Kapitał procent zysk
Kapitał składa się z tych
wytworzonych, trwałych dóbr, które są
następnie używane jako produkcyjne
nakłady do dalszej produkcji.
Dobra kapitałowe mają trwałość kilku
lat, inne nawet wiek.
Rodzaje dóbr
kapitałowych
• Struktury – budynki fabryczne,
domy, drogi itp..
• Wyposażenie produkcyjne –
obrabiarki, inne maszyny i
urządzenia i konsumpcyjne –
samochody
• Zapasy materiałów i półfabrykatów
do produkcji
Dwie możliwości nabycia
dóbr kapitałowych
• Kupowanie na własność
• Dzierżawa na różne okresy
• W związku z tym dobra kapitałowe
mogą mieć dwie ceny – cenę
zakupu (na własność) w pierwszym
przypadku i czynsz (płatność za
okresowe użycie dóbr
kapitałowych) w drugim.
Ilość kapitału jest
ograniczona
• Ceny kapitału są podstawą do
racjonalnej alokacji jego zasobów
• Takie decyzje należą do
najważniejszych w firmie i
gospodarstwie domowym.
• Zastosowanie kapitału powinno być
produktywne, czyli dawać większą
produkcje niż poprzednio.
Znaczenie czasu
• Ważną cecha kapitału jest trwałość,
stąd znaczenie czasu przy
podejmowaniu decyzji
• Nabycie dóbr kapitałowych to
inwestycja
• Decyzje takie dotyczą przyszłości, ale
jednocześnie teraźniejsze zasoby są
wykorzystywane do wytwarzania
kapitału na przyszłość.
Stopa przychodu z
kapitału
• Trzeba poświęcić część możliwej
bieżącej konsumpcji dla przyszłych
korzyści
• To poświęcenie następuje wtedy
gdy przyszłe korzyści są większe
od bieżących wyrzeczeń
Stopa przychodu cd.
0
C
T
x
s
t
1
t
3
t
2
c
0
C – konsumpcja, T- czas , w pierwszym okresie t
1
konsumpcja kształtowała się na poziomie c
0
, w
okresie t
2
obniżono konsumpcję o wielkość s,
którą przeznaczono na produkcję dóbr
kapitałowych, dzięki temu w okresie t
3
produkcja wzrosła i konsumpcję można było
zwiększyć o x do poziomu c
1
c
1
Stopa przychodu z
kapitału
• Stosunek x/s jest liczba mówiącą
jaki jest przychód na 1 jednostkę
zainwestowanego kapitału w
danym okresie, zwykle rocznym.
• Stosunek ten to stopa przychodu
za kapitału.
W firmie stopa przychodu
z kapitału oblicza się następująco:
od przychodów ze sprzedaży
produkcji odejmuje się pełne
koszty wytworzenia oraz odpisy na
podatki – otrzymuje się przychód z
kapitału netto. Przychód ten
powiększony o amortyzację jest
przychodem brutto.
Zysk jako przychód z
kapitału
• Kiedy firmy są właścicielami kapitału
przychód jest zawarty w zysku.
• Zysk oblicza się jako różnicę między
całkowitym utargiem a całkowitym kosztem,
po potrąceniu podatków, tak obliczony zysk
netto jest równy przychodowi za kapitału.
• Stopa zysku (stopa przychodu z kapitału) to
zysk netto podzielony przez wartość
zastosowanego kapitału.
Aktywa finansowe
• We współczesnej gospodarce z
rozbudowanym systemem finansowym,
gospodarstwa domowe i firmy kierują
swoje fundusze na dobra kapitałowe
przez oszczędzanie pieniędzy i ich
lokowanie w różnych aktywach
finansowych: akcjach, obligacjach,
funduszach inwestycyjnych i
emerytalnych.
• Pożyczając pieniądze rynkowi na
fundusze tworzące kapitał – liczą na
pewien dochód.
Stopa procentowa
• To roczny dochód z pożyczonych
funduszy, aktywów finansowych.
