MIKROEKONOMIA

Wykład z podstaw EKONOMII cz.

Opr. Wojciech M. BANASIEWICZ

PROGRAM WYKŁADÓW

MAKROEKONOMIA

Uwagi wstępne

II.

Proces gospodarowania

III.

Gospodarowanie jako proces dokonywania wyborów

IV.

Metody dokonywania wyborów ekonomicznych

Rynek i gospodarka rynkowa

VI.

Prawo popytu i podaży

VII.

Równowaga rynkowa

VIII.

Elastyczność popytu i podaży

IX.

Zastosowanie teorii rynku

Teoria użyteczności

XI.

Teoria użyteczności 2 (optimum konsumenta)

XII.

Koszty przedsiębiorstwa

XIII.

Optimum przedsiębiorstwa (rachunek marginalny)

XIV.

Monopol i konkurencja monopolistyczna

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



1. Na czym polega ekonomiczny aspekt ludzkiej

działalności?



Gospodarczy charakter działalności ludzi jest jednym

z wielu jej aspektów, choć czasem może mieć

znaczenie pierwszoplanowe (praca najemna, własna

firma). Aspekt ten dotyczy natury gospodarowania,

która obejmuje dużą grupę zachowań ludzkich,

których z kolei efektem jest wytwarzanie

potrzebnych, a nie dostarczonych bezpośrednio

przez przyrodę dóbr. Trudno jednak określić co jest

najważniejsze: wytwarzanie, pomnażanie dochodu i

majątku, wymiana dóbr czy sposób podejmowania

decyzji. Gospodarowanie jest procesem

historycznym i w różnych okresach na pierwszy plan

wybijały się inne pytania, w zależności od sposobów

gospodarowania i pojmowania świata (np.

nowożytna ekonomia rozwinęła się w równolegle do

gospodarki rynkowej).

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



2. Jakie jest pochodzenie nazwy

„ekonomia”?



Stworzył ją Arystoteles. Pochodzi ze

złożenia dwóch greckich słów:

oikos

(gospodarstwo domowe) i

nomos

(prawo). Oznaczała, że ekonomia jest

wiedzą o działalności w

oikosie

, dającą

się ująć w postaci praw naukowych.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



3. Czym zajmuje się ekonomia?



Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistości

gospodarczej, opisanie jej i wyjaśnienie

przyczyn i natury zjawisk oraz procesów

zachodzących w gospodarce rynkowej, w

których podmiotem jest człowiek.



Za podstawowy problem badawczy uważa

się pytanie o sposób dokonywania wyborów

ekonomicznych przez uczestników życia

gospodarczego oraz o ich skutki w skali

gospodarki.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



4. Czym zajmuje się mikroekonomia, a czym

makroekonomia?



Mikroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i

procesów gospodarczych zachodzących w

poszczególnych obszarach gospodarki,

obserwowanych i wyjaśnianych z punktu

widzenia działalności gospodarczej

poszczególnych podmiotów gospodarczych:

nabywców, konsumentów, sprzedawców i

producentów.



Makroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i

procesów zachodzących w całej gospodarce.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



5. Co stanowi kryterium podziału ekonomii

na pozytywną i normatywną?



Kryterium podziału ekonomii na pozytywną i

normatywną są sądy.



Jeśli ekonomia zajmuje się tylko

wyjaśnianiem zjawisk, zachowań i procesów

gospodarczych, to określa się ją jako

pozytywną. Jeżeli zaś wydaje sądy i formułuje

zdania o powinnościach, to ma charakter

normatywny.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



6. Na czym polegają sądy oceniające w ekonomii?



Sądy oceniające w ekonomii:

a) o wartości etycznej - orzekają, że jakiś czyn,

zjawisko gospodarcze lub cały system ma wartość

dodatnią lub ujemną; są to sądy

a priori

;

b) o słuszności - orzekają, czy i co konkretny czyn

spowodował i czy był w danej sytuacji najlepszy z

możliwych

(a post priori);

c) o moralności - dotyczą intencji czynu i woli

zachowania się nienagannego pod względem

etycznym.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



7. Na czym polega metoda indukcyjna, a na

czym metoda dedukcyjna?



Metoda indukcyjna polega na empirycznym

badaniu pewnej klasy zjawisk i formułowaniu na

jego podstawie hipotez. Metody tej nie stosuje

się już raczej w mikroekonomii, gdyż dziedzina ta

jest zbyt skomplikowana.



Metoda dedukcyjna polega na dedukcyjnym

wnioskowaniu i odkrywaniu zależności z modelu

o zredukowanej liczbie zmiennych. Jest to

najpopularniejsza metoda ekonomii,

wykorzystująca zasadę

ceteris paribus

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



8. Co to jest teoria ekonomiczna?



Teorią ekonomiczną nazywamy zbiór

twierdzeń wyjaśniających zjawiska i

procesy ekonomiczne ujmowane w

modelu ekonomicznym.



Nie każdy jednak zbiór twierdzeń jest

teorią naukową, która musi mieć

następujące cechy: zgodność z

obserwacjami, niesprzeczność logiczna,

płodność poznawcza, prostota i elegancja.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



9. Wymień i omów ważniejsze trudności

myślenia ekonomicznego.



1) Zdarzenia gospodarcze są sprzężone

zwrotnie.

2) To, co jest prawdziwe w mikroskali, nie

musi być prawdziwe w makroskali.

3) Częste uleganie złudzeniu, że w danej

sytuacji występują zależności przyczynowo-

skutkowe.

4) Subiektywizm i stereotypowość

badającego.

5) Mierzenie zdarzeń gospodarczych (wiele

z nich ma naturę jakościową) jest trudne, a

ma bardzo duży wpływ na wynik badań

(wybór sposobu pomiaru i miernika).

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



10. Co to jest model ekonomiczny?



Modele teoretyczne to konstrukcje myślowe mające

na celu wyjaśnienie obserwowanych zjawisk. Służą

do wyizolowania badanych zjawisk, po to aby

wyraziście ujawniły się badane zależności.



Teoretyczny model ekonomiczny składa się z

pewnej liczby założeń, w których:

a) odrzuca się pewne zjawiska uznane za

przypadkowe lub nieistotne;

b) przyjmuje się, że badane zjawiska, przedmioty i

osoby mają określone cechy.



Model ekonomiczny jest więc zbiorem założeń

tworzącym uproszczony, schematyczny obraz

pewnego fragmentu gospodarki, w którym można

badać istotne zależności.

MIKROEKONOMIA

I. UWAGI WSTĘPNE



11. Jak można sprawdzić teorie ekonomiczne?



Metody sprawdzania teorii:

a) weryfikacja - przez porównanie teorii z

wynikami obserwacji empirycznych;

b) falsyfikacja - obalanie tezy przez

znalezienie przypadku, w którym

hipotetyczne zależności nie zachodzą.



Obecnie w ekonomii przyjmuje się, że teorię

można obalić, o ile istnieje od niej lepsza.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



1. Jaki jest naturalny cel

gospodarczej działalności

człowieka?



Naturalnym celem gospodarczej

działalności ludzi jest zaspokajanie

potrzeb.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



2. Co to są potrzeby? Jaka jest ich struktura?



Potrzeba to subiektywne odczuwanie braku,

niezaspokojenia lub pożądania określonych

warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za

niezbędne do utrzymania go przy życiu,

umożliwienia mu rozwoju, realizowania ról

społecznych itp. Cechami potrzeb są indywidualizm

i subiektywizm.



