Slajd 1

KROPLOWY WLEW DOŻYLNY

To dożylne podawanie metodą kroplową

płynów nawadniających lub krwi,

płynów krwiopochodnych,

Płyny tą drogą podaje się, gdy pacjent

nie może przyjmować ich doustnie,

Stosuje się je w celu uzupełnienia

w organizmie wody, elektrolitów,

witamin, składników energetycznych,

Czasami zachodzi konieczność podania

w kroplowym wlewie dożylnym leku np.

silnie działającego, który musi być

podany powoli i w dużym rozcieńczeniu,

KROPLOWY WLEW DOŻYLNY

c.d.

Rodzaj, ilość i szybkość przetaczania płynów

określa lekarz,

Ilość podawanych płynów zależy od stopnia

odwodnienia organizmu, tempa utraty płynów,

rodzaju zaburzeń występujących u chorego

oraz wieku pacjenta,

Należy pamiętać o tym, że zbyt szybkie

przetaczanie płynów może być niebezpieczne,

powodując - przewodnienie organizmu,

przeciążenie krążenia, obrzęk płuc,

Podczas wykonywania kroplowego wlewu

dożylnego zachodzi konieczność wnikliwej

obserwacji pacjenta

Obowiązujące zasady

Przestrzeganie zasad postępowania

aseptycznego i antyseptycznego:

zdezynfekowanie miejsca wkłucia,

używanie jałowego sprzętu,

zachowanie jałowości leku,

Wybranie dostępnej, dobrze widocznej żyły,

Sprawdzenie zgodności leku ze zleceniem,

Przestrzeganie zleconej szybkości

podawania leku,

Lek przygotowuje i podaje ta sama osoba,

W trakcie trwania zabiegu obserwowanie

miejsca wkłucia i stanu pacjenta,

Udokumentowanie wykonania zabiegu

ZATOR POWIETRZNY

Jeżeli pętla przewodu do przetaczania leży podczas

infuzji grawitacyjnej co najmniej 20 cm poniżej poziomu

serca chorego, wejście powietrza do żyły jest z dużą

pewnością wykluczone.

Niebezpieczeństwo zatoru powietrznego jest szczególnie

duże:

Gdy kroplówkę grawitacyjną podaje się jednocześnie z

pompą infuzyjną. Jeśli pojemnik infuzyjny kroplówki

grawitacyjnej jest pusty może się zdarzyć, że przy

dobrym odpływie do żyły pacjenta, większym w

porównaniu z objętością przesuwu pompy, powietrze z

pojemnika dostanie się do żyły. Z tego powodu wspólny

spływ obu infuzji powinien leżeć zdecydowanie (co

najmniej 20 cm) poniżej poziomu serca chorego.

Przy zassaniu powietrza przez ujemne ciśnienie

panujące

w dużych (centralnych) naczyniach żylnych (v.

subclavia, v. jugularis). Niebezpieczeństwo to należy

brać pod uwagę zwłaszcza podczas zmiany butelek lub

aparatów do przetaczania!

MIKROZATORY

Spowodowane są wiórkami gumowymi

z korków zamykających butelki

z płynami infuzyjnymi lub innymi

zanieczyszczeniami płynów

infuzyjnych.

Dlatego nie wolno używać mętnych

roztworów. Stosować należy,

przynajmniej do przetaczania krwi

i płynów wielkocząsteczkowych lub

wysokostężonych, wyłącznie aparaty

z wbudowanym mikrofiltrem.

ZANIECZYSZCZENIA

BAKTERYJNE

Wlewy dożylne, które z reguły podaje się przez dłuższy

czas, stanowią potencjalne źródło zakażeń bakteryjnych.

Możliwe następstwa to: zakrzepowe zapalenie żyły lub,

zwłaszcza u wymagających intensywnego nadzoru

chorych z obniżoną odpornością - zagrażająca życiu

posocznica.

