Problemy

pielęgnacyjne

wynikające z

procesu starzenia

się człowieka

Opracowanie: mgr Anna

Opracowanie: mgr Anna

Gawor

Gawor

Problemy pielęgnacyjne

1. Suchość skóry, tendencja do pęknięć

CEL: Zapobieganie infekcjom
2. Skłonność do zaparć
CEL: Zapobieganie lub likwidacja zaparć
3. Zwiększona łamliwość kości
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa i

sprawnego poruszania się. Zapobieganie

upadkom.

4. Nietrzymanie moczu i stolca
CEL: Zapewnienie higieny ciała i otoczenia

Problemy pielęgnacyjne

5. Zaburzenia słuchu i komunikowania się
CEL: Zapewnienie sprawnego porozumiewania

się

6. Niedowidzenie
CEL: Ułatwienie orientacji
7. Zaburzenia pamięci świeżej
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i

psychicznego

8. Uczucie osamotnienia
CEL: Aktywizacja społeczna, poprawa nastroju

Problemy pielęgnacyjne

9. Niepokój o zdrowie, o rodzinę

CEL: Zmniejszenie niepokoju
10. Zwiększona skłonność do infekcji
CEL: Zapobieganie infekcjom
11. Skłonność do powikłań w wyniku

długotrwałego unieruchomienie

CEL: Zapobieganie lub likwidowanie

powikłań

12. Zmniejszenie wydolności układu

sercowo-naczyniowego i oddechowego

CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa

Problemy

pielęgnacyjne

13. Zmniejszone łaknienie

CEL: Poprawa łaknienia
14. Zmniejszone pragnienie
CEL: Zwiększenie podaży płynów
15. Osłabienie
CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa,

ograniczenie wysiłku

16. Mała aktywność fizyczna
CEL: Zwiększenie aktywności fizycznej
17. Kłopoty z zasypianiem
CEL: Ułatwienie zasypiania

Suchość skóry, tendencja do

pęknięć

CEL: Nawilżenie skóry, zapobieganie

infekcjom

PLAN:



higiena ciała – mydło pH 5,5



osuszanie miękkim ręcznikiem



delikatny masaż ręcznikiem



natłuszczanie skóry oliwką, lotionem



miękka, delikatna bielizna
bawełniana

Suchość skóry, tendencja do

pęknięć



obserwacja stanu skóry, zwłaszcza
przy używaniu przylepców



żywienie pacjenta oparte na
bogatobiałkowej diecie z dużą
zawartością wit. A, C i cynku



włączenie pacjenta do samoopieki a
rodzinę do opieki nieprofesjonalnej

Skłonność do zaparć

CEL: Zapobieganie lub likwidacja

zaparć

PLAN:



dieta lekkostrawna, bogata w błonnik



podawanie soków, warzyw i owoców (np.;
jabłka pieczone, śliwki suszone)



aktywizacja ruchowa (pobudzenie
perystaltyki jelit)



domowe środki przeczyszczające –
herbaty ziołowe

Skłonność do zaparć



masowanie okolic pępka



dbanie o regularne wypróżnienia,

swobodny dostęp do łazienki w porze

wypróżnienia



stała pora wypróżnienia



u pacjentów leżących zmiana pozycji –

układanie na brzuchu



w razie potrzeby wykonanie lewatywy

oczyszczającej (enema, kroplowy wlew

doodbytniczy)

Zwiększona łamliwość

kości

CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa i

sprawnego poruszania się. Zapobieganie

upadkom.

PLAN:



żywienie bogate w jony wapniowe i wit. D3



stosowanie środków kompensacyjnych,

udogodnień (laski, balkoniki, poręcze,

maty antypoślizgowe, obuwie nieśliskie,

dobrze utrzymujące stopę)



zwiększenie aktywności ruchowej, u

pacjentów leżących ćwiczenia bierne i

czynne

Nietrzymanie moczu i

stolca

CEL: Zapewnienie higieny ciała i

otoczenia, zapobieganie odparzeniom i

odleżynom

PLAN:



zwrócenie uwagi, by pacjent nie ograniczał

jedzenia i picia



łóżko zabezpieczone nieprzemakającym

podkładem



pielęgnacja i higiena intymnych części ciała



stosowanie pieluchomajtek, wkładek

zabezpieczających

Nietrzymanie moczu i

stolca



udzielanie wsparcia psychicznego



umożliwienie wytworzenia automatyzmu

oddawania moczu i stolca przez

systematyczny dostęp do WC (np.: co

dwie godziny)



zapewnienie intymności podczas

wykonywania czynności



stosowanie środków zapobiegającym

odleżynom, odparzeniom (np.: płyn PC

30V, wietrzenie pośladków, krocza)



zapewnienie wsparcia psychicznego

Zaburzenia słuchu i

komunikowania się

CEL: Zapewnienie sprawnego porozumiewania

się

PLAN:



mówić wyraźnie, niezbyt głośno, z dobrą

artykulacją



stawać przed osoba starszą, (nie zagadywać od

tyłu) tak aby widziała ona twarz i ruchy warg

rozmówcy



gdy pacjent nie rozumie, powtórzyć zdanie,

starać się o uzyskanie odpowiedzi zwrotnej



mówić po stronie lepiej słyszącego ucha



stosować aparat słuchowy



wizyta u laryngologa

Niedowidzenie

(upośledzenie orientacji zwiększa podatność

na lęk i w konsekwencji gotowość do różnego
rodzaju reakcji obronnych)