Struktura potrzeb człowieka (wg Maslowa):

1) biologiczne,

2) bezpieczeństwa,

3) kontaktów społecznych,

4) uznania,

5) samorealizacji.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



3. Jakie środki służą do zaspokajania

potrzeb?



Osiągnięcie korzyści wymaga

odpowiednich środków materialnych

lub pieniężnych. Wszystkie środki

służące bezpośrednio lub pośrednio

do zaspokajania potrzeb ludzkich w

formie rzeczy, usługi lub stanu,

nazywamy dobrami.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



4. Jaki jest związek między zaspokajaniem

potrzeb a dobrami produkcyjnymi?



Zaspokajanie potrzeb to inaczej

konsumpcja. Dobra konsumowane określa

się jako dobra konsumpcyjne, wytwarza

się je z dóbr produkcyjnych.



Poza tym wiele dóbr może mieć

jednocześnie charakter konsumpcyjny i

produkcyjny.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



5. Jakie właściwości mają dobra

ekonomiczne?



Dobra ekonomiczne (wytworzone przez

człowieka w ograniczonej ilości) mają dwie

główne cechy:

a) do ich wytworzenia trzeba użyć pracy

ludzkiej oraz innych dóbr ekonomicznych i

dóbr pierwotnych;

b) są dobrami rzadkimi (w danym czasie

mogą być wytworzone w ograniczonej ilości i

przez to tylko częściowo zaspokoić potrzeby).

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



6. Co stanowi kryterium podziału

dóbr na dobra ekonomiczne i

dobra wolne?



Kryterium podziału jest tutaj

rzadkość i konieczność (lub nie)

wytwarzania.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



7. Czy wszystkie dobra rzadkie są

dobrami ekonomicznymi? Czy wszystkie

dobra pierwotne są dobrami wolnymi?



Niektóre dobra pierwotne są dobrami

rzadkimi, np. czyste powietrze, piasek

pustynny (dla Polaka) itp.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



8. Na czym polegają: produkcja, podział,

konsumpcja? Jakie są zależności między

nimi?



Produkcja to wytwarzanie dóbr i usług.

Podział zajmuje się rozdysponowaniem tych

dóbr rzadkich między producentów i

konsumentów. Konsumpcja zaś polega na

zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dóbr i

usług.



Bez produkcji nie ma podziału, bez podziału

nie ma konsumpcji, a konsumpcja napędza

produkcję.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



9. Czym są czynniki produkcji? Jakie są ich

rodzaje?



Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne

i ekonomiczne oraz praca stosowane w produkcji

do wytwarzania dóbr i usług. Dzielą się na:

a) ziemię - dobra pierwotne, np. surowce

mineralne, lasy, wody itp.;

b) pracę - ludzie wraz ze swoją wiedzą,

zdolnościami i umiejętnościami;

c) kapitał - ekonomiczne dobra produkcyjne

(maszyny, urządzenia, budynki, surowce itp.).

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



10. Na czym polega zużywanie się

poszczególnych czynników produkcji?



Jednorazowe zużywanie się czynników

produkcji polega na przekształcaniu w

produkt o nowych właściwościach.



Stopniowe zużywanie się czynników produkcji

polega na wykorzystaniu danych dóbr

kapitałowych w wielu procesach

produkcyjnych (stałe wyposażenie, które

musi być utrzymywane w sprawności

produkcyjnej).

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



11. Czym różnią się strumienie od

zasobów?



Strumień oznacza przepływ określonej

ilości wielkości ekonomicznej w ciągu

danego czasu przez podmiot

gospodarczy lub gospodarkę.



Zasób oznacza ilościowy stan wielkości

ekonomicznej w danym punkcie czasu.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



12. Na czym polega suwerenność

konsumenta?



Suwerenność konsumenta wyraża

się w swobodzie dokonywania

wyborów, wpływających na jak

najlepsze zaspokojenie jego

potrzeb.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



13. Wymień podstawowe podmioty

gospodarcze. Jaka jest wspólna cecha

podmiotów gospodarczych?



Podmiot gospodarczy to podstawowa jednostka

ekonomiczna podejmująca autonomiczne

decyzje o zastosowaniu dóbr rzadkich, będących

jej własnością. Główne podmioty gospodarcze

to: konsument, nabywca, producent,

sprzedawca (uogólnia się je jako gospodarstwa

domowe i przedsiębiorstwa). Ich wspólną cechą

jest podejmowanie wyborów dotyczących

posiadanych dóbr.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



14. Jakie są zależności między

gospodarstwem domowym a

przedsiębiorstwem?



Gospodarstwo domowe dostarcza

przedsiębiorstwom czynników produkcji:

kapitału pieniężnego, pracy, a także ziemi.



Przedsiębiorstwa dostarczają gospodarstwom

domowym środków do zaspokajania ich

potrzeb: dóbr i usług oraz wynagrodzenia za

dostarczone czynniki produkcji.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



15. Scharakteryzuj prawa własności. Jakie są

cechy własności prywatnej?



Kompletny zestaw praw własności obejmuje:

a) prawo do użytkowania i zużywania przedmiotu

własności;

b) prawo do zawłaszczenia dochodów osiągniętych

dzięki wykorzystaniu przedmiotu własności;

c) prawo określania przeznaczenia dochodów z

własności;

d) prawo zaniechania użytkowania;

e) prawo przekazania swoich praw własności

innym osobom.



Główne cechy własności prywatnej to:

- ograniczenie pewnych praw własności;

- kompletność praw własności;

- wyłączność (lub rozproszenie) praw własności;

- cel wykorzystania praw własności.

MIKROEKONOMIA

II. PROCES GOSPODAROWANIA



16. Na czym polega kontrakt między

podmiotami gospodarczymi?



Celem kontraktu jest przeniesienie praw

własności z jednej osoby na drugą.



17. Jaka jest podstawowa różnica

pomiędzy dobrami prywatnymi a dobrami

publicznymi?



Prawo do użytkowania dobra prywatnego

ma tylko właściciel, a z użytkowania dobra

publicznego nikogo nie można wyłączyć.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



1. Jakie podstawowe decyzje podejmują

konsumenci i producenci? Jaka jest

zależność między tymi decyzjami?



Konsumenci decydują o tym, jakie dobra

konsumpcyjne, w jakiej ilości i od kogo

nabywać, a producenci - co, ile, jak i dla

kogo produkować.



Zależność między tymi decyzjami wynika z

faktu, że producenci muszą brać pod uwagę

wybory konsumentów.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



2. Na czym polega statyczna, a na

czym dynamiczna analiza decyzji

ekonomicznych?



Statyczna analiza decyzji ekonomicznych

opiera się na założeniu, że danym czasie

pewne czynniki są stałe. W przypadku

producenta mówi się wtedy o stałych i

zmiennych czynnikach produkcji oraz o

decydowaniu ile i czego produkować.



W analizie dynamicznej wszystkie

czynniki są zmienne, a do decyzji

dochodzi pytanie jak produkować.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



3. Jakie zależności występują

między czynnikami produkcji?



