KATEDRA MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE

WROCŁAWIU

ZAKŁAD PRAWA MEDYCZNEGO

Prof. dr hab.

Barbara

Barbara

Świątek

PRAWO MEDYCZNE

Zgon - uregulowania prawne.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W razie śmierci człowieka obowiązujące
przepisy przewidują dokonanie następujących
czynności:
•stwierdzenie w sposób niewątpliwy zgonu,
•podjęcie decyzji o wykonaniu sekcji zwłok
bądź jej zaniechaniu,
•wystawienie karty zgonu,
•przygotowanie zwłok do pochówku, lub inne
postępowanie z nimi przed pochówkiem,
•pochówek zwłok,
•ekshumacja

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Przepisy, regulujące sposób dokonywania powyższych czynności
to: 

Ustawa z dnia 31 stycznia l959 r o cmentarzach i chowaniu
zmarłych ( tekst jednolity- Dz.U.2000 r , nr. 23, poz. 295).

Ustawa z dnia 20 czerwca l997 r o zmianie ustawy o zakładach
opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( Dz.
U. 1997 r, nr. 107, poz.661)

Kodeks Postępowania Karnego z 1997 r.

Ustawa z dnia 5 grudnia l996 r o zawodzie lekarza ( Dz. U.1997 r
poz. 152).

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia
03.08.1961 roku w sprawie stwierdzania zgonu i jego przyczyny (
Dz. U. 1961 r . nr. 39, poz. 202.)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r w
sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi ( Dz. U.
2001 r, nr. 153, poz. 1783)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r w
sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania ( Dz. U.
2001 r, nr. 153, poz. 1782).

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Realizacja

czynności,

związanych

ze

śmiercią człowieka uzależniona jest od
miejsca i okoliczności , a także przyczyny
śmierci

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Stwierdzenie zgonu:

zgon człowieka może stwierdzić osobiście

lekarz, na podstawie „osobiście wykonanych
badań i ustaleń „ (art. 43 ustawy- poz.4).
Dokonuje tego w razie śmierci chorego w szpitalu,
lub będąc „ wezwany do nieszczęśliwego wypadku
lub nagłego zachorowania” ( paragraf 3. Rozporz.-
poz.5). Dopuszczalne jest także w szczególnych
przypadkach stwierdzenie zgonu przez starszego
felczera lub felczera oraz położnej. Położna może
stwierdzić zgon jedynie u pozostającego pod jej
opieka noworodka przed upływem 7 dnia jego
życia w sytuacji gdy najbliższa placówka służby
zdrowia oddalona jest o więcej niż 4 km.
(rozporz.- jak wyżej).

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Stwierdzenie zgonu:

Obowiązek stwierdzenia śmierci nie łączy się

automatycznie z uprawnieniami do wystawienia
karty zgony. Lekarz w większości przypadków,
zwłaszcza po stwierdzeniu zgonu wskutek
działania gwałtownego (samobójstwo, zabójstwo,
nieszczęśliwy wypadek) względnie stwierdzeniu
zgonu w domu, na ulicy itp. ma natomiast
obowiązek wystawienia Protokołu stwierdzenia
zgonu.
W razie śmierci człowieka w szpitalu –
potencjalnego dawcy narządów - śmierć pnia
mózgu rozpoznaje komisja lekarska, której
działanie , tak jak i całość postępowania
transplantacyjnego regulują szczegółowe przepisy

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Podjęcie decyzji o wykonaniu sekcji zwłok
bądź jej zaniechaniu:
-w pierwszym rzędzie po stwierdzeniu śmierci
człowieka lekarz musi dokonać analizy
okoliczności śmierci w celu wykluczenia ,
choćby najmniejszego podejrzenia, że śmierć
ta

może

mieć

związek

z

działaniem

gwałtownym,

a

zwłaszcza

może

być

spowodowana działaniem przestępnym.

