Cwiczenia 23,24,25 2007r
Cwiczenia 23,24,25 2007r
Jakie ustawienia kp. wskazują na
Jakie ustawienia kp. wskazują na
typ oddychania brzuszny lub
typ oddychania brzuszny lub
piersiowy?
piersiowy?
Ruchy przepony i żeber prowadzą do zmiany
Ruchy przepony i żeber prowadzą do zmiany
wymiarów klatki piersiowej (kp) - mięśnie
wymiarów klatki piersiowej (kp) - mięśnie
międzyżebrowe w osi poprzecznej i przepony
międzyżebrowe w osi poprzecznej i przepony
w osi pod
w osi pod
ł
ł
użnej.
użnej.
Pomiary wymiarów kp. pozwalają określić typ
Pomiary wymiarów kp. pozwalają określić typ
oddychania – brzuszny lub piersiowy.
oddychania – brzuszny lub piersiowy.
Sposób badania- na go
Sposób badania- na go
ł
ł
ym ciele na wysokości
ym ciele na wysokości
wyrostka mieczykowatego przy pomocy
wyrostka mieczykowatego przy pomocy
centymetra krawieckiego mierzymy obwód
centymetra krawieckiego mierzymy obwód
kp. w p
kp. w p
ł
ł
aszczyźnie poziomej na szczycie
aszczyźnie poziomej na szczycie
najg
najg
ł
ł
ębszego wdechu, a następnie na szczycie
ębszego wdechu, a następnie na szczycie
najg
najg
ł
ł
ębszego wydechu. Ponownie wykonuje
ębszego wydechu. Ponownie wykonuje
się pomiary po spokojnym wydechu.
się pomiary po spokojnym wydechu.
Do czego prowadzi wzrost CO
Do czego prowadzi wzrost CO
2
2
we krwi?
we krwi?
W czasie wysi
W czasie wysi
ł
ł
lku fizycznego wzrasta
lku fizycznego wzrasta
zapotrzebowanie na O
zapotrzebowanie na O
2
2
oraz stężenie CO
oraz stężenie CO
2
2
we
we
krwi.
krwi.
Wzrost poziomu CO
Wzrost poziomu CO
2
2
we krwi (hiperkapnia)
we krwi (hiperkapnia)
pobudza bezpośrednio przez chemoreceptory
pobudza bezpośrednio przez chemoreceptory
obwodowe i pośrednio na drodze odruchowej
obwodowe i pośrednio na drodze odruchowej
ośrodek oddechowy w rdzeniu przed
ośrodek oddechowy w rdzeniu przed
ł
ł
użonym
użonym
co wp
co wp
ł
ł
ywa na zwiększenie wentylacji.
ywa na zwiększenie wentylacji.
Określenie wspó
Określenie wspó
ł
ł
czynika sprawności
czynika sprawności
oddechowej (Sc) w warunkach wzrostu CO
oddechowej (Sc) w warunkach wzrostu CO
2
2
we krwi i w powietrzu wydychanym
we krwi i w powietrzu wydychanym
przeprowadza się przy pomocy spirometru.
przeprowadza się przy pomocy spirometru.
Jak praktycznie oznacza się
Jak praktycznie oznacza się
wspó
wspó
ł
ł
czynnik sprawności
czynnik sprawności
oddechowej?
oddechowej?
1.Wykonuje się test FVC( natężonej pojemności
1.Wykonuje się test FVC( natężonej pojemności
życiowej podczas wydechu - wciągając powietrze do
życiowej podczas wydechu - wciągając powietrze do
p
p
ł
ł
uc wolno i zrobić zupe
uc wolno i zrobić zupe
ł
ł
ny szybki wydech) i VC
ny szybki wydech) i VC
(wydechowa pojemność życiowa) w spoczynku;
(wydechowa pojemność życiowa) w spoczynku;
2.Następnie wykonuje się maksymalny wdech i
2.Następnie wykonuje się maksymalny wdech i
wydech i oddycha się aż do uczucia duszności;
wydech i oddycha się aż do uczucia duszności;
3.Ponownie wykonuje test FVC i VC;
3.Ponownie wykonuje test FVC i VC;
4.Po odpoczynku wykonuje się czynności 2 i 3
4.Po odpoczynku wykonuje się czynności 2 i 3
równolegle z wysi
równolegle z wysi
ł
ł
kiem.
kiem.
Sc= TV po wysi
Sc= TV po wysi
ł
ł
ku/TV spoczynkowe x 100%
ku/TV spoczynkowe x 100%
Oblicza się również
Oblicza się również
wentylację minutową MV=TV x FR TV- objętość
wentylację minutową MV=TV x FR TV- objętość
oddechowa, FR- ilość oddechów/min
oddechowa, FR- ilość oddechów/min
Wyniki zestawia się w tabeli: spoczynkowe, po
Wyniki zestawia się w tabeli: spoczynkowe, po
wysi
wysi
ł
ł
ku fizycznym i w okresie duszności.
ku fizycznym i w okresie duszności.
Jak ocenia się wp
Jak ocenia się wp
ł
ł
yw
yw
hiperwentylacji na g
hiperwentylacji na g
ł
ł
ębokość i
ębokość i
częstość oddechów?
częstość oddechów?
Hiperwentylacja- zmniejsza prężność CO
Hiperwentylacja- zmniejsza prężność CO
2
2
i
i
zwiększa wysycenie krwi O
zwiększa wysycenie krwi O
2
2
. D
. D
ł
ł
ugotrwala
ugotrwala
spoczynkowa hiperwentylacja zwiększa
spoczynkowa hiperwentylacja zwiększa
amplitudę i częstość oddechów.
amplitudę i częstość oddechów.
