1

Wykład 2

Pomiar zysku

i ocena wykonania

2

Cele zajęć

Po przestudiowaniu tego rozdziału

powinieneś:



wyjaśnij w jaki sposób dokonuje się pomiaru zysku
przy wykorzystaniu metody kasowej i
rachunkowości typu memoriałowego.



wykorzystać zasadę konserwatyzmu,realizacji i
współmierności do pomiaru przychodów i kosztów



przygotować rachunek zysków i strat oraz pokazać
relację między nim a bilansem majątkowym.



Przygotować sprawozdanie o przepływie środków
pieniężnych i pokazać czym się ono różni od
rachunku zysków i strat.

3

Cele zajęć



Po przestudiowaniu tego rozdziału
powinieneś:



Policzyć dywidendy i przygotować
sprawozdanie o zysku zatrzymanym.



Obliczyć wskaźniki dotyczące akcji jak EPS,
P/E.

4

Wprowadzenie



Zysk jest obliczony jako różnica
pomiędzy przychodami i kosztami.

•

Zysk jest miara wykonania lub inaczej
środkiem oceny wyników firmy.



Księgowi zgodzili się wykorzystywać

zasady rachunkowości memoriałowej

w

przeciwieństwie do

zasad

rachunkowości kasowej

.

5

Wprowadzenie do

pomiaru zysku



Księgowi zgodzili się, że zysk powinien
być mierzony w ten sam sposób przy
wykorzystaniu zbioru zasad.

•

Ten zbiór zasad pozwala podejmującym
decyzję na porównanie wyników
działalności dwóch lub więcej firm
ponieważ zysk netto obliczany jest w
podobny sposób.

6

Cykl operacyjny



Cykl operacyjny

- czas w którym gotówka

jest wykorzystywana do zakupu zapasów i
usług, które następnie sprzedawane są
klientom firmy, którzy z kolei płacą za swoje
zakupy gotówką.

Gotówka

$100,000

Towary

$100,000

Należności

$160,000

Zakup

Sprzedaż

Zapłata

7

Okres dla pomiaru zysku



Firmy powinny dokonywać pomiaru
zysku dla pewnego okresu czasu.



Najbardziej popularnym okresem
czasu dla pomiaru zysku jest rok
kalendarzowy, który często jest zgodny
z

rokiem finansowym

.

•

Rok finansowy zwykle kończy się 31
grudnia. Jest to najniższy punk
działalności gospodarczej.

8

Okres dla pomiaru zysku



Firmy także przygotowują
sprawozdania dla okresów krótszych
niż rok finansowy, są to okresy
kwartalne, miesięczne, tygodniowe.

9

Przychody i koszty



Przychody

- wzrost w kapitale własnym

wynikający ze wzrostu w aktywach
otrzymanych w zamian za odstawę
dóbr lub usług.



Koszty

- zmniejszenie się kapitału

własnego z powodu dostarczenia dóbr i
usług odbiorcy.

10

Przychody o koszty



Zysk

- nadwyżka przychodów nad

kosztami

• przychody - koszty = zysk



Zyski zatrzymane (niepodzielone)

-

dodatkowy kapitał własny wynikający z
wypracowanego zysku

•

przychody zwiększają kapitał własny.

•

Koszty zmniejszają kapitał własny.

11

Pomiar zysku



Zysk może być zmierzony w różny
sposób.

•

Najbardziej popularna metoda pomiaru
zysku polega na zastosowaniu zasad
rachunkowości

memoriałowej lub

kasowej

.

12

Zasada memoriałowa a

zasada kasowa



Rachunkowość typu memoriałowego

-

rejestruje przychody i koszty w okresie gdy
faktycznie nastąpił przychód lub pojawiły się
koszty nawet wtedy, gdy nie nastąpił przepływ
gotówki



Rachunkowość typu kasowego

- rejestruje

przychody i koszty tylko wtedy, gdy gotówka
zmienia właściciela (następuje przypływ
gotówki).

13

Zasada memoriałowa a

zasada kasowa



Zasada memoriałowa :

•

przychody ewidencjonowane są gdy są
zrealizowane.

–

Np. sprzedaż na kredyt rejestrowana jest jako
przychód ze sprzedaży nawet wtedy, gdy sprzedający
nie dostanie w danym momencie zapłaty.

•

Koszty ewidencjonowane są wtedy gdy są
poniesione.