CEL: Ułatwienie orientacji, poprawa

widzenia

PLAN:



informować o każdej wykonywanej czynności



wizyta u okulisty, dobór odpowiednich szkieł



dostosowanie topografii mieszkania do
potrzeb chorego

Niedowidzenie



zapewnienie pomocy w poruszaniu się
i przemieszczaniu poza mieszkaniem



pomoc w czynnościach domowych
oraz usamodzielnianiu się



zwrócić uwagę, że niewidomy jest
bardzo wrażliwy na nastroje i emocje,
wyczuwa sygnały pozazmysłowe



stosowanie sprzętu wspomagającego

Zaburzenia pamięci świeżej

CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa

fizycznego i psychicznego, ułatwienie

orientacji

PLAN:



zapewnienie stałości topografii w

miejscu pobytu, nie zmieniać miejsca

położenia przedmiotów osobistych



podtrzymywanie aktywności umysłowej



zapewnienie dostępu do aktualnych

informacji – prasa, radio, telewizja

Zaburzenia pamięci świeżej



rozmowa z pacjentem – przypominanie
aktualnej dat, aktualnych wiadomości



zapewnienie kontaktów ze znajomymi,
udział w życiu społeczności lokalnej -
włączenie organizacji pomocowych –
np. grupy charytatywne z parafii,
wolontariat ze szkoły



trening pamięci świeżej – uczenie się
słówek, rozwiązywanie krzyżówek

Zaburzenia pamięci świeżej



wyrabianie nawyku rutynowego
wykonywania czynności codziennych
(toaleta, posiłki, angażowanie do
prostych czynności manualnych)



poważne taktowanie podstawowych
potrzeb pacjenta



udzielanie wsparcia w pokonywaniu
trudności

Uczucie osamotnienia

CEL: Aktywizacja społeczna, poprawa

nastroju

PLAN:



ułatwienie i zachęcanie do kontaktów z

rodziną i sąsiadami



pozyskanie zaufania pacjenta



okazanie sympatii i życzliwości,

serdeczności, gotowość do niesienia pomocy



aktywizacja przez terapię zajęciową



zachęcanie do aktywności fizycznej – wyjście

na spacer



zadbanie o wystrój wnętrza – jasne,

optymistyczne kolory

Uczucie osamotnienia



zapewnienie komfortu psychicznego –

niwelowanie bólu i innych dolegliwości



nadzór nad farmakoterapią



zachęcanie do kontaktów towarzyskich i

pomoc w dotarciu do miejsca spotkania



zainteresowanie problemami pacjenta i

pomoc w ich rozwiązywaniu



zapewnienie kontaktu z organizacjami

pomocowymi



utwierdzenie pacjenta w przekonaniu, że

jest człowiekiem wartościowym



odwrócenie uwagi od przykrych przeżyć

Niepokój o zdrowie, o rodzinę

CEL: Zmniejszenie niepokoju
PLAN:



próbować rozwiązać problem w sposób
bezpośredni, nie stosować leków
uspokajających baz porozumienia z
lekarzem



osoba błąkająca się po korytarzu
potrzebuje życzliwego słowa, czasem
zaprowadzenia do toalety, podania czegoś
do picia lub jedzenia, odprowadzenia do
pokoju

Niepokój o zdrowie, o rodzinę



czasem podanie leku przeciwbólowego
lub nasercowego



postępowanie troskliwe



uprzedzanie i informowanie o
wykonywanych zabiegach i
czynnościach pielęgnacyjnych

Zwiększona skłonność do

infekcji

CEL: Zapobieganie infekcjom
PLAN:



zachowanie czystości i aseptyki



ochrona przed wychłodzeniem organizmu



stosowanie szczepień ochronnych
(przeciw grypie)



dbałość o higienę osobista i otoczenia
(toaleta, mycie włosów, obcinanie
paznokci)