Częste źródła kontaminacji bakteryjnej (wg Daschnera):

Nieodkażanie rąk,

Niejałowe założenie kroplówki,

Stosowanie odpowietrzników bez filtra bakteryjnego,

Dodawanie leków lub roztworów elektrolitów w sposób

niejałowy,

Wstrzyknięcia do łącznika lateksowego aparatu do

przetoczenia dokonane w sposób niejałowy,

Rozłączanie przewodów w celu pomiaru ciśnienia żylnego,

Rozłączanie przewodów w celu pobrania krwi do badań

laboratoryjnych.

Zasady postępowania pozwalające

uniknąć kontaminacji bakteryjnej

płynów infuzyjnych

Odkażać dokładnie ręce przed każdym rękoczynem

na układzie do przetaczania.

Przestrzegać ścisłej jałowości podczas podłączania

kroplówki.

Dodawać do kroplówki leki i roztwory elektrolitów

z zachowaniem warunków jałowości. Nakłuwać w

sposób jałowy korek gumowy przed podłączeniem

aparatu do przetoczenia.

W żadnym przypadku nie wstrzykiwać później

dodatkowych roztworów za pomocą igły do wiszącej

kroplówki!

O ile to możliwe, poszczególne leki podawać przez

oddzielne wkłucia lub przez kranik trójdrożny, a nie

dodawać je do kroplówki.

Zasady postępowania pozwalające

uniknąć kontaminacji bakteryjnej

płynów infuzyjnych c.d.

Płyny infuzyjne, do których dodano leki lub inne

roztwory, zmienić najpóźniej po 12 godz.

Cały aparat do przetaczania zmienić najpóźniej po

24 godz.

Podczas wymiany cewnika w żyle centralnej

zmienić także aparat do przetaczania.

Krew do badań laboratoryjnych pobierać w miarę

możliwości z oddzielnej żyły a nie z dostępu

żylnego kroplówki.

Do wkucia dożylnego, np. do krótkich wlewów,

stosować kaniule metalowe, a nie plastikowe.

Niezgodność rożnych

płynów infuzyjnych

Szczególne niebezpieczeństwo podczas

przygotowywania płynów infuzyjnych

stwarza mieszanie niezgodnych roztworów.

W razie mieszania rożnych roztworów w

jednej kroplówce należy się w każdym

przypadku upewnić, ze przewidziane

roztwory rzeczywiście są zgodne i nie

upośledzają. wzajemnie swojego działania.

Zwrócić uwagę na zgodność roztworów

także

w przypadku podawania rożnych płynów

infuzyjnych przez kraniki wielodrożne.

Mieszanie płynów we

wlewach kroplowych

Problemem, któremu wciąż jeszcze nie przypisuje

się właściwego znaczenia, jest wzajemne

oddziaływanie leków w przypadku ich dodania do

kroplówki.

Zasadniczo można tu wyróżnić:

Mieszane wstrzykniecie. W tym wypadku rożne

roztwory miesza się w jednej strzykawce i podaje w

postaci jednego wstrzyknięcia. Stężenie dodanych

leków jest zazwyczaj duże, w pojedynczych

przypadkach może dojść do znacznych zmian pH

przy ograniczonej zdolności buforowej wskutek

niewielkiej objętości.

Mieszaną infuzją. Powstaje albo poprzez zmieszanie

leków z całą objętością, płynu infuzyjnego, albo

poprzez wstrzykniecie ich do przewodu infuzyjnego

podawanej kroplówki.

Mieszanie płynów we

wlewach kroplowych

Roztwór mieszany. Kilka rożnych płynów miesza się

przed podaniem we wspólnym worku. W ten sposób

dodaje się bezpośrednio do płynu infuzyjnego np.

antybiotyki, środki przeciwbólowe, blokery

receptorów H2, insulinę i antykoagulanty, a

następnie tak zmieszany płyn podaje się pacjentowi

przez dłuższy okres.