• Stopę procentową określa się jako x
% rocznie, oznacza to, że dane
odsetki od zaoszczędzonej sumy
będą zapłacone w tej wysokości,
jeżeli była ona pożyczona na cały
rok.
• Odsetki za okresy krótsze będą
mniejsze, a za dłuższe większe.
Wyznaczanie stopy
procentowej
Stopa procentowa jest ceną płaconą za użycie
funduszy, jest ona wyznaczana przez popyt i
podaż
.
0
r,i
Q
S
S
D
D
D
1
D
1
i
0
i
1
q
0
q
1
Popyt na kapitał
• Pieniędzy nie potrzebujemy dla nich samych, lecz dla
tego, co można za nie kupić. Popyt na fundusze jest
właściwie popytem na środki, które można za nie kupić.
• Krzywa popytu DD na fundusze pokazuje żądane ilości
po każdej stopie procentowej, ma ona ujemne
nachylenie co wskazuje na większy popyt przy niższych
stopach procentowych i mniejszy przy wyższych.
• Wysoka stopa procentowa oznacza, że pożyczone
fundusze mogą być przeznaczone tylko na inwestycje
przynoszące wysoka stopę przychodu z kapitału –
takich okazji jest oczywiście mniej.
• Popyt na fundusze zgłaszają również konsumenci
(zakupy dóbr trwałego użytku) i rząd (budowa dróg
itp..)
Podaż kapitału
• Krzywa podaży SS funduszy przedstawia
zależność między suma dostarczoną a
czystą stopą procentową (teoretyczne
pożyczki bez ryzyka).
• Wysokie stopy procentowe zachęcają do
oszczędzania, co zwiększa podaż, niskie
czynią oszczędzanie mniej atrakcyjnym.
• Wysokość stopy równowagi jest
wyznaczana przez punkt przecięcia się
krzywych popytu i podaży.
• Zmiany popytu i podaży spowodują
odpowiednie przesunięcie krzywych (D
1
D
1
).
Popyt firmy na kapitał
• Firma potrzebująca dodatkowego kapitału może
wydzierżawić potrzebne środki
• na rynku doskonale konkurencyjnym przy zasadzie
maksymalizacji zysku, firma będzie dzierżawić taką
ilość środków, dla których utarg z krańcowego
produktu będzie równy stawce dzierżawnej
• Stawka dzierżawna musi natomiast pokryć koszty
ponoszone przez właściciela środków – czyli
amortyzację i koszty okazji z tytułu zainwestowania
swoich funduszy w dane środki, a nie w inna
korzystną lokatę.
• Stawka dzierżawna (S
d
)będzie więc sumą
amortyzacji (d – procentowa stawka amortyzacji) i
utraconych odsetek (r) i wyniesie: S
d
= P
f
(d + r)
P
f
– cena środków
Popyt firmy na kapitał
• Inaczej wygląda w przypadku zakupu, w
idealnym świecie bez ryzyka, monopolu
i inflacji – firma podejmując decyzje
zakupu – firma porównywałaby swój
koszt nabycia, czyli stopę procentową,
ze stopą przychodu z kapitału.
• jeżeli stopa przychodu z kapitału jest
wyższa od rynkowej stopy procentowej,
po której firma ma pożyczać pieniądze,
to zdecyduje się ona na inwestycję,
jeżeli odwrotnie - to nie.
Zmiana popytu firmy na
kapitał
Krzywa popytu firmy na kapitał DD odpowiada
MRP
K
, zależność między r a MRP
K
można
rozpatrywać jak zależność między ceną i
popytem na każde dobro, wzrost popytu do
D
1
D
1
przy stopie procentowej 10, przy danej
ilości kapitału skłoni do podwyższenia stopy
procentowej do 15
.
To będzie zachętą
do wzrostu oszczędności i ustali
się nowy stan równowagi.
