Historia integracji

Integracja jest to proces

• tworzenia się pewnej całości z jakichś

części, zespolenia kilku elementów w
całość.

• może obejmować; gospodarkę, politykę,

itp..

• Proces integracji musi się opierać na

określonych podstawach formalno-
prawnych oraz instytucjonalnych

Unia Europejska poprzez swoje

instytucje

• Radę Unii Europejskiej,
• Parlament Europejski,
• Komisje Europejskie
• i Trybunał
• prowadzi politykę gospodarczą,

obejmującą wszelkie dziedziny życia
gospodarczego

• Wydaje akty prawne – rozporządzenia

regulujące działalność gospodarczą

Etapy integracji gospodarczej

• strefa wolnego handlu
• unia celna
• wspólny rynek

(unia gospodarcza)

• unia gospodarczo-walutowa
• unia polityczna

(pełna integracja)

wspólne polityki obejmują

• m.in.:

• rolną,
• handlową,
• energetyczną,
• ochrony konsumentów,
• przemysłową,
• transportową
• i strukturalną

Unia Europejska integruje się

• dla sprostania konkurencji
• Stanów Zjednoczonych

• jak również innych
• państw
• i regionów

integracja europejska

• powinna być analizowana przez
• pryzmat Agendy Lizbońskiej

• której celem była liberalizacja rynków,
• deregulacja gospodarki europejskiej z

zamiarem poprawienia konkurencyjności

Strategia UE na rzecz wzrostu

gospodarczego i zatrudnienia

strategia lizbońska

Strategia lizbońska

• jest strategią strukturalnej reformy

gospodarczej

• opartą na partnerstwie między
• państwami członkowskimi
• a Komisją Europejską

• mającą na celu
• pobudzanie większego wzrostu gospodarczego
• i tworzenia większej ilości miejsc pracy w Unii

Europejskiej

Partnerstwo jest niezbędne

• ponieważ ścisłe więzi gospodarcze między

państwami członkowskimi oznaczają, że

• gospodarcze skutki środków politycznych

rozprzestrzeniają się po całej UE

• i dlatego wymagają pewnej koordynacji,

aby można było spożytkować ich
maksymalny korzystny wpływ gospodarczy

relacje Unii Europejskiej

• ze światem zewnętrznym postrzegane są

poprzez pryzmat sprostania konkurencji

• w zglobalizowanym świecie

Idee przed 1945 r.

• Próby zjednoczenia narodów Europy miały

wielokrotnie miejsce w historii kontynentu
od upadku Cesarstwa Rzymskiego.

• Początki europejskiej idei integracji

międzynarodowej sięgają już
starożytności. W wypowiedziach myślicieli
starożytnych, m. in. Talesa z Miletu, na
temat potrzeby jednoczenia się ludzi w
coraz szersze organizmy społeczne -
państwa, występują dwie przesłanki:

Pierwsza przesłanka

• dotyczy skutków likwidacji granic między

dotychczasowymi małymi państwami,

• skutków wyrażających się likwidacją

przyczyn prowadzenia wojen o poszerzenie
terytorium

Druga przesłanka

• zakłada wzmocnienia siły w stosunki do

otoczenia zewnętrznego, szczególnie jeśli

jest ono niebezpieczne i nieprzyjazne dla

nie zintegrowanych jeszcze sąsiadujących i

często walczących ze sobą małych państw.

• Integracja międzynarodowa miała być

podstawą wewnętrzną i zewnętrzną

bezpieczeństwa uczestników integracji

średniowiecze

• poglądy integracyjne miały również dwa

aspekty:

• obronny

• i ekspansjonistyczny

Aspekt obronny

• reprezentował najpełniej
• Kościół katolicki,
• domagając się zjednoczenia

chrześcijańskiej Europy w obronie przeciw
muzułmańskiej Turcji

Aspekt ekspansjonistyczny

• przewidywał pokonanie

• Turcji

• i schrystianizowanie jej.

• Przykładem misji ekspansjonistycznej były

wyprawy krzyżowe na Bliski Wschód,

mające na celu zjednoczenie władców

krajów katolickich.

Po rewolucji amerykańskiej 1776 r.

• i ogłoszeniu Deklaracji Niepodległości wizja

Stanów Zjednoczonych Europy podobnej
do Stanów Zjednoczonych Ameryki była
podzielana przez kilku wybitnych
Europejczyków zwłaszcza La Fayette'a i
Tadeusza Kościuszkę.

• W 1795 r. propozycję kongresu dla

wiecznego pokoju wniósł Immanuel Kant.