- jeżeli takiego podejrzenia nie może
wykluczyć, obowiązany jest zawiadomić o
przypadku prokuraturę lub policję

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Podjęcie decyzji o wykonaniu sekcji zwłok
bądź jej zaniechaniu:
-

także w razie śmierci chorego w szpitalu i zgłaszaniu

przez rodzinę zmarłego zarzutów co do prawidłowości
leczenia, ordynator oddziału winien o przypadku
powiadomić prokuraturę i jej pozostawić decyzję co do
dalszego postępowania. Jeżeli tego nie uczyni, a tak
się dzieje najczęściej w praktyce, uczyni to rodzina,
niekoniecznie w sposób obiektywny.

-prokurator (lub sąd , jak to określa k.p.k. – poz. 3) ma
bowiem „największe prawo” do decydowania o
postępowaniu ze zwłokami. Jeżeli prokurator, po
zawiadomieniu go o okolicznościach śmierci , odstąpi
od zarządzenia sekcji sądowo-lekarskiej, dalsze
decyzje należą do lekarza

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Podjęcie decyzji o wykonaniu sekcji zwłok
bądź jej zaniechaniu:
-przy decyzji o sekcji sądowo-lekarskiej, lekarz
nie powinien wystawić karty zgonu, lecz
wypełnić Protokół stwierdzenia zgonu a w
szpitalu sporządzić epikryzę (prokurator może
zadecydować

o

zabezpieczeniu

całej

dokumentacji lekarskiej),

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Postępowanie w razie śmierci chorego w
szpitalu jest szczegółowo uregulowane przez
ustawę ( art. 24 ustawy o zakładach opieki
zdrowotnej).

Ustawa

podtrzymuje,

obowiązująca już wcześniej zasadę, że decyzja
o wykonaniu sekcji patomorfologicznej należy
do lekarza. Mimo jednoznaczności ustaleń
prawnych,

ciągle

lekarze

uzależniają

wykonanie tej sekcji od zgody rodziny, pytają
ją o zgodę, żądają stosownych oświadczeń o
braku zgody. Zdanie rodziny i oświadczenia na
piśmie nie mają żadnej wartości prawnej, a
opisane zachowanie lekarza świadczy o
nieznajomości podstaw prawa medycznego

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Przywołany artykuł (24) nadał pacjentom nowe
prawo ; przy przyjęciu do szpitala pacjent może złożyć
pisemne oświadczenie o braku zgody na wykonanie
patomorfologicznej sekcji zwłok w razie jego śmierci.
Oświadczenie to traci ważność, gdy:
•przyczyny zgonu chorego nie można ustalić w sposób
jednoznaczny,
•zgon pacjenta nastąpił przed upływem 12 godzin od
przyjęcia do szpitala,
•zgon

pacjenta

może

pozostawać

w

kręgu

zainteresowania prokuratury.
W takich przypadkach wykonanie sekcji
patomorfologicznej jest obligatoryjne

.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W ostatnich latach obserwuje się jednakże
coraz rzadsze kierowanie zwłok zmarłych w
szpitalach chorych na sekcję. Przestrzegane
jest w większości przypadków wskazanie co do
czasu pobytu w szpitalu (choć jest ono
kontrowersyjne, przyczynę śmierci chorego w
sposób niewątpliwy ustalić można w oparciu o
trwające kilka minut badanie np. EKG),
natomiast oficjalne przyznanie się, zwłaszcza
w przypadku dłuższego pobytu chorego we
szpitalu, do niepewności co do przyczyny jego
śmierci, sprawia lekarzom trudności

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Wielokrotnie w sprawach tzw. przeciwko
lekarzom,

analiza

dokumentacji

lekarskiej i samego przypadku wskazuje
na konieczność dokonania sekcji zwłok,
sekcja taka nie jest jednak zlecana, a
przyjęta

przyczyna

zgonu

niezbyt

uzasadniona lub wręcz nieprawdziwa.
Niestety , trudności finansowe szpitali
mają także wpływ na ograniczanie
wydatków, związanych z badaniami
pośmiertnymi,

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W razie śmierci człowieka w domu, na ulicy i
innych miejscach decyzja lekarza zależy od
znajomości jego stanu zdrowia. Lekarz ,
wezwany do takiego zgonu jest obowiązany,
nie później niż w ciągu 2 godzin do ustalenia:

*tożsamości zwłok,
*okoliczności, w
których nastąpił zgon na podstawie wywiadu
przeprowadzonego wśród osób z otoczenia,
*stanu
zdrowia w okresie poprzedzającym zgon w
oparciu o przedłożoną dokumentacje lekarską

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Ponadto jest obowiązany do osobistego dokonania
oględzin zwłok. Jeżeli człowiek ten leczył się na
schorzenia tłumaczące jego zgon a nic nie wskazuje na
śmierć gwałtowną nie ma wskazań do badań
pośmiertnych. Natomiast, gdy zmarły przed śmiercią
nie leczył się , lekarz może zażądać wykonania sekcji
zwłok

„administracyjnej”.

