Metody rehabilitacji u dzieci



Metoda W. Sherborne ze względu na

swoją naturalność o prostotę jest

metodą uniwersalną. Można ją stosować

zarówno w pracy z dziećmi, jak i

osobami dorosłymi, z osobami o różnych

zaburzeniach rozwojowych, a także z

osobami o prawidłowym rozwoju.

Weronika Sherborne rozumie swoją

metodę jako podejście pedagogiczne,

umożliwiające doświadczenie ruchu i

kontaktu fizycznego, emocjonalnego

i społecznego.

Ruch jako czynnik rozwoju i

środek terapii



W metodzie R. Labana i W. Sherborne

wyróżnia się kilka kategorii ruchu:

1. ruch prowadzący do poznania

własnego ciała,

2. ruch kształtujący związek jednostki z

otoczeniem fizycznym,

3. ruch wiodący do wytworzenia się

związku z drugim człowiekiem,

4. ruch prowadzący do współdziałania w

grupie,

5. ruch kreatywny.

Nie wyróżniono formy ruchu, która

sprzyja relaksowi, ponieważ wszystkie

zajęcia prowadzone metodą W.

Sherborne zawierają element relaksu, a

podstawowym zadaniem wszystkich

ćwiczeń jest wykształcenie umiejętności

osiągania stanu odprężenia.

Ruch prowadzący do poznania

własnego ciała:



Ruchy zaliczane do tej kategorii pozwalają na

stopniowe poznanie poszczególnych części

ciała. Szczególną wagę przywiązuje się do

stóp, kolan, nóg i bioder – na nich opiera się

ciężar ciała – stanowią one „bufor” lub

łącznik pomiędzy człowiekiem i podłożem.

Poznanie własnego ciała i kontrola nad jego

ruchami prowadzi do ukształtowania się

własnej tożsamości: wyodrębnienia własnego

„ja” od otoczenia („nie ja”).

Ruch kształtujący związek

jednostki z otoczeniem

fizycznym:



Ta kategoria ruchu ma na celu wykształcenie

orientacji w przestrzeni, by na tej podstawie mógł się

wytworzyć związek miedzy człowiekiem i tym, co go

otacza. Czynności ruchowe należące do tej kategorii

pozostają w ścisłym związku z działaniami ruchowymi

poprzedniej kategorii. Obie te kategorie występują

równolegle w czasie sesji ruchowych. Zasadnicze

działania ruchowe odbywają się jak najniżej, np. na

podłodze, co prowadzi do wytworzenia kontaktu z

podstawą i daje poczucie „ugruntowania”, stabilności.

Ćwiczenia mające na celu wytworzenie poczucia

ugruntowania, traktowane są jako fundamentalne dla

uzyskania poprawy stanu psychicznego, by człowiek

nie obawiał się przestrzeni, by umiejętnie korzystał z

„wolności w przestrzeni”.

Ruch wiodący do wytworzenia

się związku z drugim

człowiekiem:



Ta kategoria ruchu sprzyja wytworzeniu się

zaufania do drugiego człowieka i na tej podstawie

budowania związku z drugim człowiekiem.

Zasadniczym celem tej kategorii jest zachęcanie

uczestników zajęć do nawiązania pozytywnych i

znaczących kontaktów z innymi osobami,

opartych na wzajemnym poznaniu i zrozumieniu

potrzeb partnera oraz na wzajemnym zaufaniu.

Do wytworzenia się takiej więzi dochodzi w trakcie

wspólnych doświadczeń w przebiegu zabaw

ruchowych proponowanych w metodzie Ruchu

Rozwijającego, które przypominają zabawy dzieci

i dorosłych zwane baraszkowaniem.

