STRUKTURA NARODOWA I GRUPY ETNICZNE W POLSCE

background image

STRUKTURA

NARODOWA I

GRUPY

ETNICZNE W

POLSCE

background image

Co to jest narodowość ?

Narodowość

- pochodzenie określane w naszym

kręgu kulturowym zwykle zgodnie z pochodzeniem

rodzica bądź też jego przodka, przynależność do

określonego narodu, poczucie przynależności do narodu.

Przy przyjętej przez GUS definicji:

"Narodowość jest deklaratywną (opartą na

subiektywnym odczuciu) cechą indywidualną każdego

człowieka, wyrażającą jego związek emocjonalny

(uczuciowy), kulturowy lub genealogiczny (ze względu

na pochodzenie rodziców) z określonym narodem"

96,74% ankietowanych obywateli Polski zadeklarowało

narodowość polską, podczas przeprowadzonego w 2002

roku spisu powszechnego. W Polsce odróżnia się

narodowość od obywatelstwa. Chociaż preambuła

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej posługuje się

zwrotem my, Naród Polski - wszyscy obywatele

Rzeczypospolitej, to jednak zwrot Naród Polski należy

traktować szerzej niż obywatele Rzeczypospolitej .

background image

Mniejszości narodowe i

etniczne w Polsce

Polskie ustawowe określenie oddzielnych, mniejszych niż

dominująca, grup społecznych zamieszkujących

Rzeczpospolitą Polską. Według ustawy z 6 stycznia 2005

r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o

języku regionalnym mniejszości te są wyodrębniane na

podstawie łącznie sześciu kryteriów, w szczególności

mniejszej niż pozostała ludność liczebności i

zamieszkiwania obecnego terytorium RP przez przodków

jej członków od co najmniej 100 lat. Definicja ta podaje

też jedno kryterium odróżniające mniejszość etniczną od

narodowej - pierwsza oznacza grupę, która nie

utożsamia się z innym narodem (współcześnie)

zorganizowanym we własnym państwie.

Mniejszości narodowe i etniczne stanowią w Polsce

kilka procent ludności kraju. RP należy do tych

państw europejskich, które mają ich najniższy

odsetek

background image

background image

background image

Wyróżnia się następujące grupy mniejszościowe:

1. Zwarte.
2. Rozproszone.

Mniejszości o zwartej strukturze to takie, które od

lat przebywają na tym samym terenie co ich

przodkowie, kultywują tradycję i zachowują

odrębność m. in. pod względem kulturowym i

obyczajowym, niejednokrotnie starają się

stworzyć własne władze samorządowe.

Natomiast osoby należące do mniejszości, które

są rozproszone w zdecydowanie większym

stopniu asymilują się z liczniejszą grupą,

zatracają swoją tożsamość narodową. Z reguły

tego typu zjawiska mają miejsce w dużych

miejskich metropoliach. Bywa i tak, że celowo

pewne osoby chcą zatracić swoją tożsamość i
budować nowe życie - bez przeszłości.

background image

Dawne województwo
Podlaskie stanowi
najbardziej zróżnicowany
obszar na terenie
naszego kraju jeżeli
chodzi o ilość nacji i
kultur. Poza Polakami
mieszkają tam również:
Białorusini i Litwini oraz
Tatarzy jak również
Ukraińcy a także
Rosjanie i Cyganie wraz
z Żydami
.

background image

Polacy posługują się językiem polskim zaliczanym

do rodziny języków słowiańskich. Dla pewnej części

Polaków językiem ojczystym jest blisko z nim

spokrewniony język kaszubski. Język polski jest

językiem urzędowym Rzeczypospolitej, jakkolwiek

prawo gwarantuje mniejszościom narodowym

używanie ich własnych języków, zwłaszcza na

obszarach, gdzie występują ich większe skupiska.
W

21 gminach

jako pomocnicze języki

urzędowe stosowane są
język niemiecki,
język kaszubski, język litewski
oraz język białoruski.

background image

W Narodowym Spisie

Powszechnym z 2002 r. ponad

96% ankietowanych

zadeklarowało narodowość

polską, 1,23% (471,5 tys. osób)

zadeklarowało przynależność do

innej narodowości, natomiast

2,03%

ludności (774,9 tys.

osób) nie określiło swej

przynależności narodowościowej.