Kontynentalny system Napoleona

Bonaparte

• ogłoszony w listopadzie 1806 w postaci

embarga dla brytyjskich towarów interesie
francuskiej hegemonii,

• wykazał skuteczność, ale też i niedostatki

ponadnarodowego systemu
ekonomicznego dla Europy

Po upadku Napoleona

• w 1815 r. na kongresie wiedeńskim

powstał Związek Niemiecki (Deutscher
Bund),

• jako luźne stowarzyszenie trzydziestu

ośmiu niemieckich krajów.

• W 1834 r. powstała niemiecka unia celna

(Zollverein), która miała ułatwić handel i
zmniejszyć wewnętrzną konkurencję

W 1843 r. włoski pisarz i polityk

Giuseppe Mazzini

• zaproponował utworzenie federacji

republik europejskich,

• a w 1847 r. pojawiła się najbardziej znana

wczesna propozycja pokojowego
zjednoczenia, na bazie współpracy i
równości członkostwa, wysunięta przez
Wiktora Hugo

W XIX wieku

• powołana unia celn pod władzą

Napoleona,

• oraz podboje hitlerowskich Niemiec w XX

wieku, zakończyły się niepowodzeniem.

• różnorodność językowa i kulturowa Europy

czyniły próby oparte na prawach

dynastycznych albo narzucone przez

podboje wojenne niepewnymi i skazanymi

na niepowodzenie

W 1940 r. sukcesy wojenne Niemiec

• i plany utworzenia Tysiącletniej Rzeszy

zachęciły niemieckich ekonomistów do
wysunięcia propozycji scentralizowanej
unii europejskiej z jednolitym europejskim
obszarem gospodarczym i ustalonymi
wewnętrznymi kursami wymiany walut

W 1943 r. niemiecki minister spraw

zagranicznych Joachim von Ribbentrop

• zaproponował utworzenie takiej instytucji ze

strukturą wykazującą kilka podobieństw do

współczesnej Unii Europejskiej, oczywiście

bez jej demokratycznych struktur. Byłaby to

wspólna waluta, bank centralny w Berlinie,

zasada regionalizmu, wspólna polityka pracy

i porozumienia gospodarcze.

• Proponowano włączyć do niej Niemcy,

Włochy, Francję, Danię, Norwegię, Finlandię,

Słowację, Węgry, Bułgarię, Rumunię,

Chorwację, Serbię, Grecję i Hiszpanię

Idea nowej Europy była poruszana

przez okupantów:

• Minister bez teki rządu Rzeszy Arthur Seyss-

Inquart powiedział: Nowa Europa solidarności i

współpracy między wszystkimi jej obywatelami

szybko doprowadzi do pomyślności, gdy zostaną

usunięte narodowe granice ekonomiczne;

• Taka kierowana przez Niemcy Europa miałaby być

przeciwwagą dla komunistycznego Związku

Radzieckiego i brytyjskiej dominacji w handlu

światowym.

• Jednak niemiecka inicjatywa była dominacją

opartą na hitlerowskich podbojach i dlatego

trudno ją uznać za prawdziwego poprzednika

przyszłej Unii Europejskiej

Najważniejsze współczesne koncepcje:

Koncepcja federacyjna – zastąpienie

narodowych struktur ponadnarodowymi
organami federacyjnymi /USA/

• Koncepcja konfederacyjna – budowa

Europy Ojczyzn

• Koncepcja unionistyczna – ograniczenie

integracji do współdziałania między
rządami suwerennych państw.

funkcjonalny model integracji

Funkcjonalizm

• jest projektem programu działania,
• którego zasadniczym celem jest

przezwyciężenie konfliktów między
narodami

David Mitrany

• jest czołowym przedstawicielem

funkcjonalizmu

• tworzył on głównie w okresie

międzywojennym i podczas II wojny

światowej

• sformułował w swej najważniejszej pracy
• A Working Peace System z 1943 r.

• przedstawił wizję odmiennego

zorganizowania wspólnoty międzynarodowej

Istotnym punktem wyjścia

funkcjonalistycznego

• podejścia do stosunków międzynarodowych

było z jednej strony,

• skoncentrowanie się na konkretnym

zadaniu, potrzebie, problemie czy funkcji;

• z drugiej strony natomiast, wykluczenie z

analizy tych wszystkich zbędnych
elementów ideologii, dogmatu lub
filozoficznego systemu, które mogłyby w
jakiś sposób zakłócić rozważania

Ostatecznym rezultatem

• funkcjonującego mechanizmu gospodarczo-

technicznego determinowania

• jest powstanie złożonej sieci organizacji

międzynarodowych (instytucji)

• które miałyby sprawować wszystkie funkcje

spełniane dotąd przez tradycyjne państwa
narodowe

Najbardziej znanym przykładem

funkcjonalnego modelu integracji

• jest
• Europejska Wspólnota Węgla i Stali

(EWWS)

• oraz Europejska Wspólnota Energii

Atomowej

(EURATOM)

Idea integracji po II wojnie światowej

• Przesłanki podjęcia działań integracyjnych po 1945r.:

• dążenie do odrzucenia katastrofalnej w skutkach polityki

nacjonalizmu i totalitaryzmu oraz ugruntowanie systemu

demokratycznego

• chęć umocnienia pokoju i osiągnięcia poczucia

bezpieczeństwa

• nadzieja na szybsze uzyskanie wspólnym wysiłkiem

dobrobytu

• liczenie na odzyskanie (dzięki połączeniu narodowych

potencjałów) przynajmniej części wpływów i znaczenia

politycznego, jakie państwa europejskie straciły na rzecz

umacniających swą potęgę mocarstw – ZSRR i USA

• obawa przed rosnącym potencjałem militarnym ZSRR i jego

wschodnioeuropejskich sojuszników.

• obawa przed odbudową potęgi Niemiec (konieczność

włączenie tego państwa w procesy integracyjne)

Winston Churchill 19 września 1946 r.

• wygłosił na uniwersytecie w Zurychu

przemowę, w której wezwał do utworzenia

Stanów Zjednoczonych Europy, podobnych

do Stanów Zjednoczonych Ameryki.

• Bezpośrednim wynikiem tego przemówienia

było utworzenie w 1949 r. Rady Europy.

• Rada Europy była (i dalej pozostaje)

instytucją o raczej ograniczonych

prerogatywach, jako swoisty ekwiwalent

Narodów Zjednoczonych, aczkolwiek

wypracowała pewne formy uprawnień w

dziedzinie praw człowieka, jak Europejski

Trybunał Praw Człowieka.

W maju 1948 roku

• został zwołany w Hadze Kongres Europejski,

który zgromadził około 800 najwybitniejszych

polityków, ekonomistów i przedstawicieli życia

kulturalnego Europy Zachodniej.

• Kongres wezwał państwa, by przekazały

atrybuty swej suwerenności na

ponadpaństwowe struktury w celu utworzenia

zjednoczonej i demokratycznej Europy.

• Nie przesądzono jednak, czy zjednoczona

Europa miała mieć formę państwa

federacyjnego czy konfederacyjnego

5 maja 1949 r. podpisano w Londynie

traktat

• na mocy którego powstała Rada Europy
• była ona pierwszym przedsięwzięciem

instytucjonalnym, które w przyszłości miało

doprowadzić

do

jakiejś

formy

ponadnarodowego rządu Europy.

• W praktyce jej działania i zadania były dużo

skromniejsze.

• Wpłynęła ona istotnie na umocnienie

demokracji w państwach zachodnich, a nie

na

zacieśnienie

realnych

więzi

ekonomicznych

5 czerwca 1947 roku Sekretarz Stanu

USA George Marshall

• wezwał rządy państw europejskich do opracowania

wspólnego programu gospodarczego w celu

odbudowy pozycji i potencjału starego kontynentu.

• Istotą oferty amerykańskiej były dwie sprawy:

zapewnienie Europie środków finansowych, towarów

i urządzeń przemysłowych oraz uruchomienie ścisłej

współpracy

ekonomicznej

między

państwami

kontynentu.

• z pomocy miały skorzystać wszystkie kraje, jedynym

warunkiem było stwierdzenie, że program powinien

być wspólny dla Europy, ustalony przez kilka, jeśli

nie wszystkie narody europejskie

Na skutek nacisków Związku

Radzieckiego

• kraje Europy Środkowej i Wschodniej

(które początkowo pozytywnie odniosły się do
oferty amerykańskiej)

• odmówiły wzięcia udziału w konferencji

paryskiej w lipcu 1947 roku,

• w trakcie której miano dopracować

szczegóły wykorzystania pomocy
amerykańskiej w ramach planu Marshalla

9 maja 1950 r.

• francuski minister spraw zagranicznych,
• Robert Schuman, przedstawia plan

zacieśnienia współpracy

• od tego czasu dzień 9 maja obchodzony

jest jako „Dzień Europy”

Ojciec integracji Robert Schuman

Plan Schumana 9 maj 1950

•

Długoterminowymi celami Planu Schumana

miały być:

•

stworzenie międzynarodowego mechanizmu

kontroli nad przemysłem

zachodnioniemieckim

•

oraz zapobieżenie wykorzystaniu przemysłu

ciężkiego do ponownego wyścigu zbrojeń,

•

eliminacja gospodarczych przesłanek wojny

pomiędzy Francją i Niemcami, stworzenie

podstaw rozwoju gospodarczego państw

zniszczonych w czasie II wojny światowej

Plan zawierał propozycję

•

ścisłej współpracy i koordynacji produkcji
węgla i stali we Francji i RFN,

•

współpracy w tym zakresie z innymi
państwami zachodnioeuropejskimi

Plan Schumana poparły

• USA, Wielka Brytania, RFN i Włochy, przyjęły

go również kraje Beneluksu.