Czynniki produkcji mogą być

komplementarne (uzupełniają się w

celu spełnienia określonej funkcji)

lub

substytucyjne

(można je sobą

zastępować).

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



4. Jak obliczamy produkt

marginalny?



Produkt marginalny obliczamy jako

stosunek przyrostu całkowitego

produktu do odpowiedniego

przyrostu zmiennego czynnika

produkcji:

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



5. Jak zmienia się produkt

marginalny w wyniku zwiększania

nakładu zmiennego czynnika

produkcji?



Produkt marginalny (po przekroczeniu

pewnego nakładu początkowego) maleje

wraz ze wzrostem nakładu jednego

czynnika produkcji (przy stałej ilości

innych czynników i niezmiennej technice

produkcji).

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



6. Wyjaśnij prawo malejącego

produktu marginalnego.



Zmniejszanie się produktu

marginalnego wynika z tego, że przy

powiększaniu nakładu jednego

czynnika produkcji, stosunek stałych

czynników do niego stale się

zmniejsza.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



7. W jaki sposób buduje się

granicę możliwości produkcyjnych?



Wyznaczają ją alternatywne

kombinacje dwóch dóbr, które można

wytworzyć w przedsiębiorstwie w

danym czasie, jeśli wykorzystuje się do

tego w całości i w jak najlepszy sposób

posiadane czynniki produkcji.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



8. Wyjaśnij, dlaczego granica

możliwości produkcyjnych jest wklęsła

względem początku układu

współrzędnych?



Wklęsłość granicy możliwości produkcyjnych

jest przejawem kosztu alternatywnego

rosnącego przy każdej kolejnej zmianie

zastosowania czynników produkcji (w celu

uzyskania dodatkowych ilości jednego dobra

trzeba poświęcać kolejno coraz większe ilości

dobra drugiego).

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



9. Co oznacza punkt na granicy możliwości

produkcyjnych, wewnątrz granicy

możliwości produkcyjnych, na zewnątrz

granicy możliwości produkcyjnych?



Na granicy możliwości produkcyjnych znajdują

się punkty oznaczające wykorzystanie w całości

i w najlepszy sposób posiadanych czynników.

Wewnątrz granicy możliwości produkcyjnych

znajdują się kombinacje dóbr, które można

wytworzyć przy niepełnym wykorzystaniu

czynników produkcji (bezrobocie czynnika,

nieefektywność wykorzystania). Na zewnątrz

granicy możliwości produkcyjnych znajdują się

kombinacje, których producent uzyskać nie jest

w stanie w danym czasie.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



10. Co oznacza przesunięcie granicy

możliwości produkcyjnych?



Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych

jest przejawem zmian w procesie produkcyjnym.

Przesunięcie w prawo świadczy albo o

innowacjach technicznych, albo o zwiększeniu

zasobów czynników produkcji i oznacza relatywne

zmniejszenie rzadkości produkowanego dobra.



Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych w

lewo oznacza zmniejszenie produkcyjnych

możliwości przedsiębiorstwa w wyniku zdarzeń

takich jak wojna, kataklizmy, czy

nieutrzymywania urządzeń w sprawności.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



11. Czy postęp technologiczny

może sprzyjać zmniejszeniu

znaczenia problemu rzadkości?



Postęp technologiczny przyczynia

się do zwiększenia możliwości

produkcyjnych, co z kolei czyni

produkowane dobro relatywnie

mniej rzadkim.

MIKROEKONOMIA

III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES

DOKONYWANIA WYBORÓW



12. Jakie korzyści powoduje

powiększanie skali produkcji?



Możliwe są trzy rodzaje korzyści skali:

stałe

- produkcja rośnie w tym

samym stopniu co nakłady;

rosnące

- produkcja rośnie w

większym stopniu niż nakłady;

malejące

- produkcja rośnie w

mniejszym stopniu niż nakłady.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



1. Jak jest podstawowa, wspólna dla

wszystkich podmiotów gospodarczych

właściwość wyborów ekonomicznych?

Co jest przyczyną tej właściwości?



Podstawowa właściwość wyborów

ekonomicznych mówi o tym, że każdy wybór

przynoszący korzyści wymaga poniesienia

nakładów i rezygnacji z innych możliwości.



Wynika ona z faktu gospodarowania w

warunkach posiadania rzadkich zasobów.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



2. Na czym polega dokonywanie wyborów w

gospodarce tradycyjnej, nakazowej, rynkowej?

Pytanie?

Gospodarka

tradycyjna

Gospodarka

nakazowa

Gospodarka

rynkowa

Jak są określane

cele?

przez zwyczaj,

tradycję,

moralność itp.

odgórnie (klasa

rządząca)

racjonalnie

Jak są ustalane

środki realizacji

celów?

przez zbiorowe

doświadczenie,

oceniające

środki metodą

prób i błędów

odgórnie (klasa

rządząca)

w myśl zasady

maksymalizacji

funkcji celu

Jakie są

ograniczenia

działalności

osób

gospodarującyc

tradycja

ogranicza pole

wyborów do

metod

sprawdzonych

wykonują

decyzje pod

groźbą

przemocy i

przymusu

ich wybory

ograniczają

jedynie prawa

rynku

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



3. Czy twierdzenie, że rynek stwarza

przymus dla podmiotów

gospodarczych, jest prawdziwe?



Uznając za przymus presję jednych osób na

drugie w celu wymuszenia określonego

zachowania, nie możemy stwierdzić, że

rynek stwarza przymus. Po prostu rynek

podlega pewnym prawom i koniecznością

ekonomicznym, do których chcąc nie chcąc

podmioty gospodarcze muszą się stosować.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



4. Na czym polega racjonalność

działania? Na czym polega

racjonalność działania gospodarczego?



Racjonalność polega na wykorzystaniu

zasad poprawnego myślenia i

skutecznego działania dla osiągnięcia

preferowanego celu. W

gospodarowaniu oznacza to takie

działania, które przy danym nakładzie

środków pozwalają osiągnąć w

maksymalnym stopniu cel lub

odwrotnie: przy założonym stopniu

osiągnięcia celu pozwalają użyć

minimalnego nakładu środków.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



5. Czym różni się racjonalność proceduralna

od racjonalności rzeczowej?



Jeżeli działanie gospodarcze posiada następujące

cechy:

a) prawdziwa i pełna wiedza oraz informacje

dotyczące przedsięwzięcia;

b) logiczne rozumowanie i wykorzystanie wiedzy;

c) umiejętność realizacji decyzji;

to określamy je jako rzeczowo racjonalne.



Jeśli informacje i wiedza są niepełne a logika

wnioskowania została zachowana, mówimy o

racjonalności proceduralnej.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



6. Sformułuj w języku matematycznym problem

ograniczonej maksymalizacji celu podmiotu

gospodarczego



Zadaniem podmiotu gospodarczego jest

maksymalizacja pewnej funkcji celu , gdzie

zmienne x wyrażają nakłady środków potrzebne do

osiągnięcia celu. Jak wiadomo podmiot gospodarczy

dysponuje ograniczonymi nakładami środków: ,

które z założenia są wartościami nieujemnymi (warunek

brzegowy): , gdzie (i = 1, 2, ..., n). W związku z

powyższym maksymalizacja funkcji celu polegać będzie

na znalezieniu maksimum warunkowego tej funkcji.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



7. Dlaczego mikroekonomia nie

zajmuje się wyborami w sytuacji

liniowego przebiegu funkcji celu

oraz funkcji kosztów?