Celem oceny wp
Celem oceny wp
ł
ł
ywu hiperwentylacji o
ywu hiperwentylacji o
różnym nasileniu na g
różnym nasileniu na g
ł
ł
ę
ę
bokość i częstość
bokość i częstość
oddechów oznacza się VC, FVC, TV, MV i Sc
oddechów oznacza się VC, FVC, TV, MV i Sc
podczas normalnych wdechów i wydechów,
podczas normalnych wdechów i wydechów,
podczas hiperwentylacji(30s), po
podczas hiperwentylacji(30s), po
hiperwentylacji, podczas hiperwentylacji
hiperwentylacji, podczas hiperwentylacji
(60s) i po hiperwentylacji.
(60s) i po hiperwentylacji.
Jakie pojęcia obejmuje
Jakie pojęcia obejmuje
odżywianie?
odżywianie?
Spożywanie pokarmów (ilość energii
Spożywanie pokarmów (ilość energii
wprowadzonej do organizmu) zależy od
wprowadzonej do organizmu) zależy od
metabolizmu i zużycia energii wewnątrz
metabolizmu i zużycia energii wewnątrz
organizmu.W ciągu doby powinna być
organizmu.W ciągu doby powinna być
zachowana równowaga energetyczna.
zachowana równowaga energetyczna.
Odżywianie obejmuje:
Odżywianie obejmuje:
przyjmowanie pokarmów,
przyjmowanie pokarmów,
trawienie pokarmów,
trawienie pokarmów,
wchłanianie składników pokarmowych i wody,
wchłanianie składników pokarmowych i wody,
przyswajanie składników pokarmowych.
przyswajanie składników pokarmowych.
Co sprawuje kontrolę nad
Co sprawuje kontrolę nad
ilością spożywanych
ilością spożywanych
pokarmów?
pokarmów?
Kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów
Kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów
pełnią ośrodki pokarmowe (
pełnią ośrodki pokarmowe (
feeding centers
feeding centers
)
)
mieszczące się w podwzgórzu. Są to:
mieszczące się w podwzgórzu. Są to:
Ośrodek głodu - wyzwala mechanizm
Ośrodek głodu - wyzwala mechanizm
poszukiwania, zdobywania i przyjmowania
poszukiwania, zdobywania i przyjmowania
pokarmu.
pokarmu.
Neuropeptyd Y
Neuropeptyd Y
(NPY) pobudza
(NPY) pobudza
ośrodek głodu;
ośrodek głodu;
Ośrodek sytości - hamuje apetyt. Czynnik sytości
Ośrodek sytości - hamuje apetyt. Czynnik sytości
leptyna
leptyna
jest hormonem białkowym
jest hormonem białkowym
wydzielanym przez komórki tkanki tłuszczowej
wydzielanym przez komórki tkanki tłuszczowej
(adipocyty), który na zasadzie ujemnego
(adipocyty), który na zasadzie ujemnego
sprzężenia zwrotnego poprzez ośrodki
sprzężenia zwrotnego poprzez ośrodki
pokarmowe w podwzgórzu hamuje przyjmowanie
pokarmowe w podwzgórzu hamuje przyjmowanie
pokarmów.
pokarmów.
Jak jest hamowany apetyt?
Jak jest hamowany apetyt?
Adipocyty są pobudzane do wydzielania leptyny
Adipocyty są pobudzane do wydzielania leptyny
bezpośrednio przez spożyte i wchłonięte
bezpośrednio przez spożyte i wchłonięte
pokarmy lub pośrednio poprzez insulinę z wysp
pokarmy lub pośrednio poprzez insulinę z wysp
trzustkowych.
trzustkowych.
Impulsacja z interoreceptorów w ścianach
Impulsacja z interoreceptorów w ścianach
przewodu pokarmowego powoduje rozciąganie
przewodu pokarmowego powoduje rozciąganie
jego ścian i pobudza ośrodek sytości. Apetyt
jego ścian i pobudza ośrodek sytości. Apetyt
hamuje także zwiększone pragnienie.
hamuje także zwiększone pragnienie.
U ludzi z nadwagą występuje niewrażliwość
U ludzi z nadwagą występuje niewrażliwość
ośrodka sytości na zwiększające się stężenie
ośrodka sytości na zwiększające się stężenie
leptyny we krwi i przewaga oddziaływania
leptyny we krwi i przewaga oddziaływania
podwzgórzowego neuropeptydu Y na ośrodek
podwzgórzowego neuropeptydu Y na ośrodek
głodu.
głodu.
Jak sk
Jak sk
ł
ł
adniki pokarmowe są
adniki pokarmowe są
przygotowywane do
przygotowywane do
wch
wch
ł
ł
onięcia?
onięcia?
W układzie trawiennym pod wpływem
W układzie trawiennym pod wpływem
czynników mechanicznych i chemicznych
czynników mechanicznych i chemicznych
pokarmy są doprowadzane do postaci, w
pokarmy są doprowadzane do postaci, w
której mogą być wchłonięte. Węglowodany,
której mogą być wchłonięte. Węglowodany,
białka i tłuszcze po obróbce mechanicznej
białka i tłuszcze po obróbce mechanicznej
przez enzymy soków trawiennych są
przez enzymy soków trawiennych są
rozkładane na podstawowe składniki
rozkładane na podstawowe składniki
wchłanialne (cukry proste aminokwasy i
wchłanialne (cukry proste aminokwasy i
kwasy tłuszczowe).
kwasy tłuszczowe).
