Brak możliwości zaniechania ustalania zobowiązań



Forma pomocy publicznej – program pomocowy



Zaniechanie generalne - Minister Finansów może, w drodze 

rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem 

publicznym lub ważnym interesem podatników



zaniechać poboru podatków (określając rodzaj podatku, 

okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy 

podatników, których dotyczy),



zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania 

podatków lub zaliczek oraz określić termin wpłacenia 

podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki 

informacyjne podatników, chyba że podatnik jest 

obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego 

rozliczenia tego podatku (pochodne)

 

 

Zaniechanie poboru 
podatków – c.d.



Generalne zaniechanie poboru – przykłady:



PIT od dochodów (przychodów) posłów do Parlamentu 

Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, 

otrzymanych na podstawie regulaminu Parlamentu 

Europejskiego na pokrycie kosztów związanych z 

wykonywaniem przez nich mandatu posła 



PIT od dochodów nierezydentów będących osobami 

fizycznymi, uzyskanych z tytułu odsetek od obligacji 

wyemitowanych w 2006 na rynkach zagranicznych 

oraz z tytułu sprzedaży, zamiany lub innej czynności 

prawnej mającej za przedmiot rozporządzanie tymi 

obligacjami

 

 

Zaniechanie poboru 
podatków – c.d.



Indywidualne zaniechanie poboru - OP na wniosek podatnika 

może 



zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli pobranie 

podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności 

jego egzystencji, lub podatnik uprawdopodobni, że pobrany 

podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku 

należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy



ograniczyć pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik 

uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych 

w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w 

stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na 

dany rok podatkowy

- określając termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki,
chyba ze podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub 

innego okresowego rozliczenia tego podatku 

 

 

Umorzenie zaległości 
podatkowej



Forma pomocy publicznej



Sposoby umorzenia zaległości przez op:



na wniosek podatnika - w przypadkach uzasadnionych 

ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym 

(możliwe umorzenie samych odsetek)



z urzędu - jeżeli:

1.

zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu 

egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki 

egzekucyjne

2.

zaległość podatkowa nie przekracza pięciokrotnej wartości 

kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym

3.

zaległość podatkowa nie została zaspokojona w zakończonym 

postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym 



Umorzenie zaległości powoduje automatyczne umorzenie 

odsetek za zwłokę

 

 

Przedawnienie zaległości 
podatkowej



Zaległość podatkowa przedawnia się z upływem 5 

lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w 

którym upłynął termin płatności podatku



Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany 

wskutek pierwszej czynności egzekucyjnej, o 

której podatnik został powiadomiony; po 

przerwaniu termin przedawnienia biegnie na nowo



Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania 

podatkowe zabezpieczone hipoteką, jednak po 

upływie terminu przedawnienia zaległość 

podatkowa może być egzekwowana tylko z 

przedmiotu hipoteki

 

 

Następstwo prawne – 
osoby fizyczne



Spadkobiercy przejmują podatkowe prawa i obowiązki 

spadkodawcy



Spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za zaległości 

podatkowe, pobrane, a nie wpłacone podatki z tytułu 

sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta, 

odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, nie zwrócone przez 

spadkodawcę zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług 

oraz ich oprocentowanie, opłatę prolongacyjną oraz koszty 

postępowania egzekucyjnego



Zapisobierca, który otrzymał należny mu zapis, ponosi 

odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spadkodawcy do 

wartości otrzymanego zapisu



Do odpowiedzialności spadkobierców i zapisobierców za 

zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy kc o 

przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi 

spadkowe

 

 

Odpowiedzialność 
podatkowa osób trzecich



W przypadkach przewidzianych w pp osoby 

trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem 

solidarnie z podatnikiem za 



zaległości podatkowe podatnika



podatki nie pobrane oraz pobrane, a nie 

wpłacone przez płatników lub inkasentów



odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych



nie zwrócone w terminie zaliczki naliczonego 

podatku od towarów i usług oraz za 

oprocentowanie tych zaliczek



koszty postępowania egzekucyjnego

 

 

Odpowiedzialność 
podatkowa osób trzecich



O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej op 

orzeka w decyzji, która nie może zostać wydana przed 

upływem 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi 

decyzji ustalającej wysokość zobowiązania lub przed 

dniem doręczenia decyzji określającej wysokość 

zaległości, decyzji o odpowiedzialności podatkowej 

płatnika lub inkasenta, decyzji w sprawie zwrotu 

zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług



Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o 

odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być 

wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku 

podatnika okazała się w całości lub w części 

bezskuteczna

 

 

Odpowiedzialność 
podatkowa osób trzecich - 
przedawnienie



Przedawnienie prawa do wydania 
decyzji o odpowiedzialności podatkowej 
osoby trzeciej – 5 lat od końca roku, w 
którym podatek przekształcił się w 
zaległość podatkową



Przedawnienie zobowiązania osoby 
trzeciej wynikającego z decyzji – 3 lat od 
końca roku, w którym decyzja została 
wydana

 

 

Odpowiedzialność 
członków rodziny



Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada solidarnie z 

byłym małżonkiem za zaległości z tytułu zobowiązań 

powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej - do 

wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku 

wspólnym



Członkowie rodziny (z wyjątkiem osób, wobec których na 

podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny - w zakresie 

wynikającym z tego obowiązku alimentacyjnego) podatnika 

odpowiada solidarnie z podatnikiem prowadzącym 

działalność gospodarczą względnie wykonującym wolny 

zawód za zaległości podatkowe wynikające z tej 

działalności i powstałe w okresie, w którym stale 

współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając z 

tego korzyści – do wysokości uzyskanych korzyści

 

 

Odpowiedzialność 
nabywcy przedsiębiorstwa



Nabywca przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części 

lub środków trwałych, których wartość w dniu zbycia 

wynosi co najmniej 15.000 PLN odpowiada solidarnie z 

podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości 

podatkowe związane z prowadzona działalnością 

gospodarczą - do wartości nabytego przedsiębiorstwa, 

jego zorganizowanej części lub środka trwałego, a w 

przypadku zbycia zorganizowanej części 

przedsiębiorstwa lub środka trwałego także do 

wysokości zaległości podatkowych w takiej części, w 

jakiej wartość nabytej części przedsiębiorstwa lub 

środka trwałego pozostaje do wartości środków trwałych, 

wartości niematerialnych i prawnych przedsiębiorstwa, 

które jest lub było prowadzone przez zbywcę

 

 

Odpowiedzialność właściciela 
za użytkownika



Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy 

lub prawa majątkowego odpowiada za zaległości podatkowe 

użytkownika (najemcy, dzierżawcy, leasingobiorcy) powstałe w 

związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez 

użytkownika, jeżeli dana rzecz lub prawo są związane z 

działalnością gospodarczą lub służą do jej prowadzenia



Odpowiedzialność ta powstaje tylko wtedy, gdy podczas trwania 

użytkowania między



właścicielem, samoistnym posiadaczem lub użytkownikiem wieczystym 

rzeczy lub prawa majątkowego i jej użytkownikiem albo 



osobami pełniącymi funkcje zarządzające, nadzorcze albo kontrolne w 

podmiocie będącym właścicielem, samoistnym posiadaczem lub 

użytkownikiem wieczystym rzeczy lub prawa majątkowego  i w 

podmiocie będącym jego użytkownikiem

-

istnieją powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym, 

majątkowym, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, lub 

wynikające ze stosunku pracy

-

Odpowiedzialność ograniczona jest do równowartości rzeczy lub 

praw majątkowych będących przedmiotem użytkowania

 

 

Odpowiedzialność za 
zobowiązania związane z 
nieruchomością



Dzierżawca lub użytkownik nieruchomości 
odpowiada solidarnie z podatnikiem 
będącym właścicielem, użytkownikiem 
wieczystym lub posiadaczem samoistnym 
nieruchomości za zaległości podatkowe z 
tytułu zobowiązań podatkowych, 
wynikających z opodatkowania 
nieruchomości, powstałych podczas 
trwania dzierżawy (użytkowania)

 

 

Odpowiedzialność za 
zobowiązania spółek



Wspólnik spółki osobowej oraz komplementariusz spółki 

komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, nie będący 

akcjonariuszem, odpowiada solidarnie ze spółką i z pozostałymi 

wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników, 

wynikające z działalności spółki



Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 

(również w organizacji), spółki akcyjnej (również w organizacji) 

odpowiadają solidarnie za zaległości podatkowe spółki, jeżeli 

egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, chyba ze 

członek zarządu wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono 

wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie 

układowe albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości 

oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpilo nie z 

jego winy, bądź też wskaże on mienie, z którego egzekucja jest 

możliwa

 

 

Podatek dochodowy od 
osób fizycznych; PIT

 

 

Przedmiot 



Suma wszelkiego rodzaju 
opodatkowanych dochodów podatnika z 
wszystkich źródeł przychodów, z 
wyjątkiem dochodów nie podlegających 
sumowaniu



Dochód/strata ze źródła przychodów - 
różnica sumy przychodów z tego źródła 
oraz kosztów ich uzyskania osiągnięta w 
roku podatkowym

 

 

Wyłączenia przedmiotowe



Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów



z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów 

z działów specjalnych produkcji rolnej



z gospodarki leśnej 



podlegających przepisom o podatku od spadków 

i darowizn



wynikających z czynności, które nie mogą być 

przedmiotem prawnie skutecznej umowy



z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków 

w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej 

wspólności majątkowej

 

 

Przedmiot – c.d.