Niezgodności i interakcje

Niezgodności mają miejsce, gdy w mieszaninie leków

jeszcze przed podaniem jej pacjentowi dochodzi

wskutek reakcji fizyczno-chemicznych do zmian,

które czynią ją nieprzydatną do zastosowania.

Natomiast o interakcjach mówi się w przypadku

wzajemnego oddziaływania leków w ustroju i z

ustrojem po ich podaniu.

W celu uniknięcia niepożądanego

wzajemnego oddziaływania leków należy

przestrzegać następujących zasad

postępowania

(zmodyfikowany wg C.E. Hipwella, 1986):

Jeśli to tylko możliwe, podawać leki oddzielnie.

Unikać mieszanych wstrzyknięć i mieszanych

infuzji.

Przestrzegać koniecznie zaleceń producenta.

Nie używać roztworów z makroskopowo

widocznymi zmianami. Z tego powodu do

przygotowywania mieszanin nigdy nie stosować

butelek plastikowych (gorsza przejrzystość).

Unikać niepotrzebnie długiego kontaktu

składników mieszaniny.

Nigdy nie mieszać roztworów różniących się

znacznie pod względem pH.

Stosować roztwory o prostym składzie.

Unikać dodawania więcej niż jednego leku.

W celu uniknięcia niepożądanego

wzajemnego oddziaływania leków należy

przestrzegać następujących zasad

postępowania

(zmodyfikowany wg C.E. Hipwella,

1986)c.d:

Zmieszać pierwszy dodawany lek z roztworem

nośnikowym, zanim doda się następny.

Przygotowana mieszaninę leków lub mieszana

infuzje natychmiast podąć.

Niektóre leki ulegają tak silnej adsorpcji na

przewodach plastikowych (zwłaszcza PCV), ze

może dojść do obniżenia skuteczności o klinicznym

znaczeniu, np. klometiazol (Heminevrin),

diazepam, heparyna, insulina, dwuazotan

izosorbidu, lidokaina, nitrogliceryna.

Niektóre leki należy chronić przed światłem, np.

amfoterycynę B, kwas foliowy, kwas alfa-liponowy,

nifedypinę, nitroglicerynę, wit.B

(ryboflawinę),

wit. B

(pirydoksynę), wit. C (kwas askorbinowy).

W celu uniknięcia niepożądanego

wzajemnego oddziaływania leków należy

przestrzegać następujących zasad

postępowania

(zmodyfikowany wg C.E. Hipwella,

1986)c.d:

Do następujących roztworów tj.: krew, preparaty

krwiopochodne, roztwory aminokwasów, emulsje

tłuszczowe, leki osmotycznie czynne, stężone

roztwory elektrolitów nie powinno się nigdy

dodawać innych leków.

Jako roztwory nośnikowe nadają się np.:

5% roztwór glukozy,

5% roztwór fruktozy,

5% roztwór sorbitolu,

5% roztwór ksylitolu,

0,9% roztwór chlorku sodu,

roztwór mleczanu sodowego Ringera.

Niepożądane oddziaływania

leków

Leki - których często dotyczy niezgodność

antybioty

octan potasu

chlorowodorek

petydyny

aminofilin

chlorek wapnia

tiopental

dobutami

glukonian wapnia

witamina B

dopamina

metylprednizolon

witamina B

kompleks plus

furosemid

siarczan morfiny

witamina C

heparyna

dwuwęglan sodu

Budowa aparatu do

przetaczania

Komora (zbiornik) kroplowa (1),

przewa

nie,

z mi

kkiego plastiku, zapobiega wej

ciu

powietrza do uk

adu przewodów i pozwala na

przybli

kontrol

wielko

ci przep

ywu.

Kolec do przek

ucia (2),

przewa

nie z

twardego plastiku, s

y do przek

ucia korka

gumowego butelki infuzyjnej. Przez jego

centralny kana

ynie roztwór infuzyjny do

komory kroplowej.