Najbardziej liczne mniejszości

narodowe i etniczne stanowią

Ślązacy (173,2 tys.) Niemcy

(152,9 tys.), Białorusini (48,7

tys), Ukraińcy (31,0 tys),

Romowie (12,9 tys), Rosjanie

(6,1 tys.), Łemkowie (5,9 tys.) i

Litwini (5,8 tys.).

background image

background image

NAJLICZNIEJSI

krótka charakterystyka

mniejszości niemieckiej, Ślązaków,

Romów i Łemków

background image

Mniejszość niemiecka

Niemcy to najliczniejsza mniejszość narodowa zamieszkująca

Polskę. Podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu

Powszechnego Ludności i Mieszkań narodowość niemiecką

zadeklarowało 147 094 obywateli polskich, w tym: w województwie

opolskim - 104 399, śląskim - 30 531, dolnośląskim - 1 792,

warmińsko-mazurskim - 4 311, pomorskim - 2 016,

zachodniopomorskim - 1 014, wielkopolskim - 820, kujawsko-

pomorskim - 636, lubuskim – 513, mazowieckim - 351, łódzkim - 263.

Największe skupiska obywateli polskich narodowości niemieckiej

znajdują się w centralnych i wschodnich powiatach województwa

opolskiego: strzeleckim (20,62 % mieszkańców powiatu), opolskim

(19,82 %), krapkowickim (18,38 %), oleskim (16,82 %), prudnickim

(14,93 %), kędzierzyńsko-kozielskim (13,15 %), kluczborskim (9,75

%) i opolskim-miejskim (2,46 %) oraz w zachodnich powiatach

województwa śląskiego: raciborskim (7,24 %), gliwickim (4,25 %), i

lublinieckim (3,10 %). Na terenie 27 gmin województwa opolskiego i

jednej gminy województwa śląskiego przedstawiciele mniejszości

niemieckiej stanowią ponad 20 % mieszkańców gminy.

• W Parlamencie zasiada jeden przedstawiciel mniejszości niemieckiej,

wybrany z listy wyborczej komitetu mniejszości niemieckiej. W

wyborach samorządowych przeprowadzonych w 2006 r.

background image

Głosy na listę

mniejszości

niemieckiej w

wyborach

parlamentarny

ch w 2007 w

poszczególnyc

h gminach

województwa

opolskiego

background image

ŚLĄZACY

Ślązacy zamieszkują obecnie głównie tereny

Górnego Śląska oraz Niemiec, jednak istnieją

również emigracyjne skupiska w USA i całej

Europie, głównie zachodniej. Najbardziej znanym

przykładem śląskiej osady w USA jest Panna

Maria w Teksasie. W przeszłości Ślązacy

zamieszkiwali zarówno Dolny, jak i Górny Śląsk.

Po II wojnie światowej, zgodnie z ustaleniami

mocarstw w czasie konferencji jałtańskiej,

niemieckojęzyczna ludność Śląska (który stał się

częścią Polski) została przesiedlona do Niemiec.

Na mocy tzw. "Dekretów Beneša" do Niemiec

przesiedlono również niemieckojęzycznych

mieszkańców Śląska Czeskiego. W wyniku obu

tych wydarzeń została wysiedlona prawie cała

ludność Dolnego Śląska i znaczna część

mieszkańców Górnego Śląska.

background image

ROMOWIE

Romowie to mniejszość etniczna, do której

przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r.

Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań

zadeklarowało 12 731 obywateli polskich, w tym: w

województwie małopolskim - 1 678, dolnośląskim - 1

319, mazowieckim - 1 291, śląskim - 1 189,

wielkopolskim - 1 086, łódzkim - 1 018, opolskim - 847,

podkarpackim - 712, zachodniopomorskim - 699,

lubelskim - 670, kujawsko-pomorskim - 634,

warmińsko-mazurskim - 426, podlaskim - 365,

świętokrzyskim - 338, lubuskim - 272, pomorskim -

187. Romowie w Polsce należą do czterech grup

etnicznych: Polska Roma, Romowie Karpaccy (Bergitka

Roma), Kełderasze i Lowarzy.

• Pierwszy dokument poświadczający obecność Romów

w Polsce datowany jest na rok 1401 i pochodzi z

Krakowa.

background image

background image

Łemkowie

Łemkowie to mniejszość etniczna, do której przynależność

podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu

Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 5 850 obywateli

polskich, w tym: w województwie dolnośląskim - 3 082,

małopolskim - 1 580, lubuskim - 784, podkarpackim - 147,

zachodniopomorskim - 66. Tradycyjnie członkowie tej mniejszości

zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli Beskid Niski i część

Beskidu Sądeckiego. Na tereny obecnego zamieszkiwania

(zachodnie województwa kraju) zostali przesiedleni w 1947 r. w

wyniku akcji „Wisła” (potępionej przez Senat Rzeczypospolitej

Polskiej w 1990 r.). Współcześnie jedynie część Łemków mieszka

na terenach historycznej Łemkowszczyzny (województwo

małopolskie).