Dochód z działalności gospodarczej podatników 

sporządzających sprawozdanie finansowe - dochód 

wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych 

ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i 

zwiększony o wydatki nie stanowiące kosztów uzyskania 

przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów 

uzyskania przychodów



Dochód/strata z działów specjalnych produkcji rolnej - 

różnica pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych 

działów a poniesionymi kosztami uzyskania, 

powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na 

koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na 

początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym 

stadzie w ciągu roku podatkowego

 

 

Przedmiot – capital gains



Dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych - 

dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym 

także



z umorzenia udziałów (akcji)



z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu 

umorzenia tych udziałów (akcji)



wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby 

prawnej



dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego, 

a w spółdzielniach - dochód przeznaczony na podwyższenie 

funduszu udziałowego oraz dochód stanowiący równowartość 

kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów 

(funduszy) osoby prawnej



dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych 

funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych

 

 

Przedmiot – capital gains – 
c.d.



w przypadku połączenia lub podziału spółek - dopłaty w gotówce 

otrzymane przez udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, 

spółek łączonych lub dzielonych



w przypadku podziału spółek, jeżeli majątek przejmowany na 

skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek 

pozostający w spółce, nie stanowi zorganizowanej części 

przedsiębiorstwa - ustalona na dzień podziału nadwyżka 

nominalnej wartości udziałów (akcji) przydzielonych w spółce 

przejmującej lub nowo zawiązanej nad kosztami nabycia lub 

objęcia udziałów (akcji) w spółce dzielonej; jeżeli podział spółki 

następuje przez wydzielenie, kosztem uzyskania przychodów jest 

wartość lub kwota wydatków poniesionych przez udziałowca 

(akcjonariusza) na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce 

dzielonej, ustalona w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego 

udziałowca wartość nominalna unicestwianych udziałów (akcji) w 

spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed 

podziałem

 

 

Przedmiot – c.d.



Dochód z tytułu przeniesienia akcji złożonych na 

rachunku ilościowym członka pracowniczego funduszu 

emerytalnego do aktywów tego funduszu - różnica 

pomiędzy wartością tych akcji w dniu przeniesienia, 

wycenionych według zasad wyceny aktywów funduszy 

emerytalnych, a kosztem nabycia tych akcji



Dochód z umorzenia udziałów (akcji) objętych w zamian 

za przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część - 

nadwyżka wynagrodzenia otrzymanego w związku z 

umorzeniem nad wartością tego przedsiębiorstwa lub 

jego zorganizowanej części, wynikającą z ksiąg 

przedsiębiorstwa określoną na dzień objęcia tych 

udziałów (akcji), nie wyższą jednak niż ich wartość 

nominalna z dnia objęcia

 

 

Przedmiot – c.d.



Dochód z odpłatnego zbycia rzeczy 
określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d), 
jeżeli przychód ze sprzedaży nie stanowi 
przychodu z działalności gospodarczej - 
różnica pomiędzy przychodem uzyskanym 
ze sprzedaży rzeczy a kosztem ich nabycia, 
zmniejszona o wartość nakładów 
poczynionych w czasie posiadania rzeczy

 

 

Strata



O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej 

w roku podatkowym, można obniżyć dochód 

uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po 

sobie następujących pięciu latach podatkowych, z 

tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych 

lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty



Reguły tej nie stosuje się do straty z odpłatnego 

zbycia rzeczy i praw majątkowych  oraz ze źródeł 

przychodów, z których dochody są wolne od PIT, 

natomiast do straty z działów specjalnych stosuje się 

ją, o ile dochód przez okres następnych pięciu 

kolejnych lat podatkowych ustalany jest na 

podstawie ksiąg

 

 

Podatnicy



Osoby fizyczne



Mieszkające w kraju – opodatkowane 
wszystkie dochody (nieograniczony 
obowiązek podatkowy)



Niemieszkające w kraju – opodatkowane 
dochody osiągane w kraju oraz dochody 
z pracy wykonywanej w kraju 
(ograniczony obowiązek podatkowy)

 

 

Podatnicy - foyer 
domestique



Małżonkowie (przez cały rok) podlegający nieograniczonemu 

obowiązkowi podatkowemu, ze wspólnością majątkową, 

mogą złożyć zeznanie wspólne, a podatek określa się „na 

imię obojga małżonków” w podwójnej wysokości podatku 

obliczonego od łącznych dochodów



Od osób samotnie wychowujących dzieci małoletnie albo na 

które pobierany był zasiłek pielęgnacyjny, albo uczące się do 

ukończenia 25 lat – na ich wniosek podatek określa się w 

podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy 

dochodów



Do dochodów rodziców dolicza się dochody małoletnich 

dzieci, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz 

dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego 

użytku; jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu 

opodatkowaniu dochody te dolicza się po połowie

 

 

Podatnicy – wspólnicy 
spółek osobowych



Przychody z udziału w spółce osobowej (jak również 

ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, 

wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania 

rzeczy lub praw majątkowych) u każdego podatnika 

określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale 

w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami; 

w przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje 

się, że prawa do udziału w zysku są równe



Analogicznie rozlicza się koszty uzyskania 

przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów 

uzyskania przychodów i strat, ulg podatkowych 

związanych z prowadzoną działalnością w formie 

spółki nie będącej osobą prawną

 

 

Przychody i koszty ich 
uzyskania



Przychody (definicja ogólna) - otrzymane lub postawione do 

dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i 

wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w 

naturze i innych nieodpłatnych świadczeń 



Przychody w walutach obcych przelicza się PLN wg kursów 

kupna z dnia otrzymania/postawienia do dyspozycji 

podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał 

podatnik (kursu średniego NBP – jeżeli podatnik nie ma banku 

albo bank stosuje różne kursy)



Koszty uzyskania przychodów – wszelkie koszty (wg 

orzecznictwa w zasadzie wydatki) poniesione w celu 

osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem nieuznawanych za 

koszty (art. 23)



Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się wg kursu 

średniego NBP z dnia poniesienia kosztu

 

 

Przychody i koszty ich 
uzyskania – c.d.



Koszty potrąca się w roku, w którym zostały poniesione 

(„faktycznie”), a u podatników prowadzących księgi 

rachunkowe (podatkowe księgi przychodów i rozchodów) koszty 

uzyskania przychodów objętych księgami są potrącane w roku 

podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty 

uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, 

lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone 

co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały 

zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą 

się do przychodów danego roku podatkowego



Jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z 

których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z 

przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie 

kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, 

koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają 

przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów 

 

 

Praca



Przychody ze stosunku pracy, stosunku 

służbowego, spółdzielczego stosunku pracy, z 

pracy nakładczej - wszelkie wypłaty pieniężne 

oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze, w 

szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, za 

godziny nadliczbowe, dodatki, nagrody, 

ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i 

wszelkie inne kwoty i świadczenia pieniężne 

ponoszone za pracownika (wg definicji ogólnej)



Koszty – ustalone ryczałtowo, np. w przypadku 

uzyskiwania przychodu od jednego zakładu 

pracy 102,25 PLN miesięcznie

 

 

Działalność wykonywana 
osobiście



Działalność wykonywana osobiście



literacka, artystyczna, naukowa, publicystyczna, z 

działalności arbitrów, biegłych z tytułu świadczenia 

usług na podst. zlecenia/umowy o dzieło 



Przychody – wg definicji ogólnej



Koszty 20% przychodów lub takie jak w przypadku 

pracy



W przypadku podatników podlegających 

ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu 

większości przychodów z działalności nie łączy się 

z innymi przychodami, ale płaci podatek 

ryczałtowy w wysokości 20% przychodu

 

 

Działalność gospodarcza



Przychody - kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie 

otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, 

udzielonych bonifikat i skont (w przypadku sprzedaży towarów 

i usług opodatkowanych VATem - pomniejszone o należny VAT) 

– definicja szczególna



Dniem uzyskania przychodu jest zasadniczo dzień wystawienia 

faktury (rachunku), najpóźniej jednak – ostatni dzień miesiąca, 

w którym wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe, wykonano 

usługę lub otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia



Art. 14 ust. 2 i 3 zawiera wyszczególnienie przychodów innych 

niż ze sprzedaży oraz wpływów nie będących przychodami, np. 

nie są przychodem pobrane wpłaty lub zarachowane 

należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną 

wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, 

otrzymane pożyczki i kredyty 

 

 

Działalność gospodarcza - 
c.d.



Przychody w walutach przelicza się na złote stosując 

średni kurs NBP z dnia uzyskania przychodu i kurs 

kupna banku podatnika z dnia faktycznego 

otrzymania przychodu



Koszty w walutach przelicza się na złote stosując 

średni kurs NBP z dnia „zarachowania” kosztów i kurs 

sprzedaży banku podatnika z dnia zapłaty



Różnice kursowe są przychodem wtedy, gdy zostały 

faktycznie zrealizowane - różnica wartości przy 

zastosowaniu kursu kupna z dnia realizacji różnicy 

oraz kursu kupna z dnia faktycznego otrzymania 

waluty (kursu sprzedaży, jeżeli waluta pochodzi nie z 

transakcji eksportowej, ale została kupiona)

 

 

Działalność gospodarcza - 
c.d.