Witaminy i sole mineralne po obróbce
Witaminy i sole mineralne po obróbce
mechanicznej w mniejszym stopniu podlegają
mechanicznej w mniejszym stopniu podlegają
działaniu czynników chemicznych
działaniu czynników chemicznych
Jak obrabiane są pokarmy w
Jak obrabiane są pokarmy w
jamie ustnej i jakie są fazy
jamie ustnej i jakie są fazy
po
po
ł
ł
ykania?
ykania?
Pokarmy wprowadzone do jamy ustnej w
Pokarmy wprowadzone do jamy ustnej w
procesie żucia są:
procesie żucia są:
rozdrabniane,
rozdrabniane,
mieszane ze śliną i
mieszane ze śliną i
formowane w kęs.
formowane w kęs.
Połykanie kęsa składa się z 3 faz:
Połykanie kęsa składa się z 3 faz:
ustno-gardłowej,
ustno-gardłowej,
gardłowo-przełykowej,
gardłowo-przełykowej,
przełykowo- żołądkowej.
przełykowo- żołądkowej.
Jakie funkcje spe
Jakie funkcje spe
ł
ł
nia
nia
żo
żo
ł
ł
ądek?
ądek?
Żołądek spełnia w organizmie
Żołądek spełnia w organizmie
następujące funkcje:
następujące funkcje:
gromadzi i przechowuje pokarmy,
gromadzi i przechowuje pokarmy,
trawi pokarmy,
trawi pokarmy,
wyjaławia pokarmy
wyjaławia pokarmy
Co zawiera sok żo
Co zawiera sok żo
ł
ł
ądkowy i co
ądkowy i co
wydzielają komórki
wydzielają komórki
ok
ok
ł
ł
adzinowe?
adzinowe?
Sok żołądkowy o pH ok. 1,0 wydzielany przez
Sok żołądkowy o pH ok. 1,0 wydzielany przez
gruczoły błony śluzowej żołądka w ilości 3
gruczoły błony śluzowej żołądka w ilości 3
L/dobę zawiera: kwas solny, enzymy
L/dobę zawiera: kwas solny, enzymy
trawienne, śluz, sole mineralne i wodę.
trawienne, śluz, sole mineralne i wodę.
Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach
Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach
komórek okładzinowych
komórek okładzinowych
gruczołów błony
gruczołów błony
śluzowej pod wpływem histaminy działającej
śluzowej pod wpływem histaminy działającej
na receptor H2. Wraz z jonami wodorowymi
na receptor H2. Wraz z jonami wodorowymi
wydzielane są jony chloru, które w świetle
wydzielane są jony chloru, które w świetle
kanalików tworzą kwas solny.
kanalików tworzą kwas solny.
Co wydzielają inne komórki
Co wydzielają inne komórki
żo
żo
ł
ł
adka?
adka?
Komórki główne
Komórki główne
gruczołów błony śluzowej
gruczołów błony śluzowej
żołądka wydzielają nieczynny enzym
żołądka wydzielają nieczynny enzym
proteolityczny, który pod wpływem HCl jest
proteolityczny, który pod wpływem HCl jest
zamieniany na aktywny enzym
zamieniany na aktywny enzym
pepsynę.
pepsynę.
Enzym ten rozkłada duże
Enzym ten rozkłada duże
cząsteczki białek na mniejsze cząsteczki
cząsteczki białek na mniejsze cząsteczki
peptydów.
peptydów.
Komórki dodatkowe
Komórki dodatkowe
gruczołów błony
gruczołów błony
śluzowej produkują śluz, który pokrywa
śluzowej produkują śluz, który pokrywa
ściany żołądka i zabezpiecza je przed
ściany żołądka i zabezpiecza je przed
działaniem kwasu solnego i enzymów.
działaniem kwasu solnego i enzymów.
Komórki gruczo
Komórki gruczo
ł
ł
ów odźwiernika
ów odźwiernika
wytwarzają
wytwarzają
hormon żo
hormon żo
ł
ł
ądkowo-jelitowy gastrynę.
ądkowo-jelitowy gastrynę.
Jakie są fazy wydzielania soku
Jakie są fazy wydzielania soku
żo
żo
ł
ł
lądkowego?
lądkowego?
Wydzielanie soku żołądkowego dzieli się na 3 fazy:
Wydzielanie soku żołądkowego dzieli się na 3 fazy:
Głowową
Głowową
(
(
nerwowa)
nerwowa)
-
-
wydzielanie soku występuje pod
wydzielanie soku występuje pod
wpływem impulsów biegnących przez nerwy błędne;
wpływem impulsów biegnących przez nerwy błędne;
Żołądkową - podrażnienie błony śluzowej żołądka
Żołądkową - podrażnienie błony śluzowej żołądka
przez pokarm odruchowo i bezpośrednio oddziałuje na
przez pokarm odruchowo i bezpośrednio oddziałuje na
komórki dokrewne błony śluzowej żołądka i
komórki dokrewne błony śluzowej żołądka i
wydzielanie gastryny do krwi, która pobudza do
wydzielanie gastryny do krwi, która pobudza do
wydzielania gruczoły błony śluzowej żołądka;
wydzielania gruczoły błony śluzowej żołądka;
Jelitową - treść pokarmowa przechodząca z żołądka do
Jelitową - treść pokarmowa przechodząca z żołądka do
dwunastnicy na drodze nerwowej i humoralnej
dwunastnicy na drodze nerwowej i humoralnej
zarówno pobudza jak i hamuje czynność żołądka.
zarówno pobudza jak i hamuje czynność żołądka.