W takim przypadku decyzje mogą być

tylko dwie: przestać produkować lub

produkować coraz więcej. Liniowość

zaprzeczałaby rzadkości dóbr.

MIKROEKONOMIA

IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW

EKONOMICZNYCH



8. Uzasadnij warunek maksymalizacji nadwyżki korzyści nad

kosztami poniesionymi w celu uzyskania korzyści, gdy funkcja

celu jest nieliniowa.



Warunkiem maksymalizacji nadwyżki korzyści nad kosztami jest

maksimum TB - TC. Jeżeli różnicę tę potraktujemy jako funkcję

nieliniową (wynika to z nieliniowości funkcji TB i TC) to

maksimum znajdować się będzie w punkcie, w którym pierwsza

pochodna przyjmie wartość zero, więc:



Zatem maksymalizacja nadwyżki korzyści nad kosztami

występuje w punkcie przecięcia linii marginalnego kosztu i

marginalnej korzyści.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



1. Jaka jest zasadnicza różnica

między gospodarką naturalną a

gospodarką rynkową?



Zasadnicza różnica polega na

specjalizacji działalności

gospodarczej i wyodrębnieniu się

gospodarstw domowych i

przedsiębiorstw.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



2. Dlaczego współczesna gospodarka

jest oparta na podziale i specjalizacji

pracy?



Specjalizacja czyni gospodarowanie

efektywniejszym, wykorzystując różnice w

umiejętnościach poszczególnych ludzi w

celu uzyskania rosnących korzyści skali.

Człowiek mający predyspozycje do danej

działalności rezygnuje z innych, gdyż ponosi

w nich wyższe koszty alternatywne.

Posiadane zasoby pracy i kapitału stosuje

więc w tych dziedzinach gospodarowania, w

których osiąga wyższe korzyści marginalne.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



3. Dlaczego podmioty gospodarcze

przeprowadzają wymianę dóbr i usług?



Wymiana jest skutkiem specjalizacji i podziału i

służy alokacji dóbr zgodnej z zapotrzebowaniem

na nie. W sensie subiektywnym wymiana

dochodzi do skutku, ponieważ obie strony

wymieniają to, co jest dla nich mniej korzystne,

na to, co przynosi im większe korzyści.



Zrealizowanie wymiany polega na przeniesieniu

wszelkich praw własności do danego towaru od

osoby sprzedawcy do osoby nabywcy w zamian

za dobrowolnie ustalony ekwiwalent tego

towaru, będący własnością nabywcy.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



4. Co to jest rynek i jakie rodzaje rynków

można wyróżnić w gospodarce?



Rynek to ogół transakcji kupna i

sprzedaży towarów, dokonujących się w

sposób dobrowolny i ciągły, w których

wyniku określone zostają ceny oraz ilości

nabywanych i sprzedawanych dóbr. Jest

to również forma nawiązywania

kontaktów między kupującymi i

sprzedającymi.



Rynki można podzielić ze względu na rodzaj

towarów (rynek pracy, rynek ziemi itp.), ze

względu na zakres przestrzenny transakcji

(rynki lokalne i światowe), ze względu na

stopień legalności (rynki białe, szare i czarne).

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



5. W jaki sposób rynek koordynuje, za

pośrednictwem systemu cen, działalność

podmiotów gospodarczych?



Rynek koordynuje działalność podmiotów

gospodarczych za pomocą

mechanizmu

rynkowego

. Mechanizm rynkowy za pośrednictwem

systemu cen (relatywnych) dostarcza podmiotom

gospodarczym informacje o stopniu rzadkości dóbr.

Informacje te podmioty ekonomiczne przetwarzają

wg zasady racjonalności i kierując się własnymi

korzyściami podejmują masowe decyzje o zmianie

(lub nie) zakupów. Dzieje się to poprzez rozwiązanie

czterech podstawowych problemów ekonomicznych:

co?, ile? (decydują o tym wybory konsumentów),

jak? (decyduje o tym konkurencja pomiędzy

producentami), dla kogo? (decydują o tym dochody i

preferencje konsumentów).

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



6. Co głosi doktryna „niewidzialnej

ręki”?



Doktryna ta mówi o tym, że mechanizm

rynkowy rozdziela zyski i straty w taki

sposób, by podejmowane indywidualne

decyzje w skali gospodarki koordynowały się,

powodując ład ekonomiczny. Powoduje to, że

jednostki, dążąc do własnych korzyści,

działają również dla dobra publicznego, nie

zdając sobie nawet z tego sprawy.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



7. Omów model czystej gospodarki rynkowej.

W jakim celu został on skonstruowany?



Model czystej gospodarki rynkowej:

1) Na rynku działają tylko gospodarstwa domowe i

przedsiębiorstwa w rolach nabywców i

sprzedawców.

2) Podmioty te spotykają się na rynku dóbr

konsumpcyjnych i rynku czynników produkcji.

3) Podmioty działają na rynku doskonałej

konkurencji:

a) poszczególni uczestnicy nie mają wpływu na

ceny;

b) rynek jest przejrzysty;

c) istnieje swoboda zawierania transakcji;

d) istnieje swoboda wejścia i wyjścia.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



4) Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej

maksymalizacji swoich korzyści.

5) Decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od

preferencji oraz cen relatywnych.

6) Decyzje producentów kształtują się w zależności od

zasobów produkcyjnych i cen relatywnych.

7) Ceny to jedyne zewnętrzne informacje dla podmiotów

gospodarczych.

8) Więzi między uczestnikami rynku dotyczą jedynie

transakcji kupna-sprzedaży.

9) Przepływom towarów i pieniądza odpowiada przekazanie

praw własności.

10) Strumienie pieniądza i towarów są równoważone za

pośrednictwem cen (integralność przepływów pieniądza i

towarów pomiędzy poszczególnymi rynkami).



Powyższy model został skonstruowany w celach badawczych.

MIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA



8. Na czym polega zasadnicza różnica

między gospodarką rynkową w ujęciu

modelowym a współcześnie działającymi

gospodarkami noszącymi miano rynkowych?



Współczesne gospodarki rynkowe mają

charakter mieszany

. Oznacza to, że mechanizm

rynkowy jest zastępowany, uzupełniany i

korygowany przez państwo poprzez

gwarantowanie przestrzegania reguł gry

rynkowej, popieranie wolnej konkurencji,

dokonywanie redystrybucji dochodów, działania

na rzecz stabilizacji gospodarczej itp.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



1. Co to jest popyt?



Popyt to zainteresowanie danym

dobrem (ilość nabywana) przy danej

jego cenie ceteris paribus i w danym

czasie. Na popyt wpływają także

czynniki niecenowe.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



2. Jakie czynniki determinują

popyt konsumenta na dane dobro?



Głównym czynnikiem determinującym

popyt jest cena danego dobra. Na

popyt na dane dobro wpływają również

ceny dóbr komplementarnych i

substytucyjnych, dochód konsumenta,

gusty konsumentów i inne czynniki.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



3. Jak zilustrujemy zmianę ilości

nabywanej dobra spowodowaną: a)

zmianą ceny danego dobra, b)

oddziaływaniem czynników

niecenowych?



