 
Metody alternatywne 
(Nowego wychowania)
Metoda Marii Montessori
Metoda Rudolfa Steinera
Metoda projektów
Techniki Freineta
 
Metoda Marii Montessori 
(1870-1952)
Metoda MM oparta została na
założeniach naturalizmu
pedagogicznego i edukacji w
wolności
Metodę konstytuują następujące
zasady:
Zasada rzeczowości – dziecko
rozwija się w otoczeniu naturalnych
przedmiotów, które powinny być do
niego dopasowane
 
Metoda Marii Montessori 
(1870-1952)
Zasada wolnego wyboru – dziecko 
ma wolny wybór zarówno materiału jak 
i dokonywanych na nim czynności
Zasada samodzielności w działaniu 
– dziecko nie jest pouczane co ma 
robić, lecz uczy się przez własne 
doświadczenie, samo kontroluje swoje 
błędy i poprawia swoje działania
 
Metoda Rudolfa Steinera 
(1861-1925)
Podstawą antropozofia: realistyczno-
mistyczny kierunek filozofii nawiązujący
do religii wschodu
R. Steiner stworzył wolną szkołę przy
fabryce papierosów w Stuttgarcie, tzw.
„Freie Waldorfschulen”
 
Metoda Rudolfa Steinera 
(1861-1925)
Rozkład zajęć powinien być
podporządkowany rytmowi przyrody:
- rano zajęcia wymagające
myślenia i koncentracji uwagi,
- później zajęcia wymagające
mniejszego wysiłku intelektualnego,
- następnie zajęcie rzemieślniczo-
artystyczne
 
Metoda Rudolfa Steinera 
(1861-1925)
Głównym zadaniem szkoły jest 
poznawanie świata i siebie przez 
prowadzenie badań     i ćwiczenia duchowe
Rezygnacja z formalnego kontrolowania      
 i oceniania – wprowadzenie festynów w 
trakcie których dzieci w obecności 
rodziców demonstrują swoją wiedzę            
i umiejętności w różnych formach ekspresji 
artystycznej
 
Metoda projektów
Twórcą metody był William Heard Kilpatrick 
(1871 – 1965), pedagog         i filozof 
amerykański uczeń J. Deweya.
Metoda polega na stworzeniu warunków,      
w których uczniowie zdobywają wiedzę 
samodzielnie poprzez samodzielne 
formułowanie problemów, samodzielne 
planowanie sposobów jego rozwiązania         
 i w końcu samodzielne jego rozwiązywanie. 
 
Metoda projektów
Kilpatrick wyróżnili cztery rodzaje 
projektów: 
1. produkcyjne – wytwarzanie
czegoś np. uszycie ubrania
2. konsumpcyjne – przeżycie czegoś,
np. przygotowanie sztuki teatralnej
 
Metoda projektów
3. problemowe – rozwiązywanie
problemów, np. zadania 
matematycznego
4. sprawnościowe – osiągnięcie
sprawności w jakimś działaniu, np. 
nauczenie się wiersza  
 
Metoda projektów, faza I
Fazy realizacji metody, (za Karlem Freyem)
Zainicjowanie projektu:
- propozycje zrealizowania zamiaru modą
wysuwać: uczniowie, nauczyciele, rodzice
- projekt może obejmować różne rzeczy:
zbieranie makulatury, przygotowanie 
wystawy, zorganizowanie akcji 
charytatywnej  
 
Metoda projektów, faza II
Dyskusje nad propozycjami 
projektów:
- w trakcie dyskusji realizuje się
różne inicjatywy,
   - przyjmuje jedną z nich,
   - sporządza ogólny szkic projektu, 
 
Metoda projektów, faza III
Opracowanie planu pracy projektu:
   - co konkretnie jest do zrobienia
   - jakie środki finansowe, materialny          
      i narzędzia są potrzebne
   - ile czasu przeznaczamy na realizację 
     projektu 
   -  kto za co jest odpowiedzialny  
 
Metoda projektów, faza IV
Wykonanie projektu:
- uczniowie wykonują poszczególne
czynności stosując różne warianty
pracy: zbiorową grupową,
indywidualną
- w trakcie pracy następuje łączenie
teorii z praktyką
- praca jest również oceniana: co kto
robi i jak to robi
 
Metoda projektów, faza V
Pokaz projektu:
- projekt został wykonany,
następuje jego pokaz (np. 
wystawienie sztuki teatralnej) 
- we wspólnym przeżywaniu
efektów pracy dokonuje się 
najgłębsza integracja społeczna 
 
Metoda projektów, faza VI
„Czas dla drużyny – time out”
   - ocena przyjętej strategii i taktyki  
     działania
   - wymiana uzyskanych 
doświadczeń
     i refleksja
 
 
Metoda projektów, faza VII
„Metainterakcje”
- chodzi tu o interakcje wewnątrzgrupowe
nawiązywane w dowolnej chwili i w różnych 
fazach pracy nad projektem 
- refleksja nad zachowaniem i
komunikowaniem się poszczególnych 
członków grupy
- metainterakcja orientowana na proces
uczenia się społecznego
 
Techniki Freineta
Celestyn Freinet (1896 – 1966), 
założył szkole w Vence niedaleko 
Saint Paulo (Francja) dla dzieci w 
wieku      4 – 12 lat
Hasło szkoły: Uczyć się i 
wychowywać przez działanie 
(szkoła aktywna) 
 
Techniki Freineta,
Założenia szkoły freinetowskiej:
- kształtowanie zainteresowań i ciekawości
uczniów
- organizowanie środowiska dla
działalności uczniów: pracownie,
bogactwo nowoczesnych pomocy
naukowych
- tworzenie warunków do samodzielnego
zdobywania doświadczeń uczniów
(umysłowych, moralnych)
 
Techniki Freineta
Planowanie pracy indywidualnej 
i zespołowej 
- planowanie doświadczeń i
obserwacji uczniów
- sporządzania planów i projektów na
rożne okresy (tydzień)
- karty pracy uczniów
 
Techniki Freineta
Swobodne teksty dzieci:
  - gazetka szkolna
  - drukarenka – pisanie i samodzielne 
drukowanie tekstów
- korespondencja między szkołami –nowa
forma kontaktów między społecznych
- wymiana materiałów drukowanych,
fotograficznych, dźwiękowych
 
Techniki Freineta
Różne formy ekspresji 
artystycznej:
  - malowanie na dużych arkuszach i sztalugach
  - wykonywanie ilustracji graficznych
  - lepienie z gliny
  - przygotowywanie różne formy  
     teatralnych
  - zajęcia w pracowniach przedmiotaowych   
 
Techniki Freineta
Samokontrola i samoocena 
działalności uczniów
   - przygotowywanie referatów
   - sprawozdania z wycieczek i 
obserwacji
   - fiszki dla uczniów
   - dzienniczki uczniowskie
 
Techniki Freineta
Samorząd uczniowski
- wybierany przez społeczność
uczniowską
- gazetki w klasie o charakterze
wychowawczym: krytykujemy,
winszujemy, życzymy sobie
- uwagi i propozycje zmian,
nieanonimowe, co miała uczyć
odwagi i odpowiedzialności