• Ponieważ

plan

nie

dotyczył

Stanów

Zjednoczonych,

Wielka

Brytania

nie

zamierzała angażować się w jego realizację -

najistotniejsze okazały się stanowiska Francji i

RFN.

• Rokowania przedstawicieli sześciu państw

rozpoczęły się w Paryżu w czerwcu 1950 roku,

a zakończone zostały podpisaniem 18 kwietnia

1951 roku traktatu powołującego do życia

Wspólnotę. Traktat EWWiS wszedł w życie
25 lipca 1952 roku

Jean Monnet

• Francuski dyplomata, współtwórca

planu Schumana. W 1976 roku za
swoje zasługi dla budowania jedności
europejskiej otrzymał tytuł
Obywatela Europy

W 1943 r. Jean Monnet,

• członek francuskiego Narodowego Komitetu

Wyzwolenia rządu Wolnych Francuzów na

uchodźstwie w Algierze, uważany przez

wielu za architekta europejskiej jedności,

oświadczył: ...Pokój w Europie nie zostanie

osiągnięty, jeżeli państwa odbuduje się na

bazie suwerenności narodowej. Kraje

Europy są zbyt małe, aby mogły

gwarantować swoim obywatelom dobrobyt i

rozwój społeczny. Państwa europejskie

muszą stworzyć miedzy sobą federację....

Adenauer Konrad

Pierwszy kanclerz demokratycznych

Niemiec.

• Był zwolennikiem zjednoczenia Europy
• na podstawie jej
• chrześcijańskich korzeni tkwiących w

kulturze, tradycji i cywilizacji kontynentu

Integracja gospodarcza Europy

• rozpoczęła się od powstania
• w 1951 roku Europejskiej Wspólnoty Węgla

i Stali,

• której celem było połączenie niemieckiego

i francuskiego górnictwa i hutnictwa

• do wspólnoty tej dołączyły także Belgia,

Holandia, Luksemburg i Włochy (razem 6
państw).

Znosząc bariery handlowe między

sobą,

• sześć państw założycielskich UE
• kierowało się pobudkami politycznymi
• oraz gospodarczymi,
• początkowo w odniesieniu do węgla i stali

w latach pięćdziesiątych,

• a następnie po 1958 r. na większą skalę,

tworząc Europejską Wspólnotę
Gospodarczą i wspólny rynek

Europejska Wspólnota Węgla i Stali

• 9 maja 1950r. Plan Schumana

• 18 kwietnia 1951 (25 lipca 1952) Traktat

EWWiS

• Do podstawowych celów EWWiS należało:

przyczynianie się do zrównoważonego wzrostu

gospodarczego, zwiększenie zatrudnienia oraz

podnoszenie stopy życiowej społeczeństw

krajów członkowskich.

• Najistotniejszym zadaniem było utworzenie

wspólnego rynku surowców i produktów

przemysłu węglowego i stalowego państw

członkowskich (swobodny przepływ tych

surowców i pracowników tych sektorów

instytucje

• Wysoka Władza,

• Specjalna Rada Ministrów,

• Wspólne Zgromadzenie

• oraz Trybunał Sprawiedliwości

• 1955 Plan Bayena

• 1955 Raport Spaaka

Pozytywne efekty EWWiS skłoniły

•

państwa

Szóstki

do

podjęcia

dyskusji

nad

rozszerzeniem zakresu sektorów objętych ścisłą

współpracą.

•

W Mesynie w dniach 1-2 czerwca 1955 r. ministrowie

spraw zagranicznych państw EWWiS powołali

komisję pod przewodnictwem szefa dyplomacji

Belgii, Paul-Henri Spaaka, którego zadaniem było

zbadanie możliwości utworzenia wspólnego rynku.

•

Raport przygotowany przez tę komisję stał się

podstawą Traktatu Rzymskiego podpisanego 25

marca 1957 r., ustanawiającego EWG

•

Równocześnie podpisano odrębny traktat

ustanawiający Euratom

Europejska Wspólnota Energii

Atomowej

• 25 marca 1957 r. Rzym (1 stycznia 1958 r.)

• Władze:

• Rada (ministrów), Komisja, Zgromadzenie

Parlamentarne oraz Trybunał

Sprawiedliwości

zadania

• rozwijanie badań i zapewnienie

rozpowszechniania wiedzy technicznej

• ustanowienie jednolitych norm

bezpieczeństwa dla sanitarnej ochrony
ludności i pracowników oraz czuwanie nad
przestrzeganiem tych norm

• koordynowanie inwestycji przemysłowych

oraz tworzenie wspólnych podstawowych
zakładów niezbędnych do rozwoju energii
atomowej w ramach Euratomu

Europejska Wspólnota Gospodarcza

• 25 marca 1957 r. Rzym (1 stycznia 1958 r.)