–

Np. Zakup materiałów biurowych przeznaczonych
natychmiast do zużycia ewidencjonowany jest jako
koszt pomimo tego, że kupujący w momencie zakupu
nie płaci za nie gotówką.

14

Zasada memoriałowa a

zasada kasowa



Zasada kasowa:

•

Przychody ewidencjonowane są gdy
następuje przypływ gotówki związany z tą
sprzedażą.

•

Koszty ewidencjonowane są wtedy
następuje przypływ gotówki związany z
zakupem.

15

Zasada memoriałowa a

zasada kasowa



Rachunkowość typu memoriałowego
jest standardem dla pomiaru zysku.

•

jest bardziej kompletną metodą
pomiaru wykonania firmy

•

przypisuje które koszty można
przeciwstawić przychodom

•

ujawnia koszty do rozliczenia w
czasie

16

Zasada realizacji

przychodów



Zasada realizacji

- test aby określić czy

przychody powinny zostać ujawnione w
sprawozdaniach finansowych



Aby przychody były zrealizowane:

•

dobro lub usługa musi dostać oddana do
dyspozycji odbiorcy

•

firma powinna powinna zaewidencjonować
wpływ gotówki lub wzrost należności (prawo
do zapłaty) za sprzedane dobro lub usługę

17

Przychody - zasady

ewidencji



Dla większości firm handlowych
ewidencja przychodów jest prosta -
przychody są zrealizowane w
momencie sprzedaży, to jest wtedy gdy
klient płaci i odbiera zakupione dobro
lub usługę.

18

Przychody - zasady

ewidencji



W innych firmach moment wykonania
usługi i zapłaty za nią może się różnić.

•

Zapłata za prenumeratę czasopism
dotrzymywana jest wcześniej nie moment
dostarczenia czasopisma.

•

Regularne dostawy są wysyłane odbiorcy w
ciągu miesiąca, wystawienie faktury
następuje jednak ostatniego dnia miesiąca.

19

Zasada współmierności

Dwa typy wydatków:



Koszty produktu

- te, które są powiązane z

przychodami zrealizowanymi w tym samym
okresie

•

Koszt towarów sprzedanych

–

bez sprzedaży nie ma koszty związanego z zakupem
sprzedanych towarów.



Koszty okresu

- te, które powiązane są z

danym okresem czasu

•

Koszty czynszu lub koszty administracyjne

–

Czynsz musi być zapłacony nawet gdy nie ma sprzedaży.

20

Zasada współmierności



Zasada współmierności

przychodom danego

okresu przeciwstawiamy koszty, które zostały
poniesione na ich osiągnięcie



Koszty do rozliczenia w czasie

- koncepcja,

która polega na traktowaniu zakupionych
dóbr i usług jako aktywa, ponieważ koszt z
nimi związany pojawi się w dalszych okresach.

•

Np.. Czynsz za jeden rok z góry.

21

Zasada współmierności



Innym przykładem kosztów
rozliczanych w czasie jest

amortyzacja

.

•

Jest to systematyczne opisywanie zużycia
aktywa trwałego w koszty okresu, w
którym środek ten był wykorzystywany.

•

Zużycie zakupionego aktywa w ciągu
danego okresu czasu.

22

Naliczenie wygasłych

kosztów



Aktywa takie jak zapasy, czynsz
zapłacony z góry czy środki trwałe
mogą być traktowane jako koszty
przyszłych okresów i ewidencjonowane
jako koszty w dalszych okresach czasu.

•

Jeśli te wartości zużyte zostają w
momencie ich zakupu, wtedy odpisywane
są bezpośrednio w koszty bez rozliczania
ich w czasie.

23

Naliczenie wygasłych

kosztów



Rachunek zysków i strat jest sposobem
wyjaśnienia zmian w sytuacji firmy
pomiędzy momentami bilansowymi.



Równanie bilansowe może zostać
przekształcone aby pokazać że przychody
i koszty są częścią kapitału własnego.

•

Rachunek zysków i strat akumuluje zmiany i
prezentuje je w jednym miejscu.

24

Naliczenie wygasłych

kosztów

Równanie bilansowe:

Aktywa = Zobowiązania + Kapitał własny

Aktywa = Zobowiązania + Kapitał własny +

Zyski zatrzymane

Aktywa = Zobowiązania +

Kapitał własny + Przychody - Koszty

25

Rachunek zysków i strat



Rachunek zysków i strat

- sprawozdanie o

wszystkich przychodach i kosztach
dotyczących specyficznego okresu czasu.