Koszty z tytułu różnic kursowych - różnicę między wartością 

środków obliczoną przy zastosowaniu kursu sprzedaży z dnia 

faktycznej zapłaty oraz kursu kupna walut z dnia ich otrzymania 

(np. z tytułu sprzedaży towarów) albo kursu sprzedaży z dnia 

nabycia walut (waluty na koncie podatnika zostały kupione w 

banku), ogłaszanego odpowiednio przez bank, z którego usług 

korzystał podatnik



W przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie nabytych rzeczy, 

praw, otrzymanych nieodpłatnie świadczeń, w związku z którymi 

określony został przychód - kwota tego przychodu pomniejszona 

o sumę odpisów amortyzacyjnych stanowi koszt uzyskania 

przychodów z odpłatnego zbycia 



Amortyzacja – regulacja analogiczna w stosunku do CIT



Przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na 

zasadach właściwych działalności gospodarczej, jeżeli podatnik 

prowadzi księgi

 

 

Udostępnianie 
nieruchomości



Przychód z nieruchomości 
udostępnionych nieodpłatnie – wartość 
czynszowa (równowartość czynszu 
najmu/dzierżawy) – definicja szczególna



Przychody z najmu, dzierżawy, umów o 
podobnym charakterze, których 
przedmiotem nie są składniki majątku 
związane z działalnością gospodarczą – 
wg definicji ogólnej

 

 

Kapitały pieniężne i 
niektóre prawa majątkowe



Przychody z kapitałów pieniężnych 



odsetki, dyskonto, dywidendy i inne przychody z udziału w zyskach 

osób prawnych, przychody z udziału w funduszach kapitałowych, z 

odpłatnego zbycia prawa poboru, z odpłatnego zbycia pochodnych 

instrumentów finansowych i realizacji praw z tych instrumentów – wg 

definicji ogólnej



należne (a nie faktycznie otrzymane) otrzymane przychody z 

odpłatnego zbycia udziałów w spółkach kapitałowych i walorów oraz 

realizacji praw z praw pochodnych – definicja szczególna



nominalna wartość udziałów w spółce kapitałowej/wkładów w 

spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej 

niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – definicja 

szczególna



Niektóre prawa majątkowe - autorskie, do wynalazków, do topografii 

układów scalonych, znaków towarowych, wzorów zdobniczych – 

przychody z praw oraz ich odpłatnego zbycia – wg definicji ogólnej, 

koszty - 50% przychodu

 

 

Kapitały pieniężne i 
niektóre prawa majątkowe 
- koszty



W przypadku objęcia udziałów/akcji w 
zamian za aport – wartość początkowa 
aportu pomniejszona o odpisy 
amortyzacyjne, względnie wartość 
nominalna akcji/udziałów jeżeli 
przedmiotem aportu są akcje/udziały



W przypadku odpłatnego zbycia 
akcji/udziałów objętych w zamian za aport – 
wartość nominalna objętych udziałów/akcji

 

 

Odpłatne zbycie rzeczy i 
niektórych praw na 
nieruchomościach



Sprzedaż/zamiana nieruchomości i ich części, ruchomości, udziału w 

nieruchomości, spółdzielczych praw własnościowych, użytkowania 

wieczystego – nie w wykonaniu działalności gospodarczej i przed 

upływem 5 lat od końca roku, w którym nastąpiło 

nabycie/wybudowanie nieruchomości/praw albo pół roku od końca 

miesiąca w którym nastąpiło nabycie rzeczy



Przychód ze sprzedaży rzeczy i niektórych praw 



wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o 

koszty odpłatnego zbycia (u podatników VAT – także o VAT) 



wartość rynkowa - jeżeli cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie 

odbiega od wartości rynkowej rzeczy lub praw



Przychód z zamiany – wartość rzeczy lub prawa będącego 

przedmiotem zamiany (wyrażona w umowie ewentualnie rynkowa)



Przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw nie łączy się z 

innymi przychodami, a płaci się ryczałtowy podatek w wysokości 

10% przychodu w ciągu 14 dni od dokonania zbycia 

 

 

Pozostałe źródła 
przychodów



W szczególności: zasiłki z 
ubezpieczenia społecznego, stypendia, 
dopłaty, nagrody inne nieodpłatne 
świadczenia – wg definicji ogólnej



Przychody nieznajdujące pokrycia w 
ujawnionych źródłach lub pochodzące 
ze źródeł nieujawnionych – ustalane 
szacunkowo – definicja szczególna

 

 

Przychody wyłączone



z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z 

działów specjalnych produkcji rolnej



z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach 

oraz ustawy o przeznaczeniu gruntów rolnych do 

zalesienia



podlegające przepisom o podatku od spadków i 

darowizn



wynikające z czynności, które nie mogą być 

przedmiotem prawnie skutecznej umowy



z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w 

wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej 

wspólności majątkowej

 

 

Przychody zwolnione



Renty inwalidów wojennych i wojskowych



Niektóre odszkodowania



Wygrane w kasynach gry



Zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, wychowawcze, porodowe



Niektóre świadczenia na rzecz kombatantów i osób 

niepełnosprawnych



Ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej



Świadczenia z pomocy społecznej



Dopłaty bezpośrednie w ramach WPR



Przychody ze sprzedaży nieruchomości i niektórych praw 



jeżeli w ciągu 2 lat od dnia sprzedaży zostały wydane na nabycie 

budynku, lokalu, prawa, gruntu na cele mieszkaniowe albo na spłatę 

kredytu/pożyczki zaciągniętej na cele mieszkaniowe przed dniem 

uzyskania tych przychodów



jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny

 

 

Podstawa wymiaru - 
odliczenia



Dochód pomniejszony o 



Składki na ubezpieczenie społeczne



Składki na rzecz organizacji z 

obowiązkowym członkostwem



Wydatki na cele rehabilitacyjne 

podatnika niepełnosprawnego



Darowizny na rozmaite cele nie 

przekraczających 15% lub 10% dochodu



Ulgę odsetkową

 

 

Stawki – progresja 
szczeblowa



Pw <= 37024  19%pw – 530,08



37024 < pw <= 74048 30% 
nadwyżki



Pw > 74048 40% nadwyżki 



Kwotę odliczaną i kwoty progowe 
indeksuje się corocznie wg CPI

 

 

Odliczenia od podatku



Składka na ubezpieczenie 
zdrowotne



Ulgi

 

 

Podatek zryczałtowany



Działalność wykonywana osobiście przez osoby 

podlegające ograniczonemu obowiązkowi 

podatkowemu



Odpłatne zbycie nieruchomości i praw



Odsetki od pożyczek i walorów oraz od 

środków na rachunku bankowym;  – 20% 

przychodu



Dywidendy – 15% przychodu



Dochody z nie ujawnionych źródeł przychodów 

lub nie znajdujące pokrycia w ujawnionych 

źródłach - 75% dochodu 

 

 

Pobór podatku



Płatności zaliczkowe



Obliczają i pobierają zaliczki płatnicy



„zakłady pracy”, tzn. osoby fizyczne i jednostki 

organizacyjne wypłacające osobom przychody ze 

stosunku służbowego, pracy, pracy nakładczej lub 

spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z 

ubezpieczenia społecznego wypłacane przez 

zakłady pracy



spółdzielnie pracy - wypłaty z tytułu udziału w 

nadwyżce bilansowej



Organy rentowe – zaliczki od emerytur, rent, 

zasiłków

 

 

Pobór podatku – c.d.



Płatnicy przekazują zaliczki wraz z deklaracjami 
właściwemu us do 20 dnia następnego miesiąca



Możliwość obliczenia podatku przez płatników



Do końca stycznia następnego roku płatnicy 
przekazują podatnikowi i us informację o 
wysokości dochodu i pobranych zaliczkach



Podatnicy osiągający dochody z działalności 
gospodarczej, najmu/dzierżawy, rent/emerytur 
zagranicznych, ze stosunku pracy z zagranicy 
wpłacają bez wezwania zaliczki miesięczne

 

 

Zeznania podatkowe



Podatnicy – z wyjątkiem tych, za których 

podatek oblicza płatnik - składają 

zeznania o wysokości dochodu/straty do 

30 kwietnia następnego roku 



Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe 

dołączają do zeznania sprawozdanie 

finansowe



W tym samym terminie podatnicy 

wpłacają różnicę między sumą zaliczek a 

kwotą podatku

 

 

Podatek dochodowy od 
osób prawnych - CIT

 

 

Przedmiot



Dochód bez względu na rodzaj źródeł 

przychodów, z jakich został osiągnięty – czyli 

nadwyżka sumy przychodów nad kosztami 

ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym 



Przychodów z odsetek, praw autorskich i 

wynalazczych, zysków kapitałowych nie łączy 

się z innymi, ale opodatkowuje ryczałtowo



W podatkowych grupach kapitałowych 

-dochód stanowiący nadwyżkę sumy 

dochodów wszystkich spółek tworzących 

grupę nad sumą ich strat 

 

 

Przedmiot – capital gains



Dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych - 

dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w 

tym także



z umorzenia udziałów (akcji)



z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w 

celu umorzenia tych udziałów (akcji)



wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją 

osoby prawnej



dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału 

zakładowego, a w spółdzielniach - dochód przeznaczony 

na podwyższenie funduszu udziałowego oraz dochód 

stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten 

kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) osoby 

prawnej

 

 

Przedmiot – capital gains – 
c.d.



