Leki stosowane w

przeroście gruczołu

krokowego

Paulina Tudaj

Łagodny przerost stercza

(Benin prostatic hyperplasia, BPH)

• Polega na rozroście strefy przejściowej,

elementów gruczołowych oraz strefy
centralnej prostaty.

• Rozrost strefy centralnej wiąże się z

powstaniem tzw. „trzeciego”, czyli
środkowego płata.

• Powiększeniu ulega okołocewkowa i

podśluzówkowa część gruczołu.

• Zasadniczą rolę w rozroście gruczołu

krokowego odgrywa dihydrotestosteron (DHT)
i estradiol.

• DHT pobudza zwłaszcza wzrost kom. nabłonka

stercza, estrogeny nasilają ten efekt.

• U mężczyzn w wieku podeszłym stężenie

estradiolu we krwi jest znacznie większe niż u
młodych mężczyzn.

Dotyczy 75 – 100% ogółu mężczyzn powyżej 75.

roku życia

Inne czynniki odgrywające rolę w

patogenezie przerostu stercza:

• cholesterol – prekursor testosteronu i

jego metabolitów

• prostaglandyny i leukotrieny – mogą

nasilać proliferację kom., jako
mediatory stanu zapalnego

Okresy przerostu prostaty:

I.

wyraźnie obniżona intensywność
strumienia moczu i opóźnione
rozpoczęcie mikcji

II.

pęcherz nie jest całkowicie opróżniany
(zaleganie moczu)

III.

niekontrolowane oddawanie moczu przy
wypełnionym pęcherzu, względnie
zatrzymanie moczu, mimo
utrzymującego się parcia na pęcherz
(może spowodować niewydolność nerek)

W łagodnym przeroście stercza

występuje nieznaczny wzrost

PSA (swoistego antygenu

sterczowego) co stanowi

rozróżnienie od raka gruczołu

krokowego.

W leczeniu BPH stosuje się:

• zabieg operacyjny (w okresie

zaawansowanym)

• farmakoterapię

W farmakoterapii stosuje

się:

• inhibitory 5a-reduktazy

(finasteryd)

• leki a

1

-adrenolityczne (alfuzosyna,

tamsulosyna, terazosyna,
doksazosyna)

• leki roślinne
• inne leki (mepatricyna)

Inhibitory 5a-reduktazy

Finasteryd

• blokuje odwracalnie

aktywność 5a-reduktazy

typu II

• ↓ st. DHT w surowicy i

sterczu (o ok. 80 – 90%)

• nie ↓ st. testosteronu w

surowicy

• zmniejsza aktywność

metaboliczną stercza (↓

st. PSA w surowicy)

Efekty kuracji finasterydem

• 12-miesięczna: wartość PSA maleje

o 50% w porównaniu z wartością
przed leczeniem, zmniejszenie
wielkości gruczołu krokowego o ok.
20%

• Długotrwałe leczenie: zmniejszenie

ryzyka zatrzymania moczu,
ograniczenie konieczności leczenia
chirurgicznego

Leki a

1

-adrenolityczne

Leki a

1

-adrenolityczne

• rozluźniają mięśnie gładkie szyjki

pęcherza moczowego, cewki
moczowej i stercza (ułatwiają odpływ
moczu)

• stosuje się leki o swoistym

powinowactwie do podtypu rec. a

1A

-

adrenergicznego (obniżają w
mniejszym stopniu ciś. krwi)

Do leków tych zaliczamy:

Preparaty roślinne

stosowane w przeroście

gruczołu krokowego

Kamil Szymczak

W Polsce zarejestrowane są preparaty

zawierające:

• olej z nasion dyni oraz z nasion dyni i z

wątroby rekina grenlandzkiego, które

zawierają β-sitosterol; ich działanie polega

na ułatwieniu oddawania moczu i

zmniejszeniu objętości zalegającego moczu

• wyciąg z owocu boczni piłkowanej -

Saballus serrulata (PROSTAMOL UNO), które

działają jako inhibitory aromatazy

• wyciąg z pokrzywy - zawierają β-

sitosterol; ich działanie polega m.in. na

redukcji frakcji związanej z SHBG

• zarodki kukurydzy oraz zarodki

kukurydzy i wyciąg z kory śliwy
afrykańskiej

• wyciąg z kory śliwy afrykańskiej,

zawierające β-sitosterol

• wyciąg z jagód palmy karłowatej,

hamujący aktywność 5α-reduktazy i
aromatazy.