Zysk netto

- różnica pomiędzy przychodami a

kosztami, po odliczeniu podatku
dochodowego gdy przychody są większe niż
koszty.



Strata netto

- nadwyżka kosztów na

przychodami

26

Rachunek zysków i strat

Firma Wawa

Rachunek zysków i strat

za rok kończący się 31 grudnia 2000

Sprzedaż

$98,600

Koszty:
Wynagrodzenia

$45,800

Czynsz

12,000

Energia

6,500

Amortyzacja

5,000

Razem koszty

69,300

Zysk netto

$29,300

==============

27

Rachunek zysków i strat



Rachunek zysków i strat musi zawsze zawierać
informacje o okresie dla którego został
sporządzony (miesiąc, kwartał, rok)



Podejmujący decyzje wewnątrz jak i zewnątrz
organizacji wykorzystują rachunek zysków i
strat do oceny wykonania firmy za dany okres
czasu.

•

Śledząc zysk netto z okresu na okres podejmujący
decyzje mogą ocenić sukces firmy.

28

Relacja pomiędzy rachunkiem

zysków i strat a bilansem

majątkowym



Bilans majątkowy pokazuje pozycje
finansowa na danym moment bilansowy
(dzień).



Rachunek zysków i strat pokazuje
zdarzenia mające miejsce w ciągu danego
okresu czasu i wyjaśnia zmiany, które
miały miejsce pomiędzy momentami
bilansowymi.

29

Sprawozdanie o

przepływie śro-dków

pieniężnych (Cash-flow)



Rachunek zysków i strat nie mierzy efektywności
jednostki w generowaniu gotówki, zwłaszcza, gdy
wykorzystywane są zasady rachunkowości
memoriałowej.

Sprawozdanie o przypływie

środków pieniężnych

służy do pokazania zmian w

zapasach gotówki.



Zatem w pewnym stopniu księgowi wykorzystują
rachunkowość typu memoriałowego i kasowego.

•

Memoriał używany jest dla rachunku zysków i strat.

•

Zasada kasowa wykorzystywana jest dla Cash-flow.

30

Sprawozdanie o

przepływie

środków pieniężnych



Cash-flow

- sprawozdanie o przepływach

środków pieniężnych (wpływach i wydatkach)
w danym okresie czasu.

•

Sumuje działania dla danego okresu,
sprawozdanie musi zawierać oznaczenie czasu, dla
którego zostało sporządzone..

•

Zawiera szczegóły dotyczące
zmian gotówki w podobny sposób
jak rachunek zysków i strat
opisuje zmiany w zyskach zatrzymanych.

31

Sprawozdanie o

przepływie

środków pieniężnych



Budowa sprawozdanie o środkach
pieniężnych:

•

Wypisz wszystkie zdarzenia, które miały wpływ
na zmniejszenie się lub zwiększenie się stanu
gotówki.

•

Rozdziel każdy z przepływów dla następujących
kategorii:

–

działalność operacyjna

–

działalność inwestycyjna

–

działalność finansowa

32

Sprawozdanie o

przepływie

środków pieniężnych



działalność operacyjna

- sprzedaż i

zakup lub produkcja dóbr lub usług

•

wpływ należności od odbiorców

•

zapłata za zakupione dobra, usługi, pracę

•

zapłata czynszu, podatków, odsetek

•

otrzymanie odsetek i dywidend
z inwestycji

33

Sprawozdanie o

przepływie

środków pieniężnych



Działalność inwestycyjna

- zakup i

sprzedaż długoterminowych aktywów i
długoterminowego majątku
finansowego.

•

Zakup budynku na magazyn

•

Sprzedaż działki

•

Sprzedaż wyposażenia

34

Sprawozdanie o

przepływie

środków pieniężnych



Działalność finansowa

- pozyskiwanie

zasobów finansowych od właścicieli i
kredytodawców i spłaty pożyczek

•

emisja i sprzedaż akcji

•

wyplata dywidend

•

emisja i sprzedaż obligacji

•

pożyczka z banku

35

Rachunkowość dla

dywidend i zysku

zatrzymanego



Przychody i koszty ewidencjonowane
są na koncie Wynik finansowy. Wynik
finansowy przeksięgowywany jest na
konto Wynik niepodzielony z lat
ubiegłych (zyski zatrzymane).

•

Zysk netto zwiększa zyski zatrzymane.