Wytwarzane w dwunastnicy gastryna i
Wytwarzane w dwunastnicy gastryna i
cholecystokinina pobudzają wydzielanie soku
cholecystokinina pobudzają wydzielanie soku
żołądkowego, natomiast sekretyna działa hamująco.
żołądkowego, natomiast sekretyna działa hamująco.
Na czym polega motoryka
Na czym polega motoryka
żo
żo
ł
ł
ądka?
ądka?
Motoryka mięśniówki żołądka polega na występującym
Motoryka mięśniówki żołądka polega na występującym
naprzemiennie nasilaniu się i osłabianiu napięcia
naprzemiennie nasilaniu się i osłabianiu napięcia
całej błony mięśniowej oraz skurczach
całej błony mięśniowej oraz skurczach
perystaltycznych rozpoczynających się w okolicy
perystaltycznych rozpoczynających się w okolicy
wpustowej i przesuwających się wzdłuż ścian
wpustowej i przesuwających się wzdłuż ścian
żołądka do odźwiernika.
żołądka do odźwiernika.
Fala perystaltyczna spowodowana jest skurczem
Fala perystaltyczna spowodowana jest skurczem
warstwy okrężnej części wpustowej. Ucisk
warstwy okrężnej części wpustowej. Ucisk
skurczonej ściany żołądka na treść wypełniającą
skurczonej ściany żołądka na treść wypełniającą
jamę odźwiernika wyciska jej część płynną do
jamę odźwiernika wyciska jej część płynną do
dwunastnicy przez otwierający się odźwiernik,
dwunastnicy przez otwierający się odźwiernik,
natomiast treść stała cofa się do żołądka.
natomiast treść stała cofa się do żołądka.
Wyciskanie treści płynnej do dwunastnicy i cofanie
Wyciskanie treści płynnej do dwunastnicy i cofanie
się do żołądka treści stałej nazywa się
się do żołądka treści stałej nazywa się
pompą
pompą
odźwiernikową
odźwiernikową
.
.
Co jest rozrusznikiem dla
Co jest rozrusznikiem dla
perystaltyki żo
perystaltyki żo
ł
ł
ądka?
ądka?
Rozrusznikiem wyzwalającym regularne skurcze
Rozrusznikiem wyzwalającym regularne skurcze
perystaltyczne są komórki mięśniowe gładkie
perystaltyczne są komórki mięśniowe gładkie
warstwy podłużnej błony mięśniowej żołądka
warstwy podłużnej błony mięśniowej żołądka
znajdujące się w sąsiedztwie krzywizny większej.
znajdujące się w sąsiedztwie krzywizny większej.
Na skurcze toniczne błony mięśniowej i perystaltykę
Na skurcze toniczne błony mięśniowej i perystaltykę
żołądka mają wpływ czynniki nerwowe i humoralne:
żołądka mają wpływ czynniki nerwowe i humoralne:
-nerw X - poprzez neurony przywspółczulne
-nerw X - poprzez neurony przywspółczulne
śródścienne nasila skurcze i przyspiesza
śródścienne nasila skurcze i przyspiesza
perystaltykę żołądka; -nerwy współczulne -
perystaltykę żołądka; -nerwy współczulne -
działają przeciwnie.
działają przeciwnie.
P
P
ł
ł
yny szybko przechodzą przez żołądek,
yny szybko przechodzą przez żołądek,
węglowodany pozostają kilka godzin, białka
węglowodany pozostają kilka godzin, białka
pozostają również dłużej, a najdłużej tłuszcze.
pozostają również dłużej, a najdłużej tłuszcze.
Co zachodzi w jelicie cienkim i
Co zachodzi w jelicie cienkim i
na czym polega jego
na czym polega jego
perystaltyka?
perystaltyka?
Jelito cienkie sk
Jelito cienkie sk
ł
ł
ada się z dwunastnicy, jelita czczego i
ada się z dwunastnicy, jelita czczego i
krętego. Zachodzą w nim trawienie i wch
krętego. Zachodzą w nim trawienie i wch
ł
ł
anianie do
anianie do
krwi prostych sk
krwi prostych sk
ł
ł
adników. Dzięki obecności fa
adników. Dzięki obecności fa
ł
ł
dów
dów
b
b
ł
ł
ony śluzowej pokrytych kosmkami powierzchnia
ony śluzowej pokrytych kosmkami powierzchnia
wch
wch
ł
ł
aniania wynosi 7,5m
aniania wynosi 7,5m
2
2
.
.
Motoryka jelita cienkiego polega na tym, że błona
Motoryka jelita cienkiego polega na tym, że błona
mięśniowa jelita cienkiego wykazuje okresowe zmiany
mięśniowa jelita cienkiego wykazuje okresowe zmiany
napięcia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne.
napięcia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne.
Skurcze perystaltyczne zapewniają przesuwanie się
Skurcze perystaltyczne zapewniają przesuwanie się
treści jelitowej od żołądka w kierunku odbytnicy. Fala
treści jelitowej od żołądka w kierunku odbytnicy. Fala
perystaltyczna powstaje pod wpływem
perystaltyczna powstaje pod wpływem
mechanicznego podrażnienia receptorów w błonie
mechanicznego podrażnienia receptorów w błonie
śluzowej i pobudzenia komórek nerwowych splotu
śluzowej i pobudzenia komórek nerwowych splotu
warstwy mięśniowej.
warstwy mięśniowej.