Zmianę ilości nabywanej dobra pod

wpływem zmiany jego ceny ilustruje

przesunięcie wzdłuż krzywej popytu.

Czynniki niecenowe powodują przesunięcie

całej krzywej popytu.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



4. Jaką prawidłowość ilustruje

krzywa popytu i co uzasadnia jej

kształt?



Krzywa popytu ilustruje prawo

popytu mówiące o tym, że w miarę

wzrostu ceny ilość nabywana

danego dobra zmniejsza się ceteris

paribus i odwrotnie.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



5. Co oznaczają pojęcia efekt Veblena, efekt

snobizmu, efekt owczego pędu?



Efekt Veblena (efekt prestiżowy)

polega na tym,

że niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym

większe ilości danego dobra, im jest ono droższe.

Korzyść konsumpcyjna polega wówczas na

demonstrowaniu swoich możliwości konsumpcyjnych.



Efekt snobizmu

polega na tym, że niektóre

gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które

konsumują inni, a zatem nabywają ich mniej lub w

ogóle ich nie kupują.



Efekt owczego pędu

polega na tym, że pewne

gospodarstwa domowe tym wyżej cenią pewne dobra

i tym więcej ich nabywają, im bardziej je cenią i

więcej ich nabywają inne gospodarstwa domowe (np.

moda).

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



6. Jaki jest związek między

popytem indywidualnym a

popytem rynkowym?



Popyt rynkowy jest sumą popytów

indywidualnych wszystkich

nabywców występujących na rynku.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



7. Co to jest podaż?



Podaż to ilość dobra oferowanego

na sprzedaż w danym czasie,

uzależniona od czynników cenowych

i niecenowych.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



8. Jakie czynniki kształtują

podaż określonego dobra?



Podstawowym czynnikiem jest cena

danego dobra. Do czynników

niecenowych należą: ceny

czynników produkcji, poziom

techniczny produkcji i inne.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



9. Jak ilustrujemy zmianę ilości dobra

oferowanego na sprzedaż,

spowodowaną: a) zmianą ceny tego

dobra, b) oddziaływaniem czynników

niecenowych?



Zmiana ceny danego dobra powoduje

przesunięcie wzdłuż jego krzywej podaży, a

zmiany czynników niecenowych powodują

przesunięcie całej krzywej podaży.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



10. Jaką prawidłowość ilustruje

krzywa podaży i co uzasadnia

jej kształt?



Krzywa podaży ilustruje prawo

podaży, mówiące o tym, że wraz ze

wzrostem ceny danego dobra

ceteris paribus rośnie ilość

oferowana tego dobra i odwrotnie.

MIKROEKONOMIA

VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY



11. Co to jest typowa krzywa popytu i

typowa krzywa podaży?



Typowe krzywe popytu i podaży odpowiadają

prawom popytu i podaży. Wiadomo jednak,

że w każdej regule istnieją wyjątki. Niektóre

dobra mają to do siebie, że ich ilość

nabywana i oferowana zmieniają się pod

wpływem ceny inaczej niż mówi o tym prawo

popytu i podaży. Wyznaczone dla nich krzywe

popytu i podaży będą miały zatem

nachylenie dość nietypowe.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



1. Jak interpretujemy równowagę

rynkową na rynku danego dobra?



Równowagę rynkową na rynku danego

dobra interpretuje się jako punkt

przecięcia krzywych popytu i podaży

tego dobra - wyznaczający jedyną

możliwą cenę - przy której ilość nabyta

będzie równa ilości oferowanej na

sprzedaż.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



2. W jaki sposób L. Walras

wyjaśnia działanie mechanizmu

równoważenia rynku?



U Walrasa zmiany cen spowodowane

są różnicami pomiędzy ilością

nabywaną i oferowaną na rynku.

Jeżeli QD - QS < 0 Ţ PŻ (nadwyżka),

a jeżeli QD - QS > 0 Ţ P (niedobór).

Punkt równowagi: PD = PS.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



3. W jaki sposób A. Marshall uzasadnia

kształtowanie się równowagi

rynkowej?



Marshall uzależnia ilość oferowaną na rynku

od rynkowej ceny danego dobra. Jeżeli PD -

PS > 0 to QS rośnie (producenci zachęceni

zyskiem będą produkować więcej), a jeżeli

PD - PS < 0 to QS maleje (strata zmusi

sprzedawców i producentów do

zmniejszenia oferty). Następuje tutaj

wyrównywanie się korzyści nabywców i

sprzedawców. Punkt równowagi: QD = QS.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



4. Co oznacza stabilność rynku?



Stabilność rynku oznacza, że jest on

w stanie powracać do równowagi

bez względu na to, jakie początkowe

wartości miały jego zmienne.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



5. Jaki jest warunek stabilności

rynku L. Walrasa, jaki zaś A.

Marshalla? (patrz: 3.)

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



6. W jakich formach działa

mechanizm równoważenia rynku

w praktyce?



Wyraźnie widać go na giełdach i przy

zastosowaniu zasady rekontraktu. Po

zebraniu ofert sprzedaży i kupna

dokonuje się wtedy ustalenia nowej

ceny równowagi.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



7. Co może spowodować „wytrącenie”

rynku ze stanu równowagi i jaki

mechanizm umożliwia stabilizację

rynku?



Rynek może zostać wytrącony z równowagi

zmianą któregokolwiek z niecenowych

czynników podaży lub popytu, zmieniającą

położenie tych krzywych. Stablizację

umożliwia mechanizm równowagi rynkowej

wyjaśniony przez Walrasa (QD - QS) i

Marshalla (PD - PS).

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



8. Jakie są założenia modelu pajęczyny?



Najważniejszym założeniem w tym modelu

jest stwierdzenie, że nabywcy reagują w tym

samym okresie, w którym następuje zmiana

sytuacji rynkowej, sprzedawcy zaś reagują z

opóźnieniem (dostosowanie

ekstrapolacyjne). Zakłada się również, że

krzywe popytu i podaży mają charakter

liniowy oraz że wcześniej rynek został

wytrącony ze stanu równowagi.

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



9. Jakie rodzaje wahań cen i ilości na

rynku możemy zilustrować za pomocą

modelu pajęczyny?



Za pomocą modelu pajęczyny możemy

zilustrować trzy rodzaje wahań cen i ilości:

a) oscylacje tłumione (rynek wraca do

stanu równowagi);

b) oscylacje stałe (wahania na rynku mają

charakter ciągły i cykliczny);

c) oscylacje wybuchowe (rynek jest

niestabilny, a amplituda wahań wzrasta).

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



10. Jaki jest warunek stabilności rynku

w modelu pajęczyny?



W modelu pajęczyny rynek jest stabilny

tylko wtedy, gdy absolutna wartość

stosunku nachylenia linii popytu do

nachylenia linii podaży jest większa od

jedności (bezwzględna wartość nachylenia

popytu jest większa od bezwzględnej

wartości nachylenia linii podaży).

MIKROEKONOMIA

VII. RÓWNOWAGA RYNKOWA



11. Jaką rolę na

charakteryzującym się

występowaniem wahań

cyklicznych rynku odgrywają

spekulanci?



