PRACA Z UCZNIEM

PRACA Z UCZNIEM

NADPOBUDLIWYM

NADPOBUDLIWYM

Agata

Pawletko

DEFINICJA

DEFINICJA

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej

i zaburzeń koncentracji uwagi

ADHD (Atention Deficit Hyperactivity Disorder),

jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń

wieku rozwojowego.

ADHD

ADHD

zaburzenia

koncentracji

nadmierna

impulsywność

nadruchliwość

ZABURZENIA

ZABURZENIA

KONCENTRACJI

KONCENTRACJI

UWAGI

UWAGI

ZABURZENIA KONCENTRACJI

ZABURZENIA KONCENTRACJI

UWAGI

UWAGI



Dziecko nie jest w stanie
skoncentrować się na szczegółach
podczas zajęć szkolnych, pracy lub w
czasie wykonywania innych czynności.
Popełnia błędy wynikające z niedbałości.



Ma trudności z utrzymaniem uwagi na
zadaniach i grach.



Często wydaje się nie słuchać tego, co
się do niego mówi.

ZABURZENIA KONCENTRACJI

ZABURZENIA KONCENTRACJI

UWAGI

UWAGI



Często nie stosuje się do podawanych
kolejno instrukcji i ma kłopot z
dokończeniem zadań szkolnych i
wypełnianiem codziennych obowiązków.



Często ma trudności ze zorganizowaniem
sobie pracy lub innych zajęć.



Nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia
zajęć wymagających dłuższego wysiłku
umysłowego - jak nauka lub odrabianie zajęć
domowych.

ZABURZENIA KONCENTRACJI

ZABURZENIA KONCENTRACJI

UWAGI

UWAGI



Gubi rzeczy potrzebne do pracy lub
zabawy.



Rozprasza się pod wpływem
zewnętrznych bodźców.



Często zapomina o różnych
codziennych sprawach.

NADRUCHLIWOŚĆ

NADRUCHLIWOŚĆ

NADRUCHLIWOŚĆ

NADRUCHLIWOŚĆ



Dziecko ma często nerwowe ruchy rąk
lub stóp, bądź nie jest w stanie
usiedzieć w miejscu.



Wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w
innych sytuacjach wymagających
spokojnego siedzenia.



Często chodzi po pomieszczeniu lub
wspina się na meble w sytuacjach, gdy
jest to zachowanie niewłaściwe.

NADRUCHLIWOŚĆ

NADRUCHLIWOŚĆ



Często ma trudności ze spokojnym
bawieniem się lub odpoczywaniem.



Często jest w ruchu, „biega jak
nakręcone”.



Często jest nadmiernie gadatliwe.

IMPULSYWNOŚĆ

IMPULSYWNOŚĆ

IMPULSYWNOŚĆ

IMPULSYWNOŚĆ



Często wyrywa się z odpowiedzią zanim
pytanie zostanie sformułowane w
całości.



Często ma kłopoty z zaczekaniem na
swoją kolej.



Często przerywa lub przeszkadza innym
(np. wtrąca się do rozmowy lub
zabawy).

KRYTERIA DSM - IV

KRYTERIA DSM - IV



Sześć lub więcej z podanych wcześniej

objawów zaburzeń koncentracji uwagi lub

nadruchliwości i impulsywności musi

utrzymywać się przez przynajmniej 6 miesięcy

w stopniu utrudniającym funkcjonowanie, bądź

w stopniu niewspółmiernym do jego rozwoju.



Niektóre objawy dotyczące zaburzeń

koncentracji uwagi lub nadpobudliwości

psychoruchowej (nadruchliwość,

impulsywność) ujawniły się przed 7 rokiem

życia dziecka.

KRYTERIA DSM - IV

KRYTERIA DSM - IV



Upośledzenie funkcjonowania dziecka

spowodowane tymi objawami występuje

w dwóch lub więcej sytuacjach (np. w

domu, w szkole).



Stwierdza się klinicznie istotne

upośledzenie funkcjonowania

społecznego, zawodowego lub

szkolnego.

KRYTERIA DSM - IV

KRYTERIA DSM - IV



Objawy u dziecka nie występują w

przebiegu przetrwałych zaburzeń

rozwojowych, schizofrenii lub innych

psychoz i nie można ich trafniej uznać

za objaw innego zaburzenia

psychicznego (np. zaburzeń nastroju,

lękowych lub nieprawidłowej

osobowości.

PODTYPY ADHD

PODTYPY ADHD



Z przewagą deficytu uwagi



Z przewagą nadruchliwości



Mieszany

PRZYCZYNY ADHD

PRZYCZYNY ADHD



Uwarunkowania genetyczne



Specyficzne wzorce pracy mózgu



Zaburzona równowaga między dwoma
podstawowymi neuroprzekaźnikami -
noradrenaliną i dopaminą

WYSTĘPOWANIE

WYSTĘPOWANIE



ADHD należy do
najczęstszych zaburzeń wieku
rozwojowego. Obserwuje się
je u 3 - 5% populacji - z tego
co 10 - 20 dziecko wymaga
leczenia farmakologicznego.