Taką

możliwość

wprowadziła ustawa (art. 43. 2. ustawy o zawodzie
lekarza), jednakże nie zapowiedziała rozporządzenia
wykonawczego do realizacji tego zapisu. W związku z
tym w wielu miastach (także we Wrocławiu) brak jest
reguł postępowania w takich przypadkach – nie
wiadomo gdzie, przez kogo, na czyje zlecenie i na czyj
koszt mają takie sekcje być wykonywane. Stan ten
długo może nie ulegać zmianie wobec możliwości
wystawienia karty zgonu bez znajomości przyczyny
śmierci o czym mowa poniżej.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Wystawienie karty zgonu:
do wystawienia karty zgonu niezbędna jest znajomość
przyczyny śmierci , aczkolwiek i od tej zasady możliwe
są odstępstwa. Podstawowe reguły zawarte w
przepisach to:
•zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez
lekarza, leczącego chorego w ostatniej chorobie (art.
11 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych ),
•wystawienie karty zgonu jest obowiązkiem lekarza,
który ostatni w okresie 30 dni przed zgonem udzielał
świadczeń zdrowotnych (rozporz. w sprawie
stwierdzania zgomu i jego przyczyny),

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Wystawienie karty zgonu:

•w razie sekcji sądowo- lekarskiej kartę zgonu
wystawia

obducent,

a

w

razie

sekcji

patomorfologicznej lekarz leczący po zapoznaniu się z
protokołem sekcji (rozporz. j.w.),
•w uzasadnionych przypadkach lekarz może uzależnić
wystawienie karty zgonu od przeprowadzenia sekcji
zwłok ( art. 43 ustawy o zawodzie lekarza

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Według obowiązującego rozporządzenia
(w sprawie wzoru karty zgonu oraz
sposobu jej wypełniania) karta zgonu
jest wypełniana dla osób zmarłych i
dzieci martwo urodzonych na wniosek
osób uprawnionych do ich pochowania

.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W karcie poza wypełnieniem części formalnej, podać
należy:
•przyczynę

zgonu

wyjściową

albo

przyczynę

„

zewnętrzną

urazu

lub

zatrucia”,

które

zapoczątkowały łańcuch zdarzeń chorobowych ,
prowadzących

bezpośrednio

do

zgonu

lub

„okoliczności wypadku lub użycia przemocy, które
spowodowały uraz śmiertelny”,
•przyczynę zgonu wtórną tj. chorobę, która rozwinęła
się „ jako skutek choroby, urazu, zatrucia, wypadku
lub użycia przemocy, będących wyjściową przyczyną
zgonu”,
•przyczynę zgonu bezpośrednią tj chorobę, która
„stała się ostateczną przyczyną zgonu, w następstwie
chorób, urazu, zatrucia, wypadku lub użycia przemocy,
będących przyczynami zgonu, wyjściową i wtórną”.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W zasadzie bezpośrednią przyczyną zgonu, niezależnie
od przyczyny wyjściowej jest ostra niewydolność
krążeniowo-oddechowa

i

taka

przyczyna

jest

najczęściej wpisywana. Jednakże zdarza się, że jest
ona wpisywana jak przyczyna wyjściowa, wtórna i
ostateczna i z takiej karty zgonu nie wynika co było
przyczyną śmierci. Dotyczy to zazwyczaj zgonów osób
starszych, leczących się na schorzenia układu
krążenia, nadciśnienie, cukrzycę itp. W takich też
przypadkach , jako przyczyna wyjściowa zgony
przyjmowane są bardzo często zawał mięśnia
sercowego lub udar mózgowy, w zależności od
objawów poprzedzających zgon albo wręcz od
„przeczucia” lekarza. Ustalenia takie nie mają
oczywiście obiektywnych podstaw, jednakże tworzą
statystyki co do przyczyn umieralności Polaków