(1)

(2)

Budowa aparatu do

przetaczania – c.d.

Odpowietrznik (3),

przewa

nie tworzy ca

ść

komor

kroplow

. Umo

liwia wej

cie powietrza w

celu wyrównania ci

nie

podczas infuzji (zw

aszcza

w butelkach szklanych). Filtr bakteryjny zapobiega

wnikni

ciu drobnoustrojów z powietrza. Podczas

nak

uwania butelki oraz podczas wlewu pod

zwi

kszonym ci

nieniem odpowietrznik mo

zamkn

ąć

zatyczk

Wska

nik wype

nienia (4),

rzy wype

nionej

komorze kroplowej na oznaczonej w ten sposób

wysoko

ci powinien znajdowa

poziom p

ynu.

(3)

(4)

Budowa aparatu do

przetaczania c.d.

W niektórych aparatach do przetaczania komora

kroplowa zawiera

mikrofiltr (5),

który zatrzymuje

stki znajduj

ce si

w roztworze infuzyjnym. Filtry

tego rodzaju zaleca si

aszcza do przetaczania krwi i

wielkocz

steczkowych preparatów osoczozast

pczych,

a tak

e roztworów mannitolu o wysokim st

ęż

eniu.

Regulator przep

ywu (6),

przewa

nie w postaci gi

tkiej

blaszki lub zacisku rolkowego. Umo

liwia ustawienie

odpowiedniej liczby kropli, jest jednak cz

sto bardzo

niedok

adny. W przypadku, gdy wymagana jest wysoka

dok

adno

ść

w dawkowaniu, zaleca si

stosowanie

pompy infuzyjnej.

(5)

(6)

Budowa aparatu do

przetaczania c.d.

Łą

cznik lateksowy (7).

Umo

liwia podanie leków

do uk

adu przewodów bez konieczno

roz

łą

czenia po

łą

cze

. Mo

e sta

drog

wnikni

cia bakterii, zw

aszcza w razie

nieja

owego post

powania

i dla tego powinien by

z regu

y zast

powany

kranikiem wielodro

nym.

Nasadka (

łą

cznik) (8),

y do po

łą

czenia

przewodu

z dost

pem

ylnym (np. centralnym cewnikiem

ylnym, motylkiem,

enflonem)

(7)

(8)

Podział płynów infuzyjnych

Składniki

Przykłady (nazwy handlowe )

Roztwory elektrolitów ( częściowo w połączeniu z węglowodanami )
Podział wg stężenia jonu Na + ( w mmo/l) jako najważniejszego kationu

Oznaczenia dodatkowe

*roztwór pełnoelektrolitowy Na+ > 120
* roztwór ⅔ elektrolitowy Na + 91 – 120

* roztwór ½ elektrolitowy Na + 61- 90

* roztwór ⅓ elektrolitowy Na + < 60

Kationy : Na+, K +, Ca²+, Mg²+, cynk
Aniony: chlorkowy, octanowy,

mleczanowy, jabłczanowy, fosforanowy

Węglowodany: glukoza, ksylitol

Elomel, Janosteril
Nrmofundin, roztwór Ringera
Sterofundin, Totofundin

Roztwory węglowodanów ( częściowo łączone z elektrolitami : dodatkowe oznaczenie –

E ). Dodatkowe oznaczenie D ( dekstroza ) = G ( glukoza), L ( lewuloza ) = F
( fruktoza, S ( sorbitol ), X ( ksylitol )

glukoza, fruktoza, sorbitol, ksylitol

Glukosteril, GX pfrimmer

Emulsje tłuszczowe
Dodatkowe oznaczenia: LTC ( ang. long chain triglycerides = tłuszcze o długich

