Laseczki przetrwalnikujace

Laseczki przetrwalnikujace

Rodzaj

Rodzaj

Bacillus

Bacillus

Rodzaj

Rodzaj

Clostridium

Clostridium

Pałeczki Gram-dodatnie,

Pałeczki Gram-dodatnie,

przetrwalnikujące

przetrwalnikujące



Przetrwalniki

Przetrwalniki



wytwarzane przez rodzaj

wytwarzane przez rodzaj

Bacillus

Bacillus

(tlenowe) i

(tlenowe) i

Clostridium

Clostridium

(beztlenowe)

(beztlenowe)



endospory powstają w procesie sporulacji

endospory powstają w procesie sporulacji



anabioza może trwać nawet setki lat

anabioza może trwać nawet setki lat



pomaga przetrwać brak wody, brak substancji

pomaga przetrwać brak wody, brak substancji

odżywczych, wysoką temperaturę,

odżywczych, wysoką temperaturę,

promieniowanie UV, X, zmiany pH...

promieniowanie UV, X, zmiany pH...



ściana impregnowana dwupikolinianem

ściana impregnowana dwupikolinianem

wapnia

wapnia



przejście z formy przetrwalnikowej w

przejście z formy przetrwalnikowej w

wegetatywną to germinacja

wegetatywną to germinacja

Pałeczki Gram-dodatnie,

Pałeczki Gram-dodatnie,

przetrwalnikujące

przetrwalnikujące



Położenie przetrwalników w komórce

Położenie przetrwalników w komórce



centralne

centralne



paracentralne

paracentralne



subterminalne

subterminalne



terminalne

terminalne

Rodzaj

Rodzaj

Bacillus

Bacillus



Ponad 40 gatunków

Ponad 40 gatunków



Powszechne w środowisku –

Powszechne w środowisku –

przetrwalniki

przetrwalniki



Przetrwalniki ułożone centralnie

Przetrwalniki ułożone centralnie



Często stanowi zanieczyszczenie

Często stanowi zanieczyszczenie

próbki lub składnik flory

próbki lub składnik flory

fizjologicznej

fizjologicznej



Bezwzględne tlenowce

Bezwzględne tlenowce



Dobry wzrost na rutynowo

Dobry wzrost na rutynowo

stosowanych podłożach

stosowanych podłożach



W preparatach pojedyncze lub w

W preparatach pojedyncze lub w

parach, w chodowli – długie

parach, w chodowli – długie

łańcuszki

łańcuszki

Rodzaj

Rodzaj

Bacillus

Bacillus



W bulionie wzrost w postaci kożucha z długimi

W bulionie wzrost w postaci kożucha z długimi

wypustkami

wypustkami



W organizmie i przy inkubacji w atmosferze

W organizmie i przy inkubacji w atmosferze

wzbogaconej w CO

wzbogaconej w CO

2

2

może wytwarzać otoczki

może wytwarzać otoczki



Katalaza (+), otoczki (+), rzęski (+)

Katalaza (+), otoczki (+), rzęski (+)



Hamoliza

Hamoliza

β

β

(prócz

(prócz

B. anthracis

B. anthracis

)

)



Na podłożu stałym kolonie szaro-białe, z

Na podłożu stałym kolonie szaro-białe, z

postrzępionymi brzegami i wypustkami (głowa

postrzępionymi brzegami i wypustkami (głowa

meduzy)

meduzy)



W czasie hodowli na podłożu z penicyliną

W czasie hodowli na podłożu z penicyliną

drobnoustroje wytwarzają sferoplasty tworzące

drobnoustroje wytwarzają sferoplasty tworzące

łańcuchy; w preparacie widoczne jako „sznury pereł”

łańcuchy; w preparacie widoczne jako „sznury pereł”

Rodzaj

Rodzaj

Bacillus –

Bacillus –

czynniki

czynniki

wirulencji

wirulencji



Otoczka – polipeptydowa, głównie

Otoczka – polipeptydowa, głównie

kwas D-glutaminowy, ma

kwas D-glutaminowy, ma

właściwości antyfagocytarne

właściwości antyfagocytarne



Egzotoksyna – kompleks białkowy,

Egzotoksyna – kompleks białkowy,

jedna z części posiada aktywność

jedna z części posiada aktywność

cyklazy adenylowej. Skutkiem

cyklazy adenylowej. Skutkiem

działania całego kompleksu jest

działania całego kompleksu jest

obrzęk i śmierć komórek

obrzęk i śmierć komórek

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)