w przypadku połączenia lub podziału spółek - dopłaty w gotówce 

otrzymane przez udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, 

spółek łączonych lub dzielonych



w przypadku podziału spółek, jeżeli majątek przejmowany na 

skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek 

pozostający w spółce, nie stanowi zorganizowanej części 

przedsiębiorstwa - ustalona na dzień podziału nadwyżka 

nominalnej wartości udziałów (akcji) przydzielonych w spółce 

przejmującej lub nowo zawiązanej nad kosztami nabycia lub 

objęcia udziałów (akcji) w spółce dzielonej; jeżeli podział spółki 

następuje przez wydzielenie, kosztem uzyskania przychodów jest 

wartość lub kwota wydatków poniesionych przez udziałowca 

(akcjonariusza) na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce 

dzielonej, ustalona w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego 

udziałowca wartość nominalna unicestwianych udziałów (akcji) w 

spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed 

podziałem

 

 

Podatnicy



Osoby prawne



Spółki kapitałowe w organizacji



Jednostki organizacyjne nie mające 
osobowości prawnej z wyjątkiem 
spółek osobowych



Podatkowe grupy kapitałowe

 

 

Ograniczony i 
nieograniczony obowiązek 
podatkowy 



Podatnicy mający siedzibę/zarząd na 
terytorium RP podlegają obowiązkowi 
podatkowemu od całości swoich 
dochodów, bez względu na miejsce ich 
osiągania



Podatnicy nie mający siedziby/zarządu 
na terytorium RP podlegają obowiązkowi 
podatkowemu tylko od dochodów, które 
osiągają na terytorium RP

 

 

Zwolnienia podmiotowe



Skarb Państwa



NBP



Jednostki budżetowe



Przedsiębiorstwa międzynarodowe



JST



ARiMR, ARR, ANR



Fundusze inwestycyjne i emerytalne



Fundusze celowe



ZUS



Polska Organizacja Turystyczna

 

 

Podatnicy – wspólnicy 
spółek osobowych



Przychody z udziału w spółce osobowej (jak również 

ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, 

wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania 

rzeczy lub praw majątkowych) u każdego podatnika 

określa się proporcjonalnie do jego udziału oraz 

łączy się z pozostałymi przychodami; w przypadku 

braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały 

w przychodach są równe



Analogicznie rozlicza się koszty uzyskania 

przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów 

uzyskania przychodów i strat, zwolnienia i ulgi 

podatkowe oraz obniżenia dochodu, podstawy 

opodatkowania lub podatku 

 

 

Podatnicy powiązani



Jeżeli w wyniku powiązań między podatnikami zostaną 

ustalone lub narzucone warunki różniące się od 

warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne 

podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje 

dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich 

należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania 

nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny 

podatek określa się bez uwzględnienia warunków 

wynikających z tych powiązań 



Dochody powyższe określa się w drodze oszacowania, 

stosując metody: porównywalnej ceny 

niekontrolowanej; ceny odprzedaży; rozsądnej marży 

(„koszt plus”) 

 

 

Podatnicy powiązani – c.d.



podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu 

przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w 

kapitale tego przedsiębiorstwa



podmiot zagraniczny bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu 

podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego 

podmiotu krajowego, albo 



te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą 

udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich 

kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, albo



podmiot krajowy wykorzystuje swój związek z innym podmiotem krajowym, któremu 

przysługują ulgi w podatku dochodowym lub który, będąc osobą fizyczną, korzysta ze 

zryczałtowanych form opodatkowania podatkiem dochodowym w związku z 

prowadzoną działalnością gospodarczą; lub jest powiązany kapitałowo z innym 

podmiotem krajowym; lub pozostaje w związku gospodarczym z innym podmiotem 

krajowym 

- i w związku z istnieniem takich powiązań lub związków wykonuje świadczenia na 

warunkach korzystniejszych, odbiegających od warunków ogólnie stosowanych w 

czasie i miejscu wykonywania świadczenia, w wyniku czego nie wykazuje dochodów 

albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby warunki 

tych świadczeń nie odbiegały od warunków ogólnie stosowanych w czasie i miejscu 

wykonywania świadczenia

 

 

CIT a rachunkowość



Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji 

rachunkowej, zgodnie przepisami prawa 

bilansowego, w sposób zapewniający określenie 

wysokości dochodu/straty, podstawy 

opodatkowania i wysokości należnego podatku za 

rok podatkowy, a także do uwzględnienia w 

ewidencji środków trwałych oraz wartości 

niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych 

do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych 

zgodnie z przepisami ustawy



Jeżeli ustalenie dochodu (straty) w sposób 

określony w ust. 1 nie jest możliwe, dochód (stratę) 

ustala się w drodze oszacowania

 

 

Strata



O wysokość straty poniesionej w 
roku podatkowym można obniżyć 
dochód w najbliższych kolejno po 
sobie następujących pięciu latach 
podatkowych, z tym że wysokość 
obniżenia w którymkolwiek z tych 
lat nie może przekroczyć 50% 
kwoty tej straty

 

 

Wyłączenia przedmiotowe



Przychody z działalności rolniczej, z 
wyjątkiem dochodów z działów specjalnych 
produkcji rolnej, chyba że ustalenie 
przychodów jest wymagane dla celów 
określenia dochodów wolnych od podatku 
dochodowego 



Przychody z gospodarki leśnej 



Przychody wynikających z czynności, które 
nie mogą być przedmiotem prawnie 
skutecznej umowy

 

 

Przychody



Otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również 

różnice kursowe



Wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń oraz 

przychodów w naturze, z wyjątkiem świadczeń związanych 

z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady 

budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek 

budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym 

udziałem JST lub ich związków od SP, JST lub ich związków 

w nieodpłatny zarząd lub używanie



Przychody związane z działalnością gospodarczą i z 

działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku 

podatkowym - także należne przychody, choćby nie zostały 

jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości 

zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont

 

 

Uznawanie przychodu



Przychód z działalności gospodarczej uważa się za 

uzyskany w dniu wystawienia faktury (rachunku), nie 

później jednak w ostatnim dniu miesiąca, w którym 

nastąpiło wydanie rzeczy, zbycie praw majątkowych 

oraz dostarczenie wszelkiej postaci energii 

lub wykonanie usługi, lub otrzymanie zapłaty za 

wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach



W przypadku świadczenia na eksport - datę wywozu 

określona w dokumencie odprawy celnej



Przychody z tytułu umów najmu, dzierżawy, leasingu 

lub innych umów o podobnym charakterze - przychody 

należne określone na dzień, w którym należności 

wynikające z tych umów stają się wymagalne

 

 

Wyłączenia przedmiotowe



Przychodami nie są



pobrane wpłaty lub zarachowane należności na poczet 

dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w 

następnych okresach sprawozdawczych



otrzymanych lub zwrócone pożyczki (kredyty), z wyjątkiem 

skapitalizowanych odsetek 



naliczone, lecz nie otrzymane odsetki od należności, w tym 

pożyczek (kredytów)



przychody otrzymane na utworzenie lub powiększenie 

kapitału zakładowego



przychody które zwiększają zfśs  



należny podatek od towarów i usług i zwrócona różnica VAT



dopłaty wnoszone do spółki

 

 

Zwolnienia przedmiotowe



Dochody podatników których celem statutowym jest działalność 

naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie 

kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw 

społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na 

wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony 

zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej 

inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele



Dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek 

samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania 

kredytów bankowych 



Dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia 

otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków 

związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we 

własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i 

prawnych, od których dokonuje się podatkowych odpisów 

amortyzacyjnych 

 

 

Koszty 



Koszty poniesione w celu uzyskania przychodów



Koszty są potrącalne tylko w tym roku 

podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne 

także koszty uzyskania poniesione w latach 

poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące 

przychodów roku podatkowego oraz określone co 

do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały 

zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, 

jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku 

podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było 

możliwe; w tym przypadku są one potrącalne w 

roku, w którym zostały poniesione

 

 

Wydatki i koszty bilansowe 
nie uznawane za koszty up



Wydatki na 



nabycie gruntów, nabycie i ulepszenie środków 

trwałych, wartości niematerialnych i prawnych



spłatę pożyczek/kredytów, innych zobowiązań



Koszty bilansowe



naliczone, lecz nie zapłacone albo umorzone odsetki 

od zobowiązań (w tym pożyczek/kredytów)



rezerwy tworzonych na pokrycie wierzytelności, 

których nieściągalność została uprawdopodobniona 

(z wyjątkami)



Podatek dochodowy



VAT (z wyjątkami)

 

 

Różnice kursowe



Przychody uzyskane oraz koszty poniesione w walutach 

obcych przelicza się na złote według kursów średnich z 

dnia uzyskania przychodu/poniesienia kosztu, 

ogłaszanych przez NBP 



Przychody/koszty z tytułu różnic kursowych od 

własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach 

obcych ustala się jako różnicę między wartością tych 

środków obliczoną przy zastosowaniu kursu 

kupna/sprzedaży walut z dnia faktycznego otrzymania 

przychodu/faktycznej zapłaty oraz kursu kupna walut z 

dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia 

nabycia walut, ogłaszanego odpowiednio przez bank, z 

którego usług korzystał podatnik

 

 

Różnice kursowe – c.d.