0
r,i
QK
10
15
q
0
q
1
D
D (MRP
K
)
D
1
(MRP
K1
)
D
1
Funkcje stopy
procentowej
• Rozdziela ograniczoną podaż dóbr
kapitałowych na najbardziej
efektywne zastosowania
• Pobudza ludzi do oszczędności –
poświęcania bieżącej konsumpcji
dla przyszłej i dodawania do
zasobu kapitału.
Analiza przychodu z
kapitału
• Teorię kapitału ilustrujemy używając
wykresów popytu i podaży, trzeba
jednak bardzo uprościć rzeczywistość
gospodarczą
• Zakładamy jednorodność wszystkich
dóbr kapitałowych, statyczność
gospodarki, brak przyrostu ludności i
zmian technologicznych
• Podaż SS kapitału jest stała.
Graficzna analiza przychodu z
kapitału
Krzywa DD jest krzywa popytu na zasób
kapitału, pokazuje ona zależność między
ilością żądanego kapitału a stopą przychodu
z kapitału. Popyt jest wyprowadzany z
MRP
K
, z dodatkowego produktu
powstającego ze zwiększenia kapitału.
Ujemne nachylenie pokazuje, że prawo
malejących przychodów
dotyczy również kapitału.
0
r, i
QK
q
S
S
D
D
E
10
Analiza przychodu z kapitału
• Gdy kapitał jest mały istnieją bardzo zyskowne
zastosowania dające wysokie przychody.
• Kapitał jest stopniowo akumulowany,
nagromadzany. Bardziej korzystne lokaty są już
wykorzystane i zaczyna działać prawo malejących
przychodów.
• Firmy inwestują w coraz mniej korzystne projekty,
przesuwając się w dół krzywej popytu.
• W punkcie E suma kapitału jest już rozdzielona
między potrzebujące go firmy, w tym punkcie
równowagi krótkookresowej firmy chcą płacić
10% za pożyczane fundusze, a pożyczający są
zadowoleni, otrzymując 10 % rocznie za swoje
pieniądze.
Długookresowa
równowaga
0
r
i
QK
E
S
1
S
2
Długookresowa krzywa podaży S
L
S
L
ma
dodatnie nachylenie pokazuje, że ludzie są
skłonni dostarczać więcej funduszy po
wyższych realnych stopach procentowych.
Równowaga ustali się w punkcie, gdzie
wartość finansowych aktywów, które ludzie
chcą utrzymywać w długim okresie,
dokładnie dorównuje sumie kapitału,
który firmy chcą utrzymać
po tej stopie procentowej.
S
3
E`
D
D
S
L
S
L
10
Badania pokazują, że w
długim
• Okresie mimo wielokrotnego zwiększenia
kapitału stopy przychodu nie spadły, nie
zmalały również stopy procentowe.
Oznacza to, że działają czynniki nie
dopuszczające do spadku produktywności
kapitału- innowacje i zmiany
technologiczne.Tworzą one nowe okazje
do zyskownych inwestycji.
• Według klasycznego poglądu na stopę
procentową to właśnie technologia i
pragnienia finansowe ludzi kierują stopa
procentowa i stopą przychodu z kapitału.
Pieniądze dzisiaj czy za 5
lat ?
• Jeżeli Państwa zapytać czy wolicie
50.000 PLN dzisiaj ( w 2011 roku)
czy za 5 lat, po skończeniu
studiów, co odpowiecie ?
Dyskontowanie –
alternatywna teoria
kapitału
.
• Obecna wartość posiadanych pieniędzy jest
większa od identycznej kwoty, którą można
otrzymać dopiero po upływie określonego
czasu.
• Przyczyną tego jest możliwość uzyskania
odsetek od sum złożonych choćby w banku.
• Inwestycja będzie przynosić przychody w
kolejnych latach po zakończeniu.
• Firma inwestują musi ponieść pewien koszt
– zapłacić za kapitał.
• Nie można jednak prosto porównywać.
Dyskontowanie
• Przeliczanie na obecną wartość strumienia
przyszłych przychodów.
