Dojrzewanie chłopców

Dorota Kraszewska

Okres dojrzewania

(pokwitanie)

Na ogół za prawidłowy przedział okresu

dojrzewania dla chłopców przyjmuje się
do 10 do 19 lat.

Okres dojrzewania dzieli się na trzy

fazy:

• Przygotowawcza faza przedpokwitaniowa

(prepubertalna)

• Faza dojrzewania właściwego (pubertalna)
• Popokwitaniowa faza

dorastania(postpubertalna)

Za dojrzewanie, a następnie

prawidłowe realizowanie

funkcji płci odpowiedzialny jest

układ hormonalny. Składa się z

trzech poziomów:

• Podwzgórze – komputer wszystkich

operacji

• Przysadka mózgowa – regulator
• Jądra (gonady) – odpowiedzialne za

produkcję dokrewną

Podwzgórze produkuje:
• Liberyny (RH) – hormony uwalniające

(pobudzające)

• Statyny (IH) – hormony hamujące

Hormony podwzgórza:
Hormony uwalniające gonadotropiny :
• Gonadoliberyna (LH-RH) - pobudza lutropinę
• Gonadoliberyna (FSH-RH) – pobudza folitropinę

• Prolaktoliberyna – hormon uwalniający

prolaktynę

• Prolaktostatyna – hormon hamujący prolaktynę
• Kortykoliberyna - hormon uwalniający

kortykotropinę

Przysadka mózgowa:

• Lutropina (LH-RH)
Pobudza rozwój i czynności hormonalne komórek

śródmiąższowych jądra, wzmaga wydzielanie

testosteronu. Brak tego hormonu powoduje

zmniejszenie (atrofię) jąder i zanik ich czynności.

• Folitropina (FSH-RH)
Pobudza wzrost nabłonka rozrodczego, rozwój komórek

podporowych, kanalików nasiennych, produkcję

białka wiążącego testosteron, odpowiada za

wszystkie stadia produkcji plemników.

• Prolaktyna (PRL)
Niezbędna do prawidłowej produkcji hormonów

płciowych w jądrach. Nadmierne stężenie obniża

poziom testosteronu, hamuje spermatogenezę i

prowadzi też do impotencji.

• Kortykotropina - odpowiedzialną za pobudzenie

nadnerczy do produkcji hormonów wpływających na

metabolizm.

Jądra:

• Androgeny – pobudzają rozwój prącia z

cewką moczową, aparatu głośniowego

krtani, zawiązków owłosienia łonowego i

pachowego. Za jego przyczyną kształtuje

się owłosienie i zarost twarzy mężczyzny.

Nadmiar androgenów powoduje

zakończenie wzrostu kończyn.

• Testosteron – należy do androgenów, jest

odpowiedzialny za powstanie plemników,

ich ruchliwość i czas życia. Pod wpływem

testosteronu rozwijają się i utrzymują

męskie cechy płciowe. Zwiększa syntezę

białek, przyspiesza przyrost masy

mięśniowej.

Hormony męskie

• Strukturę dokrewną gonad męskich-

jąder stanową regularne skupiska
(gruczoły) komórek śródmiąższowych,
zwane kom Leydiga. Produkują one
męskie hormony płciowe- androgeny,
steron. Jednym z androgenów jest
testosteron (jego najważniejszą funkcją
jest inicjowanie rozwoju męskich
narządów płciowych, co ma miejsce już
w okresie wczesnopłodowym)

• Testosteronowi przypisuje się również role

sterowania „typowo męskim zachowaniem
seksualnym” (popęd płciowy, agresywność)

• Do okresu pokwitania testosteron jest

wytwarzany przez jądra w minimalnej
ilości, w okresie dojrzewania jego ilość
znacznie się zwiększa i stan ten utrzymuje
się do 40 roku życia.

• Począwszy od okresu dojrzewania

płciowego testosteron jest odpowiedzialny
za gametogenezę.

• Wpływa nie tylko na wykształcenie się ale

również na ruchliwość i czas życia kom
nasiennych.

• Pod jego wpływem rozwijają się i

utrzymują także wtórne męskie cechy

płciowe. W efekcie ostatecznie kształtuje

się męska linia owłosienia oraz zarost

twarzy mężczyzn.

• Testosteron ma wpływ na działanie

anaboliczne; zwiększa syntezę białek,

zmniejsza ich rozpad, przez co znacząco

przyspiesza linearny wzrost ciała.