•

Starata netto zmiejsza zyski zatrzymane.

36

Dywidendy



Dywidendy gotówkowe

- wypłaty gotówki

akcjonariuszom zmniejszające zyski zatrzymane

•

firmy wypłacają akcjonariuszom dywidendy aby
zapewnić osiągnięcie oczekiwanej stopy zwrotu z
inwestycji.



Pomimo tego, że wypłata dywidend powoduje
zmniejszenie zysków zatrzymanych nie jest
traktowana jak koszty.

•

Zyski zatrzymane określają skumulowane zyski
firmy przez czas jej trwania pomniejszone o
skumulowane straty firmy dla okresu jej trwania..

37

Dywidendy gotówkowe



Wypłaty gotówkowe ograniczone są do
wysokości dostępnej gotówki w firmie w
momencie ich wypłaty.



Wiele firm nie wypłaca dywidend gotówkowych.

•

Te firmy wykorzystują gotówkę aby finansować
rozwój firmy.



Zarząd decyduje czy w w jakiej wysokości
dywidendy gotówkowe zostaną wypłacone
akcjonariuszom.

38

Transakcje dotyczące

dywidend

Trzy ważne daty:



Data deklaracji

- zarząd ogłasza zamiar

wypłaty dywidend



Data rejestracji

- data określenia

własności akcji



Data płatności

- wypłata dywidend

akcjonariuszom

39

Transakcje dotyczące

dywidend



W rachunkowości ewidencjonowane sa
następujące transakcje dotyczące dywidend.

•

W momencie deklaracji akcjonariusze staja się
wierzycielami ponieważ dywidendy staja się
legalnym zobowiązaniem firmy.

•

Zobowiązanie się zmniejsza gdy gotówka jest
wypłacona.

–

Jeśli rok finansowy kończy się pomiędzy datą
deklaracji a wypłatą to kwota ta wykazywana jest jako
zobowiązanie z tytułu dywidend w bilansie
majątkowym firmy.

40

Sprawozdanie o zysku

zatrzymanym



Sprawozdanie o zysku zatrzymanym

-

zawiera informacje o saldzie
początkowym „Zyski zatrzymane” a
następnie opis wszystkich zmian,
które miały miejsce w ciągu okresu
finansowego w zyskach zatrzymanych

(rachunek zysków i strat,

dywidendy)

41

Sprawozdanie o zysku

zatrzymanym

Firma Jawa

Sprawozdanie o zysku zatrzymanym

za rok kończący się 31 grudnia, 2000

Zyski zatrzymane, styczeń 1, 2000

$108,600

Zysk netto za rok

29,300

Razem

$137,900

Dywidendy gotówkowe zadeklarowane

10,000

Zyski zatrzymane, grudzień 31, 1997

$127,900

===============

42

Sprawozdanie o zysku

zatrzymanym



Sprawozdanie o zysku zatrzymanym może być
dodane na dole rachunku zysku i strat, tworząc
informacje o zysku i zysku zatrzymanym.

•

To sprawozdanie może być rozpisane wykorzystując
równanie bilansowe w następujący sposób:

Aktywa = Zobowiązania + Kapitał zainwestowany +

Zyski zatrzymane

Saldo początkowe + Przychody - Koszty - Dywidendy =

Saldo końcowe

43

Sprawozdanie o zysku

zatrzymanym

Firma Jawa

Sprawozdanie o zysku zatrzymanym

za rok kończący się 31 grudnia, 2000

Sprzedaż

zł 98,600

Koszty:
Wynagrodzenia

zł45,800

Koszty czynszu

12,000

Koszty energii

6,500

Amortyzacja

5,000

69,300

Zysk netto zł 29,300
Zyski zatrzymane, styczeń 1, 2000 108,600
Razem

zł137,900

Dywidendy zadeklarowane 10,000
Zyski zatrzymane , grudzień 31, 2000

zł127,900

==============

44

Prezentacja danych

finansowych



Księgowi zwykle stosują pewne konwencje
zapisu w sprawozdaniach finansowych:

•

Księgowi zazwyczaj umieszczają sumy pośrednie
po prawej stronie kolumny w której znajdują się
wielkości końcowe (zobacz poprzedni slajd).

•

Oznaczenie waluty znajduje się przy pierwszej
licznie w kolumnie oraz przy niektórych sumach
pośrednich oraz przy sumach końcowych.

•

Podwójne podkreślenie służy zaznacza zwykle
wynik końcowy.