• podstawowe zadania:

• - stopniowe rozwijanie integracji poprzez ustanowienie

strefy wolnego handlu, unii celnej i wreszcie wspólnego

rynku, zapewniającego zniesienie przeszkód w

swobodnym przepływie towarów, osób, usług i

kapitałów.

• - ustanowienie wspólnej polityki handlowej, rolnej i

transportowej

• - zapewnienie wolnej konkurencji

• - stworzenie mechanizmu koordynacji polityki

gospodarczej państw członkowskich

• - ujednolicanie ustawodawstwa poszczególnych państw

członkowskich w zakresie niezbędnym do działania

wspólnego rynku

Władze EWG

• Rada

• Komisja,

• Zgromadzenie Parlamentarne

• oraz Trybunał Sprawiedliwości

• Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał

Sprawiedliwości stają się jednocześnie

wspólnymi organami trzech Wspólnot

Paul Henri Spaak

Spaak

belgijski polityk, socjalista.
Był współtwórcą Beneluksu

(unii gospodarczej Belgii, Holandii i Luksemburga)

NATO i EWG
Jeden z twórców raportu, który zawierał

plan powołania EWG i Euratomu

(tzw. raport Spaaka)

W 1957 roku

• te same kraje ustanowiły kolejne dwie

wspólnoty

• Europejską Wspólnotę Gospodarczą

• i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego

Handlu (European Free Trade

Association, EFTA)

• międzynarodowa organizacja gospodarcza

powstała 3 maja 1960 r. na mocy
podpisanej wcześniej Konwencji
Sztokholmskiej mającej na celu utworzenie
strefy wolnego handlu między państwami
członkowskimi. Sekretariat EFTA
umieszczono w Genewie

.

EFTA

• Pierwotnymi członkami EFTA były: Austria,

Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria,
Szwecja i Wielka Brytania.

• Z czasem większość członków wystąpiła z

EFTA, wybierając członkostwo w
konkurencyjnej EWG

obecnie członkami EFTA są

• Islandia (od 1970 r.)
• Liechtenstein (od 1992 r.)
• Norwegia
• Szwajcaria

8 kwietnia 1965

• został podpisany Traktat o fuzji organów

wykonawczych EWWiW, EWG i

Euratomu.
Układ wszedł w życie 1 lipca 1967

30 lipca 1962 r.

• UE wprowadza „wspólną politykę rolną”

umożliwiającą państwom wspólną kontrolę

nad produkcją żywności

• Rolnicy sprzedają swoje produkty za tę

samą cenę. UE wytwarza wystarczającą

ilość żywności, a rolnicy dobrze zarabiają

• Niechcianym efektem ubocznym jest

nadprodukcja i związane z nią ogromne

nadwyżki żywności

• Od lat 90. najważniejsza jest likwidacja

nadwyżek i poprawa jakości żywności

20 lipca 1963 r.

• UE podpisuje pierwszą dużą umowę

międzynarodową mającą pomóc 18 byłym

koloniom w Afryce

• do 2007 r. ustanawia szczególne

partnerstwo z 78 krajami Afryki, Karaibów i

Pacyfiku (AKP). UE zajmuje pierwsze

miejsce na świecie w zakresie pomocy

rozwojowej dla biedniejszych krajów.

• udzielenie pomocy uwarunkowane jest

poszanowaniem praw człowieka przez

beneficjenta.

Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 lipca

1967 roku.

• Traktat fuzyjny

(oficjalnie Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną
Komisję Wspólnot Europejskich)

• zawarty 8 kwietnia 1965 roku traktat scalający

instytucje trzech wspólnot. Utworzono jedną

Komisję Europejską (z Wysokiej Władzy EWWiS

oraz Komisji EWG i Euratomu) i jedną Radę

Ministrów dla wszystkich trzech Wspólnot

Europejskich. Załącznikiem do tego traktatu

jest Protokół o Przywilejach i Immunitetach

Wspólnot Europejskich

•

W 1968 roku

• weszła w życie
• unia celna we Wspólnotach

Europejskich

1 lipca 1968 r.

• sześć krajów znosi cła na importowane

towary, umożliwiając po raz pierwszy
swobodny handel transgraniczny

• stosują one również te same cła na towary

importowane spoza ich obszaru

• rodzi się największa grupa handlowa na

świecie.