• r- stopa procentowa, inwestując przy niej 100
PLN, po roku mamy 100x (1+ r), po dwóch
100x (1+ r)
2
, po n latach 100x (1+ r)
n
• Natomiast szukając dzisiejszej wartości
100PLN,które otrzymamy za rok, musimy
obliczyć, ile trzeba oddać do banku dziś, żeby
po roku kwota ta wzrosła do 100 PLN właśnie.
• Obliczenie jest łatwe: 100/1+ r, jeżeli r =
10%, to 100/110 = 90,91
• Dla n lat będzie to 100/(1 + r)
n
.
W przypadku firmy
• Trzeba obliczyć obecną zdyskontowana
wartość strumienia przychodów
uzyskiwanych w kolejnych latach
(PDV)
• Jeżeli przychody w kolejnych latach to
R
i
, stopa procentowa to r, a n to liczba
lat, to obliczmy następująco:
R
1
R
2
R
n
PDV =
1 + r (1 + r)
2
(1 + r)
n
+
+ ....+
Obliczona tak suma
• Przedstawia całkowitą
zdyskontowaną wartość strumienia
przychodów wytworzonego przez
kapitał.
• Jeżeli wartość ta przewyższa cenę,
którą firma musi zapłacić, powinna
dokonać inwestycji,
• Jeżeli cena jest wyższa od PDV, nie
należy podejmować decyzji np..
Zakupu nowych urządzeń, jeżeli na
tym ma np.. polegać inwestycja.
Firma
kupiła maszynę za 5.999 zł.,
której usługi w kolejnych dwóch
latach były warte (po odliczeniu
kosztów) 3.300 zł i 3.630 zł. W końcu
drugiego roku trzeba było oddać
maszynę na złom (cena złomu
dokładanie pokryła koszty
złomowania). W gospodarce stopa
procentowa była stała i wynosił 10%
rocznie. Ceny nie zmieniły się. Czy
warto było kupić maszynę, odpowiedź
uzasadnij.
R
1
R
2
PDV =
1 + r (1 + r)
2
+
=
= 3.300/(1+0,1)+3.630/
(1+0,1)
2
=
= 3.000 + 3000 =
6000
Obecna wartość zasobu
• Jeżeli posiadamy dobro kapitałowe
przynoszące nam strumień przychodów (np.
czynsz od budynku mieszkalnego czy
produkcyjnego i chcielibyśmy to dobro
sprzedać, to jak możemy ustalić godziwą
jego cenę?
• Liczymy dzisiejszą wartość całego
strumienia przychodów (czynszów). Liczymy
ile pieniędzy musimy zainwestować dzisiaj,
aby według bieżącej stopy procentowej
otrzymać dokładnie taki sam strumień
przychodów jaki daje posiadany obiekt.
Obecna wartość zasobów -
przykład
• Jeżeli roczne przychody to R = 12
000 PLN
• Stopa procentowa 12%
• Obecna wartość V obiektu można
obliczyć
następująco V = (R/r) x 100
12000/12 x 100 = 100.000 PLN
Gdyby r = 6 % to V=
Gdyby r= 24% to V=
Czynniki wpływające na
stopę procentową
W rzeczywistości jest ona
wyznaczana przez:
• niepewność i ryzyko
• inflację (nominalne i realne stopy
procentowe)
• politykę banku centralnego i rządu
Nominalna i realna stopa
procentowa
• Nominalna to kwota pieniędzy, którą
się uzyska z lokaty pieniędzy
• Realna stopa procentowa to nominalna
skorygowana o stopę (wskaźnik)
inflacji, jest to prawdziwa miara ilości
dóbr, które otrzyma się jutro za dobra,
z których zrezygnowano dzisiaj.
Teoria efektywnego rynku
• Teoria rynku papierów wartościowych, według
której rynek ten jest czułym przetwornikiem
informacji, szybko reagującym na nowe
wiadomości i poprawnie korygującym ceny
akcji
• Akcje dają prawo do dywidendy. Firmy są
cenione tym wyżej, im większe osiągają zyski.
• Ceny akcji prawidłowo odzwierciedlają
wszystkie bieżące informacje - podstawowe
twierdzenie tej teorii.