Jeżeli przychody/koszty wyrażone są w walutach 

obcych, a między dniem uzyskania 

przychodów/zarachowania kosztów oraz dniem 

faktycznego otrzymania przychodów/zapłaty 

występują różne kursy walut, przychody/koszty te 

odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice 

wynikające z zastosowania kursu kupna/sprzedaży 

walut z dnia faktycznego otrzymania 

przychodów/zapłaty, ustalonego przez bank, z 

którego usług korzystał uzyskujący 

przychód/ponoszący koszt oraz z zastosowania 

kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia 

uzyskania przychodu/zarachowania kosztów

 

 

Podstawa wymiaru i 
stawka 



Dochód po dokonaniu odliczeń (np. darowizn do 

wysokości 10% lub 15% dochodu) 



Stawka - 19%



CIT od dochodów z dywidend oraz innych przychodów 

z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających 

siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 

wynosi ryczałtowo - 19 % uzyskanego przychodu



Kwotę podatku uiszczonego od otrzymanych 

dywidend i innych przychodów z tytułu udziałów w 

zyskach osób prawnych mających siedzibę na 

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odlicza się od 

kwoty podatku (w braku możliwości – w następnych 

latach podatkowych) 

 

 

Pobór podatku



Podatnicy składają miesięczne deklaracje o wysokości 

dochodu i wpłacają miesięczne zaliczki w wysokości różnicy 

między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od 

początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za 

poprzednie miesiące



Do końca marca następnego roku podatnicy składają 

zeznanie i wpłacają różnicę między podatkiem należnym a 

sumą wpłaconych zaliczek 



Podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania 

finansowego przekazują do urzędu skarbowego 

sprawozdanie wraz z opinią i raportem podmiotu 

uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, w 

terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego 

sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały 

zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe

 

 

Podatek od towarów i 
usług - VAT

 

 

Przedmiot



odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania 
towarami) i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju



eksport towarów



import towarów



wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (nabycie prawa do 
rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej 
dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa 
członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego 
rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, 
nabywcę towarów lub na ich rzecz) za wynagrodzeniem na 
terytorium kraju



wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (wywóz towarów z 
terytorium kraju w wykonaniu czynności dostawy na terytorium 
państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju) 

 

 

Podatnicy



Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające 

osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące 

samodzielnie działalność gospodarczą 



Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność 

producentów, handlowców lub usługodawców, w tym 

podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz 

rolników, a także działalność osób wykonujących wolne 

zawody, również wówczas, gdy czynność została 

wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących 

na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. 

Działalność gospodarcza obejmuje również czynności 

polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości 

niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów 

zarobkowych 

 

 

Podatnicy – c.d. 



Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające 

osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, jeżeli 

dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych 

środków transportu, w przypadku gdy okoliczności 

nie wskazują na zamiar wykonywania tej 

czynności w sposób częstotliwy 



Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające 

osobowości prawnej oraz osoby fizyczne na 

których ciąży obowiązek uiszczenia cła, 

dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia 

towarów, będące usługobiorcami usług 

świadczonych przez podatników posiadających 

siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu 

poza terytorium kraju

 

 

Powstanie obowiązku 
podatkowego



Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania (dostarczenia), 

przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi



Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być 

potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą 

wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu od dnia 

wydania towaru lub wykonania usługi



W eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą 

potwierdzenia przez urząd celny wywozu towaru poza terytorium 

Wspólnoty



Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwilą 

powstania długu celnego



Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano 

część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, 

ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej 

części 

 

 

Podstawa wymiaru 



Obrót - kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę 

należnego podatku; kwota należna obejmuje całość świadczenia 

należnego od nabywcy; obrotem jest także otrzymana dotacja, 

subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z 

dostawą lub świadczeniem usług

W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty 

przekraczające połowę ceny - obrotem jest również kwota 

otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o 

przypadającą od nich kwotę podatku



Jeżeli należność określona jest w naturze, podstawą opodatkowania 

jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen 

stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu 

wykonania świadczenia, zmniejszonych o podatek



Obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych rabatów (bonifikat, 

upustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych 

towarów oraz zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów 

o cenach, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur

 

 

Stawka 



Zróżnicowana: podstawowa – 22%, 
dla niektórych towarów i usług – 
7%, dla niektórych towarów 3%, w 
wewnątrzwspólnotowej dostawie 
towarów i eksporcie towarów – 0%

 

 

Mechanizm rozliczenia



Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o 

kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, 

związanych ze sprzedażą opodatkowaną



Podatek naliczony - suma kwot podatku określonych w fakturach 

stwierdzających nabycie towarów i usług względnie z dokumentu 

celnego



Obniżenie kwoty podatku należnego następuje nie wcześniej niż w 

rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę albo 

dokument celny, i nie później niż w rozliczeniu za miesiąc 

następny 



Podatnik dokonujący sprzedaży towarów opodatkowanych i 

zwolnionych od podatku obowiązany jest do odrębnego określenia 

kwot podatku naliczonego, związanych ze sprzedażą 

opodatkowaną i zwolnioną



Podatnik może zmniejszyć podatek należny o kwotę podatku 

naliczonego, związaną ze sprzedażą opodatkowaną

 

 

Mechanizm rozliczenia

faza VA

Cena 

nett

o

Cena 

brutt

o

nalic

zon

y

nale

żny

Do 

zapł

acen

ia

I

100

100

122

0

22

22

II

100

200

244

22

44

22

III

100

300

366

44

66

22

IV

40

340

414

66

74

8

V

60

400

488

74

88

14

total 400

88

 

 

Rozliczenie



Jeżeli w okresie rozliczeniowym kwota 

podatku naliczonego jest wyższa od 

kwoty podatku należnego, podatnik ma 

prawo do obniżenia o różnicę podatku 

należnego za następne okresy lub 

zwrotu różnicy 



Zwrot różnicy podatku następuje na 

rachunek bankowy podatnika w terminie 

60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez 

podatnika

 

 

Wyłączenia możliwości 
odliczenia



Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie 

stosuje się do nabywanych przez podatnika: 



towarów lub usług służących do wytworzenia lub odprzedaży 

towarów bądź świadczenia usług zwolnionych od podatku



importu usług z rajów podatkowych



towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogą być 

zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, z wyjątkiem 

przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków 

do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w 

bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku 

dochodowego



usług noclegowych i gastronomicznych



towarów i usług, których nabycie nastąpiło w wyniku 

darowizny lub nieodpłatnego świadczenia usługi

 

 

Pozostałe obowiązki 
podatników



Prowadzenie ewidencji



Stosowanie kas rejestrujących



Wystawianie faktur

 

 

Akcyza

 

 

Akcyza - przedmiot



Czynności opodatkowane VATem dotyczące 

wyrobów akcyzowych oraz nadmierne ubytki 

i zawinione niedobory niektórych wyrobów 

akcyzowych



Wyroby akcyzowe: bitum, asfalt, paliwa 

silnikowe, smary, energia elektryczna, broń, 

samochody osobowe, automaty hazardowe, 

sól, perfumy, yachty, kamery video, napoje 

alkoholowe, gaz do samochodów



Nie podlega akcyzie sprzedaż wyrobów 

akcyzowych na eksport

 

 

Akcyza - podatnik



Producent wyrobów akcyzowych



Importer



Sprzedawca



Podmiot świadczący usługi w zakresie wyrobów 

akcyzowych, 



Podmiot, u którego stwierdzono nadmierne ubytki lub 

zawinione niedobory wyrobów akcyzowych



Obowiązek powstaje na zasadach ogólnych, a w 

odniesieniu do niektórych wyrobów akcyzowych – w 

momencie przemieszczenia poza teren zakładu, w 

którym zostały wyprodukowane; w przypadku 

ubytków/niedoborów - w dniu zaistnienia lub 

stwierdzenia

 

 

Akcyza – podstawa 
wymiaru i stawki



Obrót względnie wartość celna 
powiększona o cło



Stawki odpowiednio u sprzedawcy 
w kraju i importera: 



Wyroby spirytusowe – 95%, 1900%



Paliwa – 80%, 400%



Samochody osobowe – 40%, 65%

 

 

Podatki stanowiące dochód 
gmin

 

 

Organy podatkowe w 
zakresie podatków 
komunalnych



Wójt (burmistrz, prezydent): podatek leśny, rolny, podatki i 

opłaty lokalne - płatność na rachunek budżetu właściwej 

gminy



Podatki realizowane przez us: podatek od spadków i 

darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych – płatność 

na rachunek właściwego urzędu skarbowego lub w kasie 

urzędu skarbowego



Dochody JST pobierane przez us gromadzone są na rachunku 

bankowym urzędu skarbowego i odprowadzane na rachunki 

właściwych budżetów JST w ciągu 14 dni po dniu, w którym 

wpłynęły na rachunek urzędu (z wyjątkiem udziałów w PIT); 

w razie opóźnienia, JST przysługują odsetki w wysokości 

ustalonej dla zaległości podatkowych; udziały w PIT 

przekazywane z CRB do 10 dnia miesiąca następującego po 

miesiącu, w którym podatek wpłynął na rachunek us

 

 

Podatek od nieruchomości - 
przedmiot



Przedmiot:



Grunty



Budynki (ich części) - obiekty budowlane 

trwale związane z gruntem, wydzielone z 

przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, 

posiadające fundamenty i dach 



Budowle (ich części) związane z prowadzeniem 

przedsiębiorstwa (będące w posiadaniu 

przedsiębiorcy) – obiekty budowlane nie 

będące budynkami ani obiektami małej 

architektury oraz urządzenia budowlane

 