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Rozporządzenie (j..w.) dopuszcza – niestety -

wystawienie karty zgonu bez ustalenia przyczyny

zgonu. Stanowi bowiem : „Jeżeli osoba stwierdzająca

zgon, po wyczerpaniu wszystkich stosownych

środków, nie może ustalić przyczyny zgonu oraz gdy

nie ma podstaw do podejrzewania zabójstwa lub

samobójstwa, osoba ta wpisuje w karcie zgonu, w

miejscach przeznaczonych na wpisanie przyczyn

zgonu, adnotacje „przyczyna zgonu nieustalona””. Nie

wiadomo jednakże co oznaczają „stosowne środki”? .

W rozporządzeniu poprzednim środkiem takim były

oględziny zewnętrzne , oczywiście niewystarczające

do ustalenia przyczyny zgonu. Tym środkiem , w

obecnej sytuacji prawnej jest oczywiście sekcja

„administracyjna” zwłok, ale przepis o niej nie jest

realizowany. Jego realizacja spowodowała by , że

określanie przyczyny śmierci jako nieznanej byłoby

rzadkością i dotyczyłoby wyłącznie tzw. białych sekcji

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Przygotowanie zwłok do pochówku lub inne
postępowanie z nimi przed pochówkiem:
•po sporządzeniu karty zgonu pochówek
poprzedzić

musi

dokonanie

formalności

administracyjnych,
•w razie sekcji sądowo-lekarskiej zezwolenie
na wydanie zwłok do pochówku musi wydać na
piśmie prokurator

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Do czasu ukazania się rozporządzenia ,
dotyczącego postępowania ze zwłokami i
szczątkami ludzkimi (rozporz. w sprawie
postępowania ze zwłokami i szczątkami
ludzkimi), brak było jakichkolwiek rozwiązań
dotyczących akceptowanych przez prawo
czynności dokonywanych na zwłokach.
Obecnie regulacje są klarowne, aczkolwiek
nie wyczerpujące problemów.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Przywoływane rozporządzenie, jako pierwsze tego
typu w prawie polskim, zasługuje na dokładniejsze
omówienie. Określa ono pojęcie zwłok, sposób
postępowania ze zwłokami, warunki ekshumacji oraz
przewozu zwłok i szczątków

Oto najważniejsze zapisy rozporządzenia:
„Za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci
martwo urodzonych”.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Szczątki ludzkie to:
•popioły, powstałe w wyniku spopielenia zwłok,

•pozostałości zwłok, wydobyte przy kopaniu grobu lub
w innych okolicznościach, np. przy wykopywaniu
fundamentów. We Wrocławiu wykopywanie kości
ludzkich przy różnego rodzaju wykopach jest bardzo
częste i szczątki takie dostarczane są w bardzo dużej
ilości do Zakładu Medycyny Sądowej,
•części ciała ludzkiego, odłączonymi od całości. Takie
części powstają przy zbrodniczych lub wypadkowych (
pojazdy

szynowe,

śruby

statków,

maszyny)

rozkawałkowaniach zwłok

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W celu wstrzymania rozkładu zwłok dozwolone
jest stosowanie zabiegów utrwalających „jest
to prawna akceptacja zabiegów tanatopraksji i

balsamowania

,

które

w

Polsce

przeprowadzane były i są bardzo rzadko.
Tłumaczyć to można brakiem tradycji i
nieznajomość możliwości w zakresie działań
pośmiertnych na zwłokach.
Dopuszczalne

jest

spopielenie

zwłok

i

szczątków ludzkich

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

„Po złożeniu zwłok w trumnie i przymocowaniu
wieka trumny nie wolno otwierać”. Sposób
używania trumien jest także ściśle określony:
wolno złożyć w niej zwłoki tylko jednej
dorosłej

osoby,

matkę

z

dzieckiem

nowonarodzonym lub zwłoki dwojga dzieci w
wieku do lat 6.
Uregulowany został sposób transportowania
zwłok w zależności od odległości oraz sposób
postępowania ze zwłokami osób zmarłych na
choroby zakaźne