Racjonalne spekulacje wywołują

niekiedy względną stabilizację ceny i

podaży (wyrównują cykle rynkowe).

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



1. Jaki jest cel mierzenia

elastyczności funkcji?



Elastyczność mierzy się w celu

badania wpływu zmiany różnych

czynników na funkcję. Elastyczność

służy zatem do mierzenia reakcji

zmiennej zależnej y na zmianę

jednej ze zmiennych niezależnych.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



2. W jakich jednostkach miary

wyrażamy łukową elastyczność

funkcji?



Elastyczność jest wielkością

niemianowaną, ale możemy wyrazić

ją w procentach. Będzie nam wtedy

mówiła o ile procent zmieniła się

zmienna zależna y, gdy zmienna

niezależna zmieniła się o 1%.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



3. Jakie znasz miary elastyczności popytu?

Jaki jest cel ich wyznaczania i jakie

wartości może przyjmować każda z nich?



Wyróżnia się trzy miary elastyczności popytu:



elastyczność cenową

- mówi o wpływie

zmian ceny na ilość nabywaną danego dobra i

przyjmuje wartości w przedziale [-

nieskończoność, 0];



elastyczność mieszaną

- mówi o wpływie

zmiany ceny dóbr zależnych na ilość nabywaną

danego dobra i przyjmuje wartości w przedziale

[- nieskończoność, nieskończoność];



elastyczność dochodową

- mówi o wpływie

zmiany dochodu nabywcy na ilość nabywaną

danego dobra i przyjmuje wartości w przedziale

[- nieskończoność, nieskończoność].

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



4. Jak mierzymy punktową

elastyczność popytu?

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



5. Dlaczego na ogół stosuje się

bezwzględną wartość elastyczności

cenowej popytu?



Wartość bezwzględna cenowej elastyczności

popytu pomaga uniknąć wartości ujemnych,

co odpowiada potocznym wyrażeniom o

większej lub mniejszej elastyczności oraz

ułatwia wszelkie porównania z cenową

elastycznością podaży.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



6. Jaki związek występuje między

elastycznością cenową popytu a

przychodami producentów?

zmiana

ceny

e = 1

e > 1

e < 1

zmiana

TR = 0

zmiana

TR < 0

zmiana

TR > 0

zmiana

TR = 0

zmiana

TR > 0

zmiana

TR < 0

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



7. Jaka jest różnica między

elastycznością łukową a elastycznością

punktową?



Elastyczność łukowa, dotycząca nieciągłych

zmian i obliczana na podstawie tabeli popytu

(podaży), odnosi się do pewnego odcinka

krzywej popytu (podaży). Elastyczność

punktowa, dotycząca zmian ciągłych i

obliczana geometrycznie z krzywej popytu

(podaży), odnosi się do poszczególnych

punktów krzywej.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



8. Czy elastyczność funkcji popytu w danym

punkcie może być utożsamiana z wartością

nachylenia krzywej (linii) popytu w tym punkcie?



Elastyczność funkcji nie jest równa wartości jej

nachylenia, ale w niektórych przypadkach (np.

model pajęczyny) może być z nią utożsamiana,

bowiem:



W modelu pajęczyny ważny jest stosunek

elastyczności dwóch krzywych w punkcie

wspólnym, widać więc, że można go zastąpić

stosunkiem ich nachylenia.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



9. Od czego zależy wartość elastyczności

cenowej popytu na dane dobro?



Czynniki wpływające na wartość elastyczności

cenowej popytu:

stopień substytucyjności dobra

- im więcej

substytutów danego dobra tym większa

elastyczność jego popytu;

rodzaj dóbr

- popyt na dobra podstawowe

jest mniej elastyczny niż na dobra luksusowe;

znaczenie dobra dla konsumenta

- popyt

na dobro o dużym udziale w budżecie jest

stosunkowo elastyczny;

poziom ceny towaru

- im wyższy poziom

ceny, tym elastyczność jest większa;

czas trwania ceny

- im dłużej utrzymuje się

zmiana ceny, tym elastyczność cenowa dobra

będzie ceteris paribus większa.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



10. Jak mierzymy punktową i łukową

elastyczność cenową podaży? Jakie

wartości może przyjmować współczynnik

elastyczności cenowej podaży?



Ponieważ zmiany ceny i ilości oferowanej na sprzedaż są

jednokierunkowe, elastyczność podaży przyjmuje wartości

dodatnie.



Elastyczność łukową podaży mierzymy arytmetycznie:



Elastyczność punktową podaży mierzymy

geometrycznie: .

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



11. Od czego zależy wartość

elastyczności cenowej podaży?



Elastyczność cenowa podaży zależy

od rodzaju towaru (dzieła sztuki,

bogactwa naturalne, ziemia itp.

charakteryzują się doskonałą

nieelastycznością) oraz od czasu

obserwacji podaży.

MIKROEKONOMIA

VIII. ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY



12. Porównaj elastyczność cenową podaży

w okresie infrakrótkim, krótkim i długim?



W okresie infrakrótkim podaż jest stała, więc

elastyczność wynosi 0. W okresie krótkim

elastyczność jest względnie nieduża (podaż

może wzrosnąć w granicach stałego potencjału

produkcyjnego). W okresie długim elastyczność

podaży jest stosunkowo duża.



Im podaż jest bardziej elastyczna, tym wahania

ceny równowagi są coraz mniejsze (nie wzrasta,

a w skrajnych przypadkach nawet maleje).

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



1. Czy znajomość praw rynku może

przynieść korzyści mikropodmiotom

gospodarczym?



Znajomość praw rynku przynosi korzyści

mikropodmiotom gospodarczym.

Najbardziej jest to widoczne na rynku

konkurencji niedoskonałej, gdzie mogą

one do pewnego stopnia wpływać na

cenę i wielkość oferty rynkowej.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



2. W jakim celu państwo może

korzystać ze znajomości praw

rynku?



Znajomość praw rynku umożliwia

państwu korygowanie lub

uzupełnianie mechanizmu

rynkowego przez regulację cen i

redystrybucję dochodów.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



3. W jaki sposób państwo kształtowało

ceny dóbr w gospodarce centralnie

planowanej?



W gospodarce centralnie planowanej

państwo kształtowało ceny (nie biorąc pod

uwagę popytu i podaży) zazwyczaj poniżej

poziomu równowagi. Aby likwidować

niedobory stosowano przymus, regulowano

ceny czynników produkcji, dotowano

przedsiębiorstwa i wprowadzano

reglamentację.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



4. Czy liberalizacja cen w Polsce

była niezbędna?



Liberalizacja cen była konieczna w

celu uzdrowienia rynku, co przejawiało

się głównie w zniknięciu niedoboru

podaży (zlikwidowało to kolejki, czarny

rynek itp.). Liberalizacja odbywała się

stopniowo, by nie spowodować

gwałtownego wzrostu cen.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



5. Rynki których dóbr są zwykle

regulowane przez państwo w

rozwiniętej gospodarce rynkowej?



Najczęściej reguluje się rynki produktów

rolniczych, które charakteryzują się dużymi

wahaniami cen (producenci działają z

opóźnieniem). Reguluje się również rynki

przemysłu zbrojeniowego (popyt

wytwarzany jest tylko przez państwo).