Zwiększona skłonność do

infekcji



zwiększenie odporności poprzez
podawanie preparatów witaminowych



zwracanie uwagi, by opiekunowie i
osoby odwiedzające nie były
przeziębione



obserwacja stanu skóry



zapewnienie odpowiedniej
temperatury w pomieszczeniu, nie
przegrzewanie chorego

Skłonność do powikłań w

wyniku długotrwałego

unieruchomienia

(odleżyny, odparzenia, zapalenie

płuc, zakażenie dróg moczowych,

zaparcia, przykurcze

w stawach i zaniki mięśniowe,

powikłania zatorowo-zakrzepowe)

CEL: Zapobieganie lub likwidowanie

powyższych powikłań

PLAN:



prawidłowe ścielenie łóżka



stosowanie materaca

przeciwodleżynowego, udogodnień

Skłonność do powikłań w

wyniku długotrwałego

unieruchomienia



natłuszczanie skóry (np.: oliwką,

lotionem, płyn PC 30V)



wysadzanie do fotela, gdy nie ma

przeciwwskazań



u pacjenta leżącego zmiana pozycji co

dwie godziny, dokumentowanie zmian

pozycji



utrzymanie higieny ciała



gimnastyka oddechowa, ćwiczenia

czynne, bierne, izometryczne

Skłonność do powikłań w

wyniku długotrwałego

unieruchomienia



nacieranie i oklepywanie klatki
piersiowej 3 x dziennie (gdy brak
przeciwwskazań)



profilaktyka przeciwzakrzepowa
(zgodnie ze standardem – np.:
Fraxiparyna s.c.)



dokładna toaleta ciała



dieta bogatobiałkowa, bogata w
błonnik

Zmniejszenie wydolności układu

sercowo-naczyniowego i

oddechowego, osłabienie

CEL: Zapewnienie bezpieczeństwa,

zapobieganie przemęczaniu się pacjenta

PLAN:



oszczędzanie wysiłku



dokonywanie i dokumentowanie

pomiarów



dieta uboga w sól, lekkostrawna



systematyczne podawanie leków



psychiczne wsparcie chorego



dostosowanie wysiłku do wydolności i

możliwości pacjenta



zmniejszenie lęku, zachowanie spokoju



pomoc w czynnościach dnia codziennego

Zmniejszone łaknienie

CEL: Poprawa łaknienia, poprawa stanu

odżywienia pacjenta

PLAN:



współpraca z dietetyczką i rodziną



ustalenie optymalnych pór podawania
posiłków



uwzględnienie upodobań smakowych
pacjenta



sprawdzenie możliwości przyjmowania i
żucia posiłków – stan jamy ustnej, uzębienie,
dopasowana proteza zębowa

Zmniejszone łaknienie



dopasowanie konsystencji pokarmów do
możliwości żucia i przełykania



urozmaicenie posiłków, podawanie
posiłków częściej (5 razy na dobę) w
mniejszych ilościach



nadzór w czasie przyjmowania posiłków,
ewentualna pomoc albo karmienie chorego



optymalna temperatura posiłków
(zapobieganie oparzeniom)



kontrola wypróżnień

Zmniejszone pragnienie

CEL: Zwiększenie podaży płynów,

zapobieganie zaburzeniom wodno-

elektrolitowym

PLAN:



współpraca z innymi członkami zespołu

terapeutycznego, rodziną



zapewnienie bezpiecznego i wygodnego

dostępu do płynów (stolik „przyjaciel”,

kubek z rurką, kubek z dzióbkiem)



płyny o temperaturze pokojowej

Zmniejszone pragnienie



podaż płynów w małych ilościach (100
ml), częściej z uwzględnieniem
upodobań smakowych



uzupełnienie niedoborów
elektrolitowych



prowadzenie karty bilansu płynów,
ewentualne nawadnianie dożylne

Mała aktywność fizyczna

CEL: Zwiększenie aktywności fizycznej
PLAN:



poranna gimnastyka



spacery



udział w ćwiczeniach rehabilitacyjnych



włączenie do samoopieki



zachęcanie do zwiększenia aktywności
fizycznej (z uwzględnieniem wydolności
organizmu człowieka starszego

)

)

Kłopoty z zasypianiem

CEL: Ułatwienie zasypiania
PLAN:



wietrzenie sali przed snem



prześcielenie łóżka



kąpiel lub toaleta w łóżku



podanie ciepłego płynu (np.: mleko)

przed snem



zapewnienie spokoju i ciszy



zmniejszenie lęku, niepokoju poprzez

rozmowę, zapewnienie o obecności i

pomocy w razie potrzeby



podanie zleconych leków nasennych

Piśmiennictwo:

1.

Zahradniczek K., red: Wprowadzenie do
pielęgniarstwa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2004

2.

Kocemba J., Grodzicki T. (red): Zarys gerontologii
klinicznej. Medyczne Centrum Kształcenia
Podyplomowego UJ, Kraków 2000.

3.

Schiefele J., Staudt I., Dach M.: Pielęgniarstwo
geriatryczne. Wydawnictwo Medyczne Urban &
Partner, Wrocław 1998.