Metoda Frostig
Jedną z wielu istotnych metod stosowanych w pracy z dziećmi w przedszkolu jest tzw. Metoda Frosting i Horne, która została opracowana przez Marianne Frostig. Pomysł na podjęcie tego typu działań zrodził się w czasie jej pracy pedagogicznej w Szkole Leczenia Wychowawczego w Los Angeles, która skłoniła ją do opracowania w oparciu o prowadzone badania i obserwacje „Test Rozwojowy Percepcji Wzrokowej”, która jak sama nazwa wskazuje ukierunkowany jest na zdolności spostrzegawcze dzieci.
Zdolności te zostały ujęte w 5 aspektach:
Percepcja wzrokowo-ruchowa - zadaniem dzieci jest rysowanie prostych i krzywych linii pomiędzy coraz bardziej zwężającymi się granicami oraz kolorowanie.
Percepcja „prosta-podłoże” - dziecku proponuje się różnicowanie przecinających się figur.
Percepcja „stałość formy” - wykrycie kwadratów i kół spośród innych figur wchodzi w obszar tych działań.
Postrzeganie położenia w przestrzeni - celem tych zadań jest wykrywanie odwróconych lub obróconych figur w kolejności.
Postrzeganie stosunków przestrzennych - dziecko kopiuje wzory przez łączenie kropek liniami.
Na program „Wzory i obrazki” M. Frostig składają się 3 zeszyty z ćwiczeniami dal dzieci, które zostały zatytułowane w następujący sposób:
Wzory i obrazki - poziom podstawowy, zadania kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową;
Wzory i obrazki - poziom średni, rozwijający orientację w stosunkach przestrzennych;
Wzory i obrazki - poziom wyższy, integrowanie zdolności percepcyjnych.
W każdym z tych zeszytów odnaleźć można propozycje ćwiczeń fizycznych, wskazówek dotyczących wyboru i przebiegu różnorodnych gier i zabaw a także instrukcję do ćwiczeń zawartych w zeszycie ćwiczeń. Stosując tą metodę istotne jest pamiętanie i istocie integrowania wszystkich składników, a nie tylko dokonywaniu wyboru.
Aby działania dawały założone efekty muszą być realizowane wszystkie składniki, przy czym należy pamiętać o zapewnieniu odpowiednich warunków psychicznych, które dają dziecku możliwość odczuwania sukcesu, a nie tylko porażki wynikających z napotykanych trudności i niepowodzeń.
W celu dokonania oceny postępu na końcu każdego zeszytu znajdują się indywidualne karty zapisu, za pomocą których możliwe jest szybkie zorientowanie się, które zadania sprawiają dziecku trudność.
Ćwiczenia wchodzące w zakres poziomu podstawowego metody uwzględniają 4 aspekty percepcji wzrokowej:
Koordynację wzrokowo-ruchową, która jest zdolnością do zharmonizowania ruchów gałek ocznych z ruchami całego ciała lub którejś części;
Spostrzeganie figur i tła, które opiera się na umiejętności wyodrębniania pewnych bodźców i eliminowania nieistotnych;
Stałość spostrzegania będąca zdolnością do rozpoznania przedmiotu jako posiadającego określone właściwości bez względu na zmienne wrażenia wywołane przez ten przedmiot na siatkówce oka;
Spostrzeganie położenia figur w przestrzeni polegające na ocenie położenia figury w przestrzeni w stosunku do obserwatora.
Ćwiczenia wstępne są ważnym momentem w przygotowaniu dziecko do uczestniczenia w działaniach objętych przez M.Frostig, również stosowane są jako zadania mające na celu trening percepcyjną bądź utrwalenie pewnych umiejętności.
W skład ćwiczeń tych wchodzą między innymi:
Ćwiczenia rozwijające świadomość ciała: zabawy z wykorzystaniem lustra, zabawy z elementami gimnastyki, ukierunkowane ruchy ciała;
Oglądanie obrazków;
Odgrywanie scenek;
Ćwiczenia w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej: wycinanie, naklejanie, wodzenie palcem, nawlekanie koralików itp.
Zabawy kształtujące umiejętności rozróżniania bodźców: wskazywanie przedmiotów należącej do tej samej kategorii, wybranie określonych przedmiotów spośród innych itp.;
Ćwiczenia kształtujące stałość spostrzegania: wyszukiwanie i sortowanie przedmiotów, rozpoznawanie przedmiotów na ilustracjach itp.;
Ćwiczenia w orientacji przestrzennej: rozpoznawanie swoje położenia, układanie klocków wg. danego wzoru.
Praca z opracowanymi przez M. Frosting opiera się na kilku zasadach:
- zadania wykonuje się zgodnie z instrukcją i w kolejności zawartej w ćwiczeniach,
- pracuje się w tempie dostosowanym do możliwości dziecka,
- ćwiczenia trudne powinny być poddane utrwaleniu,
- ilość prób podejmowanych przez dziecko, w celu rozwiązania zadania odnotowuje się na kartach indyw. dziecka.
Warunkiem podjęcia przez dziecko pracy z zeszytami M.Frosting jest nabycie umiejętności posługiwania się ołówkiem i papierem, zna i wskazuje poszczególne części ciała. Dodatkowo musi być wstaniem wytrwać odpowiedni czas, który potrzebny jest na rozwiązanie zadania, przy czym także powinien rozumień słowa zawarte w instrukcji. Istotne jest także, aby dziecko potrafiło: rozpoznać i nazwać znane przedmioty i określić funkcje tych przedmiotów.
W chwili, gdy dziecko przystępuje do pracy istotne jest dokonanie instruktażu, który jest zawarty w ćw. przy pomocy historyjki lub opowiadania po czym przystępuje do pracy: karta i ołówek w odpowiednim dla siebie tempie. Karty zwykle wkłada się do folii, aby była możliwość podjęcia kolejnej próby, do chwili gdy wykonana ćw. poprawnie. W czasie pracy należy zwrócić uwagę na prawidłowe trzymanie kartki, w celu ułatwienia w prawym, dolnym rogu kartki umieszczona jest gwiazdka.
Dzięki tej metodzie dziecko nabywa dodatkowo innych umiejętności jak: dokładność, wytrwałość, koncentrację uwagę.
Według badań dzieci poddane działaniom tej metody cechuje: wyższy poziom zręczności i zwinności manualno-rychowej oraz praksji.
4