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



6. Jakimi metodami państwo może

wpływać na kształtowanie cen

określonych dóbr w warunkach

gospodarki rynkowej?



Do wyboru są dwie podstawowe metody:



a) wywieranie wpływu na ceny przez

oddziaływanie na popyt i podaż (zamówienia

rządowe, zapasy buforowe, dotacje, podatki);

b) bezpośrednie ustalanie cen (ceny

maksymalne i minimalne).

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



7. W jakim celu państwo ustala cenę

minimalną na określony produkt i

jakie skutki może to wywołać?



Ceny minimalne ustala się, aby zapewnić

producentom odpowiednio wysokie

dochody umożliwiające późniejsze

inwestycje itp. Najczęściej powoduje to

nadwyżki danego dobra na rynku.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



8. W jakim celu państwo ustala

cenę maksymalną na określone

dobra i jakie mogą być tego

skutki ekonomiczne?



Ceny maksymalne ustala się, aby

uczynić dane dobro bardziej

przystępnym dla nabywców.

Najczęściej powoduje to niedobór

podaży i pogorszenie jakości dobra.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



9. Jakie argumenty przemawiają za

kontrolowaniem cen określonych dóbr przez

państwo, jakie zaś przeciw?



Głównym argumentem przemawiającym za

kontrolowaniem cen przez państwo jest zwiększanie

dobrobytu przez czynienie niektórych dóbr bardziej

przystępnymi z jednej strony i zapewnianiem

producentom odpowiednich zysków z drugiej strony.



Silna ingerencja w rynek kosztuje jednak państwo

bardzo dużo, jak również nierzadko powoduje

negatywne zjawiska w sferze jakości dóbr i usług

oraz inwestycji w branżach.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



10. Jaki wpływ na równowagę rynkową

wywiera opodatkowanie sprzedaży i

dotowanie producentów?



Podatek od sprzedaży podwyższa cenę

równowagi, obniża oferowaną i nabywaną ilość

dobra i w zależności od elastyczności popytu

zwiększa lub zmniejsza zyski producentów. W

długim okresie podatek powoduje straty

wynikające ze zmniejszonej produkcji, co

powoduje zmniejszenie poziomu inwestycji.



Dotacja obniża cenę rynkową, przez co zwiększa

się ilość dobra oferowana i nabywana na rynku.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



11. Od czego zależy rozdział podatku i

dotacji między sprzedawców i nabywców?



Jeżeli elastyczność podaży i popytu mają tę

samą wartość, zarówno dotacja jak i podatek

zostaną rozłożone po równo na sprzedawców i

nabywców.



Cały ciężar podatku (ewentualnie całą dotację)

ponosi nabywca, kiedy podaż jest doskonale

elastyczna lub popyt doskonale nieelastyczny.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



1. Na jakich założeniach oparta jest

kardynalna teoria użyteczności?



Kardynalna teoria użyteczności opiera się na

założeniu, że każdy konsument posiada w danym

czasie określony dochód pieniężny i stoi przed

wyborem, ile wydać pieniędzy na poszczególne

dobra, z których każde przynosi mu pewną

całkowitą użyteczność, aby uzyskać maksymalną

użyteczność z całego koszyka dóbr. Wynika z tego,

że celem konsumenta jest uzyskanie ograniczonej

przez jego dochód maksymalizacji użyteczności z

konsumpcji wybranego koszyka dóbr i usług.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



2. Jaka jest zależność między

użytecznością całkowitą a

użytecznością marginalną osiąganą

z konsumpcji danego dobra?



Użyteczność całkowita wzrasta coraz

wolniej w miarę stałego wzrostu ilości

konsumowanego dobra, w związku z

czym użyteczność marginalna maleje w

miarę wzrostu konsumpcji tego dobra:

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



3. Jak uzasadnia się typowy przebieg

krzywej popytu w teorii użyteczności

kardynalnej?



Typowy przebieg krzywej popytu wyjaśnia

się za pomocą stosunku użyteczności

marginalnej danego do jego ceny, który

to stosunek maleje wraz ze wzrostem

ceny, w związku z czym jego utrzymanie

na niezmienionym poziomie wymaga

zmniejszenia ilości nabywanej:

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



4. Jak interpretujemy stan równowagi konsumenta w ramach

kardynalnej teorii użyteczności?



Warunek równowagi konsumenta w kardynalnej teorii użyteczności

wyraża II prawo Gossena, mówiące o wyrównywaniu się użyteczności

marginalnych na jednostkę pieniądza dóbr znajdujących się w

koszyku konsumenta:



Gdyby marginalna użyteczność na jednostkę pieniądza nie była

równa dla różnych dóbr, konsument mógłby zwiększyć osiąganą

przez siebie użyteczność całkowitą przeznaczając więcej pieniędzy na

zakup dobra dającego większą użyteczność na jednostkę pieniądza.

Konsument nie dokonuje takich zmian w koszyku jeśli marginalne

użyteczności na jednostkę pieniądza są równe (koszyk optymalny).



Równowaga konsumenta oznacza zatem, że wybrał on taki koszyk

dóbr, który przy danym poziomie dochodów i cen ma dla niego

największą (maksymalną) użyteczność.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



5. Co to jest nadwyżka

konsumenta?



Nadwyżka konsumenta to korzyść netto,

jaką konsument uzyskuje z nabycia

danego dobra. Oblicza się ją jako

różnicę między użytecznością całkowitą

osiąganą z danej ilości dobra X, a

wydatkiem poniesionym na zakupienie

tej ilości dobra X.

MIKROEKONOMIA

IX. ZASTOSOWANIE TEORII RYNKU



6. Jak zmienia się nadwyżka

konsumenta wraz ze zmianą

ceny danego dobra ceteris

paribus?



Im wyższa cena ceteris paribus, tym

mniejsza nadwyżka konsumenta

(przy typowej krzywej popytu).

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI



7. Na czym polega paradoks wartości?



Paradoks wartości polega na tym, że

bardziej użyteczna dla człowieka woda

osiąga na rynku niższą cenę, niż na przykład

diamenty. Oznacza to, że popyt i podaż

wody przecinają się przy cenie niskiej, a

popyt i podaż diamentów przy cenie

wysokiej. Wynika to z faktu, że użyteczność

marginalna ostatniej kupowanej jednostki

wody jest znacznie stosunkowo niska,

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



1. Jaka jest podstawowa różnica

między założeniami kardynalnej i

ordynalnej teorii użyteczności?



Podstawowa różnica dotyczy tego, że w

kardynalnej teorii użyteczności próbuje

się mierzyć użyteczność w sposób dość

obiektywny, a w ordynalnej teorii

użyteczności rezygnuje się z tego zabiegu

opierając się na porządkowaniu

subiektywnych preferencji konsumenta.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



2. Jakie właściwości mają

preferencje konsumenta?



Preferencje konsumenta są spójne

(kompletne) i przechodnie (zgodne).

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



3. Jakie właściwości ma krzywa obojętności?



Krzywa obojętności łączy takie kombinacje dwóch

dóbr, które są tak samo preferowane przez

konsumenta. Jest wypukła względem początku

układu współrzędnych, co świadczy o jej ujemnym

nachyleniu wynikającym z faktu, że jeśli wzrasta w

koszyku ilość dobra X, to musi maleć ilość dobra Y

(warunek jednakowej preferencji koszyków).