Inne leki

• Mepartricin - pochodna antybiotyku

polienowego, wyizolowanego z podłoża
Streptomyces aureofaciens. Blokuje na
poziomie jelitowo-wątrobowym reabsorbcję
cholesterolu i jego metabolitów oraz
niektórych frakcji estrogenów, obniżając ich
poziom we krwi i w tkance stercza. Powoduje
to zmniejszenie stymulacji do przerostu
komórek nabłonka gruczołu krokowego. Nie
wchłania się z przewodu pokarmowego.

Leki stosowane w

zaburzeniach erekcji

• „Zaburzenia erekcji" (erectile

disfunction; ED), to niezdolność
osiągnięcia i/lub utrzymania wzwodu
prącia umożliwiającego współżycie
płciowe na satysfakcjonującym
poziomie. Częstotliwość
występowania ED określa się na 150
mln mężczyzn na świecie, natomiast
w Polsce na około 1,5 mln, powyżej
35. r.ż.

• Najważniejszym mediatorem erekcji jest

tlenek azotu (NO), powstający z L-argininy.

• Tlenek azotu uaktywnia cyklazę

guanylową, co prowadzi do wzrostu
stężenia cGMP w komórkach mięśniówki
gładkiej. cGMP jest odpowiedzialny za
fosforylację kinaz, prowadząc w efekcie do
relaksacji miofibryli, rozkurczu włókien i
rozszerzenia naczyń tętniczych.

• Komórki mięśni gładkich ciał jamistych

dysponują wewnętrznymi
mechanizmami kontrolującymi
rozkurcz, a zatem natężenie i czas
wzwodu. W mięśniówce beleczek ciał
jamistych występuje przede wszystkim
fosfodiesteraza typu 5 (PDE-5), która
rozkłada cGMP. Inaktywacja PDE-5
przyczynia się do wzrostu stężenia
cGMP, w wyniku czego ma miejsce
nasilenie rozkurczu mięśniówki.

Przyczyny zaburzeń

erekcji:

• organiczne (miażdżyca, cukrzyca,

choroby sercowo-naczyniowe,

zaburzenia hormonalne, choroby

stercza)

• psychogenne (częściej u mężczyzn

młodych - około 70%, niż u mężczyzn

w wieku powyżej 50 lat — około 10%;

ED występuje u około 9% chorych na

depresję)

• mieszane

Przyczyną ED może być

również stosowanie wielu

leków, m.in.:

• obniżających ciśnienie tętnicze

krwi (leki moczopędne - tiazydy, LBA,
klonidyna i inne)

• leki przeciwdepresyjne (TLPD, I-

MAO, sole litu, inhibitory wychwytu
zwrotnego serotoniny)

• leki uspokajające (benzodiazepiny) i

neuroleptyczne (pochodne fenotiazyny)

• hormony (estrogeny, progestageny,

czynniki uwalniające gonadotropiny,
kortykosteroidy)

• NLPZ
• antagoniści receptorów

histaminowych H2

• leki uzależniające (kokaina,

heroina i inne).

Wyróżnia się dwie grupy

metod stosowanych w ED

• nieinwazyjne
• inwazyjne

• nieinwazyjne (eliminacja czynników

ryzyka, farmakoterapia,
psychoterapia oraz próżniowe
urządzenia uciskowe)

• inwazyjne (podawanie

prostaglandyny PGE

1

przezcewkowo

lub dojamisto, iniekcje papaweryny
i/lub fentolaminy, implantacja protez
oraz zabiegi mikro-chirurgiczne).