Jak przesuwają się skurcze
Jak przesuwają się skurcze
perystaltyczne i co to jest
perystaltyczne i co to jest
odruch żo
odruch żo
ł
ł
ądkowo-krętniczy?
ądkowo-krętniczy?
Skurcze perystaltyczne rozpoczynające się w
Skurcze perystaltyczne rozpoczynające się w
dwunastnicy przesuwają się z prędkością
dwunastnicy przesuwają się z prędkością
25cm/s przez kolejne odcinki jelita cienkiego i
25cm/s przez kolejne odcinki jelita cienkiego i
grubego aż do odbytnicy. Gromadząca się
grubego aż do odbytnicy. Gromadząca się
teść w jelicie cienkim doprowadza do wzrostu
teść w jelicie cienkim doprowadza do wzrostu
ciśnienia w jelicie krętym, otwarcia zastawki
ciśnienia w jelicie krętym, otwarcia zastawki
krętniczo-kątniczej i opróżniania się jelita.
krętniczo-kątniczej i opróżniania się jelita.
Otwieranie się zastawki krętniczo-kątniczej z
Otwieranie się zastawki krętniczo-kątniczej z
chwilą rozpoczęcia opróżniania się żołądka
chwilą rozpoczęcia opróżniania się żołądka
nosi nazwę odruchu żołądkowo-krętniczego.
nosi nazwę odruchu żołądkowo-krętniczego.
Odruch ten powstaje za pośrednictwem
Odruch ten powstaje za pośrednictwem
nerwów błędnych.
nerwów błędnych.
Co uczestniczy w trawieniu
Co uczestniczy w trawieniu
jelitowym i jak jest wydzielany
jelitowym i jak jest wydzielany
sok jelitowy?
sok jelitowy?
W trawieniu w jelicie cienkim uczestniczą:
W trawieniu w jelicie cienkim uczestniczą:
sok jelitowy, sok trzustkowy, żółć.
sok jelitowy, sok trzustkowy, żółć.
Sok jelitowy wydzielany jest pod wpływem
Sok jelitowy wydzielany jest pod wpływem
bezpośredniego podrażnienia błony
bezpośredniego podrażnienia błony
śluzowej przez przesuwającą się treść
śluzowej przez przesuwającą się treść
jelitową i pośrednio pod wpływem
jelitową i pośrednio pod wpływem
pobudzającego działania hormonów
pobudzającego działania hormonów
żołądkowo-jelitowych.
żołądkowo-jelitowych.
Jakie enzymy występują w soku
Jakie enzymy występują w soku
jelitowym?
jelitowym?
W soku jelitowym występują
W soku jelitowym występują
:
:
aminopeptydazy rozkładające peptydy do
aminopeptydazy rozkładające peptydy do
aminokwasów;
aminokwasów;
enzymy rozkładające kwasy nukleinowe do pentoz,
enzymy rozkładające kwasy nukleinowe do pentoz,
zasad purynowych i pirimidynowych oraz kwasu
zasad purynowych i pirimidynowych oraz kwasu
fosforowego;
fosforowego;
enzymy rozkładające wielocukry i dwucukry do
enzymy rozkładające wielocukry i dwucukry do
jednocukrów;
jednocukrów;
lipaza hydrolizująca tłuszcze obojętne do kwasów
lipaza hydrolizująca tłuszcze obojętne do kwasów
tłuszczowych i glicerolu.
tłuszczowych i glicerolu.
Sok jelitowy wydzielany w ciągu doby w ilości od 3 do 6L
Sok jelitowy wydzielany w ciągu doby w ilości od 3 do 6L
ma odczyn zasadowy. Wpływa on na hydrolizę i
ma odczyn zasadowy. Wpływa on na hydrolizę i
alkalizację składników pokarmowych oraz doprowadza
alkalizację składników pokarmowych oraz doprowadza
ciśnienie osmotyczne treści jelitowej do izotonicznego.
ciśnienie osmotyczne treści jelitowej do izotonicznego.
Jakie enzymy występują w soku
Jakie enzymy występują w soku
trzustkowym?
trzustkowym?
Sok trzustkowy
Sok trzustkowy
- wydzielina zewnętrzna trzustki
- wydzielina zewnętrzna trzustki
przedostająca się przez przewód trzustkowy i
przedostająca się przez przewód trzustkowy i
bańkę wątrobowo-trzustkową do dwunastnicy.
bańkę wątrobowo-trzustkową do dwunastnicy.
Sok trzustkowy bogaty w węglowodany zawiera
Sok trzustkowy bogaty w węglowodany zawiera
:
:
trypsynogen i chymotrypsynogen - nieaktywne
trypsynogen i chymotrypsynogen - nieaktywne
enzymy proteolityczne, które są zamieniane na
enzymy proteolityczne, które są zamieniane na
trypsynę i chymotrypsynę;
trypsynę i chymotrypsynę;
rybonukleazę i deoksyrybonukleazę - enzymy
rybonukleazę i deoksyrybonukleazę - enzymy
trawiące kwasy rybonukleinowy i
trawiące kwasy rybonukleinowy i
dezoksyrybonukleinowy;
dezoksyrybonukleinowy;
alpha-amylazę - enzym rozkładający wielocukry do
alpha-amylazę - enzym rozkładający wielocukry do
dwucukrów;
dwucukrów;
lipazę - enzym hydrolizujący tłuszcze roślinne i
lipazę - enzym hydrolizujący tłuszcze roślinne i
zwierzęce do kwasów tłuszczowych i glicerolu.
zwierzęce do kwasów tłuszczowych i glicerolu.