Ze względu na typ ruchu R. Laban

klasyfikuje związki międzyludzkie

jako:



1. ruch „z”- to takie ćwiczenia ruchowe, w których jeden z partnerów jest bierny, drugi

zaś aktywny i opiekuńczy względem niego. Wymaga to ze strony partnera aktywnego

zrozumienia potrzeb i możliwości drugiej osoby, a ze strony partnera pasywnego –

całkowitego zaufania do osoby aktywnej,



2. ruch „przeciwko”- to ćwiczenia ruchowe, których celem jest uświadomienie

uczestnikom ich własnej siły przy współdziałaniu z partnerem, powinny być one

pozbawione agresji. Najlepiej jest, aby osoby pracujące w parze na zmianę

przyjmowały rolę aktywną (atakującego) i bierną (broniącego się). Partner, który broni

się,daje osobie atakującej możliwość wypróbowania swojej siły, jego reakcja obronna

uzależniona jest od natężenia ataku. W końcowej fazie ataku może ona pozwolić na

zwycięstwo „atakującego” partnera. Ćwiczenia „przeciwko” mają charakter zabaw

pseudoagresywnych, dają dzieciom możliwość poznania własnych i cudzych sposobów

reagowania, możliwości radzenia sobie w sytuacji konfliktu, uświadomienia emocji.

Dziecko podczas tych zabaw „doskonali te same umiejętności, jakie są potrzebne

podczas prawdziwej bójki, ale ćwiczy je w sposób kontrolowany, tak by partnerowi nie

zrobić krzywdy. Ta umiejętność pomoże mu, gdy sytuacja będzie tego wymagała,

kontrolować także prawdziwe impulsy agresywne” [H. Olechnowicz 1988],



3. ruch „razem”- to takie ćwiczenia ruchowe, które wymagają jednakowego

zaangażowania partnerów. Ćwiczenia te prowadzą do wytworzenia harmonii i

równowagi.

Udział w nich wymaga wzajemnego zaufania,zrozumienia, współpracy i równego

wkładu wysiłku fizycznego, co jest warunkiem osiągnięcia sukcesu.

Ruch prowadzący do

współdziałania w grupie:



W tej kategorii ruchu czynności ruchowe można

zakwalifikować według tych samych kategorii ruchu co

poprzednio. Różnica w porównaniu z opisanymi

wcześniej ćwiczeniami polega na liczbie uczestników.

W ćwiczeniach ruchowych „z” 2 osoby mogą

zajmować się trzecią, opiekować się nią. W

ćwiczeniach „przeciwko” kilka osób jednocześnie

atakuje jedną osobę, co stosuje się w sytuacjach, gdy

jeden z członków grupy jest silniejszy lub cięższy niż

pozostali.

W ćwiczeniach „razem” współdziała kilka osób. Celem

ćwiczeń grupowych jest zaangażowanie wszystkich

uczestników w aktywność ruchową, we współdziałanie

ze sobą – można tu już mówić o współpracy.

Podstawowe założenia metody

to rozwijanie przez ruch:



1. świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,

2.świadomości przestrzeni i działania w niej,

3.dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskiego kontaktu.



Normalna aktywność człowieka, wykonywanie przez niego czynności ruchowych

o charakterze dowolnym – celowym jest uwarunkowana świadomością własnego

ciała i własnej tożsamości. Człowiek zatem:

- musi odczuwać i znać swoje ciało, jego części,

- musi mieć poczucie wyodrębnienia się od tego, co go otacza, posiadania

poczucia własnego :ja”, istnienia jako jednostki.



Źródłami tej świadomości jest:

1.kontakt naszego ciała z podstawą, czyli ziemią – podłogą,

2.wyczucie centralnej części ciała: brzucha i tułowia jako elementu integrującego

ciało.

Dzieci upośledzone umysłowo oraz dzieci nerwicowe nie mają tej świadomości i

„poczucia ugruntowania”, a dzieci autystyczne i psychotyczne – poczucia

tożsamości.

Udział w ćwiczeniach metodą W. Sherborn ma na celu stworzyć dziecku okazję do

poznania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły,

sprawności i związku z tym możliwości ruchowych – dzięki temu dziecko zaczyna

mieć zaufanie do siebie, zyskuje poczucie bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń

poznaje ono przestrzeń, w której się znajduje, przestaje ona być dla niego

groźna.

Zasady charakterystyczne dla

metody



Projektując zajęcia metodą W. Sherborne, warto pamiętać, że mają one pomóc dziecku w poznawaniu

siebie, w zdobywaniu do siebie zaufania, w poznawaniu innych i nauczeniu się ufania im, a dalej – poprzez

nabranie pewności siebie i wiary we własne możliwości – w nauczeniu się aktywnego i twórczego życia.