• Część Łemków podkreśla swoją przynależność do narodu

ukraińskiego, inni deklarują, że z narodem tym nie mają związków.

• W roku szkolnym 2005/2006 języka łemkowskiego uczyło się w 37

placówkach oświatowych

295 uczniów

należących do tej

mniejszości.

• Łemkowie w zdecydowanej większości należą do dwóch Kościołów:

Kościoła Katolickiego Obrządku Bizantyńsko-Ukraińskiego oraz

Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

background image

DEMOGRAFIA A NARODOWOŚĆ

Zgodnie z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego z

2002, narodowość śląską w polskiej części Śląska

zadeklarowało 173 200 osób, w tym 148,5 tys

mieszkańców województwa śląskiego i 24,2 tys osób w

województwie opolskim. Natomiast w czeskim spisie

powszechnym z 2001 roku do narodowości śląskiej

przyznało się 10 878 obywateli Czech, głównie

mieszkańców kraju śląsko-morawskiego (w spisie z 1991

roku liczba ta wynosiła 44 446 osób).

Wyniki spisów

powszechnych nie oddają jednak dokładnie liczby osób

faktycznie poczuwających się do narodowości śląskiej

,

gdyż osoby, które z różnych przyczyn nie brały udziału w

spisie powszechnym (wymagane było przepytanie tylko

jednej osoby na lokal), lub były osobami niepełnoletnimi,

nie miały możliwości zadeklarowania preferowanej

narodowości. Ponadto, Ruch Autonomii Śląska zarzucił

organizatorom spisu, iż w wielu przypadkach rachmistrze

spisowi odmawiali wpisania narodowości śląskiej do

formularza. Zarzuty tego rodzaju wysunął również

Związek Ukraińców w Polsce; według ZUP niektórzy

rachmistrze wpisywali deklarowaną narodowość

ołówkiem, by móc później ją zmienić.

background image

Obok
prezentujemy
wykres na którym
można
zaobserwować, ze
Cyganie cieszą
się najmniejszą
sympatią wśród
Polaków w 2006r.
Identycznie
sytuacja
przedstawia się w
innych krajach
gdzie
przeprowadzono
tę ankietę
(Czechy, Węgry i
Litwa).

background image

W Polsce nie obserwuje się masowego napływu

imigrantów jak w krajach zachodnich. Niemniej

jednak coraz więcej firm sprowadza pracowników

zza granicy, szczególnie z Ukrainy, Białorusi oraz

Dalekiego Wschodu (Chiny, Wietnam). Zajmują

oni lukę na rynku pracy powstałą z powodu

nasilonej w ostatnich latach emigracji zarobkowej

młodych Polaków. Źródła UE wskazują, że w ciągu

najbliższych lat i do Polski ściągać będą imigranci,

głównie ze wschodniej Europy. Pojawiają się też,

wraz z zagranicznymi firmami otwierającymi

fabryki w Polsce, zagraniczni pracownicy

średniego i wyższego szczebla kierowniczego

wraz z rodzinami, w tym oprócz pochodzących z

Europy Zachodniej i Ameryki, także z Azji: Korei

Południowej i Japonii.

background image

Według spisu ludności z 2002

roku struktura narodowości w

Polsce przedstawia się

następująco:

Narodowość

(grupa

etniczna)

liczba

%

Polacy

36 658 166

95,63%

Ślązacy

173 200

0,45%

Niemcy

152 900

0,40%

Białorusini

48 700

0,13%

Ukraińcy

31 000

0,08%

Romowie

12 900

0,03%

Rosjanie

6 100

0,01%

Łemkowie

5 900

0,01%

Litwini

5 800

0,01%

inna narodowość

471 500

1,23%

nieokreślona

774 900

2,03%

background image

Wykres
przedstawiający
dane dotyczące
obaw Polaków
związanych z
mniejszościami
narodowymi (w
1992 i 2002r.)

background image

Cmentarz tatarski w Kruszynianach. Tatarzy osiedlili się w 18 wioskach dzisiejszego wschodniego

województwa białostockiego (2) i na przyległych terenach dzisiejszej Białorusi (16) w XVII

wieku, na ziemiach królewskich, z łaski króla Jana III Sobieskiego, otrzymując tytuły szlacheckie

bez wymogu przejścia na katolicyzm, niespotykane w Europie w owych czasach

background image

Lanckorona, wieś założona prawdopodobnie w XII wieku przez

niemieckich kolonistów. Zabytkowa drewniana zabudowa ul.