Jakie są fazy wydzielania soku
Jakie są fazy wydzielania soku
trzustkowego?
trzustkowego?
Trzustka wydziela sok pod wpływem impulsów
Trzustka wydziela sok pod wpływem impulsów
nerwowych i czynników humoralnych w trzech fazach:
nerwowych i czynników humoralnych w trzech fazach:
Głowowej - rozpoczynającej się wówczas, kiedy pokarm
Głowowej - rozpoczynającej się wówczas, kiedy pokarm
jest w jamie ustnej. Nerwem wydzielniczym dla trzustki
jest w jamie ustnej. Nerwem wydzielniczym dla trzustki
jest nerw X;
jest nerw X;
Żołądkowej - przechodzenie treści z żo
Żołądkowej - przechodzenie treści z żo
ł
ł
ądka do
ądka do
dwunastnicy wywołuje wydzielanie przez błonę śluzową
dwunastnicy wywołuje wydzielanie przez błonę śluzową
dwunastnicy do krwi cholecystokininy, która pobudza
dwunastnicy do krwi cholecystokininy, która pobudza
trzustkę do
trzustkę do
wydzielania soku bogatego w enzymy;
wydzielania soku bogatego w enzymy;
Jelitowej - zwiększenie się odczynu kwaśnego w
Jelitowej - zwiększenie się odczynu kwaśnego w
dwunastnicy powoduje wydzielanie drugiego aktywnego
dwunastnicy powoduje wydzielanie drugiego aktywnego
hormonu sekretyny, która po przedostaniu się drogą krwi
hormonu sekretyny, która po przedostaniu się drogą krwi
do trzustki pobudza do wydzielania soku trzustkowego
do trzustki pobudza do wydzielania soku trzustkowego
ubogiego w enzymy, ale o znacznej zawartości
ubogiego w enzymy, ale o znacznej zawartości
wodorowęglanów. Zwiększa również wydzielanie żółci,
wodorowęglanów. Zwiększa również wydzielanie żółci,
hamuje skurcze błony mięśniowej żołądka i hamuje
hamuje skurcze błony mięśniowej żołądka i hamuje
wydzielanie HCL przez gruczoły błony śluzowej żołądka.
wydzielanie HCL przez gruczoły błony śluzowej żołądka.
Gdzie jest wytwarzana żó
Gdzie jest wytwarzana żó
ł
ł
ć,
ć,
jak odp
jak odp
ł
ł
ywa do jelita, i jaki ma
ywa do jelita, i jaki ma
sklad?
sklad?
Żółć wytwarzana w wątrobie odpływa do
Żółć wytwarzana w wątrobie odpływa do
dwunastnicy przez:
dwunastnicy przez:
przewodziki żółciowe,
przewodziki żółciowe,
przewód wątrobowy prawy i lewy,
przewód wątrobowy prawy i lewy,
przewód wątrobowy wspólny,
przewód wątrobowy wspólny,
przewód żółciowy wspólny i
przewód żółciowy wspólny i
bańkę wątrobowo-trzustkową.
bańkę wątrobowo-trzustkową.
Sk
Sk
ł
ł
ad żó
ad żó
ł
ł
ci: kwasy żó
ci: kwasy żó
ł
ł
ciowe (cholowy,
ciowe (cholowy,
dezoksycholowy, chenodezoksycholowy),
dezoksycholowy, chenodezoksycholowy),
barwniki żó
barwniki żó
ł
ł
ciowe ( bilirubina i biliwerdyna),
ciowe ( bilirubina i biliwerdyna),
fosfolipidy, cholesterol, elektrolity.
fosfolipidy, cholesterol, elektrolity.
Jaka rolę odgrywają sole
Jaka rolę odgrywają sole
kwasów żó
kwasów żó
ł
ł
ciowych?
ciowych?
Sole kwasów żółciowych wydzielane do światła jelita
Sole kwasów żółciowych wydzielane do światła jelita
zmniejszają napięcie powierzchniowe, łączą się z
zmniejszają napięcie powierzchniowe, łączą się z
produktami lipolizy (kwasami tłuszczowymi o
produktami lipolizy (kwasami tłuszczowymi o
długich łańcuchach i monoglicerydami), aktywują
długich łańcuchach i monoglicerydami), aktywują
lipazę (enzym hydrolizujący tłuszcze).
lipazę (enzym hydrolizujący tłuszcze).
Niektóre związki wydzielane do żółci jak: sole
Niektóre związki wydzielane do żółci jak: sole
kwasów żółciowych, cholesterol, bilirubina i
kwasów żółciowych, cholesterol, bilirubina i
urobilinogen wchłaniane są do krwi w jelicie
urobilinogen wchłaniane są do krwi w jelicie
cienkim, następnie powracają przez żyłę wrotną
cienkim, następnie powracają przez żyłę wrotną
do wątroby, są wychwytywane przez komórki
do wątroby, są wychwytywane przez komórki
wątrobowe i wydzielane do żółci.
wątrobowe i wydzielane do żółci.
Jak dochodzi do opróżniania
Jak dochodzi do opróżniania
pęcherzyka żóciowego?
pęcherzyka żóciowego?
W okresach pomiędzy trawieniem pokarmów mięsień
W okresach pomiędzy trawieniem pokarmów mięsień
zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej (Oddiego) jest
zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej (Oddiego) jest
skurczony, żółć gromadzi się wówczas w pęcherzyku
skurczony, żółć gromadzi się wówczas w pęcherzyku
żółciowym, gdzie ulega kilkakrotnemu zagęszczeniu
żółciowym, gdzie ulega kilkakrotnemu zagęszczeniu
dzięki resorpcji wody.
dzięki resorpcji wody.