Osoba projektująca i prowadząca zajęcia powinna pamiętać o ogólnych normach prowadzenia terapii:

•uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne (możemy zachęcić dziecko, dodać mu odwagi, ale nie

zmuszać);

•nawiązanie kontaktu z każdym dzieckiem (pamiętamy o nawiązaniu i utrzymaniu kontaktu wzrokowego);

•zajęcia powinny być dla każdego dziecka przyjemne i dawać możliwość przeżywania radości z aktywności

ruchowej, kontaktu z innymi ludźmi, satysfakcji z pokonania własnych lęków;

•prowadzący bierze udział we wszystkich ćwiczeniach;

•dziecko ma prawo do swojej decyzji, do mówienia "tak, nie"

•zauważanie i stymulowanie aktywności dziecka, danie szansy na twórcze działanie;

•nie krytykowanie dziecka;

•prowadzący ma poczucie humoru;

•chwalenie dziecka nie tyle za efekt ile za starania i wysiłek;

•unikanie sytuacji rywalizacji;

•rozszerzanie kręgu doświadczeń społecznych (najpierw ćwiczenia w parach, potem w trójkach aż do

ćwiczeń z całą grupą)

•większość ćwiczeń, szczególnie początkowe prowadzimy na poziomie podłogi;

•zaczynamy od ćwiczeń prostych, stopniowo je utrudniając;

•zmniejszanie swojego udziału na rzecz coraz aktywniejszego udziału dzieci w kształtowaniu programu;

•stosowanie na przemian ćwiczeń dynamicznych i relaksacyjnych;

•uczymy dziecko używania siły jak również delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby;

•we wspólnych ćwiczeniach pamiętajmy, aby dziecko znalazło się także w pozycji dominującej; (poprzez

zamianę ról).Rodzice biorący udział w sesji nie muszą dostosowywać się do prowadzącego;

•nie używajmy słów ćwiczenie, zabawa zastępujmy je słowami- aktywność ruchowa, doświadczenie;

•nazywamy, rozmawiamy z dziećmi zwykłym językiem- nie używamy metafor (nazywamy części ciała,

kierunki);

•dziecko podczas tych zajęć uczy się własnego ciała i jego rytmu - nie używamy tu muzyki;

•w czasie aktywności ruchowej może wystąpić rozmowa i nazywanie doświadczeń;

•dajemy odpowiednią ilość czasu na doświadczenie (wyczuwamy, kiedy dziecko się zniechęca i

przechodzimy do kolejnego etapu);

•musi tu wystąpić rytualizacja początku i końca (na początku proponujemy ćwiczenia dające poczucie

bezpieczeństwa; na zakończenie zajęć proponujemy ćwiczenia wyciszające, uspokajające);

Zakres zastosowań metody.



Metoda jest wykorzystywana w Polsce w placówkach

oświatowych i służby zdrowia dla dzieci z różnymi zaburzeniami

rozwoju i różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi:

- dzieci upośledzonych umysłowo,

- dzieci autystycznych,

- dzieci z wczesnym mózgowym porażeniem dziecięcym,

- dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami

zachowania,

- dzieci głuchych i niewidomych.



Metoda Ruchu Rozwijającego jako metoda uniwersalna jest

skuteczna jako metoda:

-1. terapeutyczna

-2. wspomagająca rozwój

-3. profilaktyczna

-4. odprężająca

-5. w pracy z dorosłymi jako prowadzenie tego typu zajęć w

celu stworzenia w grupie

Zastosowanie metody Ruchu

Rozwijającego w pracy z

dziećmi:



upośledzonymi umysłowo: wykształcenia

obrazu samego siebie, nawiązania

kontaktów społecznych.



jąkającymi się: usprawnienie ruchowe,

poprawa stanu emocjonalnego dziecka,

poprawa funkcjonowania społecznego,

poprawa komunikacji z osobami z

otoczenia, szczególnie w rodzinie.



z nadpobudliwością ruchową: dzieciom z

nadpobudliwością psychoruchową trzeba

pomóc w uświadomieniu sobie swojej

nadmiernej energii i siły, tego, co robią

spontanicznie.



I wiele innych



Document Outline