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Również

stosowna

ustawa

(ustawa

o

cmentarzach i chowaniu zmarłych) reguluje
sposób postępowania ze zwłokami. Stanowi
m.in., że włoki osób zmarłych nie mogą być
pochowane przed upływem 24 godzin od
chwili zgonu, za wyjątkiem zmarłych na
choroby zakaźne. W mieszkaniach zwłoki
mogą przebywać najdłużej do 72 godzin, a „od
chwili zgonu aż do pochowania powinny być
przechowywane w taki sposób, aby nie mogły
powodować

szkodliwego

wpływu

na

otoczenie”.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Pochówek:

Ustawa (o cmentarzach i chowaniu
zmarłych) stanowi, że prawo (a nie
obowiązek) pochowania zwłok ludzkich ma
najbliższa

„pozostała”

rodzina

osoby

zmarłej, a mianowicie:

1. pozostały małżonek,
2. krewni zstępni,
3. krewni wstępni,
4. krewni

boczni

do

4

stopnia

pokrewieństwa,powinowaci w linii prostej
do 1 stopnia

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Prawo do pochówku mają także w określonych

sytuacjach

organa

państwowe,

wojskowe,

instytucje i organizacje społeczne. Zwłoki nie
pochowane przez rodzinę lub wymienione
organa, mogą być przekazane szkołom wyższym
do

celów

naukowych

,

w

pozostałych

przypadkach powinny być „ pochowane przez
ośrodek pomocy społecznej miejsca zgonu”. Nie
może zatem zdarzyć się sytuacja, że zwłoki
pozostają nie pochowane np. w razie odmowy
pochówku przez nawet najbliższą rodzinę. Takie
przypadki zdarzają się, dotyczy to zazwyczaj
zgonów mężów i ojców, którzy przed wieloma
laty porzucili najbliższych i pierwszą
wiadomością o nich po nieraz bardzo wielu
latach

jest

zawiadomienie

o

śmierci

i

konieczności pochowania

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W Polsce zwłoki mogą być pochowane przez

złożenie w grobach ziemnych, w grobach
murowanych na cmentarzach lub
katakumbach i zatopione w morzu,
zgodnie ze zwyczajami morskimi. Popioły,
po spopieleniu zwłok lub szczątków
ludzkich umieszcza się w urnach i
postępuje tak samo jak ze zwłokami. Nie
wolno zatem, w Polsce pochować urny w
ogrodzie, przechowywać w mieszkaniu,
rozsypać itp. i w tym zakresie nasze
prawo

odstępuje

od

standardów

światowych

.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Ekshumacja:

ekshumacja zwłok i szczątków może być
dokonana (ustawa o cmentarzach i chowaniu
zmarłych) :

1. na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do

pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego
inspektora sanitarnego,

2. na zarządzenie prokuratora lub sądu,
3. na podstawie właściwego inspektora sanitarnego

w razie zajęcia tereny cmentarza na inny cel.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Ekshumacja jest dopuszczalna (rozporz. w sprawie

postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi)
w okresie od 16 października do 15 kwietnia, we
wczesnych

godzinach

rannych,

aczkolwiek

dopuszczalne są i inne terminy z zastrzeżeniem
zachowania szczególnych „środków ostrożności”.

W ekshumacjach ze wskazań prokuratorskich lub

sądowych biorą udział medycy sądowi. Udział w
takich czynnościach jest zawsze nowym
doświadczeniem

zawodowym

i

dużym

przeżyciem psychicznym, które zasługują na
oddzielne opracowanie.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Przedstawione powyżej uregulowania prawne

dotyczące wszelkich czynności prawnych ,
podejmowanych

zwłaszcza

przez

lekarzy,

dotyczących śmierci człowieka i postępowania ze
zwłokami i szczątkami ludzkimi są – moim
zdaniem-

jednoznaczne

i

nie

budzące

wątpliwości. Być może, w przyszłości, dojdzie do
zmian

w

przepisach

w

związku

z

rozpowszechnieniem spopielania zwłok oraz
wykonywania

zabiegów

tanatopraksji

i

balsamowania zwłok.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Sposób prowadzenia dokumentacji lekarskiej w

razie śmierci chorego w szpitalu reguluje
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10
sierpnia

2001

r

w

sprawie

rodzajów

dokumentacji medycznej w zakładach opieki
zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz
szczegółowych warunków jej udostępniania – Dz.
U. Nr. 88 poz. 966.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Paragraf 16.