• gwałtownie rośnie wymiana handlowa

pomiędzy państwami Szóstki oraz pomiędzy
UE a pozostałym światem

Unia celna

Dzięki unii celnej

zniesiono opłaty celne na

wewnętrznych przejściach

granicznych i wprowadzono

ujednolicony system

opodatkowania przywozów

Unia celna

• jest jednolitym obszarem handlowym,
• w ramach którego odbywa się
• swobodny przepływ wszystkich towarów,
• niezależnie od tego, czy zostały

wyprodukowane w UE, czy też
sprowadzono je spoza jej terytorium

Służby celne UE

• obsługują prawie 20 proc. światowych

obrotów handlowych

• ponad dwa miliardy ton towarów rocznie.
• co roku służby celne rozpatrują ponad 100

mln deklaracji celnych

funkcjonariuszy służby celnej

• przyczyniają się oni do
• utrzymania płynności wymiany handlowej
• do ochrony środowiska naturalnego

dziedzictwa kulturowego

• oraz miejsc pracy poprzez walkę z

towarami podrabianymi i piractwem

Funkcjonariusze służby celnej

• stoją też na straży zgodności z unijnymi i

międzynarodowymi przepisami

• dotyczącymi ochrony środowiska

naturalnego oraz zdrowia i bezpieczeństwa
konsumentów

• mogą odesłać skażoną żywność lub

urządzenia elektryczne, które nie spełniają
norm unijnych

Nielegalnie importowane towary

trafiają do UE w różnej formie

Funkcjonariusze służby celnej

• odgrywają ważną rolę w gromadzeniu

danych statystycznych

• na podstawie przekazanych przez nich

danych podejmowane są decyzje
dotyczące wprowadzenia limitów na
towary,

• które mogą konkurować w sposób

nieuczciwy z produktami unijnymi

przyszłość

• Unia Europejska stale pracuje nad

uaktualnianiem i automatyzowaniem
procedur, które wpłynęłyby na usprawnienie
płynnej wymiany handlowej wykraczającej
poza jej granice wewnętrzne i zewnętrzne

• kiedy już sieci służb celnych wszystkich

państw członkowskich zostaną ze sobą w
pełni zintegrowane elektronicznie, firmy
będą załatwiać wszystkie formalności celne
w jednym punkcie kompleksowej obsługi

Usunięcie bezpośrednich barier

• handlowych wewnątrz UE uwidoczniło

wiele innych przeszkód,

• których istnienia dotychczas nie

podejrzewano,

• a które w dalszym ciągu blokowały

swobodny przepływ towarów i usług

handlowe bariery pozataryfowe

• różne normy techniczne stosowane przez

poszczególne państwa

• sprzeczne procedury administracyjne

obowiązujące przy wysyłce towarów, co

oznaczało, że kontrole graniczne nie zostały

zniesione

• wahania krajowych stawek akcyzy i

podatków;

• stronniczość władz krajowych w stosunku

do firm lokalnych, w szczególności przy

rozstrzyganiu państwowych przetargów

1 stycznia 1973

• nastąpiło rozszerzenie Wspólnot

Europejskich.

• Ich członkami stały się: Dania, Irlandia,

oraz Wielka Brytania.

• W gronie państw kandydujących była też

Norwegia.

• Obywatele tego kraju w referendum

przeprowadzonym w 1972 roku

opowiedzieli się przeciw.

10 grudnia 1974 r.

• przywódcy UE na znak solidarności tworzą

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

• ma on służyć przeniesieniu pieniędzy z

bogatych do biednych regionów w celu
poprawy dróg i komunikacji, przyciągnięcia
inwestycji i stworzenia nowych miejsc
pracy

• ten rodzaj działalności w przyszłości

obejmie jedną trzecią wszystkich
wydatków UE

7-10 czerwca 1979 r.

• obywatele UE po raz pierwszy w

bezpośrednich wyborach wybierają członków

Parlamentu Europejskiego. Wcześniej byli oni

delegowani przez parlamenty krajowe.

• posłowie zasiadają w izbie Parlamentu

według przynależności do frakcji

politycznych (socjaliści, konserwatyści,

liberałowie, zieloni itd.), a nie przynależności

narodowej. Rola Parlamentu stale rośnie

W 1979 roku

• utworzono Europejski System Walutowy i

wprowadzono Europejską

• Jednostkę Walutową miało zostaćECU
• European currency unit

JAE

• Jednolity Akt Europejski był projektem

jednolitego rynku europejskiego

• dokument ten, podpisany na początku

1986 r.,

• wyznaczył rok
• 1992 jako ostateczną datę zniesienia
• wszystkich barier handlowych

Przed objęciem funkcji

Przewodniczącego

• Komisji Europejskiej w 1985 r. Jacques

Delors,

• były minister finansów Francji,
• zdał sobie sprawę, jak wiele

nagromadzonego dynamicznego
potencjału kryje się jeszcze za granicami
państw.

• udało mu się zdobyć poparcie rządów

państw, aby uwolnić ten potencjał

w 1986 r. rozpoczął się

• gorączkowy okres sześciu lat,
• podczas którego
• UE przyjęła blisko 280 odrębnych, nowych

aktów prawnych,

• znoszących bariery pozataryfowe oraz

otwierających rynki krajowe

15 czerwca 1987 r.