Bacillus anthracis

Bacillus anthracis

jest

jest

drobnoustrojem bezwzględnie

drobnoustrojem bezwzględnie

chorobotwórczym

chorobotwórczym



Przetrwalniki mogą pozostawać w

Przetrwalniki mogą pozostawać w

glebie przez wiele lat. Pierwotnie

glebie przez wiele lat. Pierwotnie

zakażają się zwierzęta trawożerne, a

zakażają się zwierzęta trawożerne, a

choroba przenosi się z nich na ludzi

choroba przenosi się z nich na ludzi

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)



Postać skórna

Postać skórna



Do zakażenia dochodzi przez uszkodzoną skórę

Do zakażenia dochodzi przez uszkodzoną skórę



Po namnożeniu w miejscu wniknięcia bakterie

Po namnożeniu w miejscu wniknięcia bakterie

szerzą się w organizmie

szerzą się w organizmie



Po 2-5 dniach od zakażenia pojawia się mała,

Po 2-5 dniach od zakażenia pojawia się mała,

bezbolesna grudka, potem przekształca się w

bezbolesna grudka, potem przekształca się w

pęcherz, który pęka i tworzy czarny strup

pęcherz, który pęka i tworzy czarny strup

martwiczy. Tym objawom towarzyszy okoliczny

martwiczy. Tym objawom towarzyszy okoliczny

obrzęk.

obrzęk.



W przypadkach nieleczonych dochodzi do

W przypadkach nieleczonych dochodzi do

bakteriemii i śmierci

bakteriemii i śmierci

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)



Postać płucna

Postać płucna



Do zakażenia dochodzi na skutek inhalacji

Do zakażenia dochodzi na skutek inhalacji

przetrwalników

przetrwalników



Początkowe objawy niespecyficzne – gorączka,

Początkowe objawy niespecyficzne – gorączka,

kaszel, osłabienie

kaszel, osłabienie



Po 24 godzinach od objawów wstępnych rozwijają

Po 24 godzinach od objawów wstępnych rozwijają

się objawy nasilonej niewydolności oddechowej

się objawy nasilonej niewydolności oddechowej

(sinica, duszność)

(sinica, duszność)



Następnie rozwijają się objawy posocznicy, ZOMR

Następnie rozwijają się objawy posocznicy, ZOMR



W większości przypadków następuje śmierć

W większości przypadków następuje śmierć

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)



Postać jelitowa

Postać jelitowa



Rozwija się po spożyciu skażonej żywności

Rozwija się po spożyciu skażonej żywności



Objawy: nudności, wymioty i biegunka

Objawy: nudności, wymioty i biegunka



Może wystąpić krańcowe wyczerpanie i wstrząs

Może wystąpić krańcowe wyczerpanie i wstrząs



Aktywne antybiotyki

Aktywne antybiotyki



Lek z wyboru: penicylina

Lek z wyboru: penicylina



Makrolidy

Makrolidy



Linkosamidy

Linkosamidy



Tetracykliny

Tetracykliny

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)



Profilaktyka

Profilaktyka



Szczepienie bydła

Szczepienie bydła



Stosowanie odzieży ochronnej

Stosowanie odzieży ochronnej



Szczepienie osób z grup wysokiego

Szczepienie osób z grup wysokiego

ryzyka

ryzyka



Obowiązkowa utylizacja padłych

Obowiązkowa utylizacja padłych

zwierząt i odpadów pochodzenia

zwierząt i odpadów pochodzenia

zwierzęcego

zwierzęcego

Wąglik (

Wąglik (

Anthrax

Anthrax

)

)

