CZYNNIKI KLIMATYCZNE A

WEGETACJA ROŚLIN

KLIMAT

1)

to przeciętny stan atmosfery

dla danego rejonu w
poszczególnych

miesiącach,

lub

przebiegi

kompleksów

pogody

charakterystyczne dla danego regionu
opisywane na podstawie ich częstości i
powtarzalności w przebiegu
rocznym.

CZYNNIKI KLIMATOTWÓRCZE



Szerokość

geograficzna

–

decyduje

o

przychodzie i stratach energii w zakresie

bilansu promieniowania;



Rodzaj podłoża odgrywa zasadniczą rolę w

przemianach cieplnych /pojemność cieplna/;



Rodzaj

pokrycia

podłoża

powoduje

zróżnicowanie albedo;



Okresowe – pokrywa śniegu w strefie

umiarkowanej, wielkość upraw – gatunki roślin,

lasy – liściaste – zrzucające liście na zimę;



Odległości od wód – wpływ łagodzący.

POTENCJALNE ZAGROŻENIE W OKRESIE

ZIMOWYM:



Silne mrozy, przy braku lub
niedostatecznie grubej pokrywie śnieżnej;



Długotrwała i gruba pokrywa śnieżna;



Odwilże atmosferyczne i glebowe;



Gwałtowne roztopy i powodzie;



Silne i mroźne wiatry przy braku, lub
niedostatecznie grubej pokrywie śnieżnej;



Pokrywa lodowa,

POTENCJALNE ZAGROŻENIE W OKRESIE

WEGETACJI



Długotrwałe i nadmierne opady deszczu;



Posuchy atmosferyczne i glebowe;



Nadmierne skrócenie okresu wegetacyjnego;



Niedobory usłonecznienia i ciepła;



Burze i silne wiatry;



Przymrozki;



Grady;



Powodzie



Bezpośredni wpływ czynników wyraża

się:

–

Przemarzaniem;

1)

–

Wysmalaniem;

2)

–

Wymarzanie

3)

–

Wyprzeniem;

4)

–

Wymoknięciem;

5)

–

Wyleganiem;

6)

–

Uszkodzeniami gradowymi



Pośredni

wpływ

przejawia

się

zmniejszeniem

odporności

na

niesprzyjające

warunki

środowiska,

podatność na choroby i szkodniki.

FENOLOGICZNE PORY ROKU



Fenologia to nauka zajmująca się
badaniem

zjawisk

przyrody

zachodzących w świecie roślin
i zwierząt w zależności od
warunków

środowiska

(meteorologicznych).



Przyrządami

pomiarowymi

są:

rośliny - przyrządy fitofenologiczne
- zwierzęta–przyrządy
zoofenologiczne.

1.

Zaranie wiosny;

2.

Wczesna wiosna;

3.

Pełnia wiosny;

4.

Wczesne lato;

5.

Lato;

6.

Wczesna jesień;

7.

Jesień;

8.

Zima.

PORA FENOLOGICZNA

STADIUM ONTOGENEZY

CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA

 
 
ZARANIE

WIOSNY

-

najwcześniej od południowego
zachodu (II-III) –najpóźniej –
północny wschód (1,2 dekada
VI)
Najdłużej trwająca w P.

- budzenie się wegetacji ze
spoczynku zimowego

- zakwitanie drzew i krzewów
oraz bylin, których kwiaty
rozwijają się przed rozwojem
liści: leszczyny, wierzby iwy,
osiki,

wiązu

pospolitego,

białokrzewu,

derenia

właściwego, cisa pospolitego,
przylaszczki

pospolitej,

podbiału pospolitego, zawilca
gajowego, kaczeńca.

 
 
 
WCZESNA WIOSNA –
3 dekada III – druga połowa V
 
najkrócej trwająca w P.

- rozpoczyna się listnienie i
kwitnienie

- zakwitają drzewa, krzewy,
byliny, których kwiaty rozwijają
się równocześnie z rozwojem
pierwszych liści. Rozpoczyna
się listnienie drzew później
zakwitających.

Zakwitają:

czeremcha

zwyczajna,

porzeczka

czerwona,

porzeczka

złota,

poziomka

pospolita, czereśnia, wiśnia
pospolita,

borówka

czarna,

głóg dwuszyjkowy.
Ukazują się pierwsze liście:
kasztanowca

zwyczajnego,

brzozy

brodawkowej,

buka

zwyczajnego,

dębu

szypułkowatego,

klonu

zwyczajnego,

lipy

drobnolistnej.

 
PEŁNIA WIOSNY -
od 10 – 25 V
najkrócej trwająca w P.

- rozpoczyna się kwitnienie
drzew, krzewów, bylin po
ukazaniu się pierwszych liści

-

kwitną:

jarzębina,

kasztanowiec, narcyz, bez lilak,
żarnowiec miotlasty, pigwa
pospolita,
- zielenieje las liściasty.

 
WCZESNA LATO –
Przesuwa się równoleżnikowo
(bez gór) – 5.VI → po 15.VI.
Najdłużej trwające w P.

- rozpoczyna się kwitnienie
zbóż,

-

kończy

–

w

porze

dojrzewania wczesnych jagód

- kwitnie: - żyto ozime, dziki
bez czarny, pokrzyk wilcza
jagoda,

malina

właściwa,

winorośl właściwa, ligustur
pospolity.

 
LATO –
przesuwa się jw.
Najdłużej trwające w P.

- kwitnienie, dojrzewanie

- kwitnie lilii białej, lip,
- dojrzewają owoce porzeczki
czerwonej, maliny właściwej,
żyta ozimego, jarzębiny.

PORA FENOLOGICZNA

STADIUM ONTOGENEZY

CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA

 
WCZESNA JESIEŃ –
Wkracza od północnego
wschodu – 1-5. IX.

- dojrzewają owoce,
- pełnia kwitnienia wrzosu
zwyczajnego

 

-

dojrzewają

owoce

kasztanowca zwyczajnego,
ligusturu pospolitego

 
JESIEŃ -
wkracza jw. od 10. X.

- zmiany barw liści i ich
opadanie
- przygotowanie di
spoczynku zimowego

 

ZIMA -

- pora spoczynku.

 

PORA FENOLOGICZNA

STADIUM ONTOGENEZY

CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA

Pytania

1.

Wyjaśnić pojęcie „klimat”

2.

Omówić czynniki klimatotwórcze

3.

Podać potencjalne zagrożenia w okresie zimowym

4.

Podać potencjalne zagrożenia w okresie wegetacyjnym

5.

Jak wyraża się bezpośredni i pośredni wpływ czynników na rośliny

6.

Wyjaśnić pojęcie „fenologia”, „ przyrządy fitofenologiczne, zoofenologiczne”

7.

Przedstawić fenologiczne pory roku

8.

Krótko omówić poszczególne pory fenologiczne: skąd napływają, jak długo trwają, fazę
ontogenezy, przykłady