 

Podatek od nieruchomości – 
zwolnienia przedmiotowe



Zwolnienia przedmiotowe ustawowe:



nieruchomości stanowiące własność (użytkowanie wieczyste) 

państw obcych lub organizacji międzynarodowych, 

przeznaczone na siedziby przedstawicielstw 

dyplomatycznych, urzędów konsularnych, etc.



grunty pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi 



nieruchomości (ich części) zajęte na potrzeby organów JST



budowle dróg publicznych wraz z pasami drogowymi oraz 

zajęte pod nie grunty



budowle kolejowe (wraz z zajętymi gruntami), budowle 

infrastruktury portowej (wraz z zajętymi gruntami), lotniska



zabytki, muzea, 
Rada gminy może uchwałą ustanowić inne zwolnienia 

przedmiotowe

 

 

Podatek od nieruchomości 
- podmiot



Podatnicy:



Jeśli nieruchomość (obiekt budowlany) znajduje się w 

samoistnym posiadaniu - samoistni posiadacze, poza tym 

właściciele, użytkownicy wieczyści, posiadacze nieruchomości 

(obiektów budowlanych) stanowiących własność SP lub JST



Zwolnienia podmiotowe:



Szkoły wyższe (również zawodowe i wojskowe),



Publiczne i niepubliczne szkoły, placówki, zakłady kształcenia 



Placówki naukowe PAN



Jednostki badawczo-rozwojowe



Zakłady pracy chronionej, zakłady aktywności zawodowej



Jeżeli jest kilku współwłaścicieli lub współposiadaczy – są oni 

zobowiązani solidarnie, a nieruchomość lub obiekt budowlany 

stanowi odrębny przedmiot opodatkowania

 

 

Podatek od nieruchomości 
– ramy czasowe STB



Obowiązek podatkowy powstaje: 



pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym 

powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku, a 

wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności 

uzasadniające ten obowiązek



przypadku nowo wybudowanych budowli albo budynków (części) 

obowiązek podatkowy - z dniem 1 stycznia roku następującego po 

roku, w którym budowa została zakończona, albo w którym rozpoczęto 

użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym 

wykończeniem



Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie wpływające na 

wysokość podatku w tym roku, podatek ulega obniżeniu lub 

podwyższeniu od pierwszego dnia miesiąca następującego po 

miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie



Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek 

za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których 

istniał obowiązek

 

 

Podatek od nieruchomości 
– podstawa wymiaru



Grunty – powierzchnia



Budynki (części) – powierzchnia użytkowa



Budowle (części) – podstawa amortyzacji ustalona na 

dzień 1 stycznia, a w przypadku budowli całkowicie 

zamortyzowanych podstawa amortyzacji ustalona na 1 

stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu; 

jeśli od budowli nie dokonuje się odpisów 

amortyzacyjnych – podstawą wymiaru jest określona 

przez podatnika wartość rynkowa



Wartość części budowli położonych w danej gminie, w 

przypadku budowli usytuowanych na obszarze dwóch 

lub więcej gmin, określa się proporcjonalnie do długości 

odcinka budowli położonego na terenie danej gminy 

 

 

Podatek od nieruchomości 
– stawka



Stawki określa uchwałą rada gminy



Ustawa określa plafony stawek dla 

poszczególnych rodzajów przedmiotów 

podatku, np. dla budowli wynosi on 2% 

podstawy amortyzacji (wartości rynkowej)



Rada może różnicować wysokość stawek 

dla poszczególnych rodzajów 

przedmiotów opodatkowania 

uwzględniając m.in. lokalizację, rodzaj 

działalności, rodzaj zabudowy

 

 

Podatek od nieruchomości 
- deklaracje



Osoby fizyczne składają op informację o 

nieruchomościach i obiektach budowlanych 

w ciągu 14 dni od wystąpienia okoliczności 

uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie 

obowiązku podatkowego względnie zmianę 

wysokości podatku



Jednostki organizacyjne składają op 

deklarację do 15 stycznia, względnie w 

ciągu 14 dni od wystąpienia okoliczności 

uzasadniających powstanie obowiązku lub 

zmianę wysokości podatku

 

 

Podatek od nieruchomości 
– sposób i terminy 
płatności



Osoby fizyczne – wymiar podatkowy, 
płatność w 4 ratach



Jednostki organizacyjne – zobowiązanie 
powstaje z mocy prawa, płatność w 12 
ratach do 15 dnia każdego miesiąca



Rada gminy może zarządzić pobór podatku 
od osób fizycznych w drodze inkasa oraz 
wyznaczyć inkasentów i określić wysokość 
wynagrodzenia za inkaso 

 

 

Podatek od środków 
transportowych



Przedmiot: samochody ciężarowe, ciągniki, przyczepy, 

naczepy, autobusy



Zwolnienia przedmiotowe: środki będące w posiadaniu 

przedstawicielstw dyplomatycznych, urzedów 

konsularnych, etc. oraz członków ich personelu, środki 

stanowiące zapasy mobilizacyjne, specjalne, używane 

do celów specjalnych, pojazdy zabytkowe



Rada gminy może uchwałą ustanowić inne zwolnienia 

przedmiotowe



Podatnicy: właściciele, względnie jednostki 

organizacyjne, na które środek jest zarejestrowany; 

jeżeli jest kilku współwłaścicieli, są oni zobowiązani 

solidarnie

 

 

Ramy czasowe STB



Obowiązek podatkowy powstaje od 

pierwszego dnia miesiąca następującego 

po miesiącu, w którym środek został 

zarejestrowany, a w przypadku nabycia 

środka zarejestrowanego - od pierwszego 

dnia miesiąca następującego po 

miesiącu, w którym środek został nabyty



Obowiązek podatkowy wygasa z końcem 

miesiąca, w którym środek transportowy 

został wyrejestrowany lub zbyty

 

 

Podstawa wymiaru i stawki



Podstawa wymiaru – liczba środków 

transportowych



Stawki określone uchwałą rady gminy nie 

mogą przekroczyć ustawowych plafonów 

ustalanych stosownie do dopuszczalnej masy 

całkowitej względnie liczby miejsc 

siedzących



Rada gminy może różnicować wysokość 

stawek dla poszczególnych rodzajów 

środków uwzględniając m.in. rok produkcji, 

wpływ środka na środowisko

 

 

Podatek od środków 
transportowych - 
deklaracje



Podatnicy składają w terminie do dnia 15 lutego 

właściwemu op deklaracje na dany rok podatkowy, 

a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - 

w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności 

uzasadniających powstanie tego obowiązku



W razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na 

powstanie lub wygaśnięcie obowiązku 

podatkowego, a także zmiany miejsca zamieszkania 

lub siedziby – podatnicy korygują deklaracje w 

terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności

 

 

Podatek od psów



Podatnicy – posiadacze psów



Zwolnienia: członkowie personelu 

przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów 

konsularnych, osoby niepełnosprawne, 

seniorzy, rolnicy



Podstawa wymiaru – liczba psów



Rada gminy określa wysokość stawki z 

zachowaniem ustawowego pułapu, zasady 

ustalania, poboru i terminy płatności, może 

zarządzić pobór w drodze inkasa, może ustalić 

zwolnienia przedmiotowe 

 

 

Opłaty - podatki



Opłata targowa - zryczałtowany podatek przychodowy pobierany 

od osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych 

dokonujących sprzedaży na targowiskach – za każdy dzień



Opłata miejscowa – podatek konsumpcyjny pobierany od osób 

fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach 

wypoczynkowych, zdrowotnych, szkoleniowych lub turystycznych, 

w miejscowościach o korzystnych właściwościach klimatycznych, 

walorach krajobrazowych, itp. - za każdy dzień pobytu



Prawo pobierania opłaty miejscowej ustala na wniosek rady gminy 

wojewoda po uzgodnieniu z ministrem środowiska



Rada gminy określa uchwałą zasady ustalania i poboru oraz 

terminy płatności i wysokość stawek opłat z zachowaniem 

ustawowych pułapów, może zarządzić pobór tych opłat w drodze 

inkasa oraz ustanawiać zwolnienia przedmiotowe od opłat 

lokalnych

 

 

Karta podatkowa



Karta podatkowa – forma zryczałtowanego podatku dochodowego 

płaconego przez osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej 

działalności gospodarczej oraz osiągające przychody w związku z 

prowadzeniem działalności w zakresie wolnych zawodów – w 

warunkach określonych w załączonej do ustawy tabeli



Pozarolnicza działalność gospodarcza (działalność gospodarcza w 

rozumieniu ordynacji) - każda działalność zarobkowa w rozumieniu 

przepisów prawa działalności gospodarczej, wykonywanie wolnego 

zawodu, a także każda inna działalność zarobkowa wykonywana we 

własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne 

ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub 

osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców



Wolny zawód - pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana 

osobiście wyłącznie na rzecz osób fizycznych przez lekarzy (w tym 

stomatologów i weterynarzy), techników dentystycznych, felczerów, 

położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia 

usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny 

 

 