W czasie opróżniania żołądka za pośrednictwem
W czasie opróżniania żołądka za pośrednictwem
nerwu X występuje odruchowy rozkurcz mięśnia
nerwu X występuje odruchowy rozkurcz mięśnia
zwieracza Oddiego i jednoczesny skurcz błony
zwieracza Oddiego i jednoczesny skurcz błony
mięśniowej pęcherzyka żółciowego. Następnie
mięśniowej pęcherzyka żółciowego. Następnie
cholecystokinina tworząca się w dwunastnicy i
cholecystokinina tworząca się w dwunastnicy i
krążąca we krwi wywołuje
krążąca we krwi wywołuje
również skurcz błony
również skurcz błony
mięśniowej pęcherzyka, dochodzi do jego opróżniania
mięśniowej pęcherzyka, dochodzi do jego opróżniania
i odpływu żółci do dwunastnicy.
i odpływu żółci do dwunastnicy.
Jaka jest rola zastawki
Jaka jest rola zastawki
krętniczo-kątniczej i kiedy
krętniczo-kątniczej i kiedy
otwiera się?
otwiera się?
Pomiędzy jelitem cienkim a grubym znajduje
Pomiędzy jelitem cienkim a grubym znajduje
się zastawka krętniczo-kątnicza. W
się zastawka krętniczo-kątnicza. W
warunkach fizjologicznych uniemożliwia ona
warunkach fizjologicznych uniemożliwia ona
cofanie się treści z jelita grubego do
cofanie się treści z jelita grubego do
cienkiego.
cienkiego.
Zastawka otwiera się kiedy przechodzi przez
Zastawka otwiera się kiedy przechodzi przez
nią fala perystaltyczna (zwłaszcza w okresie
nią fala perystaltyczna (zwłaszcza w okresie
opróżniania się żołądka - odruch żołądkowo-
opróżniania się żołądka - odruch żołądkowo-
krętniczy).
krętniczy).
Jakie procesy zachodzą w
Jakie procesy zachodzą w
jelicie grubym?
jelicie grubym?
W jelicie grubym zachodzi:
W jelicie grubym zachodzi:
wchłanianie wody z treści jelita grubego;
wchłanianie wody z treści jelita grubego;
wchłanianie elektrolitów, witamin i
wchłanianie elektrolitów, witamin i
aminokwasów;
aminokwasów;
formowanie kału;
formowanie kału;
namnażanie się bakterii wytwarzających
namnażanie się bakterii wytwarzających
zarówno związki niezbędne dla
zarówno związki niezbędne dla
organizmu jak i toksyczne.
organizmu jak i toksyczne.
Jak dochodzi do oddawania
Jak dochodzi do oddawania
ka
ka
ł
ł
u?
u?
U dzieci w 1-wszym roku życia kał
U dzieci w 1-wszym roku życia kał
wypełniający odbytnicę rozciąga jej
wypełniający odbytnicę rozciąga jej
ściany i może dojść na drodze
ściany i może dojść na drodze
odruchowej do mimowolnego oddawania
odruchowej do mimowolnego oddawania
kału.
kału.
W okresie późniejszym wykształca się w
W okresie późniejszym wykształca się w
obrębie wyższych pięter OUN
obrębie wyższych pięter OUN
mechanizm kontrolujący oddawanie kału.
mechanizm kontrolujący oddawanie kału.
Gdzie odbywa się proces
Gdzie odbywa się proces
wch
wch
ł
ł
aniania oraz jakie enzymy
aniania oraz jakie enzymy
trawią bia
trawią bia
ł
ł
ka i kwasy
ka i kwasy
nukleinowe?
nukleinowe?
Najwięcej składników pokarmowych wchłania
Najwięcej składników pokarmowych wchłania
się do krwi w jelicie cienkim, na zasadzie
się do krwi w jelicie cienkim, na zasadzie
dyfuzji lub aktywnego transportu.
dyfuzji lub aktywnego transportu.
Enzymami trawiącymi białka do aminokwasów
Enzymami trawiącymi białka do aminokwasów
są: trypsyna, enterokinaza, peptydazy.
są: trypsyna, enterokinaza, peptydazy.
Kwasy nukleinowe są rozkładane przez wiele
Kwasy nukleinowe są rozkładane przez wiele
enzymów trawiennych do pentoz, zasad
enzymów trawiennych do pentoz, zasad
purynowych i pirymidynowych oraz
purynowych i pirymidynowych oraz
fosforanów.
fosforanów.
Jakie enzymy trawią
Jakie enzymy trawią
węglowodany i t
węglowodany i t
ł
ł
uszcze ?
uszcze ?
Węglowodany są trawione przez alfa-amylazy ślinową
Węglowodany są trawione przez alfa-amylazy ślinową
oraz trzustkową i wchłaniane w dwunastnicy i w
oraz trzustkową i wchłaniane w dwunastnicy i w
jelicie czczym w postaci monosacharydów, heksoz i
jelicie czczym w postaci monosacharydów, heksoz i
pentoz.
pentoz.