Podobnie dzieje się przy biosyntezie

białek włókien mięśniowych, co

powoduje przyrost masy mięśni

szkieletowych(wzrost tężyzny)

Chłopcy- budowa narządów

płciowych

Pierwszorzędowe cechy układu

rozrodczego to:

o Jądra(gonady), czyli parzyste organy(o

wymiarach 4,5cm dł. I 2,5cm grubości)
umieszczone na zewnątrz ciała w workach
mosznowych, odkąd zstępują z jamy
brzusznej tuz przed urodzeniem.
Niezstąpienie jąder o czasie nosi nazwę
wnętrostwa i jest zjawiskiem patologicznym,
prowadzącym często do bezpłodności. Jądra
spełniają dwie funkcję- wytwarzają kom
rozrodcze(gamety) oraz są gruczołami
wydzielania wewnętrznego.

Drugorzędnymi cechami są:
• Wewnętrzne narządy

płciowe(nasieniowody, pęcherzyki
nasienne, gruczoł krokowy, gruczoły
opuszkowo-cewkowe Cowpera) oraz
zewnętrzny narząd płciowy- prącie(penis)

Trzeciorzędne cechy to:
• Owłosienie łonowe, owłosienie twarzy i

ciała.

(Pojawiają się po okresie dojrzewania)

Rozwój w okresie

dojrzewania

Wiek ( w latach)

Chłopcy

12-14

1) Przyspieszenie wzrostu

2) Opuszczenie moszny, powiększenie jąder,

wzrost prącia

3) Początek owłosienia twarzy i okolic narządów

płciowych

4) Powiększenie brodawek sutkowych i

ściemnienie ich barwy

14-16

1) Mutacja głosu

2) Wyraźne owłosienie okolicy narządów

płciowych i początek owłosienia pod pachami

3) Zgrubienie rysów twarzy

16-18

1) Czysty głos męski

2) Skręcanie się włosów w okolicy narządów

płciowych, pod pachami, owłosienie na

brzuchu i piersi

3) Wzrost siły mięśniowej, męska budowa ciała

4) Zmiana rysów twarzy

5) Jabłko Adama

Stopnie męskiego rozwoju płciowego w okresie pokwitania (skala Tannera) wg Durchame’a

Stopień Cechy płciowe

G1/P1

-Przepokwitaniowa wielkość jąder <3 ml,

-brak owłosienia

-Przyrost wzrostu na poziomie 5–6 cm/rok

G2/P2

-Wzrost jąder 3-4ml,

-zaciemnienie skóry moszny,

-pojedyncze włosy na mosznie i wzgórku łonowym,

-długość jąder 3,3-4cm,

-wydłużenie prącia

G3/P3

-Przyrost wzrostu na poziomie 7–8 cm/rok

-Początek owłosienia pachowego,

-owłosienie łonowe,

-wzrost owłosienia pachowego

-Zaczynające się owłosienie ciała

-Możliwa ginekomastia (13 lat), Przyrost tkanki mięśniowej

-Początek mutacji, trądzik, pierwsza ejakulacja

G4/P4

-Przyrost wzrostu na najwyższym życiowym poziomie

10cm/rok

-Wielkość jąder 4,1-4,5 cm dł

-Obfite owłosienie łonowe bez tendencji rozrostu w linii

środkowej

-Dalszy wzrost i pogrubienie prącia

-Owłosienie pod pachą , Mutacja głosu

G5/P5

Dojrzałe narządy męskie, pełna spermatogeneza,

męskie stadium owłosienia łonowego

Zahamowanie wzrostu

• U chłopców objawem dojrzewania jest

wytrysk nasienia - polucja (zmazy nocne).

•

Pierwsze ejakulacje (wytryski) pojawiają
się mniej więcej w dwa lata po
rozpoczęciu dojrzewania (u większości w
czasie snu)

•

Po upływie pół roku od wystąpienia
ejakulacji pojawiają się nieliczne
początkowo plemniki, z których tylko
cześć wykazuje ruchliwość.

•

Pełną zdolność rozrodczą chłopcy osiągają
w dwa lata od pierwszej ejakulacji.

• U chłopców może się pojawić stan

określany terminem ginekomastia.
Jest to lekki, czasem niezauważalny
wzrost średnicy otoczki piersiowej ,
powiększenia i stwardnienia gruczołów
piersiowych wraz z przyrostem ich w
obrębie tkanki tłuszczowej.

•

Zmiany te mogą pojawiać się
równocześnie w dwóch gruczołach
piersiowych lub tylko po jednej
stronie.

• Skok pokwitaniowy – okres w

chronologii dojrzewania płciowego
charakteryzujący się intensywnym
tempem wzrastania.

• W okresie tym następuje szybki

przyrost wysokości i ciężaru ciała,
dynamiczny rozwój narządów
wewnętrznych (serce, płuca, nerki,
wątroba, trzustka, układ mięśniowy),
jak i zewnętrznych (penis, jądra).