M e t o d a F r o s t i g

Metoda opracowana przez Marianne Frostig,

która swój program rozwoju percepcji

wzrokowej wykorzystała w korektywnym

leczeniu

w Szkole Leczenia Wychowawczego w Los

Angeles.

Jak twierdzi Marianne Frostig

„Ogólnie,

celem ćwiczeń jest rozwinięcie i integracja zdolności

do koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała

.

Ćwiczenia te mają więc, znaczenie dla wszystkich działań
wymagających dokładnych ruchów ręki dziecka."

Metoda Frostig ćwiczy dokładność, wytrwałość, koncentracje uwagi.

Wykorzystywana jest do pracy z dziećmi

z zaburzoną koordynacją wzrokowo-ruchową,

zwraca uwagę na indywidualne tempo pracy dziecka.

Uczniowie poddani systematycznemu

oddziaływaniu innowacyjnych metod pracy

wykazują wyższy poziom zręczności i zwinności manualno-ruchowej

oraz praksji

, czego dowodem jest twórczość plastyczno-konstrukcyjna,

prace graficzne, udział i wykonywanie ćwiczeń ruchowych.

Pierwszym krokiem są ćwiczenia wstępne.

Mają one aktywizować ruchy ciała, podczas rysowania.
Zaliczyć do nich można, m.in.:

 zabawy z wykorzystaniem lustra,

 elementy gimnastyki,

 zabawy: manipulacyjne, paluszkowe, lokomocyjne,

 wiersze i piosenki połączone z zabawami.

Intensywność i zakres ćwiczeń wstępnych

zależy od doświadczenia i poziomu rozwoju percepcyjnego dziecka.

Ćwiczenia te powinny być:

 prowadzone równolegle z ćwiczeniami zawartymi w zeszycie
ćwiczeń,

 rozpoczęte na kilka tygodni przed ćwiczeniami właściwymi.

Dziecko powinno rozpocząć pracę z zeszytem ćwiczeń,
gdy:

 nauczyło posługiwać się ołówkiem i papierem;

 poddane zostało ćwiczeniom kształtującym świadomość własnego
ciała
oraz nauczyło się nazywać i wskazywać te części;

 jest w stanie skupić się w czasie potrzebnym na wykonanie zadania;

 rozumie słowa zawarte w instrukcji do ćwiczeń i zna pojęcia
dotyczące
stosunków przestrzennych (w, pod, nad, obok, za);

 umie na rysunku rozpoznać i nazwać znane sobie przedmioty;

 umie określić funkcje tych przedmiotów (piłka służy do rzucania i
chwytania).

Ćwiczenia zasadnicze

to praca z papierem i ołówkiem.

Po krótkim instruktażu (historyjka, opowiadanie) dzieci przystępują do

pracy

z zeszytem według kolejności oraz we właściwym sobie tempie

(co skłania prowadzącego do prowadzenia ćwiczeń indywidualnych).

Kartkę wkłada się do celuloidowej okładki, gdyż dziecko próbuje
wykonać ćwiczenie flamastrem dopóty, dopóki nie zrobi go poprawnie.
Dopiero wtedy może zadanie wykonać na właściwej kartce.

W ćwiczeniach należy zwrócić uwagę na prawidłowe trzymanie kartki

– gwiazdka wydrukowana na stronie oznacza zawsze prawy dolny róg

kartki,

gdy leży ona przed dzieckiem.

Nauczyciel zapisuje ilość prób wykonanych przez dziecko.
Zmniejszająca się ilość prób wskazuje na postępy dziecka,
korygowanie istniejącego zaburzenia.

Zeszyty do ćwiczeń stanowią zintegrowany wybór zadań angażujących

wszystkie sfery percepcji wzrokowej na danym poziomie trudności.

Na końcu każdego zeszytu znajdują się

indywidualne karty zapisu

,

pozwalające na szybkie zorientowanie się,
które rodzaje zadań sprawiają dziecku największe trudności.

Dzięki temu można poświęcić więcej czasu i uwagi

na rozwijanie określonych aspektów percepcji wzrokowej,

w zakresie których nie przejawia ono dostatecznego poziomu rozwoju.

Marianne Frostig na podstawie badań i obserwacji opracowała

„Test Rozwojowy Percepcji Wzrokowej",

który zaprogramowano dla poziomu niektórych

(rozwijających się zdaniem autorki względnie niezależnie od

siebie)

zdolności spostrzegawczych ujętych w 5 aspektach:

1. percepcja wzrokowo-ruchowa

- zadanie dziecka polega na rysowaniu prostych i krzywych linii
pomiędzy coraz bardziej zwężającymi się granicami oraz
kolorowanie;

2. percepcja „postać-podłoże"

- dziecku poleca się różnicować przecinające się figury;

3. percepcja „stałość formy"

- wykrywanie kwadratów i kół spośród innych figur;

4. postrzeganie położenia w przestrzeni

- dziecko wykrywa odwrócone lub obrócone figury w kolejności;

5. postrzeganie stosunków przestrzennych

- kopiowanie wzorów przez łączenie kropek liniami.