Bacillus cereus

Bacillus cereus



Zatrucia pokarmowe

Zatrucia pokarmowe



W przypadku krótkiego okresu inkubacji, przyczyną

W przypadku krótkiego okresu inkubacji, przyczyną

objawów chorobowych jest spożycie enterotoksyny

objawów chorobowych jest spożycie enterotoksyny



Przy długim okresie inkubacji przyczyną objawów jest

Przy długim okresie inkubacji przyczyną objawów jest

spożycie przetrwalników, które rozwinęły się w

spożycie przetrwalników, które rozwinęły się w

przewodzie pokarmowym i wydzielają enterotoksynę

przewodzie pokarmowym i wydzielają enterotoksynę



Zwykle choroba ma charakter samoograniczający

Zwykle choroba ma charakter samoograniczający



Zakażenia uogólnione u osób z obniżoną

Zakażenia uogólnione u osób z obniżoną

odpornością

odpornością



Leczenie: Linkosamidy, aminoglikozydy,

Leczenie: Linkosamidy, aminoglikozydy,

tetracykliny i makrolidy

tetracykliny i makrolidy

Rodzaj

Rodzaj

Clostridium

Clostridium



Spośród 100 gatunków ponad 40 kolonizuje ludzi

Spośród 100 gatunków ponad 40 kolonizuje ludzi



Głównie przewód pokarmowy

Głównie przewód pokarmowy



Katalazo(-), peroksydazo(-)

Katalazo(-), peroksydazo(-)



Prawie wszystkie posiadają rzęski

Prawie wszystkie posiadają rzęski



Za obraz choroby odpowiadają egzotoksyny:

Za obraz choroby odpowiadają egzotoksyny:

- zgorzel gazowa (

- zgorzel gazowa (

C. perfringens

C. perfringens

)

)

- obrzęk złośliwy (

- obrzęk złośliwy (

C. septicum

C. septicum

)

)

- tężec (

- tężec (

C. tetanii

C. tetanii

)

)

- zatrucie jadem kiełbasianym (

- zatrucie jadem kiełbasianym (

C. botulinum

C. botulinum

)

)

- rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (PMC),

- rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (PMC),

zespół AAC, AAD (

zespół AAC, AAD (

C. difficile

C. difficile

)

)

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Stanowi przejściowy/okresowy składnik

Stanowi przejściowy/okresowy składnik

flory p. pok. osób dorosłych i stały

flory p. pok. osób dorosłych i stały

składnik mikroflory p. pok. u dzieci

składnik mikroflory p. pok. u dzieci



Nie wywołuje, poza nielicznymi wyjatkami

Nie wywołuje, poza nielicznymi wyjatkami

schorzeń u dzieci

schorzeń u dzieci



U dorosłych odpowiada za:

U dorosłych odpowiada za:

- PMC – rzekomoboniaste zapalenie jelita

- PMC – rzekomoboniaste zapalenie jelita

grubego

grubego

- AAD – biegunka poantybiotykowa

- AAD – biegunka poantybiotykowa

- AAC – poantybiotykowe zapalenie jelit

- AAC – poantybiotykowe zapalenie jelit

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Wszystkie te stany są następstwem

Wszystkie te stany są następstwem

stosowania antybiotyków o szerokim

stosowania antybiotyków o szerokim

spektrum:

spektrum:

aminoglikozydów, cefalosporyn II i III

aminoglikozydów, cefalosporyn II i III

gen., penicylin, innych

gen., penicylin, innych

β

β

-laktamów

-laktamów

(aztreonam), klindamycyny,

(aztreonam), klindamycyny,

linkomycyny, erytromycyny,

linkomycyny, erytromycyny,

ryfampicyny, kotrimoksazolu,

ryfampicyny, kotrimoksazolu,

metronidazolu, amfoterycyny B

metronidazolu, amfoterycyny B

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Czynniki zjadliwości: toksyna

Czynniki zjadliwości: toksyna

białkowa A i B – najwieksze znane

białkowa A i B – najwieksze znane

egzotoksyny

egzotoksyny



Toksyna A – właściwości

Toksyna A – właściwości

enterotoksyczne,

enterotoksyczne,

toksyna B – właściwosci

toksyna B – właściwosci

cytotoksyczne

cytotoksyczne

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Definicja:

Definicja:

- 6 luźnych stolców/36h

- 6 luźnych stolców/36h

- antybiotykoterapia w ciagu

- antybiotykoterapia w ciagu

ostatnich 8 tygodni

ostatnich 8 tygodni

- brak innych przyczyn biegunki

- brak innych przyczyn biegunki

- wankomycyna i metronidazol

- wankomycyna i metronidazol

przynoszą ulgę

przynoszą ulgę

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Diagnostyka:

Diagnostyka:

- hadowla – podłoza selektywne(CCFA) – w

- hadowla – podłoza selektywne(CCFA) – w

warunkach beztlenowych

warunkach beztlenowych

- hodowla komórkowa – pozwala określic

- hodowla komórkowa – pozwala określic

zdolność do wytwarzania egzotoksyn

zdolność do wytwarzania egzotoksyn

- szybkie testy: test LA – wykrywanie

- szybkie testy: test LA – wykrywanie

dehydrogenazy glutaminowej

dehydrogenazy glutaminowej

- wykrywanie toksyn w kale na hodowlach

- wykrywanie toksyn w kale na hodowlach

komórkowych(toksyna B) – wysoka czułość

komórkowych(toksyna B) – wysoka czułość

- testy ELISA

- testy ELISA

Clostridium difficile

Clostridium difficile



Leczenie:

Leczenie:

- wankomycyna doustnie – nie wchłania

- wankomycyna doustnie – nie wchłania

sie z p. Pok. + dezaktywuje toksynę B

sie z p. Pok. + dezaktywuje toksynę B

- metronidazol

- metronidazol

- ew. bacytracyna, kw. Fusydynowy

- ew. bacytracyna, kw. Fusydynowy

- przy nawrotach wanko + ryfampicyna

- przy nawrotach wanko + ryfampicyna

- leczenie wspomagające -

- leczenie wspomagające -

cholestyramina

cholestyramina

C. Perfringens +

C. Perfringens +

C. septicum

C. septicum



Wytwarzają otoczki

Wytwarzają otoczki



Zgorzel gazowa: zakazenie

Zgorzel gazowa: zakazenie

mieszane z obecnością

mieszane z obecnością

C.

C.

perfringens

perfringens



Obrzęk złośliwy – zakażenie

Obrzęk złośliwy – zakażenie

mieszane bez

mieszane bez

C. Perfringens

C. Perfringens

C. Perfringens +

C. Perfringens +

C. septicum

C. septicum

Wyhodowane laseczki można

Wyhodowane laseczki można

wstrzyknąć śwince morskiej do

wstrzyknąć śwince morskiej do

mięśni uda, gdzie w przypadku

mięśni uda, gdzie w przypadku

C.

C.

welchii

welchii

tworzy się charakterystyczny

tworzy się charakterystyczny

obrzęk wypełniony pęcherzykami

obrzęk wypełniony pęcherzykami

gazu.

gazu.

C. nowyi

C. nowyi

powoduje obrzęk bez

powoduje obrzęk bez

gazu, a

gazu, a

C. histolyticum

C. histolyticum

rozpuszczenie tkanek.

rozpuszczenie tkanek.

C. botulinum

C. botulinum



botulinizm to nie zakażenie,a zatrucie –

botulinizm to nie zakażenie,a zatrucie –

jadem kiełbasianym

jadem kiełbasianym



Objawy po 18-96godz.:

Objawy po 18-96godz.:

- zaburzenia wzroku, opadanie powiek,

- zaburzenia wzroku, opadanie powiek,

trudności w połykaniu i mówieniu, ślinotok

trudności w połykaniu i mówieniu, ślinotok

- atonia jelit, bóle brzycha, zaparcie,

- atonia jelit, bóle brzycha, zaparcie,

suchość języka, wymioty

suchość języka, wymioty

- śmierć na skutek uduszenia lub

- śmierć na skutek uduszenia lub

zatrzymania krażęnia

zatrzymania krażęnia

C. botulinum

C. botulinum



1 mg zawiera 20 milionów dawek

1 mg zawiera 20 milionów dawek

letalnych dla białej myszy

letalnych dla białej myszy



Dawka śmiertelna dla człowieka to

Dawka śmiertelna dla człowieka to

niespełna 1 mikrogram

niespełna 1 mikrogram



Leczenie: antytoksyna

Leczenie: antytoksyna

C. tetani

C. tetani



Tetanospazmina – neurotoksyna

Tetanospazmina – neurotoksyna



Tetanolizyna – hemolizuje

Tetanolizyna – hemolizuje



C. Tetanii połknięty nie stanowi

C. Tetanii połknięty nie stanowi

zagrożenia

zagrożenia



Leczenie - antytoksyna

Leczenie - antytoksyna