Krzywe obojętności oddalające się w prawo od

układu współrzędnych wyznaczają koszyki dóbr

bardziej preferowane przez konsumenta.



Krzywe obojętności nie mogą się przecinać.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



4. Jakie zjawisko ilustruje malejąca

marginalna stopa substytucji?



Malejąca marginalna stopa substytucji

mówi o tym, że w miarę zwiększania

konsumpcji dobra X konsument jest

skłonny rezygnować z coraz mniejszej

ilości dobra Y, aby utrzymać ten sam

poziom użyteczności.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



5. Porównaj kształt krzywej

obojętności dla dóbr substytucyjnych,

doskonale substytucyjnych, doskonale

komplementarnych.



Krzywa obojętności dla dóbr

substytucyjnych jest wypukła względem

początku układu współrzędnych (malejąca

marginalna stopa substytucji), dla dóbr

doskonale substytucyjnych krzywa

obojętności przyjmuje kształt linii o stałym

nachyleniu (marginalna stopa substytucji

jest stała), a dla dóbr komplementarnych

krzywa obojętności ma kształt litery L

(marginalna stopa substytucji wynosi zero).

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



6. Jak interpretuje się substytucyjność i

komplementarność dóbr w teorii

użyteczności?



Substytucyjność w teorii użyteczności

oznacza, że dwa dobra zapewniają

niezależnie od siebie tę samą użyteczność,

więc dla konsumenta będzie obojętne, które

konsumuje.



Komplementarność oznacza, że dwa dobra są

użyteczne dla konsumenta jedynie razem i to

w stałej proporcji, tzn. zwiększanie ilości tylko

jednego z nich nie zwiększa użyteczności

całkowitej.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



7. Jakie czynniki ograniczają decyzje

konsumenta dotyczące zakupów dóbr?



Głównym czynnikiem ograniczającym

decyzje konsumenta jest jego dochód

pozostający w ścisłym związku z cenami

dóbr. Jeśli cały dochód przeznaczany jest na

zakup dwóch dóbr można to zapisać

następująco:

Wtedy maksymalna ilość zakupionego dobra

wynosi:

i odpowiednio:

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



8. Jak w teorii krzywej obojętności

interpretuje się równowagę

konsumenta?



Geometrycznie koszyk optymalny

wyznaczany jest przez punkt styczności linii

budżetowej z najwyżej położoną krzywą

obojętności. Oznacza to, że konsument

wybrał taki koszyk zakupów, który daje mu

maksimum użyteczności przy danym

ograniczeniu dochodów i danych cenach.

Punkt ten wyznacza warunek:



MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



9. Czy ustalenie punktu równowagi

konsumenta wymaga mierzenia

użyteczności?



Nie. Wystarczy obliczenie marginalnej

stopy substytucji.



10. Jak zmiana ceny jednego z dóbr

ceteris paribus wpływa na położenie

linii budżetowej?



Jeśli cena dobra maleje, to zmniejsza się

stopień nachylenia linii budżetowej

względem osi tego dobra.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



11. Jak zmienia się położenie równowagi

konsumenta, który ma stały dochód, jeżeli

rośnie lub maleje cena poszczególnych

dóbr?



Jeśli cena któregoś z dóbr maleje, to konsument

przenosi swój punkt równowagi na wyżej

położoną krzywą obojętności. Odwrotnie dzieje

się, kiedy cena danego dobra rośnie.



12. W jaki sposób konstruujemy krzywa

cena-konsumpcja?



Krzywą cena-konsumpcja konstruujemy łącząc

punkty równowagi powstałe w wyniku kolejnych

zmian ceny danego dobra.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



13. Jak na podstawie krzywej cena-

konsumpcja można odtworzyć przebieg

krzywej popytu indywidualnego?



Dokonuje się tego upraszczając model i zamiast

drugiego dobra zaznaczając na osi rzędnych

dochód pieniężnych konsumenta. Wtedy kąt

nachylenia linii budżetowej będzie odpowiadał

cenie dobra, którego popyt odtwarzamy.

Zauważymy wtedy, że wraz ze wzrostem

nachylenia linii budżetowej, przy stałym

dochodzie, konsument będzie nabywał coraz

większe ilości danego dobra i odwrotnie.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



14. Jak zmiana dochodu konsumenta

wpływa, ceteris paribus, na jego

równowagę?



Zwiększenie dochodu powoduje równoległe

przesunięcie linii budżetowej w prawo.

Oddala to punkt równowagi od początku

układu współrzędnych, zapewniając tym

samym konsumentowi koszyki dóbr o

wyższej użyteczności. W przypadku

malejącego dochodu, dzieje się odwrotnie.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



15. W jaki spsób konstruujemy

krzywą dochód-konsumpcja?



Krzywą dochód-konsumpcja

konstruujemy łącząc punkty

równowagi powstałe w wyniku

przesunięcia linii budżetowej pod

wpływem zmiany dochodu

konsumenta.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



16. Jak na podstawie krzywej dochód-

konsumpcja można wyznaczyć krzywe Engla

dla dóbr: podstawowego, luksusowego i

podrzędnego?



Krzywe Engla wyznacza się analizując stosunek

wzrostu ilości nabywanej danego dobra do wzrostu

dochodu, co przedstawia krzywa dochód

konsumpcja. Jeśli ilość nabywana dobra rośnie

wolniej niż dochód to jest to dobro podstawowe, jeśli

ilość nabywana dobra rośnie szybciej niż dochód to

jest to dobro luksusowe, a jeśli ilość nabywana dobra

maleje w miarę wzrostu dochodu to takie dobro

nazywamy podrzędnym.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)



17. Co to jest paradoks Giffena?



Paradoks Giffena dotyczy dóbr,

których ilość nabywana rośnie wraz

ze wzrostem ceny. Krzywa popytu

na dobra Giffena ma więc w

pewnym zakresie nachylenie

pozytywne.

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)

MIKROEKONOMIA

X. TEORIA UŻYTECZNOŚCI – 2

(0PTIMUM KONSUMENTA)

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94
Slide 95
Slide 96
Slide 97
Slide 98
Slide 99
Slide 100
Slide 101
Slide 102
Slide 103
Slide 104
Slide 105
Slide 106
Slide 107
Slide 108
Slide 109
Slide 110
Slide 111
Slide 112
Slide 113
Slide 114
Slide 115
Slide 116
Slide 117
Slide 118
Slide 119
Slide 120
Slide 121
Slide 122
Slide 123
Slide 124
Slide 125
Slide 126
Slide 127
Slide 128
Slide 129
Slide 130

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
23 Metody montażu w mikroelektronice
MIKROEKONOMIA[1]
MIKROEKONOMIA 1
Mikroekspresje trening
wykład mikroekonomia 1i2opracowany
Ściąga mikroekonomia, Studia - Administracja Samorządowa, Ekonomia i Zarządzane
mikroekonomia rozdział II (3 str), Ekonomia
Mikroekonomia calosc opracowanie, Ekonomia, ekonomia
Mikroekonomia wykłady I zjazd, Mikroekonomia, wykłady
Mikroekonomia wykłady I zjazd, Finanse i Rachunkowość 2011-16, notatki, mikroekonomia

więcej podobnych podstron