STOPY CYNKU
Surowce do
wytwarzania stopów
cynku
Surowce :
Cynk rektyfikowany ( N – >99.995% Zn )
Cynk elektrolityczny ( E - >99.95% Zn )
Cynk rafinowany ( Raf. - > 98.5% Zn )
Cynk hutniczy ( H - > 97.5% Zn),
Do produkcji stopów odlewniczych
cynku stosujemy cynk gatunku N i E.
STOSOWANE STOPY
ODLEWNICZE
stopy ZnAl,
stopy ZnAlCu
stopy ZnMnCu,
znane w technice pod nazwą
„ ZNALE ”.
WPŁYW PIERWIASTKÓW
STOPOWYCH
- Al ( 3.5 – 40,0% ) – polepsza lejność,
ogranicza rozpuszczalność żelaza w
stopie i podwyższa wytrzymałość stopu,
nie podwyższa odporności na korozję
- Cu ( 0.7-5.5% ) – zwiększa
wytrzymałość na rozciąganie, twardość
i odporność na korozję. Zwiększa
skłonność
stopów
do
starzenia.
Znaczna
zmiana
objętości
stopu
spowodowana
jest
wydzielaniem
związku międzykrystalicznego CuZn
3
.
WPŁYW PIERWIASTKÓW
STOPOWYCH
-
Mg
(
do
0.06%
)
–
przeciwdziała korozji między-
krystalicznej .
- Pb, Cd, Sn – ujemnie wpływają
na właściwości stopu
- Fe (do 0.03%) – nie wpływa
ujemnie na właściwości.
ZAKRES
ZASTOSOWANIA
-
Temperatura pracy odlewów poniżej 70
o
C
-Odlewy ciśnieniowe dla przemysłu
precyzyjnego,
elektrotechnicznego
i
budowy
maszyn
(
duża
dokładność
wymiarowa , cienkie ścianki ),
-Odlewy o dużej wytrzymałości lecz małej
dokładności wymiarowej,
- Odlewne matryce i tłoczniki,
- Odlewy armatury,
- Panewki mało obciążonych łożysk
( P<20MPa, temperatura pracy <100
o
C )
Wykres równowagi Zn-
Al
TECHNOLOGIA
TOPIENIA
STOPÓW Zn - Al
Najlepsze do topienia stopów
cynku są piece elektryczne indukcyjne
ponieważ istnieje małe niebezpieczeństwo
przegrzania stopu ( topienie prowadzimy w
tyglach grafitowych, żeliwnych lub stalowych
pokrytych powłoką ochronną )
PARAMETRY PROCESU
Temperatura przegrzania – maks. 500
o
C
Temperatura odlewania:
Forma piaskowa i kokila
– 420-
480
o
C,
Odlewanie ciśnieniowe
- 400 –
450
o
C
Topniki ochronne i
rafinujące
Węgiel
drzewny
(topnik
ochronny )
Chlorek cynku + chlorek
amonu
(topnik rafinujący)
OZNACZENIA STOPÓW
Z40A – ZnAl14A
Z40 - ZnAl14
Al.=3.5-30%
Z41A- ZnAl14Cu1A
Cu=0.7-5.8%
Z43A- ZnAl14Cu3A
Mg=0.03-0.06%
Z43 - ZnAl14Cu3
Z82 – ZnAl18Cu2
Z105 – ZnAl10Cu5
Z284 – ZnAl28Cu4
WŁAŚCIWOŚCI
MECHANICZNE
R
m
= 200-310 MPa
A
5
= 0.5-2.0%
HB = 70-100