U 2 - 3% z tych dzieci
zaburzenie jest widoczne, a u
1% dojrzewanie części
hamującej jest tak zaburzone,
iż potrzebna jest pomoc
terapeuty.

DIAGNOZA

DIAGNOZA

SUBIEKTYWNA OCENA

SUBIEKTYWNA OCENA

LEKARZA LUB PSYCHOLOGA

LEKARZA LUB PSYCHOLOGA

DIAGNOZA

DIAGNOZA

SUBIEKTYWNA

SUBIEKTYWNA

OCENA

OCENA

RODZICÓW

RODZICÓW

SUBIEKTYWNA

SUBIEKTYWNA

OCENA

OCENA

NAUCZYCIELI

NAUCZYCIELI

SCHEMAT POSTĘPOWANIA

SCHEMAT POSTĘPOWANIA

DIAGNOSTYCZNEGO

DIAGNOSTYCZNEGO



Wywiad dotyczący problemu, z jakim zgłaszają

się opiekunowie dziecka oraz tego, jak

problem przejawiał się w przeszłości.



Wywiad rozwojowy.



Wywiad rodzinny.



Rozmowa z dzieckiem.



Zebranie informacji na temat funkcjonowania

dziecka w szkole.



Wypełnianie kwestionariuszy.



Konsultacja psychologiczna lub lekarska.

OBJAWY ADHD DOTYCZĄ 3

OBJAWY ADHD DOTYCZĄ 3

SFER:

SFER:



ruchowej



poznawczej



emocjonalnej

KONSEKWENCJE ADHD

KONSEKWENCJE ADHD



słabsze osiągnięcia szkolne



obniżony obraz siebie, niska

samoakceptacja i samoocena



brak akceptacji ze strony rówieśników



osobowość antyspołeczna



otyłość

KONSEKWENCJE ADHD

KONSEKWENCJE ADHD



uzależnienia



kłopoty z utrzymaniem się w szkole z

powodu łamania zasad



depresja



duże zagrożenie wypadkami



próby samobójcze

TRUDNOŚCI

TRUDNOŚCI

WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE



zaburzenia rozwoju mowy



zaburzenia analizatora słuchowego



zaburzenia pamięci



specyficzne trudności szkolne



niezgrabność ruchowa



nadwrażliwość na bodźce dotykowe i
słuchowe

LECZENIE ADHD

LECZENIE ADHD



Farmakologia nie jest cudowną metodą, szybko i
bez efektów ubocznych usuwającą objaw ADH.
Należy ją stosować ostrożnie, pod kontrolą lekarza,
pamiętając, że nie każdy lek pomoże każdemu
dziecku.



Warto z drugiej strony wziąć pod uwagę wyniki
badań, które pokazuj, że w przypadku nasilonego
ADHD lub w przypadku dołączenia się powikłań
leczenie farmakologiczne jest koniecznym
elementem terapii.

.

DZIAŁANIE LEKÓW

DZIAŁANIE LEKÓW



dziecku będzie łatwiej skupić się podczas
pracy i nauki



będzie pracować dłużej bez przerwy



zacznie słyszeć, co się do niego mówi



będzie mniej ruchliwe



łatwiej mu będzie zapanować nad emocjami

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW



dziecko nadpobudliwe psychoruchowo
powinno mieć uporządkowany harmonogram
dnia



ustalamy i przestrzegamy jasno określonych
reguł



rodzice są konsekwentni w ustalaniu reguł,
obowiązków i w karceniu



rodzice i opiekunowie starają się kontrolować
swoje emocje w kontakcie z n dzieckiem, nie
reagują gwałtownie i wybuchowo

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW



stwarzają poczucie bezpieczeństwa i dają
dziecku do zrozumienia, że jest kochane,
ale są konsekwentni i wymagający



wymagania są jasne i proste, tak aby
dziecko znało swoje obowiązki i wiedziało,
jak ma się zachować w danej sytuacji



obowiązki domowe są dostosowane do
możliwości dziecka

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW



podczas odrabiania lekcji, wyeliminować

dodatkowe bodźce



udział dzieci w zabawie ograniczyć do

jednego lub dwóch



w sytuacji konfliktowej rozwiązanie

konfliktu powinno nastąpić zaraz po

sytuacji kryzysowej



rodzice są obecni podczas odrabiania lekcji



osobny pokój lub kącik bez dekoracji do

odrabiania lekcji

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



ustal jasne i jednoznaczne zasady pracy

na lekcji i zachowania w szkole



wywieś regulamin w widocznym miejscu



uwagi oparte na nakazach, a nie na

zakazach są bardziej skuteczne



określ jasno, co dziecko ma w danej

chwili zrobić



początek każdej uporządkowanej

działalności powinien być jasno i

wyraźnie zasygnalizowany, np. „Uwaga,

patrzymy na tablicę”