łańcuchach ),MCT (ang. medium hain triglycerides = tłuszcze o łańcuchach średniej
długości}

olej sojowy, lecytyna jaj, glicerol
fosfolipidy jaj,

Intralipid, Lipofundin
Nutrifundin

Roztwory aminokwasów

(częściowo łączone z węglowodanami i /lub elektrolitami)

aminokwasy, glukoza, ksylitol,

Na+, K+, Ca²+, Mg²+,

chlorek, octan, jabłczan, fosforan

Aminiofusion,

Aminoplasmal, aminomel

slavia, Intrafusin

Roztwory mieszane do odżywiania pozajelitowego

aminokwasy, glukoza, ksylitol,

Na+, K+, Ca²+, Mg²+, cynk, Clֿ,

octan,

jabłczan, fosforan

AKE, Aminomix

Combifusin,

salviamin

Osmo- i onkoterapia

mannitol, sorbitol, glicerol

roztwór mannitolu, Osmofundin

Płyny uzupełniające obietość {osoczozastępcze}, w zaburzeniach

mikrokrążenia



dekstran



preparaty żelatynowe



skrobia hydroksyetylowe



Longasterill, Rheofusin



Gelafundin, Haemaccel



Haemofusin, Plasmasteril

Preparaty osoczopochodne



albuminy



immunoglobuliny



albumina ludzka



Biseko, Humanserum

W zazwyczaj stosowanych komorach kroplowych pojedyncze

krople mają objętość 0,05 ml, co daje 20 kropli na mililitr.

Jeśli znana jest objętość płynu infuzyjnego i przewidziany

czas infuzji, można obliczyć liczbę kropli według wzoru:

= liczba kropli / min

Przykład: krótki wlew 50 ml powinien trwać 30 min. Szybkość kroplówki

powinna wynosić

= 33 krople/min

Z kolei przy podanej liczbie kropli można obliczyć objętość przetaczanego

płynu:

= objętość infuzji

Przykład: wlew kroplowy podaję się w szybkością 55/min. Przez okres 2

godz. Przez ten czas przetoczy się 330 ml płynu

= 330 ml płynu infuzyjnego

Liczba kropli/min x czas infuzji w

min

55 x 120

50 x 20

Objętość infuzji w ml x

Czas infuzji w min

Podstawowe pojęcia



Często podaje się stężenie w procentach, np. 10 %

roztwór glukozy oznacza , że w 1 litrze

rozpuszczonych jest 100 gramów glukozy

( 10% = 100 g / l).



Osmolalność

: liczba cząstek rozpuszczonych w molu

na kg wody. Jednostką osmolalności jest

osmol / kg

lub

mosmol / kg.



Osmolarność

: liczba cząstek rozpuszczonych w molu

na litr wody. Jednostką jest

osmol / l

lub

mosmol / l.



Osmolalność i osmolarność

obejmują wszystkie

cząstki

osmotycznie czynne

: są to wszystkie cząstki

rozpuszczone

. Jednakże tylko silnie rozcieńczonych

roztworach związki rozpuszczają się całkowicie.



Część związku, która się rzeczywiście rozpuszcza,

określona jest za pomocą czynnika osmotycznego g.

Czynnik g zależy od temperatury, stężenia i rodzaju

rozpuszczalnika

Podstawowe pojęcia



Jednostka osolalności ma dwie zalety: objętość

jest zależna od temperatury, masa zaś nie. Poza

tym związki rozpuszczone same zajmują w

płynach ustrojowych względnie dużą objętość

( np. 1l osocza zawiera 70 ml białek).



Często podaje się tylko osmolarność.



Normalne wartości osolalności osocza wynoszą

280 – 296 mosml/ kg.

Roztwory do wlewów dzieli się w zależności od ich

osmolalności na :



izotoniczne : 270 – 310 mosmol/kg,



hipotoniczne : poniżej 270 mosmol/kg



hipertoniczne : powyżej 310 mosmol/kg



Roztwory wieloelektrolitowe z dodatkiem

węglowodanów są przeważnie hipertoniczne.

Document Outline