• UE ustanawia program Erasmus, którego

celem jest finansowanie wyjazdów
studentów na studia w innym kraju
europejskim przez okres do jednego roku.

• ponad dwa miliony młodych ludzi

skorzystało z możliwości oferowanych
przez ten i inne programy UE

7 lutego 1992 r.

• W Maastricht podpisany zostaje Traktat o

Unii Europejskiej.

• ustanawia jasne zasady dotyczące przyszłej

wspólnej waluty, a także polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa oraz
ściślejszej współpracy w dziedzinie wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

• nazwa „Unia Europejska” z mocy Traktatu

oficjalnie zastępuje „Wspólnotę Europejską”

Zgodnie z „mapą drogową”

• określoną w Maastricht euro zostało

stworzone w 1999 r. dla operacji
bezgotówkowych.

• Trzy lata później banknoty i monety euro

zostały wprowadzone w 12 państwach
członkowskich.

• Trzy z ówczesnych 15 państw UE – Dania,

Szwecja i Zjednoczone Królestwo –
postanowiły na razie zatrzymać swoje
waluty krajowe

W pierwszym etapie EMU

• (1990 - 1993 r.) przewidziano: liberalizację

przepływu kapitału, umocnienie
koordynacji w sferze polityki walutowej,
przystąpienie wszystkich państw
członkowskich do ESW, realizację rynku
wewnętrznego.

Najważniejszym elementem drugiego

etapu EMU

• (początek w 1994 r.) było utworzenie

Europejskiego Systemu Banków
Centralnych.

Trzeci etap EMU został pomyślany

• jako czas dochodzenia do pełnej Unii

Gospodarczej i Walutowej. Rozpoczął się
on 1 stycznia 1999 r. i ma trwać do końca
2001 r.

• Z początkiem trzeciego etapu została

wprowadzona wspólna waluta - euro oraz
nastąpiło nieodwołalne usztywnienie
centralnych kursów walut jedenastu
zakwalifikowanych państw wobec euro, a
w konsekwencji także wobec siebie

W Traktacie z Maastricht

• ustanowiono obywatelstwo Unii

Europejskiej (jako uzupełniające wobec
obywatelstwa narodowego);

• stworzony też został tzw. trzeci filar Unii

Europejskiej, obejmujący współpracę w
dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i
spraw wewnętrznych

Problematyka trzeciego filaru stała się

przedmiotem

• specjalnego szczytu UE w Tampere, w

październiku 1999 roku, na którym
wyznaczono kierunki działań w celu stworzenia
w ramach Unii Europejskiej obszaru wolności,
bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

• na posiedzeniu Rady Europejskiej w

Helsinkach, w grudniu 1999 roku, podjęto
ważne ustalenia dotyczące zarządzania
sytuacjami kryzysowymi w Europie, w ramach
wzmocnionej wspólnej polityki bezpieczeństwa
i obrony.

W 1993 roku

• został utworzony Rynek Wewnętrzny,
• a w 1995 podjęto decyzję o utworzeniu do

1999 roku Unii Gospodarczej i Walutowej

• ze wspólną walutą euro.

1 stycznia 1993 r.

• Utworzony zostaje wspólny rynek wraz z

czterema swobodami – swobodny przepływ

towarów, usług, osób i kapitału staje się

rzeczywistością.

• od 1986 r. uchwalono ponad 200 regulacji

prawnych dotyczących polityki podatkowej,

działalności gospodarczej, kwalifikacji

zawodowych i innych barier stojących na

przeszkodzie otwarciu granic

• opóźnia się wprowadzenie swobodnego

przepływu niektórych usług

Od 1 stycznia 1999

• roku zaczęła funkcjonować Unia

Gospodarcza i Walutowa

• po wprowadzeniu jednolitej wspólnej

waluty (1 euro = 100 eurocentów).

• do końca 2001 roku euro funkcjonowało

obok walut narodowych, a już od 1
stycznia 2002 jest jedynym środkiem
płatniczym w większości krajów
członkowskich.

26 marca 1995 r.

• w siedmiu krajach – Belgii, Francji,

Hiszpanii, Luksemburgu, Niderlandach,
Niemczech i Portugalii – wchodzi w życie
Układ z Schengen.

• podróżni dowolnej narodowości mogą

przekraczać granice między tymi krajami
bez kontroli paszportowych.

• później również inne państwa przyłączają

się do strefy Schengen pozbawionej
kontroli na granicach wewnętrznych

Układ z Schengen

• jest to porozumienie, które znosi kontrolę

osób przekraczających granice między
państwami członkowskimi układu, a w
zamian za to wzmacnia współpracę w
zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej

• dotyczy również współpracy

przygranicznej

Strefa Schengen

Członkowie układu z Schengen wraz z

datami zniesienia kontroli na granicach

wewnętrznych:

•

 Austria – 1 grudnia 1997 r.