Historia Choroby w razie
zgonu pacjenta... zawiera:

1. datę zgonu pacjenta – ze wskazaniem roku,

miesiąca, dnia oraz godziny i minuty,

2. przyczyny zgonu i ich numery statystyczne,
3. protokół komisji stwierdającej smierć mózgową,

jeżeli taka sytuacja miała miejsce,

4. adnotację o wykonaniu lub niewykonaniu sekcji

zwłok wraz z uzasadnieniem podjętej decyzji,

5. adnotację o pobraniu ze zwłok komórek, tkanek

lub narządów.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Paragraf 18.
1. W razie podjęcia decyzji o wykonaniu sekcji

zwłok, historię choroby po wypełnieniu części
dotyczącej wypisu przekazuje się lekarzowi
mającemu wykonać sekcję.

2. Lekarz wykonujący sekcję zwłok wystawia w

dwóch egzemplarzach protokół badania
sekcyjnego z ustalonym rozpoznaniem
anatomopatologicznym. Jeden egzemplarz
protokołu badania sekcyjnego pozostaje u
lekarza wykonującego sekcję.

 

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Paragraf 18.
3.Historię choroby wraz z oryginałem protokołu

sekcyjnego przekazuje się lekarzowi
prowadzącemu lub wyznaczonemu przez
ordynatora, który porównuje rozpoznanie
kliniczne i epikryzę z rozpoznaniem
anatomopatologicznym. W razie rozbieżności
między rozpoznaniem klinicznym i rozpoznaniem
anatomopatologicznym lekarz dokonuje zwięzłej
oceny przyczyn rozbieżności oraz ustala
ostateczne rozpoznanie choroby zasadniczej,
chorób współistniejących i powikłań.

4.Lekarz prowadzący lub wyznaczony przez

ordynatora przedstawia zakończoną i podpisaną
przez siebie historię choroby do akceptacji i
podpisu ordynatorowi oddziału

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

W praktyce lekarze patomorfolodzy wyjątkowo

rzadko sporządzają po wykonaniu sekcji pełne
protokoły sekcyjne, mimo jednoznacznego w/w
przepisu. Najczęściej sporządzają bardzo
skrótowe „Karty sekcyjne” bądź ograniczają się
wyłącznie do rozpoznania patomorfologicznego.
Coraz częściej, w związku z oszczędnościami
odstępują od wykonywania badań
histopatologicznych, które są przecież
podstawowe do oceny stanu narządów. W tzw
sprawach „przeciwko lekarzom” w przypadkach
śmierci chorego w szpitalu, medyk sądowy musi
korzystać z dokumentacji patomorfologicznej.
Wówczas żąda pełnego protokołu sekcji zwłok i
jestem przekonana , że niejednokrotnie są one
tworzone, czasem po upływie znacznego czasu w
oparciu o rozpoznanie patomorfologiczne.

ZGON – UREGULOWNIA

PRAWNE W POLSCE

Również w sprawach „przeciwko lekarzom”

wyjątkowo często , mimo istnienia pełnych do
tego wskazań, ordynator odstępuje od wykonania
sekcji patomorfologicznej. Wówczas bardzo
często nie można w sposób pewny ustalić nie
tylko przyczyny śmierci ale także prawidłowości
postępowania lekarskiego wobec niemożności
obiektywnego ustalenia stanu narządów
wewnętrznych

Sposób prowadzenia dokumentacji lekarskiej w

razie śmierci chorego w szpitalu i podjęcia
decyzji o wykonaniu sekcji patomorfologicznej
jest szczegółowo uregulowany w w/w
rozporządzeniu. Tryb ten nie jest przestrzegany z
powodu nieznajomości przepisów przez lekarzy