• Preferowane są metody

nieinwazyjne.

LEKI STOSOWANE W

ZABURZENIACH

EREKCJI C.D.

JOANNA

MADZIAŁA

Farmakoterapia polega na

podawaniu:

 inhibitorów PDE-5, które

zapobiegają rozkładowi cGMP

(aktualnie zarejestrowane są:

sildenafil, tadalafil i vardenafil)

 apomorfiny

• Sildenafil (VIAGRA)

• Tadalafil

• Vardenafil

Lek

Sildenafil

Vardenafil

Tadalfil

Początek

działania (min)

30 – 40

20 – 25

16 – 30

t

0,5

3 – 5

4 – 5

17,5

Czas działania

(h)

0,5 – 4

0,5 – 3

24 – 36

• Inhibitory PDE-5 ulegają

metabolizmowi, głównie pod
wpływem CYP 3A4 i CYP 2C9.

• Niektóre metabolity są aktywne,

np. demetylosildenafil.

• Działania uboczne (łagodne –

umiarkowane):

 bóle głowy
 zaczerwienienie twarzy
 zaburzenia trawienia
 podrażnienie błony śluzowej nosa
 zaburzenia wzroku

• Vardenafil w porównaniu z

sildenafilem wykazuje wyraźnie
większe powinowactwo do PDE-
5, natomiast mniejsze do PDE-6
(izoenzymu zlokalizowanego w
siatkówce oka).

Przeciwwskazania do stosowania
inhibitorów PDE-5:

o ciężkie choroby sercowo-naczyniowe
o niewydolność wątroby
o stosowanie organicznych azotanów lub

przyjmowanie innych leków stymulujących
wytwarzanie tlenku azotu.

APOMORFINA

• Działa głównie na receptory D

2

• Stosowana podjęzykowo (ze względu na

silny efekt pierwszego przejścia po podaniu

doustnym)

• Pośredniczy w miejscowym działaniu tlenku

azotu, przekształceniu GTP w cGTP →

zwiotczenie mięśni gładkich w ciałach

jamistych → przekrwienie → wzwód

• Metabolizowana głównie poprzez sprzęganie

z kwasem glukuronowym lub siarkowym

oraz w wyniku N-demetylacji

APOMORFINA C.D.

• Przeciwwskazania do stosowania

apomorfiny:

o niestabilna dusznica bolesna
o niedawno przebyty zawał serca
o ciężka niedomoga serca
o niskie ciśnienie krwi

• Może być stosowana z organicznymi

azotanami (≤ 3 mg)

APOMORFINA C.D.

• Główne działania niepożądane i skutki

uboczne:

 nudności
 bóle i zawroty głowy
 spadek ciśnienia krwi
 nieżyt nosa
 zapalenie gardła
 senność
 kaszel
 zaczerwienienie skóry z uderzeniami gorąca
 zaburzenia smaku
 nasilona potliwość

Leki wpływające

na czynność

skurczową

macicy.

Karolina
Karska

Wyróżnia się 2 grupy leków regulujących
czynność skurczową macicy. Są to:

 leki oksytotyczne- pobudzające
czynność skurczową

 leki tokolityczne- hamujące czynność
skurczową.

Leki oksytotyczne

Do leków oksytotycznych należą przede
wszystkim:

 oksytocyna i jej syntetyczny analog-
demoksytocyna
 prostaglandyny PGE

1

, PGE

2

i PGF

2α

 pochodne kwasu lizergowego.

Oksytocyna i jej

analogi

Oksytocyna:

 magazynowana w tylnym płacie przysadki mózgowej

 jest oligopeptydem złożonym z 9 aminokwasów, o
budowie częściowo cyklicznej

 cząsteczki cysteiny w pozycji 1 i 6 połączone są
mostkiem disulfidowym

 wykazuje aktywność przez 30 s

 w lecznictwie stosowana jako produkt chemicznej
modyfikacji polegającej na przyłączeniu grupy NH

2

do

końcowego aminokwasu- Gly, co powoduje znaczne
wydłużenie czasu działania.