•

Belgia – 26 marca 1995 r.

•

Czechy – 21 grudnia 2007 r.

•

Dania – 25 marca 2001 r. (bez Grenlandii i Wysp Owczych)

•

Estonia – 21 grudnia 2007 r.

•

Finlandia – 25 marca 2001 r.

•

Francja – 26 marca 1995 r.

•

Grecja – 26 marca 2000 r. (bez terytorium Athos)

•

Hiszpania – 26 marca 1995 r.

•

Holandia – 26 marca 1995 r.

•

Islandia – 25 marca 2001 r.

•

Litwa – 21 grudnia 2007 r.

•

Luksemburg – 26 marca 1995 r.

•

Łotwa – 21 grudnia 2007 r.

•

 Malta – 21 grudnia 2007 r.

•

Niemcy – 26 marca 1995 r. (bez enklawy Büsingen am Hochrhein)

•

Norwegia – 25 marca 2001 r. (bez Spitsbergenu i Wyspy Niedźwiedziej)

• Polska – 21 grudnia 2007 r.

•

Portugalia – 26 marca 1995 r.

•

Słowacja – 21 grudnia 2007 r.

•

Słowenia – 21 grudnia 2007 r.

•

Szwecja – 25 marca 2001 r.

•

Węgry – 21 grudnia 2007 r.

•

Włochy – 26 października 1997 r. (bez enklawy Livigno)

Członkowie de facto:

• Monako (otwarta granica z Francją)

• San Marino (otwarta granica z Włochami)

• Watykan (otwarta granica z Włochami)

• Na granicy Andory z Francją i Hiszpanią

obowiązuje kontrola graniczna

Państwa, które chcą przystąpić do

strefy Schengen

• państwa-sygnatariusze Układu z Schengen,

których przystąpienie do strefy Schengen

planowane jest na 6 grudnia 2008 r.:

– Liechtenstein

– Szwajcaria

• inni sygnatariusze umowy (z datami

przewidywanego przystąpienia do strefy

Schengen):

– Bułgaria (2011)

– Cypr (2009)

– Rumunia (2011)

13 grudnia 1997

r.

• przywódcy UE wyrażają zgodę na

rozpoczęcie negocjacji członkowskich z 10

państwami Europy Środkowo-Wschodniej:

Bułgarią, Estonią, Litwą, Łotwą, Polską,

Republiką Czeską, Rumunią, Słowacją,

Słowenią i Węgrami.

• negocjacje obejmują także wyspy rejonu

Morza Śródziemnego: Cypr i Maltę. W 2000

r. zmiany Traktatu uzgodnione w Nicei

otwierają drogę do rozszerzenia dzięki

reformie zasad głosowania w UE

1 stycznia 1999 r.

• waluty 11 krajów (w 2001 r. powiększonych

o Grecję), ale tylko w transakcjach
handlowych i finansowych, zastępuje euro.

• Później pojawią się banknoty i monety. Euro

obowiązuje w Austrii, Belgii, Finlandii,
Francji, Grecji, Hiszpanii, Irlandii,
Luksemburgu, Niderlandach, Niemczech,
Portugalii i Włoszech. Dania, Szwecja i
Zjednoczone Królestwo zdecydowały się na
razie nie przyjmować wspólnej waluty

1 stycznia 2002 r.

• pojawiają się banknoty i monety euro. Ich

drukowanie, wybijanie i wprowadzenie do
obiegu w 12 krajach jest ogromną operacją
logistyczną. Liczba monet przekracza 80
miliardów.

• banknoty są jednakowe dla wszystkich

krajów. Monety mają wspólny awers,
informujący o ich wartości, lecz różny
narodowy rewers. Wszystkie znajdują się w
swobodnym obiegu

1 maja 2004 r.

• Cypr i Malta stają się członkami UE oraz osiem

krajów Europy Środkowo-Wschodniej – Estonia,

Litwa, Łotwa, Polska, Republika Czeska,

Słowacja, Słowenia i Węgry – przystępuje do

UE, kładąc tym samym kres podziałowi Europy

ustalonemu przez mocarstwa 60 lat wcześniej

w Jałcie.

• Bułgaria i Rumunia przyłączyły się do UE 1

stycznia 2007 r.

• do członkostwa kandydują także Chorwacja,

Była Jugosłowiańska Republika Macedonii i

Turcja

29 października 2004 r.

• 25 krajów UE podpisuje Traktat

ustanawiający Konstytucję dla Europy

• został on przygotowany w celu

usprawnienia demokratycznych procesów

decyzyjnych i zarządzania w UE

składającej się z 25 i więcej krajów

• wyborcy we Francji i Holandii w czerwcu

2005 roku odrzucają konstytucję