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



zanim wydasz uczniowi polecenie,

upewnij się, że cię słucha



wydaj proste, krótkie polecenie i

sprawdzaj jego wykonanie



kolejne polecenia wydawaj dopiero,

gdy sprawdzisz, że uczeń wykonał

poprzednie



trudniejsze, dłuższe zadania rozkładaj

na etapy

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



przypominaj o zasadach i wydanych

wcześniej poleceniach



zadbaj o miejsce pracy ucznia



wyjaśnij, jak będzie wyglądała nowa,

nieoczekiwana sytuacja, np. wyjście do

kina, zoo, ustal z uczniem zestaw

nieprzekraczalnych zasad

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



ustalcie możliwe do zaakceptowania

formy rozładowania nadruchliwości na

lekcji;



załóż zeszyt do korespondencji dla

rodziców i zapisuj w nim uwagi i

pochwały (zawsze obok uwag !!!);



uporządkowanie miejsca pracy;



wykorzystaj nadruchliwość ucznia;

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



uczeń z trudnościami w koncentracji uwagi

musi być „przywołany” w czasie lekcji - gdy

widać, że jest rozproszony, nieuważny, należy

zwrócić mu uwagę dotknięciem, bezpośrednim

zwróceniem się do niego;



kilkuminutowa gimnastyka śródlekcyjna będzie

korzystna dla całej klasy;



wprowadź porządek i strukturę w życie

dziecka;



chwal każdą próbę dostosowania się do

poleceń i zasad !!!



jednorazowo uczeń pracuje nad jednym

zadaniem;

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



skracaj zadanie do tego, co najważniejsze;



dopilnuj, by dziecko kończyło zadanie w

klasie;



najtrudniejsze zadania powinny odbywać

się w godzinach rannych, gdy uwaga nie

jest jeszcze osłabiona;



dziel dłuższe polecenia na mniejsze

odcinki;



tabele i diagramy są bardziej czytelne od

ciągłego tekstu;

WSKAZÓWKI DO PRACY W

WSKAZÓWKI DO PRACY W

SZKOLE

SZKOLE



częste przerwy w pracy dostosowane do
czasu możliwej pełnej koncentracji dziecka;



praca domowa - sprawdź czy uczeń ją
zanotował;



pod koniec lekcji na której omawiano nowy
czy szczególnie trudny materiał warto
zrobić kilkuminutowe podsumowanie,
obejmując w punktach najważniejsze
elementy.

SZEŚĆ ETPÓW SKUTECZNEGO

SZEŚĆ ETPÓW SKUTECZNEGO

WYDAWANIA POLECEŃ

WYDAWANIA POLECEŃ



podejdź do dziecka



zdobądź jego uwagę (dotknij ramienia,
nawiąż kontakt wzrokowy, zawołaj po
imieniu)



sformułuj dwu-, trzywyrazowe polecenie



poproś dziecko, by powtórzyło polecenie



powtórz polecenie tyle razy, ile razy jest to
konieczne



dopilnuj wykonania polecenia

NAGRODA POWINNA BYĆ:

NAGRODA POWINNA BYĆ:



natychmiastowa



niepodważalna



niepodzielna



naturalna i na miarę



niecierpliwie przez dziecko oczekiwana

KONSEKWENCJA POWINNA

KONSEKWENCJA POWINNA

BYĆ:

BYĆ:



szybka



skuteczna



stosowalna



sprawiedliwa



stała



słuszna



sympatyczna



słowna



stanowcza



systematyczna

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

Jeśli chcemy pomóc dzieciom z ADHD

korzystać

z systemu szkolnictwa, musimy pamiętać, że są to

przede

wszystkim dzieci i tylko dzieci, a naszym

obowiązkiem

wobec nich jest stworzenie najlepszych warunków

dla ich

rozwoju edukacyjnego. Ten fakt, że mają one

ADHD, jest

dla nas , nauczycieli, wyzwaniem, jak im pomóc

nadążyć

z realizacją programu szkolnego.

Należy unikać stosowania nazwy ADHD

jako

usprawiedliwienie niepowodzeń lub

niedostatecznych

wyników. Gdy używa się ADHD jako

usprawiedliwienia,

można pogorszyć sprawę, ponieważ łatwiej nam

wtedy uznać

zaburzenie dziecka za beznadziejną sprawę.

Lepiej jest rozpatrywać ADHD jako powód do

podjęcia

możliwie skutecznego oddziaływania i jako

uzasadnienie

koniecznej ingerencji oaz modyfikacji zachowania

dziecka.

Z reguły problem ADHD należy wykorzystać nie

jako powód

Do nierobienia czegoś, lecz jako powód do

robienia czegoś pozytywnego.