Oksytocyna jest wytwarzana przez podwzgórze i
transportowana aksoplazmą do zakończeń nerwowych
tylnej części przysadki mózgowej. Pod wpływem
odpowiednich bodźców hormon ten uwalniany jest do
krwi. Transport odbywa się za pośrednictwem aksonów
oraz swoistych białek nośnikowych, zwanych
neurofizynami. Oksytocyna wydzielana jest do
krążenia razem z neurofizynami. We krwi krąży jako
polipeptyd wolny, niezwiązany z białkami osocza.
Oksytocyna ma bardzo krotki okres półtrwania: 2- 4 s.

Receptory oksytocyny znajdują się w błonach
komórkowych macicy i sutków. Ich liczba zwiększa się
pod wpływem estrogenów, a zmniejsza pod wpływem
progesteronu.

Syntetyczną pochodną oksytocyny jest
deaminooksytocyna stosowana w lecznictwie jako
Demoxytocine. Oksytocyna i demoksytocyna działają
kurcząco na mięśnie gładkie, szczególnie ciężarnej
macicy. Demoksytocyna działa dwukrotnie silniej niż
oksytocyna.
W czasie ciąży oksytocyna ulega inaktywacji pod
wpływem oksytocynazy, która gromadzi się we krwi w
zwiększonej ilości, natomiast demoksytocyna nie ulega
rozpadowi pod wpływem tego enzymu, ale szybciej niż
oksytocyna ulega inaktywacji pod wpływem soku
jelitowego.
Demoksytocyna jest trwała w ślinie, dlatego stosuje się
ją w postaci tabletek podpoliczkowych.

Oksytocyna i demoksytocyna stosowane są:

 w celu zapoczątkowania porodu w określonych
okolicznościach- przed terminem porodu, w terminie
porodu, w przedwczesnym pęknięciu błon płodowych, w
przerwaniu ciąży

 dla przyśpieszenia zwijania macicy po porodzie

 dla pobudzenia laktacji

 zapobiegawczo przed zapaleniem gruczołu
sutkowego.

Prostaglandyny

Prostaglandyny (PG) są hormonami tkankowymi,
wytwarzanymi przez ustrój w trakcie biotransformacji
kwasu arachidonowego. Prostaglandyny PGE

1

, PGE

2

i

PGF

2α

,

wpływają tonizująco na ciężarną i nieciężarną macicę. Ta
właściwość wskazuje na możliwość wykorzystania
wymienionych prostaglandyn w inicjowaniu porodu,
zapobieganiu poronieniom, w zabiegach ginekologicznych.
Wykorzystanie do tych celów endogennych PG jest
utrudnione, ze względu na ich chemiczną i metaboliczną
nietrwałość oraz działanie niepożądane. Charakteryzują się
one krótkim okresem półtrwania, co wymaga ich
wielokrotnego podawania pozajelitowego. W położnictwie i
ginekologii stosuje się obecnie:

 dinoprost

 dinoproston

 sulproston

 gemeprost.

Dinopro
st

Alprosta
dil

 

                                                                                               

Dinoprost
one

 

                                                                                                             

          

Gemepr
ost

Gemeprost i sulproston są produktami modyfikacji
chemicznej prostaglandyn E

2

i E

1.

Sulproston działa

selektywnie na szyjkę macicy. Podany w postaci iniekcji
ma okres półtrwania 1- 2 h. Cenniejsze właściwości ma
gemeprost. W doświadczeniach na zwierzętach
wykazywał 10- 100- krotnie silniejsze działanie niż
sulproston, które utrzymywało się ponad 3 h. Może być
stosowany miejscowo, dopochwowo w postaci globulek.

