dr Grażyna Węgrzyn

1

Równowaga na rynku
pieniężnym



Ujęcie graficzne

2

Wpływ polityki

pieniężnej na produkcję

– ujecie graficzne

3

Polityka pieniężna
w modelu AD-AS



Przy niepełnym

wykorzystaniu zdolności
wytwórczych

4













P

PKB

AD

I

C

i

MS

,

Polityka pieniężna
w modelu AD-AS



Przy pełnym wykorzystaniu zdolności

produkcyjnych (pełne zatrudnienie)

5













P

PKB

AD

I

C

i

MS

,

WNIOSKI



Polityka pieniężna wywiera różny wpływ w

długim i krótkim okresie.



W krótkim okresie przy relatywnie płaskiej

krzywej AS, zmiany monetarne wywierają
wpływ na PKB, a tylko niewielka część
wpływa na ceny.



W długim okresie gdy krzywa AS jest

pionowa, zmiany monetarne prowadzą
głównie do zmian cen.

6

7

Funkcje banku centralnego
w gospodarce rynkowej

1.

Bank emisyjny.

2.

Bank banków.

3.

Centralny bank państwa.

8

Bank emisyjny



NBP jest jedyną instytucją mającą wyłączne

prawo emitowania znaków pieniężnych,
będących prawnym środkiem płatniczym.



Określa wielkość emisji oraz moment

wprowadzenia pieniądza do obiegu.

9

Bank banków



NBP organizuje system rozliczeń pieniężnych,

prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe
i aktywnie uczestniczy w międzybankowym
rynku pieniężnym.



NBP jest odpowiedzialny za stabilność i

bezpieczeństwo całego systemu bankowego.

10

Bank banków



NBP sprawuje kontrolę nad działalnością

banków komercyjnych, a w szczególności nad
przestrzeganiem przepisów prawa
bankowego.

11

Centralny bank państwa



NBP prowadzi obsługę bankową budżetu

państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i
centralnych instytucji państwowych oraz
państwowych funduszy celowych.

12

Poza funkcjami nadzorczymi bank centralny

pełni w stosunku do banków komercyjnych
funkcje regulacyjne, które mają na celu
zapewnienie bezpieczeństwa banków i
zgromadzonych w nich wkładów.

Bank centralny występuje również jako

kredytodawca ostatniej instancji.

13

Narodowy Bank Polski
(NBP)

Organizacja NBP – podstawowe organy



Prezes NBP



Rada Polityki Pieniężnej



Zarząd NBP

14

Sławomir
Skrzypek

Prezes Narodowego
Banku Polskiego
(od stycznia 2007
roku)

Urodził się w 1963 r.

Gołąb bez
doświadczenia

15

Rada Polityki Pieniężnej



Jest organem NBP, powołanym na mocy

ustawy o Narodowym Banku Polskim z dnia 29
sierpnia 1997 roku.



W jej skład wchodzi 9 członków oraz

przewodniczący, którym jest prezes NBP.

16

Zadania
Rady Polityki Pieniężnej:



Coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej

oraz podstawowych zasad jej realizacji;



Ustalanie wysokości podstawowych stóp

procentowych;



Określanie zasady i stopy rezerwy

obowiązkowej;



Zatwierdzanie planu finansowego banku

centralnego oraz sprawozdania z działalności.

17

Instrumenty banku
centralnego



Operacje otwartego rynku



Stopa rezerwy obowiązkowej



Operacje kredytowo-depozytowe



Sterylizacja interwencji na rynku walutowym



Operacje otwartego rynku to transakcje

dokonywane z inicjatywy banku centralnego z
bankami komercyjnymi. Obejmują one
warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub
kupno papierów wartościowych lub dewiz, a
także emisje własnych papierów dłużnych
banku centralnego.



Obecnie operacje otwartego rynku

przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski
polegają na emisji własnych papierów
dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych),
których minimalna rentowność jest równa
stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę
Polityki Pieniężnej.

Stopa referencyjna



Określa minimalną cenę po jakiej bank

centralny organizuje operacje otwartego rynku
na rynku międzybankowym.

Stopa referencyjna w
Polsce

1998 (10.12)

15,5%

1999 (18.11)

16,5%

2000 (31.08)

19,0%

2001 (29.11)

11,5%

2002 (28.11)

6,75%

2003 (26.06)

5,25%

2004 (26.08)

6,5%

2007 (29.11)

5,0%

2008 (24.12)

5,0%

2009 (26.02)

4,0%

2009 (25.06)

3,5%

Rezerwa obowiązkowa



Bank centralny nakłada na banki obowiązek

utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa
ma na celu łagodzenie wpływu bieżących
zmian płynności sektora bankowego na stopy
procentowe na rynku międzybankowym. Służy
również ograniczaniu nadpłynności banków.

Rezerwa obowiązkowa



Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej

ustala Rada Polityki Pieniężnej.



Stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,0 %

dla wszystkich rodzajów depozytów.



Od 30 września 2003 r. wszystkie banki

pomniejszają naliczoną rezerwę

obowiązkową o równowartość 500 tys. euro.



Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja

2004 r. są oprocentowane (0,9% stopy

redyskontowej weksli).

Operacje kredytowo-
depozytowe



Operacje kredytowo-depozytowe NBP

wpływają na wysokość stóp procentowych na
rynku pieniężnym, których górną granicę
stanowi oprocentowanie kredytu
lombardowego, a dolną - oprocentowanie
depozytu w NBP.



NBP udziela bankom kredytu lombardowego

pod zastaw skarbowych papierów
wartościowych.



Kredyt ten umożliwia pokrywanie

krótkookresowych niedoborów płynności.

Kredyt lombardowy udzielany jest na

następujących zasadach:



zastawem są skarbowe papiery

wartościowe, a wysokość kredytu nie może
przekroczyć 80% ich wartości nominalnej,



termin spłaty kredytu przypada w

następnym dniu operacyjnym po dniu jego
udzielenia,



warunkiem udzielenia kredytu jest

uprzednia spłata wcześniej zaciągniętego
kredytu.

Kredyt lombardowy
25-06-2009 5,0%

Depozyt na koniec dnia



Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom

komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek
płynnych środków. W efekcie przeciwdziałają
spadkowi krótkookresowych stóp na rynku
międzybankowym poniżej stopy depozytowej.

33

Rodzaje polityki
pieniężnej



Ekspansywna polityka pieniężna (taniego

pieniądza).



Restrykcyjna polityka pieniężna (drogiego

pieniądza).

System bankowy
i jego elementy



System bankowy w ujęciu

funkcjonalnym

to normy oraz mechanizmy

tworzące prawne i ekonomiczno-finansowe
podstawy działania systemu bankowego.



System bankowy w ujęciu

instytucjonalnym

to zespół wzajemnie ze

sobą powiązanych i współpracujących
instytucji finansowych.



W jego skład wchodzi bank centralny i banki

komercyjne.