Karta podatkowa - zasady



Brak obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań 

podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu, 

wpłacania zaliczek na podatek dochodowy 



Stawki określone kwotowo w tabeli dla poszczególnych rodzajów 

działalności; w przypadkach określonych w ustawie mogą być 

obniżane lub podwyższane



Podatnik składa do właściwego urzędu skarbowego wniosek o 

zastosowanie karty podatkowej za dany rok podatkowy do dnia 20 

stycznia roku podatkowego, a jeżeli rozpoczyna działalność w 

trakcie roku podatkowego - przed rozpoczęciem działalności; w 

przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w 

formie spółki cywilnej wniosek o zastosowanie opodatkowania w 

formie karty podatkowej składa jeden ze wspólników



Urząd skarbowy uwzględniając wniosek o zastosowanie karty 

wydaje decyzje ustalające wysokość podatku odrębnie na każdy 

rok podatkowy

 

 

Podatek od czynności 
cywilnoprawnych



Przedmiot – nieprofesjonalny obrót cywilnoprawny, tzn.



sprzedaż oraz zamiana rzeczy i praw majątkowych, pożyczka, 

darowizna - w części dotyczącej przejęcia przez 

obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, 

dożywocie oraz ustanowienie odpłatnej renty, umowny dział 

spadku oraz umowne zniesienie współwłasności - w części 

dotyczącej spłat lub dopłat, umowy majątkowe małżeńskie, 

ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, 

w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, depozyt 

nieprawidłowy, umowy (akty założycielskie) spółki



zmiany tych umów, jeżeli powodują podwyższenie podstawy 

opodatkowania



orzeczenia sadów, w tym również polubownych, oraz ugody, 

jeżeli wywołują takie same skutki prawne, jak opodatkowane 

czynności cywilnoprawne  

 

 

Podatek od czynności 
cywilnoprawnych - 
podatnicy



Liczne zwolnienia przedmiotowe oraz zwolnienie 

o charakterze podmiotowo-przedmiotowym -  

czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej 

jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności 

na podstawie odrębnych przepisów jest 

opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub 

jest zwolniona od tego podatku



Podatnicy – strony czynności cywilnoprawnych 

(zobowiązane solidarnie), a w przypadku 

podwyższenia kapitału zakładowego – spółki 

kapitałowe 

 

 

 

Podatek od czynności 
cywilnoprawnych - ramy czasowe 
STB



Zobowiązanie powstaje z chwilą dokonania 

czynności prawnej (z pewnymi wyjątkami), podjęcia 

uchwały o podwyższeniu kapitału, złożenia 

oświadczenia o ustanowieniu hipoteki, 

uprawomocnienia się orzeczenia sądu



Podatnicy w ciągu 14 dni od powstania zobowiązania 

powinni złożyć deklarację oraz obliczyć i zapłacić 

podatek, chyba że wymiar i pobór należą do płatnika



Płatnikami są notariusze – od czynności 

dokonywanych w formie aktu notarialnego, oraz 

kupujący rzeczy przeznaczone do przerobu lub 

odsprzedaży 

 

 

Pozostałe elementy 
konstrukcyjne



Podstawa wymiaru: cena, kwota, wartość rynkowa



Stawki procentowe – zwykle 2% lub 1%



Liczne zwolnienia



Podmiotowe: SP, JST, jednostki budżetowe



Przedmiotowe: sprzedaż ruchomości za cenę niższą 
od 1000 PLN, sprzedaż papierów wartościowych 
biurom maklerskim albo za pośrednictwem biur 
maklerskich



Jeżeli jedna ze stron czynności dwustronnej jest 
zwolniona stawka podatku ulega obniżeniu o 
połowę

 

 

Zwrot podatku



Podatek podlega zwrotowi, jeżeli uchylone zostały 

skutki prawne oświadczenia woli; nie spełnił się 

warunek zawieszający, od którego uzależniono 

wykonanie czynności cywilnoprawnej; umowa 

spółki w wyniku ostatecznej decyzji odmawiającej 

spółce wydania koncesji na podjęcie działalności 

gospodarczej została rozwiązana; podwyższenie 

kapitału spółki określone w uchwale 

zarejestrowane zostanie w wysokości niższej; nie 

dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej



Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od 

końca roku, w którym został zapłacony 

 

 

Podatek od spadków i 
darowizn



Przedmiot – nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych 

tytułem spadku,  darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego 

zniesienia współwłasności, zachowku – o ile uprawniony nie 

uzyskał go w innej postaci, nabycie praw do wkładu 

oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy



Liczne zwolnienia przedmiotowe, np. nabycie rzeczy lub praw o 

wartości rynkowej poniżej ustawowego minimum dla 

poszczególnych grup podatkowych, nabycie w drodze spadku 

lub darowizny praw autorskich i pokrewnych, praw do 

projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów 

zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych 

praw, nabycie własności lub użytkowania wieczystego 

gospodarstwa rolnego



Podatnicy – nabywcy własności lub praw, a w przypadku 

darowizny – darczyńca i obdarowany zobowiązani są solidarnie 

 

 

Ramy czasowe STB



Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą 

przyjęcia spadku względnie z chwilą złożenia 

przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu 

notarialnego, a jeśli forma ta nie została 

zachowana – z chwilą spełnienia świadczenia



Podatnicy obowiązani są do składania zeznań 

właściwemu urzędowi skarbowemu w ciągu 

miesiąca od powstania obowiązku 

(zobowiązania) podatkowego, chyba że 

obowiązek pobrania podatku ciąży na 

płatniku

 

 

Powstanie zobowiązania 
podatkowego



Zobowiązanie powstaje z chwilą doręczenia 

decyzji, chyba że pobór podatku należy do 

płatnika



Płatnikami podatku od darowizny dokonanej 

w formie aktu notarialnego albo zawartej w 

tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia 

współwłasności lub ugody w tym 

przedmiocie są notariusze



Notariusz jest obowiązany pobrać należny 

podatek z chwilą sporządzenia aktu 

notarialnego

 

 

Podstawa wymiaru i 
stawka



Podstawa wymiaru - wartość nabytych rzeczy i praw 

majątkowych po potraceniu długów i ciężarów (czysta wartość), 

ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu 

nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku 

podatkowego



Jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw lub 

wartość podana przez nabywcę według oceny urzędu 

skarbowego nie odpowiada ich wartości rynkowej, urząd wzywa 

nabywcę do określenia wartości rzeczy i praw lub podwyższenia 

tej wartości w terminie nie krótszym niż 14 dni; w razie 

nieudzielenia odpowiedzi lub podania wartości nie 

odpowiadającej wartości rynkowej, urząd skarbowy ustali 

wartość z uwzględnieniem opinii biegłych 



Stawki progresywne o wysokości uzależnionej od grupy 

podatkowej 

 

 

 

Przekazywanie



w przypadku pobranego przez płatnika podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia, w drodze darowizny, własności 

nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, 

spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu 

jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której jest 

położona nieruchomość; jeżeli nieruchomość ta jest położona na obszarze różnych gmin lub darowizna obejmuje przedmioty 

położone na obszarze różnych gmin - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma miejsce zamieszkania (siedzibę) 

darczyńca w dniu przyjęcia darowizny przez obdarowanego, a jeżeli darczyńca nie ma miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju 

- na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania obdarowanego;

2) w przypadku pobranego przez płatnika podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia, w drodze nieodpłatnego zniesienia 

współwłasności, przedmiotów, o których mowa w pkt 1 - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której jest położona 

nieruchomość, a jeżeli nieruchomość jest położona na obszarze różnych gmin - na rachunek budżetu gminy, na obszarze 

której ma miejsce zamieszkania nabywca w dniu powstania obowiązku podatkowego, a jeżeli nabywca nie ma miejsca 

zamieszkania w kraju - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania (siedziby) zbywcy;

3) w przypadku darowizny innych rzeczy lub innych praw majątkowych, niż wymienione w pkt 1 - na rachunek budżetu gminy, 

na obszarze której ma miejsce zamieszkania lub siedzibę darczyńca w dniu przyjęcia darowizny przez obdarowanego, a jeżeli 

darczyńca nie ma miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju - na rachunek budżetu gminy, właściwej ze względu na miejsce 

zamieszkania obdarowanego;

4) w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności innych rzeczy lub innych praw majątkowych, niż wymienione w pkt 1 

- na rachunek budżetu gminy, na obszarze której w chwili powstania obowiązku podatkowego ma miejsce zamieszkania 

nabywca, a jeżeli nabywca nie ma miejsca zamieszkania w kraju - na rachunek budżetu gminy, właściwej ze względu na 

miejsce zamieszkania zbywcy;

5) z tytułu spadku lub zachowku - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której są położone przedmioty spadku, a jeżeli 

przedmioty spadku są położone na obszarze różnych gmin - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na ostatnie 

miejsce zamieszkania (pobytu) spadkodawcy; jeżeli spadkodawca nie miał miejsca zamieszkania w kraju - na rachunek 

budżetu gminy, na terenie której ma miejsce zamieszkania spadkobierca;

6) z tytułu zasiedzenia, jeżeli:

a) przedmiotem zasiedzenia jest własność nieruchomości lub służebność gruntowa - na rachunek budżetu gminy, na obszarze 

której jest położona nieruchomość,

b) przedmiotem zasiedzenia jest nieruchomość położona na obszarze różnych gmin lub rzeczy ruchome - na rachunek 

budżetu gminy, na obszarze której ma miejsce zamieszkania nabywca;

7) w pozostałych przypadkach - na rachunek miasta stołecznego Warszawy

 

 