Na program

„Wzory i obrazki"

składają się trzy zeszyty z ćwiczeniami dla

dziecka.

Zeszyty zatytułowane są kolejno:

1. Wzory i obrazki -

Poziom Podstawowy (zeszyt

zielony);

2. Wzory i obrazki -

Poziom Średni (zeszyt

niebieski);

3. Wzory i obrazki -

Poziom Wyższy (zeszyt

czerwony).

W ćwiczeniach składających się na poziom

podstawowy położono nacisk na zadania

kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową.

Na poziomie średnim – na zadania

rozwijające orientację w stosunkach

przestrzennych,

natomiast na poziomie wyższym na ćwiczenia

integrujące zdolności percepcyjne.

Wzory i Obrazki - Poziom Podstawowy

stanowią program, którego zadaniem jest rozwijanie u małych dzieci
zdolności spostrzegania wzrokowego.

Program ten był opracowany pierwotnie z myślą o dzieciach w
młodszym wieku przedszkolnym. Może być jednak stosowany również
wobec dzieci
ze średniej i najstarszej grupy przedszkolnej i z klasy ,,zerowej”,
jeżeli dzieci te dotychczas nie były poddawane treningowi
w zakresie rozwoju tych zdolności.

Podstawowy poziom programu rozwoju percepcji wzrokowej
opracowany został w taki sposób, aby był użyteczny dla wszystkich
dzieci,
bez względu na ich wiek i dotychczasowe doświadczenia

.

Jednakże dzieci starsze dłużej uczestniczące w zajęciach przedszkolnych

– na ogół mogą zaczynać od poziomu średniego.

Poziom podstawowy może być również stosowany wobec:

 dzieci zaniedbanych środowiskowo,
 głuchych,
 opóźnionych umysłowo,
 a także wobec przejawiających parcjalne opóźnienia w zakresie
rozwoju
percepcji wzrokowej.

Stosowanie ćwiczeń z poziomu podstawowego

wobec tych dzieci nie jest ograniczone ich wiekiem.

Osoba prowadząca ćwiczenia ma kilka możliwości pomagania dziecku:
 może skłonić je do powtarzania ćwiczeń,
 może zaplanować podobne ćwiczenia
 oraz zorganizować odpowiednio dobrane gry i zabawy.

Zróżnicowanie ćwiczeń i zabaw jest szczególnie ważne

w pracy z dziećmi młodszymi.

Program składa się z:
 propozycji ćwiczeń fizycznych,
 wskazówek dotyczących wyboru i przebiegu różnorodnych zabaw
 oraz z zestawu ćwiczeń zamieszczonych w zeszycie.

Jeżeli program jako całość ma być skuteczny,

muszą być wzięte pod uwagę wszystkie jego trzy składniki.

Ćwiczenia wchodzące w zakres poziomu podstawowego

są

skoncentrowane
na czterech spośród pięciu uwzględnianych przez Test Frostig -

aspektach percepcji wzrokowej.

Mają one największe znaczenie dla rozwoju zdolności uczenia się dzieci.

Są to:

• koordynacja wzrokowo-ruchowa

• spostrzeganie figury i tła

• stałość spostrzegania

• spostrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni.

Ponieważ piąty aspekt percepcji- spostrzeganie stosunków

przestrzennych – rozwija się później niż inne, trening w tym zakresie
nie wchodzi w skład ćwiczeń poziomu podstawowego i jest włączony
dopiero do ćwiczeń poziomu średniego.

Wzory i Obrazki - Poziom Średni

stanowią drugą część Programu Rozwijającego Percepcję Wzrokową.

Ćwiczenia zawarte w tej części Programu przeznaczone są do zajęć

z tymi dziećmi 5-letnimi i 6-letnimi, które poprawnie wykonały
ćwiczenia składające się na Poziom Podstawowy.

Ćwiczenia wchodzące w zakres poziomu średniego są skoncentrowane

na pięciu zdolnościach percepcyjnych mających znaczenie
dla osiągania przez dziecko postępów w nauce szkolnej. Są to:

• koordynacja wzrokowo-ruchowa

• spostrzeganie figury i tła

• stałość spostrzegania

• spostrzeganie położenia przedmiotów w przestrzeni

(zakres poziomu podstawowego)

•

spostrzeganie stosunków przestrzennych

Wzory i Obrazki - Poziom Wyższy

,

jest ostatnią częścią Programu rozwijającego percepcję wzrokową.

Ćwiczenia wchodzące w skład trzeciej części zaleca się jako integralną
część zajęć szkolnych u tych dzieci z klasy ,,zerowej” i pierwszej,
które wykonały ćwiczenia z dwóch wcześniejszych części programu
Wzory i Obrazki.

Ćwiczenia te są bardzo ważne,

ponieważ umiejętność spostrzegania wzorów na płaszczyźnie

jest istotna we wszystkich zadaniach typu papier-ołówek,

a także nauce czytania i pisania.

Przykładowe karty pracy Programu „Wzory i obrazki” …

Bibliografia:

- M. Frostig, D. Horne: Wzory i obrazki-Poziom Podstawowy. Warszawa
1989,Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego.
- Informacje odnalezione w zasobach Internetu