Enzymami trawiącymi tłuszcze są: lipaza, esteraza
Enzymami trawiącymi tłuszcze są: lipaza, esteraza
cholesterolowa, fosfolipaza. Trawienie tluszczów
cholesterolowa, fosfolipaza. Trawienie tluszczów
w
w
dwunastnicy i
dwunastnicy i
początkowym odcinku jelita cienkiego
początkowym odcinku jelita cienkiego
poprzedza ich rozdrobnienie przez żó
poprzedza ich rozdrobnienie przez żó
ł
ł
ć
ć
. Następnie
. Następnie
roz
roz
ł
ł
ożone
ożone
do monoglicerydów i kwasów t
do monoglicerydów i kwasów t
ł
ł
uszczowych
uszczowych
wnikają do komórek nab
wnikają do komórek nab
ł
ł
onka jelit( enterocytów). Tam
onka jelit( enterocytów). Tam
następuje resynteza do trójglicerydów. Trójglicerydy,
następuje resynteza do trójglicerydów. Trójglicerydy,
cholesterol i fosfolipidy są transportowane do krwi za
cholesterol i fosfolipidy są transportowane do krwi za
pośrednictwem ch
pośrednictwem ch
ł
ł
onki, w postaci kompleksów z
onki, w postaci kompleksów z
bia
bia
ł
ł
kami zw. chylomikronami.
kami zw. chylomikronami.
Co to są lipoproteiny HDL i
Co to są lipoproteiny HDL i
LDL?
LDL?
Pomiędzy wątrobą i tkankami krew transportuje
Pomiędzy wątrobą i tkankami krew transportuje
cholesterol i trójglicerydy w postaci związków zw.
cholesterol i trójglicerydy w postaci związków zw.
lipoproteinami.
lipoproteinami.
Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zawierają mało
Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zawierają mało
trójglicerydów i cholesterolu oraz dużo białek.
trójglicerydów i cholesterolu oraz dużo białek.
Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) zawierają dużo
Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) zawierają dużo
cholesterolu i mało białek. W czasie przechodzenia
cholesterolu i mało białek. W czasie przechodzenia
przez śródbłonek naczyń tętniczych są one utleniane
przez śródbłonek naczyń tętniczych są one utleniane
i w tej postaci uszkadzają komórki śródb
i w tej postaci uszkadzają komórki śródb
ł
ł
onka. W
onka. W
miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyń tętniczych
miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyń tętniczych
przylepiają się trombocyty tworząc agregaty.
przylepiają się trombocyty tworząc agregaty.
Gdzie są wch
Gdzie są wch
ł
ł
aniane: woda,
aniane: woda,
jony i witaminy?
jony i witaminy?
Woda oraz jony sodu i chloru są wchłaniane w jelicie
Woda oraz jony sodu i chloru są wchłaniane w jelicie
cienkim i częściowo w grubym.
cienkim i częściowo w grubym.
Jony wapniowe, magnezowe i żelazowe są
Jony wapniowe, magnezowe i żelazowe są
wchłaniane w górnym odcinku jelita cienkiego.
wchłaniane w górnym odcinku jelita cienkiego.
Jony żelazowe w komórkach błony śluzowej
Jony żelazowe w komórkach błony śluzowej
dwunastnicy i jelita czczego wiążą się z
dwunastnicy i jelita czczego wiążą się z
apoferrytyną i tam są magazynowane w postaci
apoferrytyną i tam są magazynowane w postaci
ferrytyny.
ferrytyny.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E i K są
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E i K są
wchłaniane w jelicie cienkim w obecności tłuszczów
wchłaniane w jelicie cienkim w obecności tłuszczów
i żółci. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są szybko
i żółci. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są szybko
wchłaniane do krwi. Witamina B12 wchłania się w
wchłaniane do krwi. Witamina B12 wchłania się w
jelicie krętym wcześniej łącząc się w żołądku ze
jelicie krętym wcześniej łącząc się w żołądku ze
swoistym białkiem zw. czynnikiem wewnętrznym.
swoistym białkiem zw. czynnikiem wewnętrznym.
Jaką rolę spe
Jaką rolę spe
ł
ł
nia wątroba?
nia wątroba?
Wątroba
Wątroba
zbudowana
zbudowana
w 80% z
w 80% z
komórek miąższowych
komórek miąższowych
(hepatocytów), w 16% z komórek siateczkowo-
(hepatocytów), w 16% z komórek siateczkowo-
śródbłonkowych gwiaździstych (Browicza-Kupffera) i w
śródbłonkowych gwiaździstych (Browicza-Kupffera) i w
4% z komórek nabłonka dróg żółciowych
4% z komórek nabłonka dróg żółciowych
pełni w
pełni w
organizmie następujące funkcje:
organizmie następujące funkcje:
filtru dla związków wchłoniętych z przewodu
filtru dla związków wchłoniętych z przewodu
pokarmowego do krwi i dla związków uwolnionych do
pokarmowego do krwi i dla związków uwolnionych do
krwi w innych układach i narządach,
krwi w innych układach i narządach,
zewnątrzwydzielniczą związaną z powstawaniem żółci i
zewnątrzwydzielniczą związaną z powstawaniem żółci i
jej wydzielaniem do dwunastnicy,
jej wydzielaniem do dwunastnicy,
wewnątrzwydzielniczą polegającą na wydzielaniu do
wewnątrzwydzielniczą polegającą na wydzielaniu do
krwi i chłonki ich składników
krwi i chłonki ich składników
magazynu związków niezbędnych do prawidłowego
magazynu związków niezbędnych do prawidłowego
funkcjonowania organizmu (glikogen jest
funkcjonowania organizmu (glikogen jest
magazynowany w wątrobie w największych ilościach).
magazynowany w wątrobie w największych ilościach).