Podatek rolny



Przedmiot – grunty sklasyfikowane w ewidencji 

jako użytki rolne z wyjątkiem gruntów zajętych 

na prowadzenie pozarolniczej działalności 

gospodarczej



Podatnicy – jeżeli grunt znajduje się w 

posiadaniu samoistnym – posiadacz samoistny, 

poza tym osoby fizyczne i jednostki 

organizacyjne będące właścicielami, 

użytkownikami wieczystymi gruntów, 

posiadaczami gruntów stanowiących własność 

SP lub JST



Zwolnienia podmiotowe: SP, gminy

 

 

Zwolnienia i ulgi



Liczne zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe (jak w 

podatku od nieruchomości): użytki V i VI klasy, grunty 

powstałe z zagospodarowania nieużytków, użytki 

ekologiczne



Ulgi: inwestycyjna (odliczenie od podatku 25% 

udokumentowanych rachunkami nakładów na określone 

w ustawie cele), dla żołnierzy odbywających służbę 

zasadniczą (60% należnego podatku), dla gruntów 

położonych na terenach górskich lub podgórskich (30 lub 

60%)



Zaniechanie ustalania lub poboru w razie klęski 

żywiołowej



Rada gminy może wprowadzić uchwałą dodatkowe 

zwolnienia i ulgi przedmiotowe

 

 

Ramy czasowe STB



Obowiązek podatkowy powstaje od początku 

miesiąca następującego po miesiącu, w 

którym zaistniały okoliczności uzasadniające 

powstanie tego obowiązku, a wygasa 

ostatniego dnia miesiąca, w którym 

przestały istnieć okoliczności uzasadniające 

ten obowiązek



Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub 

wygasł w ciągu roku, podatek rolny za ten 

rok ustala się proporcjonalnie do liczby 

miesięcy, w których obowiązek istniał

 

 

Podatek rolny – podstawa 
wymiaru i stawka



Podstawa wymiaru:



Dla gruntów gospodarstw rolnych – liczba 
hektarów przeliczeniowych (przelicznik 
ustalany w zależności od rodzaju, klasy, 
okręgu podatkowego)



Dla pozostałych gruntów – liczba 
hektarów



Stawka – średnia cena skupu 2,5 lub 5 q 
żyta

 

 

Deklaracje, zapłata 
podatku



Osoby fizyczne składają właściwemu op informacje o gruntach w 

terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających 

powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub o 

zaistnieniu zmian, wpływających na wysokość podatku



Podatek rolny na rok od osób fizycznych ustala w drodze decyzji 

op właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów; podatek 

płatny jest w czterech ratach



Jednostki organizacyjne składają w terminie do 15 stycznia 

właściwemu op deklaracje na podatek rolny na dany rok 

podatkowy, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - 

w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności 

uzasadniających powstanie tego obowiązku; w razie zaistnienia 

okoliczności wpływających na wysokość podatku korygują 

deklaracje w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zmian; wpłacają 

obliczony w deklaracji podatek rolny na rachunek budżetu 

właściwej gminy w czterech ratach

 

 

Nakaz płatniczy



Rada gminy może zarządzić pobór podatku od 

osób fizycznych w drodze inkasa



Osobom fizycznym, na których ciąży obowiązek 

podatkowy w zakresie podatku rolnego oraz 

jednocześnie w zakresie podatku od 

nieruchomości lub podatku leśnego dotyczący 

przedmiotów opodatkowania położonych na 

terenie tej samej gminy, wysokość należnego 

zobowiązania podatkowego pobieranego w 

formie łącznego zobowiązania pieniężnego 

ustala organ podatkowy w jednej decyzji 

(nakazie płatniczym)

 

 

Podatek leśny



Przedmiot – lasy (grunty leśne sklasyfikowane w 

ewidencji gruntów i budynków jako lasy), z wyjątkiem 

lasów zajętych na wykonywanie innej działalności 

gospodarczej niż działalność leśna



Podatnicy – posiadacze samoistni oraz właściciele, 

użytkownicy wieczyści, użytkownicy lasów 

stanowiących własność SP lub JST



Zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe (jak w 

podatku od nieruchomości) – lasy z drzewostanem w 

wieku do 40 lat, lasy wpisane do rejestru zabytków, 

użytki ekologiczne



Rada gminy może wprowadzić uchwałą dodatkowe 

zwolnienia przedmiotowe

 

 

Ramy czasowe STB



Obowiązek podatkowy powstaje od początku 

miesiąca następującego po miesiącu, w 

którym zaistniały okoliczności uzasadniające 

powstanie tego obowiązku, a wygasa 

ostatniego dnia miesiąca, w którym 

przestały istnieć okoliczności uzasadniające 

ten obowiązek



Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub 

wygasł w ciągu roku, podatek rolny za ten 

rok ustala się proporcjonalnie do liczby 

miesięcy, w których obowiązek istniał

 

 

Podstawa wymiaru i 
stawka



Podstawa wymiaru – liczba hektarów



Stawka – średnia cena sprzedaży 
0,22 m

3

 drewna



Rada gminy może zarządzić pobór 
podatku od osób fizycznych w 
drodze inkasa, wyznaczając 
inkasentów i określając wysokość ich 
wynagrodzenia

 

 

Deklaracje i zapłata 
podatku



Osoby fizyczne składają właściwemu op informacje o lasach w 

terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających 

powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub o 

zaistnieniu zmian, wpływających na wysokość podatku



Podatek rolny na rok od osób fizycznych ustala w drodze decyzji 

op właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów; podatek 

płatny jest w czterech ratach



Jednostki organizacyjne składają w terminie do 15 stycznia 

właściwemu op deklaracje na podatek rolny na dany rok 

podatkowy, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - 

w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności 

uzasadniających powstanie tego obowiązku; w razie zaistnienia 

okoliczności wpływających na wysokość podatku korygują 

deklaracje w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zmian; wpłacają 

obliczony w deklaracji podatek rolny na rachunek budżetu 

właściwej gminy w czterech ratach

 

 

Opłaty właściwe



Organem podatkowym właściwym w 

sprawach opłat właściwych jest wójt 

(burmistrz, prezydent)



Opłata administracyjna - rada gminy może 

wprowadzić opłatę administracyjną za 

czynności urzędowe wykonywane przez 

organy gminy, wójta (burmistrza, prezydenta 

miasta), jeżeli czynności te nie są objęte 

przepisami o opłacie skarbowej



Opłata skarbowa



Opłata eksploatacyjna

 

 

Opłata skarbowa



Przedmiot:



Podania (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i 

załączniki, czynności urzędowe dokonywane na 

wniosek lub na podstawie zgłoszenia, zaświadczenia 

oraz zezwolenia (pozwolenia, koncesje) wydawane na 

wniosek zainteresowanego – w indywidualnych 

sprawach z zakresu administracji publicznej



Pełnomocnictwa oraz odpisy (wypisy), weksle, 

dokumenty zawierające oświadczenie woli poręczyciela
Liczne zwolnienia przedmiotowe, np. podania, 

czynności urzędowe i dokumenty w sprawach 

alimentacyjnych, ubezpieczenia społecznego i 
zdrowotnego, budownictwa mieszkaniowego

  

 

 

Opłata skarbowa – c.d.



Obowiązani – osoby fizyczne i jednostki 

organizacyjne wystawiające dokumenty, 

składające podania i wnioski o dokonanie 

czynności lub udzielenie zezwoleń



Zwolnienia podmiotowe:



państwa obce, ich przedstawicielstwa 

dyplomatyczne, urzędy konsularne i siły 

zbrojne, międzynarodowe organizacje i 

instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa 



Jednostki budżetowe



JST

 

 

Opłata skarbowa



Obowiązek uiszczenia opłaty powstaje z 

chwilą wniesienia podania, wystąpienia z 

wnioskiem o dokonanie czynności, wydania 

zaświadczenia lub zezwolenia, wystawienia 

dokumentu



Opłatę wpłaca się z chwilą powstania 

obowiązku jej uiszczenia, z wyjątkiem opłaty 

od weksli, którą należy zapłacić w terminie 

14 dni od powstania obowiązku



Jeśli opłatę pobiera płatnik, pobór następuje z 

chwilą powstania obowiązku zapłaty opłaty 

 

 

Opłata skarbowa - c.d.



Szczegółowy wykaz przedmiotów opłaty 

skarbowej, wysokość stawek opłaty od 

poszczególnych przedmiotów oraz zwolnień 

określa załączona do ustawy tabela



Płatnikami opłaty skarbowej w zakresie 

sporządzanych przez siebie dokumentów są 

notariusze; obowiązani są uzależnić sporządzenie 

dokumentu od zapłacenia opłaty



Zwrotowi podlega opłata:



Od uwzględnionego w całości odwołania



Jeżeli mimo jej uiszczenia nie dokonano czynności 

urzędowej

 

 

Opłata eksploatacyjna



Opłata uiszczana przez przedsiębiorców za kopaliny 

wydobyte ze złóż



Wysokość opłaty=stawka*ilość kopaliny wydobyta w 

okresie rozliczeniowym



Opłatę eksploatacyjną oblicza przedsiębiorca w 

okresach kwartalnych i wpłaca ją w ciągu miesiąca 

od końca kwartału rozliczeniowego na rachunek 

gminy, na terenie której jest prowadzona 

działalność objęta koncesją (60%) oraz NFOŚ (40%) 



Do opłaty eksploatacyjnej stosuje się odpowiednio 

przepisy o zobowiązaniach podatkowych (dział III 

ordynacji)