Półsyntetyczne pochodne PG działają selektywnie na
szyjkę i mięsień macicy. Stosowane są:

 w przypadku poronienia niecałkowitego

 w celu rozszerzenia i rozluźnienia szyjki macicy przed
zabiegiem chirurgicznym, wykonywanym przez szyjkę
macicy.

Mały test


Do leków oksytotycznych nie należą:

a) oksytocyna i jej syntetyczny analog- demoksytocyna
b) prostaglandyny PGE

1

, PGE

2

i PGF

2α

c) pochodne karbapenemu

d) pochodne kwasu lizergowego.

Leki oksytotyczne c.d.

1. Oksytocyna i jej analogi

2. Prostaglandyny

3. Pochodne amidu kwasu
lizergowego

Anita
Borowska

Pochodne amidu kwasu lizergowego

Występowanie: alkaloidy sporyszu
(produkt przemiany materii Claviceps
Purpurea); przetrwalniki

- 2 układy
heterocykliczne: indol,
chinolina częściowo
uwodorniona

- konformacja gr.
karboksylowej w kw.
lizergowym i
izolizergowym

- epimeryzacja =
pozbawienie działania
- uwodornienie wiązania 9-
10 = nowy ośrodek
asymetrii

ergolina

1. Pochodne ergometryny

–

alkaloidy

małocząsteczkowe rozpuszczalne w wodzie

- ergometryna
- metyloergometryna

Amidy kwasy lizergowego i:

- L(+)-2-aminopropan-1-olu

- L(+)-2-aminobutan-1-olu

=
egrometryn
a

=
metyloegrometr
yna

1. Pochodne ergotaminy

2. Pochodne ergotoksyny

– alkaloidy
nierozpuszczalne
w
wodzie

- gr. karboksylowa kw. lizergowego
połączona z peptydem (2
aminokwasy + kw.
ketokarboksylowy)

2. aminokwas:

L-fenyloalanina
(ergotamina i
egrokrystyna)

L-leucyna (ergokryptyna)

L-walina (ergokornina)

ketokwas:

Kw. pirogronowy
(ergotamina)

Kw.
dimetylopirogronowy
(gr. ergotoksyny)

gr. ergometryny: ergometryna

gr. ergotaminy: ergotamina

gr. ergotoksyny: dihydroergokrystyna, dihydroergokryptyna,
dohydroergokornina

Zastosowanie w
lecznictwie

- położnictwo

(krwotoki połogowe po

wydaleniu łożyska, niedostateczne zwijanie
się macicy) =

ergotamina i ergometryna

- choroby układu krążenia

(rozszerzanie

naczyń krwionośnych) =

dihydropochodne

- migrena

(ergotamina w połączeniu z innymi

lekami)

ERGOTAMINA

Działanie:

- kurcząco na macicę (długotrwały, toniczny skurcz mięsni gładkich)
-  napięcia ścian naczyń mózgowych i obwodowych

Wskazania:

- napady migreny (pozajelitowo)
- krwawienia połogowe
- niedostateczne zwijanie się macicy
- po poronieniu czy wydaleniu łożyska

Działania niepożądane:

- zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunka, skurcze żołądka i jelit
- podana domięśniowo = drętwienie kończyn, chromanie
przestankowe, niedokrwienie, a nawet zgorzel palców

Zatrucie – bardzo często podczas połogu

Leki wpływające na

czynność skurczową macicy

c.d.

1. Leki

oksytotyczne

2. Leki tokolityczne

Leki tokolityczne

przedwczesny poród (20. – 35. tydzień ciąży)

- leki



2

-adrenergiczne (fenoterol, ritodryna)

- antagonista receptora oksytocyny – atosiban
- inhibitory syntezy prostaglandyn – kw.
acetylosalicylowy i indometacyna

- gestageny – progesteron
- siarczan magnezu (dożylnie, duże dawki)
- alkohol etylowy (rzadko; zespół alkoholowy płodu)

Leki 

2

-adrenergiczne

Działanie

= wpływ na

receptory 

2

zlokalizowane:

- w macicy  hamowanie

kurczliwości myometrium
macicy cieżarnej i
nieciężarnej

- w mięśniówce gładkiej
naczyń krwionośnych 

hipotensja i odruchowa
tachykardia

Działanie niepożądnane

:

-nadmierne pobudzenie
receptorów 

1

w mięśniu

sercowym  częstoskurcz,

pobudzenie psychiczne,
drżenie mięśni

- pobudzenie receptorów



2

wątroby i mięśni 

glikogenoliza (hiperglikemia, 

c kw. mlekowego i WKT, 

wydzielania insuliny i
glukagonu

ritodryna

Leki hamujące skurcze macicy

1. Atosiban

– antagonista receptorów oksytocyny

(brak wpływu na układ sercowo-naczyniowy;
pacjentki z przeciwwskazaniem do stosowania
2-adrenergicznych)

2. Gestageny

– substytucyjne leczenie ciąży

zagrożonej

3. Inhibitory COX

- ASA, indometacyna (działanie

niepożądane na matkę i płód; małe dawki ASA
u pacjentek z tendencją do
mikrozakrzepicy)

 

                  

ZŁUDZENIE OPTYCZNE

 

                  

PRZEZ 5 SEKUND SKONCENTRUJ WZROK NA OBRAZKU

====]]\\\\\///////*****<<<<<<<{}{}{}{}{}{}{}{}{}%%%

%~~~~~~~~

 ////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444

+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%{{{{{{===**+++

+**

***++++++++++++++?????????????/////////////%||||||

@@@@@444+=+=

****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!

~~~~~::---))))*****

+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}

}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@

<%/%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%

%{{{{{{===**++++*****+++++++++++++

+?????????????/////////////

====]]\\\\\///////*****<<<<<<<{}{}{}{}{}{}{}{}{}%%%

%~~~~~~~~

 ////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444

+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%{{{{{{===**+++

+**

***++++++++++++++?????????????/////////////%||||||

@@@@@444+=+=

****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!

~~~~~::---))))*****

+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}

}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@

<%/%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%

%{{{{{{===**++++*****+++++++++++++

+?????????????/////////////

JEŚLI NICZEGO NIE SPOSTRZEGASZ KLIKNIJ MYSZĄ

PONIŻEJ INSTRUKCJA :

1.- PRZECHYL GŁOWĘ TAK, ABY BYŁA OPARTA NA PRAWYM RAMIENIU

2.- PRZYBLIŻ GŁOWĘ DO MONITORA NA ODLEGŁOŚĆ ok.. 15 cm

3.- BEZ RUSZANIA GŁOWĄ KLIKNIJ MYSZĄ

====]]\\\\\///////*****<<<<<<<{}{}{}{}{}{}{}{}{}%%%

%~~~~~~~~

 ////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444

+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%{{{{{{===**+++

+**

***++++++++++++++?????????????/////////////%||||||

@@@@@444+=+=

****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!

~~~~~::---))))*****

+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}

}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@

<%/%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%

%{{{{{{===**++++*****+++++++++++++

+?????????????/////////////

====]]\\\\\///////*****<<<<<<<{}{}{}{}{}{}{}{}{}%%%

%~~~~~~~~

 ////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444

+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%{{{{{{===**+++

+**

***++++++++++++++?????????????/////////////%||||||

@@@@@444+=+=

****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!

~~~~~::---))))*****

+++@@@@@@@@<%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}

}]]]]]]]<<<<<<<%%////////^^!~~~~~::---))))*****+++@@@@@@@@

<%/%||||||@@@@@444+=+=****&^"""""""}}}}}}}]]]]]]]<<<<<<<%

%{{{{{{===**++++*****+++++++++++++

+?????????????/////////////

NIE ZŁOŚĆ SIĘ , TO TYLKO PRZYJACIEL, KTÓRY CHCIAŁ CIĘ POZDROWIĆ I

ŻYCZYĆ CI DOBREGO DNIA