Piłsudskiego, niegdyś typowo polska

background image

background image

POLACY JAKO

MNIEJSZOŚĆ

Według danych

szacunkowych poza

terytorium Polski

mieszka

do 21

milionów

Polaków i

osób pochodzenia

polskiego. W Polsce

mieszka ok. 38,1 mln

Polaków (stan na

2008 r.)

background image

Polonia na świecie

background image

GŁÓWNE OŚRODKI POLONIJNE

1) W Stanach Zjednoczonych:

stany Illinois, Michigan, Wisconsin, Nowy Jork, New Jersey

•Chicago blisko 1,5 mln

(największe skupisko Polaków poza Polską)

•Detroit 400 tys., w stanie Michigan mieszka w sumie prawie 1 mln Polaków

•New York City Metropolitan Area 700 tys. *, w stanie Nowy Jork jest w sumie ponad 1 mln

•polskie dzielnice w paru miastach USA: Chicago – Jackowo (Milwaukee Av), Chicago –

Trojcowo, Detroit – Hamtramck, Nowy Jork (Brooklyn-Greenpoint), Filadelfia – Richmond

•Ponadto: Cleveland, Buffalo, Milwaukee, Columbus, Boston, Baltimore, Filadelfia, Portland,

Los Angeles, San Francisco, Miami, Waszyngton, Seattle, Sandusky, Pulaski i miejscowości

o polskich nazwach jak Warsaw (skupiska powstały po latach 1850.-1990.).

2) W Niemczech:

dawne Niemcy Zachodnie (zwłaszcza stara emigracja i emigracja lat 80.)

•Zagłębie Ruhry 700 tys. (Dortmund, Krefeld, Recklinghausen, Düsseldorf)

•Berlin 180 tys.,

•Hamburg i okolice 110 tys.

•Brema 30 tys.

•Hanower, Frankfurt, Monachium

•polskie skupiska w niemieckich miastach: Berlin – Tempelhof, Hamburg –

Billstedt/Mümmelmannsberg

3) W Brazylii:

Stany Parana, Rio Grande do Sul, Santa Catarina, São Paulo, Rio de Janeiro

•Kurytyba w Stanie Parana uchodzi za wielka kolebkę emigracji chłopskiej

•Parana według danych polonijnych 700 tys.,

•Santa Catarina – około 280 tys.,

•Rio Grande do Sul – 300 tys.

4) Na Ukrainie:

Lwów, obwody żytomierski i chmielnicki (mniejszość polska), Kijów ponad

10 tys.

5) We Francji:

Paryż ponad 300 tys. (wielka emigracja i emigracja solidarnościowa) oraz

regiony północno-zachodnie (emigracja robotnicza)

6) Białoruś:

Grodno (40 proc. mieszkańców), obwody brzeski, miński i witebski

(społeczność polska na Kresach Wsch.)

7) Kanada:

Toronto – 220 tys. (szczególnie Roncesvalles Avenue i okolice oraz Brampton i

Mississauga), Winnipeg (55 tys.), Montreal (40 tys.), Vancouver (60 tys.), Edmonton (55

tys.), Calgary (40 tys.) (Polonia przed i powojenna + następne pokolenia), London (Ontario)

(18 tys.),

background image

PRZYCZYNY EMIGRACJI

• Polscy emigranci pochodzą z kilku fal migracji:
• uchodźcy po powstaniach narodowych w XIX w.

(głównie do Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii,

Niemiec i Ameryki Północnej),

• emigracja zarobkowa w II poł. XIX w. aż do 1939 r.

(robotnicy głównie do Francji, Belgii i Niemiec; chłopi

do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Brazylii i

Argentyny),

• emigracja na skutek II wojny światowej oraz z

przyczyn politycznych po wojnie,

• emigracja z przyczyn ekonomicznych i politycznych w

latach 80. XX wieku,

• emigracja zarobkowa po 1989 r. (głównie do Wielkiej

Brytanii, Irlandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Kanady i

Stanów Zjednoczonych).

background image

Polska wieś Wierszyna na Syberii


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Mniejszości narodowe i grupy etniczne, Szkoła + dok. tekstowe (różne), Szkoła- referaty
Struktura narodowościowa i etniczna w Polsce, Nauki o Ziemi, Geografia, Metodyka - konspekty geograf
Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce
mniejszosci narodowe i etniczne w polsce
Uwagi o zmianach struktury narodowościowej w powojennej Polsce, Polacy deportowani do ZSRR - 1940 -
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce ?finicja, liczebność i rozmieszczenie
5 G ?biński, Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle NSP
Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce
film mniejszosci narodowe i etniczne w polsce karta pracy
film mniejszosci narodowe i etniczne w polsce karta pracy
Zagadnienia kultury mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce
Grupy etniczne i mniejszości narodowe
Uwagi o zmianach struktury narodowościowej w powojennej Polsce
Brubaker, R Nacjonalizm inaczej Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie rozdz1

więcej podobnych podstron